Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Haşım Səmədbəy oğlu Kələntərli (1899, Lənkəran, Lənkəran qəzası – 1987, Bakı) — xanəndə-müğənni, Azərbaycanın əməkdar artisti, məşhur muğam və xalq mahnılarının mahir ifaçısı.
| Haşım Kələntərli | |
|---|---|
| Haşım Səmədbəy oğlu Kələntərli | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Lənkəran, Lənkəran qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Dəfn yeri | Bakı, Azərbaycan SSR |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Həyat yoldaşı | Həbibə xanım |
| Uşaqları | oğlu- Aydın Kələntərli (05.10.1929-13.06.2004) nəvələri- Elçin 10.01.1958, Rəna 05.03.1959, Agşin 11.03.1966 |
| Atası | Səməd bəy |
| Anası | Ağananə xanım |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | Xanəndə-müğənni |
Həyatı
Haşım Səməd oğlu 1899-cu ildə Lənkəran şəhərində dünyaya gəlib. 24 may 1984-cü il 85 yaşında Bakıda vəfat edib.
Əksər muğamları və xalq mahnlarını təkrarsız ifası və məlahətli səsi ilə sınaqdan çıxarıb. Lakin oxuduğu muğamlar içində bir muğam da var ki, onu Haşım Kələntərlisiz təsəvvür etmək olduqca çətindir. Bu "Segah" muğamıdır. O "Segahı" sol tonnalığında oxuduğu üçün musiqi ədəbiyyatında bu muğam "Haşım segahı" kimi dəyərləndirilib.. Orta məktəbi Lənkəranda bitirən H. Kələntərli sonralar bacıları ilə birgə Bakıya köçür. Çox ağrılı-acılı həyat yolları keçib bu qardaş və bacılar çox gənc yaşlarından valideynlərini itirblər.
Haşım Kələntərli 1924-1933-cü illərdə Azərbaycan Opera və Balet Teatrının. 1933-49-cu illərdə Azərbaycan Dövlət dram teatrının aktyor-müğənnisi olmuş, 1949-53-cü illərdə isə Azərbaycan Dövlət Filormaniyasının solisti işləmişdir. 1943-cü ildə ona Əməkdar Artist adı verilmişdir. Bəlkə də bir çoxları onu "Kor ərəb" kimi tanıyır. Axı, Haşım Kələntərli "Şeyx Sənan" tamaşasında bu obrazı olduqca böyük məharətlə oynayıb. Bundan başqa "Əsli və Kərəm"də Kərm , "Şah İsmayil"da Zəvvar, eləcə də "Qaçaq Nəbi", "Od gəlini", "Fərhad və Şirin" tamaşalarında maraqlı obrazlar yaradıb.
Xatirələrdə yaşayan səs
Unudulmaz muğam ifaçısı Haşım Kələntərli Azərbaycan milli vokal sənətinin ən parlaq nümayəndələrindən biri olub. O, xalqımızın qiymətli sərvəti olan el mahnılarını və müxtəlif muğamları yüksək sənətkarlıqla oxuyub ifa edərdi.
H.Kələntərli səhnəmizin və kinomuzun istedadlı aktrisası olmuş bacısı Münəvvər Kələntərli ilə birgə keçən əsrin 30-cu illərində Azərbaycan radiosunun efirində səslənən bir çox konsert proqramında iştirak edərdi. Bu iki mehriban bacı və qardaşın özlərinə məxsus maraqlı və geniş mahnı repertuarları vardı. Onlar konsertlərdə muğamat və xalq mahnılarını, o cümlədən Lənkəran-talış el nəğmələrini xüsusi incəlik və məlahətlə ifa edərdilər. "Aman, nənə", "Kəşmiri şal", "Lolo" və s. onların ən çox ifa etdikləri xalq mahnılarından idi.
Münəvvər Kələntərli 30-cu illərdə radioda təşkil edilmiş vokal qrupunun solistlərindən biri idi. O, eyni zamanda, musiqi tərtibatı ilə verilən radio kompozisiyaları və səhnəciklərdə də müntəzəm iştirak edərdi.
Həmin illərdə radionun musiqi redaksiyasının ünvanına dinləyicilərdən çoxlu sifariş məktubu gələrdi. O məktublar əsasında mətnli sifariş konsertləri verilərdi. Belə konsertlərin tərtibi adətən diktorlara həvalə olunardı.
Azərbaycan radiosunda diktor işləmiş Əməkdar artist, bədii qiraət ustası Soltan Nəcəfovun şəxsi arxivində həmin illərlə bağlı xatirələrdə belə bir yazı diqqəti çəkir: "1936-cı il martın 30-da gündüz saat 11-də efirdə səslənən növbəti sifariş konserti dinləyicilərin məktubları əsasında təşkil olunmuşdu. Konsertdə Hüseynağa Hacıbababəyov, Cahan Talışinskaya, Yavər xanım, Münəvvər və Haşım Kələntərli, tarzən Qurban Pirimov, kamançaçı Qılman Salahov, qarmonçalan Teyyub Dəmirov və tütəkçilər dəstəsi iştirak edirdi. Adları çəkilən müğənnilər bu konsert proqramında el bayatılarını və muğamları məlahətli səslə ifa edirdilər. Klassik xalq melodiyalarının daha yaxşı səslənməsi üçün müğənnilər sanki bir-biri ilə yarışır, hərə öz məharətini nümayiş etdirirdi. Haşım Kələntərli "Kəsmə Şikəstə"ni belə başladı:
Qızıl gülü biçmişəm,
Üstündə and içmişəm,
Min gözəlin içində,
Bircə səni seçmişəm.
