Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Henri Rayder Haqqard (ing. Henry Rider Haggard, 22 iyun 1856, , (Norfolk qraflığı) — 14 may 1925 London) — İngilis yazıçısı.
| Henri Rayder Haqqard | |
|---|---|
| ing. Henry Rider Haggard | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Vəfat tarixi | 14 may 1925[…](68 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, roman yazıçısı, ssenarist, fantastika yazıçısı[d], nasir |
| Fəaliyyət illəri | 1882-ci ildən |
| Əsərlərinin dili | ingilis dili |
| Janrlar | fantaziya, elmi fantastika |
| Mükafatları |  |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Elə uşaqlıqdan həm bacı-qardaşlarından, həm də məhəllədəki digər həmyaşıdlarından xarakterinə görə fərqlənən Henri Rayder kiçik yaşlarından həyata qəribə xəyallar quraraq baxırdı. Çox zaman özünə qapılar, gizli düşüncələrində yaşardı. Bəlkə də elə bu daxili keyfiyyətlərinə görə idi ki, o, çox erkən yaşlarında sevginin tamını daddı. Amma bu erkən sevgi Henriyə yalnız əzab yaşatdı. 19 yaşına çatar-çatmaz Henri artıq qonşuluqda yaşayan Lili Ceksona vurulmuşdu. Bütün aşiq olan gənclər kimi o da həyatını sevdiyindən ayrı təsəvvür edə bilmirdi. Lakin Henri onu da bilmirdi ki, atası Uilyam Haqqard bu sevgiyə uşaq həvəsi kimi baxaraq gənclərin belə tez evlənməsinə razılıq verməyəcək. Hətta bu işi nöqtələmək üçün oğlunu uzaq bir ölkəyə - Cənubi Afrikaya göndərəcək.
Henri Haqqard Cənubi Afrikanın Natal vilayətinin qubernatoru Henri Bulverin katibi vəzifəsində çalışmağa başladı. İşi onun üçün elə bir çətinlik yaratmasa da o mənən əzilmişdi. Çünki atasının zənn etdiyi kimi Henri Lilini yalnız gənclik həvəsi ilə deyil, bir ömürlük sevmişdi və bu da ona çoz mənəvi əzablar yaşatdı. Özü də onun kimi həssas duyğulara malik bir insan üçün bu çox çətin idi.
Amma zaman hansı yaraları sağaltmır ki? O da vaxt ötdükcə, özünü işə verdikcə yarasını qapatmağa nail oldu. Bir də ki, onun bacarığı, üstəgəl aqronomluq sahəsi üzrə hüquqşünas olması qısa müddət ərzində Henriyə kifayət qədər işgüzar bir imic qazandırdı. Artıq ona öz sahəsinin bilicisi, bacarıqlı bir mütəxəssis kimi baxırdılar. Bundan başqa, Afrika həyatı, oranın ekzotik təbiəti Rayder Haqqarda həm də şəxsi azadlığını hiss eədəcək qədər sərbəstlik, dünyagörüş verməyə başlamışdı. O, bu ecazkar ölkəni bacardıqca çox gəzməyə çalışır, hər şeylə ilgilənir, insanların həyatını, həmin yerlərin tarixini daha yaxından öyrənməyə çalışır, digər ingilislərdən fərqli olaraq yerli insanların həyat tərzi, keçmişi, əfsanələri, adət-ənənələri ilə sıx-sıx maraqlanırdı. Məhz bu sonsuz marağın sayəsində Henri çox qısa bir zaman içərisində yerli əhalinin - zulusların dilini öyrəndi.
1878-ci ildə Henri Haqqard Transvalın Ali Məhkəməsinin rəhbəri və qeydiyyatçı vəzifəsinə təyin edildi. Bu, gənc bir insan üçün böyük vəzifə olsa da Henri üçün belə deyildi. Çünki o bu vəzifədə bir il çalışdıqdan sonra - 1879-cu ildə həmin kürsüdən istefa verərək işdən çıxdı, bundan sonra vətəninə qısa müddətli səyahət etdi. Məqsədi də yaxınlarını görmək, bəzi işlərinə düzən vermək, həyatı haqqında müəyyən qərara gəlmək idi. İş elə gətirdi ki, Henri Haqqard nəzərdə tutduğu bütün işlərini yerinə yetirdi, hətta evlənməyə də macal tapdı. Amma Britaniyada çox qalmadı. Artıq alışdığı yerlər onu geri çəkirdi. 1890-cu ilin sonlarında Haqqard bu dəfə Natala arvadı ilə bərabər döndü, orada özünün fermer təsərrüfatını yaradaraq bu işlə məşğul olmağa başladı. Lakin onun bu məşğuliyyəti çox uzun müddət davam etmədi. Henri ferma işlərindən əl çəkdi. Hətta Afrikada bundan sonra yaşamağa davam edə bilməyəcəyini gördü. İndi o, doğulduğu yerlərə dönməyi düşünürdü.
