Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kommod (lat. Commodus; 31 avqust 161, Lanuvi — 31 dekabr 192, Roma) — eramızın 180–192-ci illərində .
| Lusi Aeli Avreli Kommod | |
|---|---|
| lat. Lucius Aelius Aurelius Commodus | |
 | |
  | |
| 177 – 17 mart 180 (Mark Avreli ilə birlikdə) 18 mart 180 - 31 dekabr 192 (təkbaşına) | |
| Əvvəlki | Mark Avreli |
| Sonrakı | Pertinaks |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Lucius Aelius Aurelius Commodus |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | , Roma İmperiyası |
| Vəfat tarixi | (31 yaşında) |
| Vəfat yeri | Roma, Roma İmperiyası |
| Dəfn yeri | Roma Müqəddəs Ancelo qəsri |
| Fəaliyyəti | rəhbər[d] |
| Atası | Mark Avreli |
| Anası | Gənc Faustina |
| Həyat yoldaşı | Bruttia Krispina |
| Ailəsi | Antoninlər sülaləsi |
| Dini | Qədim Romada din |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Adı
Lusi Avreli Kommod (Lucius Aurelius Commodus) adı altında dünyaya gəlmişdir. 180-ci ilin martında hakimiyyətə gəldikdən sonra özünü Antonin adlandırmış, həmin ilin oktyabr ayından atasının adını (Mark Avreli) ad önlüyü (lat. praenomen) kimi qəbul etmişdir. Belə ki, tam adı — Mark Avreli Kommod Antonin (Marcus Aurelius Commodus Antoninus) olmuşdur. Sonradan hakimiyyəti dövründə çaldığı qələbələri adına əlavə etmişdir — 172-ci ildə Germanikus, 175-ci ildə atası ilə bərabər Sarmatikus, 182-ci ildə Böyük Germanikus (Germanicus Maximus), 183-cü ildə Piy, 184-cü ildə Britannikus, 185-ci ildə Feliks. 191-ci ildə atasının adından imtina edərək əvəzinə Aeli adını əlavə etmişdir. Sonuncu adı Sezar Lusi Aeli Avreli Kommod Avqust Piy Feliks (lat. Caesar Lucius Aelius Aurelius Commodus Augustus Pius Felix) olmuşdur.
Həyatı
Uşaqlığı və gəncliyi
Kommod erkən ölmüş əkiz qardaşı ilə imperator Mark Avreli və Gənc Faustinanın nikahından dünyaya gəlmişdir. O doğularkən atası hələ yenicə imperator taxtına oturmuşdu. Beş yaşında ikən kiçik qardaşı Anni Ver (lat. Annius Verus) ilə birlikdə sezar titulu alaraq Mark Avrelinin varislərinə çevrilirlər. Gəncliyinin bir hissəsini atası ilə birlikdə Markoman müharibəsində keçirir. 175-ci ildə imperiyanın şərqində uzurpator (lat. usurpatio; hakimiyyəti qanunsuz ələ keçirən) (lat. Avidius Cassius) itaətsizliyinə qarşı yürüşdə atasını müşayiət etmişdir.
İmperatorluğu
üzərində qələbədən sonra idarəçilikdə daha sərbəstləşərək özünü qətiyyətli varis kimi aparır. noyabr 176-cı ildə ilk dəfə olaraq imperatorluğa (alqışlama) edilmişdir. Bir qədər sonra atası ilə birlikdə Zəfər yürüşündə iştirak etmək və 177-ci ilin yayında formal olaraq atası ilə bərabər imperatorluq hüququ almışdır. Bu əsasla da hərbi təcrübə toplamaq məqsədilə Avqust titulu altında avqust 178-ci ildə germanlara qarşı yürüşə başlayır.
17 mart 180-ci ildə atası Mark Avreli Dunay çayı sahilindəki hərbi düşərgədə taundan vəfat etdikdən sonra təkbaşına imperator qalan Kommod germanlarla tələsik sülh bağlayaraq Romaya dönür və 22 oktyabr 180-ci ildə yenidən zəfər yürüşü keçirir.
Ekspansionist siyasətindən imtina etsə də əyalətlərdə baş qaldıran üsyanları qoşunun köməyi ilə qəddarcasına yatırtmış və Afrika donanmasını yaratmışdır. Populist tədbirlər xalq içində onu əvvəlcə sevimli etsə də sonralar aydın olur ki, "Beş yaxşı imperator" dövrü sona yetmişdir.