Axırda Yavər xanım şikəstəyə bu sözlərlə yekun vurdu:
Qızıl iynənin sapı,
Görünür sizin qapı,
Yarı məndən ayıran,
Dilənsin qapı-qapı.
Haşım Kələntərlinin ifasının əsas üstünlüyü oxuduğu muğamların sözlərini dinləyicilərə aydın və düzgün tərzdə çatdırmasında idi. O, Məhəmməd Füzuli və Hüseyn Cavid poeziyasının vurğunu idi. Cavidin "Şahnaz" muğamı üstündə:
Bilmədim, uydum bu məcnun könlümün fəryadinə,
Eşqə dil verdim, bəladən başqa bir şey görmədim.
Ruhi-məcruhim gözəllərdən vəfa bəklər yenə,
Mən hənuz, əsla cəfadən başqa bir şey görmədim -
şeirinin hər bir kəlməsini elə bir lirik tonda oxuyardı ki, dinləyicilər bu füsunkar səsdən valeh olardı."
Haşım Kələntərlinin pərəstişkarlarından olan Azərbaycan MEA-nın müxbir üzvü, filologiya elmləri doktoru Əziz Mirəhmədov onun ifasına yüksək qiymət verərək xatirələrində yazırdı: "30-cu illərdə radioda səslənən konsertlərdə xanəndələrdən Xan Şuşinskinin, bir də Haşım Kələntərlinin ifası mənə daha çox xoş gələrdi. Xüsusən, "Segah" muğamının o illər ən yaxşı ifaçısı Haşım Kələntərli idi. Zil səslə məlahətli, yanıqlı oxuyan, hətta "Haşım segahı" ifadəsinin yaranmasına əsas verən bu mahir xanəndəyə ailəmiz radio dalğalarında heyranlıqla qulaq asardı".
Vaxtilə H.Kələntərlinin ifasında "Şur-Şahnaz", "Qatar" muğamları, eləcə də bir neçə Lənkəran-talış el havaları kütləvi tirayla qrammofon valına yazılıb satışa buraxılmışdı. Təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, bir vaxtlar efirdə tez-tez səslənən və bir çoxlarının dillər əzbəri olan bu qiymətli sənət inciləri bizə yadigar qalmayıb.
Xarici keçidlər
- Kinostudiyanın ən rahat aktyoru
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Hasim Semedbey oglu Kelenterli 1899 Lenkeran Lenkeran qezasi 1987 Baki xanende mugenni Azerbaycanin emekdar artisti meshur mugam ve xalq mahnilarinin mahir ifacisi Hasim KelenterliHasim Semedbey oglu KelenterliUmumi melumatlarDogum tarixi 1899Dogum yeri Lenkeran Lenkeran qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 24 may 1984Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri Baki Azerbaycan SSRMilliyyeti azerbaycanliHeyat yoldasi Hebibe xanimUsaqlari oglu Aydin Kelenterli 05 10 1929 13 06 2004 neveleri Elcin 10 01 1958 Rena 05 03 1959 Agsin 11 03 1966Atasi Semed beyAnasi Aganane xanimMusiqici melumatlariFealiyyeti Xanende mugenniHeyatiHasim Semed oglu 1899 cu ilde Lenkeran seherinde dunyaya gelib 24 may 1984 cu il 85 yasinda Bakida vefat edib Ekser mugamlari ve xalq mahnlarini tekrarsiz ifasi ve melahetli sesi ile sinaqdan cixarib Lakin oxudugu mugamlar icinde bir mugam da var ki onu Hasim Kelenterlisiz tesevvur etmek olduqca cetindir Bu Segah mugamidir O Segahi sol tonnaliginda oxudugu ucun musiqi edebiyyatinda bu mugam Hasim segahi kimi deyerlendirilib Orta mektebi Lenkeranda bitiren H Kelenterli sonralar bacilari ile birge Bakiya kocur Cox agrili acili heyat yollari kecib bu qardas ve bacilar cox genc yaslarindan valideynlerini itirbler Hasim Kelenterli 1924 1933 cu illerde Azerbaycan Opera ve Balet Teatrinin 1933 49 cu illerde Azerbaycan Dovlet dram teatrinin aktyor mugennisi olmus 1949 53 cu illerde ise Azerbaycan Dovlet Filormaniyasinin solisti islemisdir 1943 cu ilde ona Emekdar Artist adi verilmisdir Belke de bir coxlari onu Kor ereb kimi taniyir Axi Hasim Kelenterli Seyx Senan tamasasinda bu obrazi olduqca boyuk meharetle oynayib Bundan basqa Esli ve Kerem de Kerm Sah Ismayil da Zevvar elece de Qacaq Nebi Od gelini Ferhad ve Sirin tamasalarinda maraqli obrazlar yaradib Xatirelerde yasayan sesUnudulmaz mugam ifacisi Hasim Kelenterli