1881-ci ilin sentyabrında təkrarən geriyə - İngiltərəyə qayıdan Henri həmişəlik vətənində yaşamağa qərar verdi. Bir neçə il sonra özünü daimi işlə təmin etmək məqsədi ilə imtahan verərək vəkilliyə başladı.
Amma kənardan fərqli görünsə də Haqqard vəkilliyi də davam etdirmədi. O bütün daxili ilə hiss edirdi ki, bu məşğuliyyət də ona görə deyil. Henri əslində çoxdan yazmaq, içinə yığdığı "yükləri" yazıya köçürmək arzusundaydı. Və birdəfəlik özünü bu sevdaya həsr etmək qərarını verdi. Bu zaman onun zəngin təcrübəsi, gördükləri, yaşadıqları onun ən etibarlı, ən yaxın "məsləhətçisi" oldu. İlk dövrlər qələmə aldıqları daha çox macəra üslubunda idi. Bir çox əsərlərinin qəhrəmanı olan Allan Kvotermeynin macəra dolu həyatı, təsvir edilən hadisələr, şahidi olduğu gercəklərin təsviri... oxucular tərəfindən çox böyük maraqla qarşılandı.
Haqqardın dünyagörüşü
Haqqard "Həyatımın günləri" adlı avtobioqrafiyasında psixiki hadisələrə ayrıca bir fəsil ayıraraq kitabı öz inancının təsviri ilə yekunlaşdırmışdır. Heç bir digər mövzu onun tərəfindən daha ətraflı təsvir edilməmişdi. O, ciddi şəkildə qızının iti ilə necə telepatik əlaqə qurduğunu təsvir edirdi. Son fəsildə isə o, xristian həqiqətlərinə inamsızlığını bəyan edərək, eyni zamanda Buddizm və Zuluların bütpərəst inanclarına əsaslanan mənəvi dünyaya baxışını təhlil etməyə çalışırdı. Con Senyorun fikrincə, onun dini baxışları bir sistem təşkil etmirdi və çox quman ki, hətta müəllifin özünü də qane etmirdi. Bununla belə, Haqqard onun macəra və mistik romanlarının fəaliyyətinin əsasını təşkil edən mənəvi sistemin ardıcıl (özünə zidd olsa da) ekspozisiyasını təqdim etmişdir.
Haqqard teist idi, lakin eyni zamanda buddizmi xristianlıqla birləşdirirdi. Henri Rayder Tanrı-hakim anlayışını saxlamışdı, lakin Onun, bir həyat çərçivəsində deyil, bütün reinkarnasiyalar silsiləsi əsasında qərar verirdiyini vurğulayırdı. Bəlkə də bu fikirlərin açıq etirafına görə Haqqard öz tərcümeyi-halını yalnız ölümündən sonra dərc etməyi vəsiyyət etmişdi. Bu fikirlər ona Anqlikan Kilsəsinin fəal üzvü olmağa və Müqəddəs Yazıları Allah tərəfindən ilham aldığını (Yəhya Müjdəçinin Vəhyi istisna olmaqla) tanımasına, eləcə də açıq şəkildə katolikliyə qarşı çıxmasına mane olmurdu. Ömrünün sonunda Haqqardın əsas tənqid obyekti fanatizm idi və bu əsasda o, təkcə katolikləri deyil, həm də əsrin əvvəllərində fəal şəkildə dəstəklədiyi Qurtuluş Ordusunu rədd etdi.
Henri Haqqard xristianların dua anlayışını təsirli bir xilas vasitəsi kimi qəbul edirdi. Dua ilə o, fövqəltəbii dünya və düzgün yola yönəltməyə və arzu olunan reinkarnasiyanı təmin etməyə qadir olan Tanrı ilə mənəvi əlaqəninin qurula biləcəyinə əmin idi.
Ədəbiyyat
- Blackman A. M. The Nugent and Haggard Collections of Egyptian Antiquities // The Journal of Egyptian Archaeology (ingilis). № 1 (4). 1917. P. 39—46.
- Bursey W. Rider Haggard: a study in popular fiction. University of Newfoundland. səh. 401.
- Cameron P. L. H. Rider Haggard, Allan Quatermain, and the nineteenth century British masculine romance. Madison, New Jersey: Drew University. səh. 194.
- Cohen M. Rider Haggard: his life and works. Macmillan and Co. 1968. səh. 328.
