Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Publi Yuli Trayan Adrian (lat. Publius Aelius Traianus Hadrianus; 24 yanvar 76 – 10 iyul 138) — eramızın 117–138-ci illərində hakimiyyətdə olmuş XIV Roma İmperatoru.
| Publi Eli Trayan Adrian | |
|---|---|
| lat. Publius Aelius Traianus Hadrianus | |
 | |
  | |
Vəzifədədir | |
| Əvvəlki | Mark Ulpi Trayan |
| Sonrakı | Antonin Piy |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Publius Aelius Hadrianus |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri |  Roma İmperiyası, İtalika (İspaniya), Sevilya |
| Vəfat tarixi | (62 yaşında) |
| Vəfat yeri | Roma İmperiyası, Neapol, Bayi |
| Vəfat səbəbi | ürək çatışmazlığı |
| Dəfn yeri | Müqəddəs Ancelo qəsri |
| Fəaliyyəti | suveren[d], siyasətçi, hərbi qulluqçu, şair |
| Atası | Trayan |
| Həyat yoldaşı | |
| Uşağı | Yuli Sezar (oğulluğu) |
| Ailəsi | Antoninlər sülaləsi |
| Dini | Çoxallahlılıq |
| Rütbəsi | Leqat |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı ilə bağlı
Adrian əslən Piçenumlu (İtaliya) olan, sonralar İspaniyaya köçüb gəlmiş Roma senatorunun ailəsində dünyaya gəlmişdir. On yaşında atasını itirən Adrian İmperator Trayanın xalası oğlunun himayəsində tərbiyə alaraq sonralar 100-cü ildə onun nəvəsinə evlənərək sarayda mühüm dövlət vəzifəsinə irəli çəkilmişdir. Lakin Trayan onu heç vaxt rəsmi olaraq sələfi elan etməmişdir. Lakin Trayanın ölümündən sonra 117-ci ildə Dakların çarı Deçebalusa qarşı müharibədə qazandığı zəfərə görə Suriyanın və Antioxiyanın valisi təyin edildikdən sonra, Trayanın arvadı Plotinanın dəstəyi ilə 118-ci ildə Roma imperatoru elan edilmişdir. Məhz Plotinanın xahişi ilə 100-cü ildə ilə evlənmişdir. Bəzi fərziyələrə görə biseksual olan Adrian eyni zamanda Bitiniyalı Antinus adlı bir gənclə intim həyat sürmüşdür. Müəmmalı şəkildə Nil çayında boğulan Antinusun ölümünə çox sarsılan Adrian onun boğulduğu yerdə Antinopolis şəhərini saldırır və saray rəssam və heykəltaraşlarına onun çoxlu heykəl və büstlərini sifariş verdirir. Övladı olmayan Adrian oğulluğa götürmüşdü.
Təhsili
Yunan mədəniyyətinə, fəlsəfəyə, riyaziyyata, musiqiyə, poeziyaya maraq göstərən Adrian beş illik Romada aldığı tam təhsildən sonra iki il müddətində İspaniyada yaşadıqdan sonra Romaya dönür.
İmperator fəaliyyəti
Beş yaxşı imperatordan (ing. Five Good Emperors) və övladlığa götürülmə nəticəsində hakimiyyətə gələn imperatorlardan biri, sülaləsinə aid imperator Adrianın idarəçilik siyasəti Trayanın qəsbkar siyasətindən köklü şəkildə fəerqlənirdi. O, Assuriya və Mesopatamiyadan imtina edir. Onun bu addımı səhra komandiri Trayanı razı salmır və ona qarşı sui-qəsd hazırlansa da tezliklə üstü açılır. Əsasən o imperiya əyalətlərinin iqtisadi dirçəlişinə fikir verərək çoxlu sayda teatr, kitabxanalar tikdirir yaraşıqlı heykəllər qoydurur. Orduda və tikintidə apardığı quruculuq işləri impriya sərhədlərini daha da möhkəmləndirmiş və xarici sülhə zəmin yaratmışdır. Onun zamanında 132–135 illərdəki yəhudi üsyanları yatırılmış Yerusəlim dağıdılaraq yerində yeni it. Colonia Aelia Capitoli salınmışdırdır. Adrianın vaxtında Roma allahlarına sitayiş etməyənlərin — xristiyanların təqibi davam etdirilmişdir. Adrian tərəfindən hal hazırda Müqəddəs Ancelo qəsri adlandırılan it. Mausoleo di Adriano, Tibur sarayı, Stmfalo — Korinf kanalını, sevimli Afina şəhərində çoxlu memarlıq abidələri tikdirtmişdir. Klavdi tərəfindən başladılmış Fuçin gölünün qurudulmasını başa çatdırmışdır. İtalyanı 4 konsula malik hissəyə bölmüşdür. Dövlət idarələrinə ancaq romalıları təyin edərmiş. Onun böyük sonuncu işlərindən biri də hüquqşünas Salvi Yulianla birlikdə Roma qanunlarının kodifikasiyası olmuşdur.