Əxlaqsız həyat tərzi
Hərəmxanasında yüzlərcə qadın və azyaşlı oğlan uşaqları saxlatdırarmış. Müasirlərinin sözlərinə görə əxlaqsızlığın bütün üsullarından həzz almağı xoşlayarmış. Qadın paltarı geymək, "həkim" kimi canlı insanın üzərində cərrahiyyə əməliyyatı aparmaq kimi hərəkətlər, qladiator kimi çıxış etmək (hərçənd, azad vətəndaşların qladiator kimi çıxışlarına şərəfsizlik kimi baxılsa da) onun ehtiraslarındandır. Qladiator kimi 735 döyüş keçirmişdir.
Senatdan onu Mark Avrelinin oğlu kimi deyil Yupiterin oğlu Herakl kimi qələmə verməyi tələb etmişdir. Onun göstərişi ilə aylardan Avqust Kommod, Sentyabr Herakl, Oktyabr Məğlubedilməz kimi və Roma isə "Feliks Komodun koloniyası" (lat. Colonia felix Commodiana) adlandırılmışdir.
Maraqlı fakt
Kommod imperiyadakı bütün əlil insanları toplayıb Kolizeydə ölümünə vuruşdurmuşdur.
Ölümü
1 yanvar 193-cü ildə konsul kimi hakimiyyətə başlamasını qeyd etmək ərəfəsində Proteriyanın yeni valisi — Kvint Emili Let, imperatorun məşuqəsi — Konkubinat Marsiya və saray kargüzarı Eklekt tərəfindən hazırlanmış sui-qəsd nəticəsində oldürülmüşdür.
Senat və xalq cəsədinin çayına atılmasını tələb etsə də prefekt Pertinaks buna yol verməmiş, onu gizlin Adrian məqbərəsində indiki Müqəddəs Ancelo qəsrində dəfn etdirmişdir.
Ölümündən sonra senat xatirədən silmək (lat. Damnatio memoriae) elan edərək Roma şəhərinin adını özünə qaytarmışdır.
Sonralar imperator təsdiqlənən Lusi Septimi Sever (lat. Lucius Septimius Severus) senatın acığına və Mark Avreli ailəsindən dəstək almaq üçün Kommodu allahlara aid edərək onun ad gününün qeyd edilməsi üçün qərar verir.
Nerva-Antonin sülaləsinin zaman xətti
SƏLƏF Mark Avreli |  | Kommod Nerva-Antonin sülaləsi imperatoru | | XƏLƏF Pertinaks |
Mənbə
- Karl Christ: Die römische Kaiserzeit. Von Augustus bis Diokletian. 3. Auflage. C. H. Beck, München 2006, .
- Alexander Demandt: Das Privatleben der römischen Kaiser. C. H. Beck, München 1997, .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kommod lat Commodus 31 avqust 161 Lanuvi 31 dekabr 192 Roma eramizin 180 192 ci illerinde Lusi Aeli Avreli Kommodlat Lucius Aelius Aurelius CommodusXVII Roma Imperatoru177 17 mart 180 Mark Avreli ile birlikde 18 mart 180 31 dekabr 192 tekbasina EvvelkiMark AvreliSonrakiPertinaksSexsi melumatlarDogum adi Lucius Aelius Aurelius CommodusDogum tarixi 31 avqust 161Dogum yeri Roma ImperiyasiVefat tarixi 31 dekabr 192 31 yasinda Vefat yeri Roma Roma ImperiyasiDefn yeri Roma Muqeddes Ancelo qesriFealiyyeti rehber d Atasi Mark AvreliAnasi Genc FaustinaHeyat yoldasi Bruttia KrispinaAilesi Antoninler sulalesiDini Qedim Romada din Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdiLusi Avreli Kommod Lucius Aurelius Commodus adi altinda dunyaya gelmisdir 180 ci ilin martinda hakimiyyete geldikden sonra ozunu Antonin adlandirmis hemin ilin oktyabr ayindan atasinin adini Mark Avreli ad onluyu lat praenomen kimi qebul etmisdir Bele ki tam adi Mark Avreli Kommod Antonin Marcus Aurelius Commodus Antoninus olmusdur Sonradan hakimiyyeti dovrunde caldigi qelebeleri adina elave etmisdir 172 ci ilde Germanikus 175 ci ilde atasi ile beraber Sarmatikus 182 ci ilde Boyuk Germanikus Germanicus Maximus 183 cu ilde Piy 184 cu ilde Britannikus 185 ci ilde Feliks 191 ci ilde atasinin adindan imtina ederek evezine Aeli adini elave etmisdir Sonuncu adi Sezar Lusi Aeli Avreli Kommod Avqust Piy Feliks lat Caesar Lucius Aelius Aurelius Commodus Augustus Pius Felix