Xarici keçidlər
- Н. Д. Садомская «Творчество Г. Р. Хаггарда в зеркале отечественной критики»
- Русскоязычный сайт посвящённый Г.Р.Хаггарду и его произведениям 2011-08-19 at the Wayback Machine
- Аудиокнига «Прекрасная Маргарет» 2012-05-13 at the Wayback Machine
İstinadlar
- Хаггард Генри Райдер // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Senior J. Spirituality in the fiction of Henry Rider Haggard : A thesis... for the degree of Doctor of Philosophy. — Grahamstown : Rhodes University, 2003. — 308 p.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Henri Rayder Haqqard ing Henry Rider Haggard 22 iyun 1856 Norfolk qrafligi 14 may 1925 London Ingilis yazicisi Henri Rayder Haqqarding Henry Rider HaggardDogum tarixi 22 iyun 1856Vefat tarixi 14 may 1925 1925 05 14 68 yasinda Vefat yeri London London qrafligi d Ingiltere Birlesmis KralliqFealiyyeti yazici roman yazicisi ssenarist fantastika yazicisi d nasirFealiyyet illeri 1882 ci ildenEserlerinin dili ingilis diliJanrlar fantaziya elmi fantastikaMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiEle usaqliqdan hem baci qardaslarindan hem de mehelledeki diger hemyasidlarindan xarakterine gore ferqlenen Henri Rayder kicik yaslarindan heyata qeribe xeyallar quraraq baxirdi Cox zaman ozune qapilar gizli dusuncelerinde yasardi Belke de ele bu daxili keyfiyyetlerine gore idi ki o cox erken yaslarinda sevginin tamini daddi Amma bu erken sevgi Henriye yalniz ezab yasatdi 19 yasina catar catmaz Henri artiq qonsuluqda yasayan Lili Ceksona vurulmusdu Butun asiq olan gencler kimi o da heyatini sevdiyinden ayri tesevvur ede bilmirdi Lakin Henri onu da bilmirdi ki atasi Uilyam Haqqard bu sevgiye usaq hevesi kimi baxaraq genclerin bele tez evlenmesine raziliq vermeyecek Hetta bu isi noqtelemek ucun oglunu uzaq bir olkeye Cenubi Afrikaya gonderecek Henri Haqqard Cenubi Afrikanin Natal vilayetinin qubernatoru Henri Bulverin katibi vezifesinde calismaga basladi Isi onun ucun ele bir cetinlik yaratmasa da o menen ezilmisdi Cunki atasinin zenn etdiyi kimi Henri Lilini yalniz genclik hevesi ile deyil bir omurluk sevmisdi ve bu da ona coz menevi ezablar yasatdi Ozu de onun kimi hessas duygulara malik bir insan ucun bu cox cetin idi Amma zaman hansi yaralari sagaltmir ki O da vaxt otdukce ozunu ise verdikce yarasini qapatmaga nail oldu Bir de ki onun bacarigi ustegel aqronomluq sahesi uzre huquqsunas olmasi qisa muddet erzinde Henriye kifayet qeder isguzar bir imic qazandirdi Artiq ona oz sahesinin bilicisi bacariqli bir mutexessis kimi baxirdilar Bundan basqa Afrika heyati oranin ekzotik tebieti Rayder Haqqarda hem de sexsi azadligini hiss eedecek qeder serbestlik dunyagorus vermeye baslamisdi O bu ecazkar olkeni bacardiqca cox gezmeye calisir her seyle ilgilenir insanlarin heyatini hemin yerlerin tarixini daha yaxindan oyrenmeye calisir diger ingilislerden ferqli olaraq yerli insanlarin heyat terzi kecmisi efsaneleri adet eneneleri ile six six maraqlanirdi Mehz bu sonsuz maragin sayesinde Henri cox qisa bir zaman icerisinde yerli ehalinin zuluslarin dilini oyrendi 1878 ci ilde Henri Haqqard Transvalin Ali Mehkemesinin rehberi ve qeydiyyatci vezifesine teyin edildi Bu genc bir insan ucun boyuk vezife olsa da Henri ucun bele deyildi Cunki o bu vezifede bir il calisdiqdan sonra 1879 cu ilde hemin kursuden istefa vererek isden cixdi bundan sonra vetenine qisa muddetli seyahet etdi Meqsedi de yaxinlarini gormek bezi islerine duzen vermek heyati haqqinda mueyyen qerara gelmek idi Is ele getirdi ki Henri Haqqard nezerde tutdugu butun islerini yerine yetirdi hetta evlenmeye de macal tapdi Amma Britaniyada cox qalmadi Artiq alisdigi yerler onu geri cekirdi 1890 cu ilin sonlarinda Haqqard bu defe Natala arvadi ile beraber dondu orada ozunun fermer teserrufatini