Adrianın Ölümü
10 iyul 138-ci ildə ağır xəstəlikdən əzab çəkərək Neapol yaxınlığındakı şəhərində vəfat etmişdir. Ölümqabağı özünə epitafiya yazmışdır. Adrian hal-hazırda Müqəddəs Ancelo qəsri kimi tanınan, özünün tikdirdiyi "Adrian məqbərəsində" dəfn edilmiş və qəbri üzərində öz yazdığı epitafiya həkk olunmuşdur: Adrian.
HOSPES COMESQUE CORPORIS
QUAE NUNC ABIBIS IN LOCA
PALLIDULA RIGIDA NUDULA
NEC UT SOLES DABIS IOCOS.
- Tərcümə
Həlim ruhum, azmış ruhum
Bədənimin yol yoldaşı və qonağı
Tərk edib tələsdiyin yer,
Solğun, kimsəsiz və sükutdur, oralarda
Vərdişincə zarafat edə bilməzsən.
Həmçinin bax
Nerva-Antonin sülaləsinin zaman xətti
SƏLƏF Trayan |  |  Adrian Nerva-Antonin sülaləsinin imperatoru | | XƏLƏF Antonin Piy |
Mənbələr
- Любкер Ф. Hadrianus (rus.). // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский СПб: Общество классической филологии и педагогики, 1885. С. 585–586.
- Historia Augusta, Hadrianus 1,1. Obwohl die Historia Augusta als sehr problematisch gilt, wobei die frühen Viten durchaus wertvolle Informationen beinhalten, wird in der modernen Forschung weitgehend akzeptiert, dass Hadrian eine Autobiographie verfasst hat.
- Historia Augusta, Hadrianus 25. Vgl. Birley, Restless Emperor, S. 301; Holzberg, Hadrians nous und seine animula.
- Heinz-Joachim Fischer: „Rom. Zweieinhalb Jahrtausende Geschichte, Kunst und Kultur der Ewigen Stadt", DuMont, Köln 2001, S. 351–352.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Adrian ad Publi Yuli Trayan Adrian lat Publius Aelius Traianus Hadrianus 24 yanvar 76 10 iyul 138 eramizin 117 138 ci illerinde hakimiyyetde olmus XIV Roma Imperatoru Publi Eli Trayan Adrianlat Publius Aelius Traianus HadrianusXIV Roma ImperatoruVezifededirEvvelkiMark Ulpi TrayanSonrakiAntonin PiySexsi melumatlarDogum adi Publius Aelius HadrianusDogum tarixi 24 yanvar 76Dogum yeri Roma Imperiyasi Italika Ispaniya SevilyaVefat tarixi 10 iyul 138 62 yasinda Vefat yeri Roma Imperiyasi Neapol BayiVefat sebebi urek catismazligiDefn yeri Muqeddes Ancelo qesriFealiyyeti suveren d siyasetci herbi qulluqcu sairAtasi TrayanHeyat yoldasiUsagi Yuli Sezar ogullugu Ailesi Antoninler sulalesiDini CoxallahliliqRutbesi Leqat Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ile bagliAdrian eslen Picenumlu Italiya olan sonralar Ispaniyaya kocub gelmis Roma senatorunun ailesinde dunyaya gelmisdir On yasinda atasini itiren Adrian Imperator Trayanin xalasi oglunun himayesinde terbiye alaraq sonralar 100 cu ilde onun nevesine evlenerek sarayda muhum dovlet vezifesine ireli cekilmisdir Lakin Trayan onu hec vaxt resmi olaraq selefi elan etmemisdir Lakin Trayanin olumunden sonra 117 ci ilde Daklarin cari Decebalusa qarsi muharibede qazandigi zefere gore Suriyanin ve Antioxiyanin valisi teyin edildikden sonra Trayanin arvadi Plotinanin desteyi ile 118 ci ilde Roma imperatoru elan edilmisdir Mehz Plotinanin xahisi ile 100 cu ilde ile evlenmisdir Bezi ferziyelere gore biseksual olan Adrian eyni zamanda Bitiniyali Antinus adli bir gencle intim heyat surmusdur Muemmali sekilde Nil cayinda bogulan Antinusun olumune cox sarsilan Adrian onun boguldugu yerde Antinopolis seherini saldirir ve saray ressam ve heykeltaraslarina onun coxlu heykel ve bustlerini