olmusdur HeyatiUsaqligi ve gencliyi Kommod erken olmus ekiz qardasi ile imperator Mark Avreli ve Genc Faustinanin nikahindan dunyaya gelmisdir O dogularken atasi hele yenice imperator taxtina oturmusdu Bes yasinda iken kicik qardasi Anni Ver lat Annius Verus ile birlikde sezar titulu alaraq Mark Avrelinin varislerine cevrilirler Gencliyinin bir hissesini atasi ile birlikde Markoman muharibesinde kecirir 175 ci ilde imperiyanin serqinde uzurpator lat usurpatio hakimiyyeti qanunsuz ele keciren lat Avidius Cassius itaetsizliyine qarsi yurusde atasini musayiet etmisdir Imperatorlugu Genc Kommod uzerinde qelebeden sonra idarecilikde daha serbestleserek ozunu qetiyyetli varis kimi aparir noyabr 176 ci ilde ilk defe olaraq imperatorluga alqislama edilmisdir Bir qeder sonra atasi ile birlikde Zefer yurusunde istirak etmek ve 177 ci ilin yayinda formal olaraq atasi ile beraber imperatorluq huququ almisdir Bu esasla da herbi tecrube toplamaq meqsedile Avqust titulu altinda avqust 178 ci ilde germanlara qarsi yuruse baslayir 17 mart 180 ci ilde atasi Mark Avreli Dunay cayi sahilindeki herbi dusergede taundan vefat etdikden sonra tekbasina imperator qalan Kommod germanlarla telesik sulh baglayaraq Romaya donur ve 22 oktyabr 180 ci ilde yeniden zefer yurusu kecirir Ekspansionist siyasetinden imtina etse de eyaletlerde bas qaldiran usyanlari qosunun komeyi ile qeddarcasina yatirtmis ve Afrika donanmasini yaratmisdir Populist tedbirler xalq icinde onu evvelce sevimli etse de sonralar aydin olur ki Bes yaxsi imperator dovru sona yetmisdir Exlaqsiz heyat terzi Heremxanasinda yuzlerce qadin ve azyasli oglan usaqlari saxlatdirarmis Muasirlerinin sozlerine gore exlaqsizligin butun usullarindan hezz almagi xoslayarmis Qadin paltari geymek hekim kimi canli insanin uzerinde cerrahiyye emeliyyati aparmaq kimi hereketler qladiator kimi cixis etmek hercend azad vetendaslarin qladiator kimi cixislarina serefsizlik kimi baxilsa da onun ehtiraslarindandir Qladiator kimi 735 doyus kecirmisdir Senatdan onu Mark Avrelinin oglu kimi deyil Yupiterin oglu Herakl kimi qeleme vermeyi teleb etmisdir Onun gosterisi ile aylardan Avqust Kommod Sentyabr Herakl Oktyabr Meglubedilmez kimi ve Roma ise Feliks Komodun koloniyasi lat Colonia felix Commodiana adlandirilmisdir Maraqli fakt Kommod imperiyadaki butun elil insanlari toplayib Kolizeyde olumune vurusdurmusdur Olumu 1 yanvar 193 cu ilde konsul kimi hakimiyyete baslamasini qeyd etmek erefesinde Proteriyanin yeni valisi Kvint Emili Let imperatorun mesuqesi Konkubinat Marsiya ve saray karguzari Eklekt terefinden hazirlanmis sui qesd neticesinde oldurulmusdur Senat ve xalq cesedinin cayina atilmasini teleb etse de prefekt Pertinaks buna yol vermemis onu gizlin Adrian meqberesinde indiki Muqeddes Ancelo qesrinde defn etdirmisdir Olumunden sonra senat xatireden silmek lat Damnatio memoriae elan ederek Roma seherinin adini ozune qaytarmisdir Sonralar imperator tesdiqlenen Lusi Septimi Sever lat Lucius Septimius Severus senatin acigina ve Mark Avreli ailesinden destek almaq ucun Kommodu allahlara aid ederek onun ad gununun qeyd edilmesi ucun qerar verir Nerva Antonin sulalesinin zaman xettiSELEF Mark Avreli Kommod Nerva Antonin sulalesi imperatoru XELEF PertinaksMenbe Karl Christ Die romische Kaiserzeit Von Augustus bis Diokletian 3 Auflage C H Beck Munchen 2006 ISBN 3 406 47052 1 Alexander Demandt Das Privatleben der romischen Kaiser C H Beck Munchen 1997 ISBN 3 406 42510 0