yaradaraq bu isle mesgul olmaga basladi Lakin onun bu mesguliyyeti cox uzun muddet davam etmedi Henri ferma islerinden el cekdi Hetta Afrikada bundan sonra yasamaga davam ede bilmeyeceyini gordu Indi o doguldugu yerlere donmeyi dusunurdu 1881 ci ilin sentyabrinda tekraren geriye Ingiltereye qayidan Henri hemiselik veteninde yasamaga qerar verdi Bir nece il sonra ozunu daimi isle temin etmek meqsedi ile imtahan vererek vekilliye basladi Amma kenardan ferqli gorunse de Haqqard vekilliyi de davam etdirmedi O butun daxili ile hiss edirdi ki bu mesguliyyet de ona gore deyil Henri eslinde coxdan yazmaq icine yigdigi yukleri yaziya kocurmek arzusundaydi Ve birdefelik ozunu bu sevdaya hesr etmek qerarini verdi Bu zaman onun zengin tecrubesi gordukleri yasadiqlari onun en etibarli en yaxin meslehetcisi oldu Ilk dovrler qeleme aldiqlari daha cox macera uslubunda idi Bir cox eserlerinin qehremani olan Allan Kvotermeynin macera dolu heyati tesvir edilen hadiseler sahidi oldugu gerceklerin tesviri oxucular terefinden cox boyuk maraqla qarsilandi Haqqardin dunyagorusuHaqqard Heyatimin gunleri adli avtobioqrafiyasinda psixiki hadiselere ayrica bir fesil ayiraraq kitabi oz inancinin tesviri ile yekunlasdirmisdir Hec bir diger movzu onun terefinden daha etrafli tesvir edilmemisdi O ciddi sekilde qizinin iti ile nece telepatik elaqe qurdugunu tesvir edirdi Son fesilde ise o xristian heqiqetlerine inamsizligini beyan ederek eyni zamanda Buddizm ve Zulularin butperest inanclarina esaslanan menevi dunyaya baxisini tehlil etmeye calisirdi Con Senyorun fikrince onun dini baxislari bir sistem teskil etmirdi ve cox quman ki hetta muellifin ozunu de qane etmirdi Bununla bele Haqqard onun macera ve mistik romanlarinin fealiyyetinin esasini teskil eden menevi sistemin ardicil ozune zidd olsa da ekspozisiyasini teqdim etmisdir Haqqard teist idi lakin eyni zamanda buddizmi xristianliqla birlesdirirdi Henri Rayder Tanri hakim anlayisini saxlamisdi lakin Onun bir heyat cercivesinde deyil butun reinkarnasiyalar silsilesi esasinda qerar verirdiyini vurgulayirdi Belke de bu fikirlerin aciq etirafina gore Haqqard oz tercumeyi halini yalniz olumunden sonra derc etmeyi vesiyyet etmisdi Bu fikirler ona Anqlikan Kilsesinin feal uzvu olmaga ve Muqeddes Yazilari Allah terefinden ilham aldigini Yehya Mujdecinin Vehyi istisna olmaqla tanimasina elece de aciq sekilde katolikliye qarsi cixmasina mane olmurdu Omrunun sonunda Haqqardin esas tenqid obyekti fanatizm idi ve bu esasda o tekce katolikleri deyil hem de esrin evvellerinde feal sekilde desteklediyi Qurtulus Ordusunu redd etdi Henri Haqqard xristianlarin dua anlayisini tesirli bir xilas vasitesi kimi qebul edirdi Dua ile o fovqeltebii dunya ve duzgun yola yoneltmeye ve arzu olunan reinkarnasiyani temin etmeye qadir olan Tanri ile menevi elaqeninin qurula bileceyine emin idi EdebiyyatBlackman A M The Nugent and Haggard Collections of Egyptian Antiquities The Journal of Egyptian Archaeology ingilis 1 4 1917 P 39 46 Bursey W Rider Haggard a study in popular fiction University of Newfoundland seh 401 Cameron P L H Rider Haggard Allan Quatermain and the nineteenth century British masculine romance Madison New Jersey Drew University seh 194 Cohen M Rider Haggard his life and works Macmillan and Co 1968 seh 328 Xarici kecidlerN D Sadomskaya Tvorchestvo G R Haggarda v zerkale otechestvennoj kritiki Russkoyazychnyj sajt posvyashyonnyj G R Haggardu i ego proizvedeniyam 2011 08 19 at the Wayback Machine Audiokniga Prekrasnaya Margaret 2012 05 13 at the Wayback MachineIstinadlarHaggard Genri Rajder Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Senior J Spirituality in the fiction of Henry Rider Haggard A thesis for the degree of Doctor of Philosophy Grahamstown Rhodes University 2003 308 p