sifaris verdirir Ovladi olmayan Adrian ogulluga goturmusdu Tehsili Yunan medeniyyetine felsefeye riyaziyyata musiqiye poeziyaya maraq gosteren Adrian bes illik Romada aldigi tam tehsilden sonra iki il muddetinde Ispaniyada yasadiqdan sonra Romaya donur Imperator fealiyyeti Bes yaxsi imperatordan ing Five Good Emperors ve ovladliga goturulme neticesinde hakimiyyete gelen imperatorlardan biri sulalesine aid imperator Adrianin idarecilik siyaseti Trayanin qesbkar siyasetinden koklu sekilde feerqlenirdi O Assuriya ve Mesopatamiyadan imtina edir Onun bu addimi sehra komandiri Trayani razi salmir ve ona qarsi sui qesd hazirlansa da tezlikle ustu acilir Esasen o imperiya eyaletlerinin iqtisadi dircelisine fikir vererek coxlu sayda teatr kitabxanalar tikdirir yarasiqli heykeller qoydurur Orduda ve tikintide apardigi quruculuq isleri impriya serhedlerini daha da mohkemlendirmis ve xarici sulhe zemin yaratmisdir Onun zamaninda 132 135 illerdeki yehudi usyanlari yatirilmis Yeruselim dagidilaraq yerinde yeni it Colonia Aelia Capitoli salinmisdirdir Adrianin vaxtinda Roma allahlarina sitayis etmeyenlerin xristiyanlarin teqibi davam etdirilmisdir Adrian terefinden hal hazirda Muqeddes Ancelo qesri adlandirilan it Mausoleo di Adriano Tibur sarayi Stmfalo Korinf kanalini sevimli Afina seherinde coxlu memarliq abideleri tikdirtmisdir Klavdi terefinden basladilmis Fucin golunun qurudulmasini basa catdirmisdir Italyani 4 konsula malik hisseye bolmusdur Dovlet idarelerine ancaq romalilari teyin edermis Onun boyuk sonuncu islerinden biri de huquqsunas Salvi Yulianla birlikde Roma qanunlarinin kodifikasiyasi olmusdur Adrianin Olumu 10 iyul 138 ci ilde agir xestelikden ezab cekerek Neapol yaxinligindaki seherinde vefat etmisdir Olumqabagi ozune epitafiya yazmisdir Adrian hal hazirda Muqeddes Ancelo qesri kimi taninan ozunun tikdirdiyi Adrian meqberesinde defn edilmis ve qebri uzerinde oz yazdigi epitafiya hekk olunmusdur Adrian ANIMULA VAGULA BLANDULA HOSPES COMESQUE CORPORIS QUAE NUNC ABIBIS IN LOCA PALLIDULA RIGIDA NUDULA NEC UT SOLES DABIS IOCOS Tercume Helim ruhum azmis ruhum Bedenimin yol yoldasi ve qonagi Terk edib telesdiyin yer Solgun kimsesiz ve sukutdur oralarda Verdisince zarafat ede bilmezsen Hemcinin baxAntinoyNerva Antonin sulalesinin zaman xettiSELEF Trayan Adrian Nerva Antonin sulalesinin imperatoru XELEF Antonin PiyMenbelerLyubker F Hadrianus rus Realnyj slovar klassicheskih drevnostej po Lyubkeru pod red F F Zelinskij A I Georgievskij M S Kutorga F Gelbke P V Nikitin V A Kanskij per A D Vejsman F Gelbke L A Georgievskij A I Davidenkov V A Kanskij P V Nikitin I A Smirnov E A Vert O Yu Klemenchich N V Rubinskij SPb Obshestvo klassicheskoj filologii i pedagogiki 1885 S 585 586 Historia Augusta Hadrianus 1 1 Obwohl die Historia Augusta als sehr problematisch gilt wobei die fruhen Viten durchaus wertvolle Informationen beinhalten wird in der modernen Forschung weitgehend akzeptiert dass Hadrian eine Autobiographie verfasst hat Historia Augusta Hadrianus 25 Vgl Birley Restless Emperor S 301 Holzberg Hadrians nous und seine animula Heinz Joachim Fischer Rom Zweieinhalb Jahrtausende Geschichte Kunst und Kultur der Ewigen Stadt DuMont Koln 2001 S 351 352 ISBN 3 7701 5607 2