Azerbaycan milli vokal senetinin en parlaq numayendelerinden biri olub O xalqimizin qiymetli serveti olan el mahnilarini ve muxtelif mugamlari yuksek senetkarliqla oxuyub ifa ederdi H Kelenterli sehnemizin ve kinomuzun istedadli aktrisasi olmus bacisi Munevver Kelenterli ile birge kecen esrin 30 cu illerinde Azerbaycan radiosunun efirinde seslenen bir cox konsert proqraminda istirak ederdi Bu iki mehriban baci ve qardasin ozlerine mexsus maraqli ve genis mahni repertuarlari vardi Onlar konsertlerde mugamat ve xalq mahnilarini o cumleden Lenkeran talis el negmelerini xususi incelik ve melahetle ifa ederdiler Aman nene Kesmiri sal Lolo ve s onlarin en cox ifa etdikleri xalq mahnilarindan idi Munevver Kelenterli 30 cu illerde radioda teskil edilmis vokal qrupunun solistlerinden biri idi O eyni zamanda musiqi tertibati ile verilen radio kompozisiyalari ve sehneciklerde de muntezem istirak ederdi Hemin illerde radionun musiqi redaksiyasinin unvanina dinleyicilerden coxlu sifaris mektubu gelerdi O mektublar esasinda metnli sifaris konsertleri verilerdi Bele konsertlerin tertibi adeten diktorlara hevale olunardi Azerbaycan radiosunda diktor islemis Emekdar artist bedii qiraet ustasi Soltan Necefovun sexsi arxivinde hemin illerle bagli xatirelerde bele bir yazi diqqeti cekir 1936 ci il martin 30 da gunduz saat 11 de efirde seslenen novbeti sifaris konserti dinleyicilerin mektublari esasinda teskil olunmusdu Konsertde Huseynaga Hacibababeyov Cahan Talisinskaya Yaver xanim Munevver ve Hasim Kelenterli tarzen Qurban Pirimov kamancaci Qilman Salahov qarmoncalan Teyyub Demirov ve tutekciler destesi istirak edirdi Adlari cekilen mugenniler bu konsert proqraminda el bayatilarini ve mugamlari melahetli sesle ifa edirdiler Klassik xalq melodiyalarinin daha yaxsi seslenmesi ucun mugenniler sanki bir biri ile yarisir here oz meharetini numayis etdirirdi Hasim Kelenterli Kesme Sikeste ni bele basladi Qizil gulu bicmisem Ustunde and icmisem Min gozelin icinde Birce seni secmisem Axirda Yaver xanim sikesteye bu sozlerle yekun vurdu Qizil iynenin sapi Gorunur sizin qapi Yari menden ayiran Dilensin qapi qapi Hasim Kelenterlinin ifasinin esas ustunluyu oxudugu mugamlarin sozlerini dinleyicilere aydin ve duzgun terzde catdirmasinda idi O Mehemmed Fuzuli ve Huseyn Cavid poeziyasinin vurgunu idi Cavidin Sahnaz mugami ustunde Bilmedim uydum bu mecnun konlumun feryadine Esqe dil verdim beladen basqa bir sey gormedim Ruhi mecruhim gozellerden vefa bekler yene Men henuz esla cefaden basqa bir sey gormedim seirinin her bir kelmesini ele bir lirik tonda oxuyardi ki dinleyiciler bu fusunkar sesden valeh olardi Hasim Kelenterlinin perestiskarlarindan olan Azerbaycan MEA nin muxbir uzvu filologiya elmleri doktoru Eziz Mirehmedov onun ifasina yuksek qiymet vererek xatirelerinde yazirdi 30 cu illerde radioda seslenen konsertlerde xanendelerden Xan Susinskinin bir de Hasim Kelenterlinin ifasi mene daha cox xos gelerdi Xususen Segah mugaminin o iller en yaxsi ifacisi Hasim Kelenterli idi Zil sesle melahetli yaniqli oxuyan hetta Hasim segahi ifadesinin yaranmasina esas veren bu mahir xanendeye ailemiz radio dalgalarinda heyranliqla qulaq asardi Vaxtile H Kelenterlinin ifasinda Sur Sahnaz Qatar mugamlari elece de bir nece Lenkeran talis el havalari kutlevi tirayla qrammofon valina yazilib satisa buraxilmisdi Teessufle qeyd etmek lazimdir ki bir vaxtlar efirde tez tez seslenen ve bir coxlarinin diller ezberi olan bu qiymetli senet incileri bize yadigar qalmayib Xarici kecidlerKinostudiyanin en rahat aktyoruHemcinin baxMunevver Kelenterli