Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
HTTP (ing. HyperText Transfer Prоtocоl – İnternet şəbəkəsində istifadə olunan protokoldur. HTTP veb-səhifələri İnternetdən çağırmaq üçün bir mexanizmdir.
| HTTP | |
| Hypertext Transfer Protocol | |
|---|---|
| ƏS mərhələsi | Tətbiqi |
| Ailə | (TCP/IP) |
| Yaradılıb | 1990 il. |
| Port/ID | 80/TCP |
| Protokolun məqsədi | hipermətnə girişin universallaşması |
| Spesifikasiya | RFC 1945, RFC 2616 |
| Əsas realizasiyalar (kliyentlər) | Veb-brauzerlər, məsələn Mozilla Firefox, Chrome, Opera, Internet Explorer və b. |
| Əsas realizasiyalar (serverlər) | Apache, , , və b. |
| Yaradıcı | Tim Berners-Li |
HTTP-nin əsasını URL ünvanı təşkil edir. Ünvanın əvvəlində yazılmış http:// perefeksi müraciət olunan sənədin ümumdünya hörümçək torunun bir hissəsi olduğunu göstərir. Daha sonra əlaqənin tipi göstərilir. Ən çox yayılmış tip World Wide Web (WWW)-dir. Lakin İnternetdə digər əlaqə tiplərindən də istifadə edilir: File Transfer Protocol (FTP) və ya . Tiplərin ardınca serverin
HTTP-nin əsasını URL ünvanı təşkil edir. Ünvanın əvvəlində yazılmış http:// perefeksi müraciət olunan sənədin ümumdünya hörümçək torunun bir hissəsi olduğunu göstərir. Daha sonra əlaqənin tipi göstərilir. Ən çox yayılmış tip World Wide Web (WWW)-dir. Lakin İnternetdə digər əlaqə tiplərindən də istifadə edilir: Tiplərin ardınca serverin ünvanı yazılır. Bu ünvanı domen ünvanı da adlandırırlar. Domen ünvanına domenin özü (serverin aid olduğu təşkilatın tipi) və qovşağın adı daxildir. 2006-cı ildə, HTTP-trafikin Şimali Amerikada P2P-şəbəkələrində payı artaraq 46%-ə çatmışdır və onun da demək olar ki, yarısı "video və audio axın"-ların payına düşmüşdür. HTTP həmçinin SOAP,XML-RPC, WebDAV kimi digər proqram protokolları üçün "nəqliyyat vasitə" rolunda çıxış edir.
Protokolun strukturu
Metodlar
GET
GET metodu ilə hər hansı prosesi başlatmaq olar. İstifadəçi URL-də "?" işarəsindən sonra parametrlər ötürə bilər.
GET /test/demo_form.jsp?name1=value1&name2=value2
HTTP standartlarına görə GET metodu idempotent sayılır.
GET sorğusunun xsusiyyətləri:
- GET sorğusu brauzerin keşində saxlana bilir.
- GET sorğusu gizli məlumatlarla işləyəndə isitfadə olunmur.
- GET sorğusunun URL sorğusunun uzunluq məhdudiyyəti var(maksimum uzunluğu 2083 və ya 2048 simsoldur).
- GET sorğusu yalnız məlumat almaq üçün istifadə olunmalıdır.
- GET sorğusu kodlaşma növü application/x-www-form-urlencoded.
- GET sorğusunda verilənlər tipindən yalnız ASCII simvollarını dəstəkləyir.
- GET sorğusunda göndərilən məlumat URL-də görsənir.
POST
POST metodu veb serverin məlumatı alıb saxlaması üçün nəzərdə tutulub. Məlumatlar POST metodunun bədənində göndərilir. Post metodu daha çox faylların göndərilməsində həmçinin veb formlardan məlumat alınmasında istifadə olunur.
POST metoduna nümunə:POST /test/demo_form.jsp HTTP/1.1Host: w3schools.comname1=value1&name2=value2
POST metodu idempotent sayılmır.
POST sorğusunun xsusiyyətləri:
- POST sorğusunda sorğu uzunluğunda məhdudiyyət yoxdu.
- POST sorğusu brauzerin keşində saxlana bilmir.
- POST sorğusunun kodlaşma növü application/x-www-form-urlencoded və ya multipart/form-data.
- POST sorğusu bütün simvollu kodları dəstəkləyir.
- POST sorğusunda məlumatlar URL-də görsənmir.
İstinadlar
- Berners-Li T. HyperText Transfer Protocol.
- "Method Definitions". 2012-06-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-14.
- "The GET,POST Method — Some other notes on GET,POST requests". 2022-09-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-14.
- "Maximum URL length is 2,083 characters in Internet Explorer". 2016-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-14.
Xarici keçidlər
 | İnternet ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
HTTP ing HyperText Transfer Protocol Internet sebekesinde istifade olunan protokoldur HTTP veb sehifeleri Internetden cagirmaq ucun bir mexanizmdir HTTPHypertext Transfer ProtocolES merhelesi TetbiqiAile TCP IPYaradilib 1990 il Port ID 80 TCPProtokolun meqsedi hipermetne girisin universallasmasiSpesifikasiya RFC 1945 RFC 2616Esas realizasiyalar kliyentler Veb brauzerler meselen Mozilla Firefox Chrome Opera Internet Explorer ve b Esas realizasiyalar serverler Apache ve b Yaradici Tim Berners Li HTTP nin esasini URL unvani teskil edir Unvanin evvelinde yazilmis http perefeksi muraciet olunan senedin umumdunya horumcek torunun bir hissesi oldugunu gosterir Daha sonra elaqenin tipi gosterilir En cox yayilmis tip World Wide Web WWW dir Lakin Internetde diger elaqe tiplerinden de istifade edilir File Transfer Protocol FTP ve ya Tiplerin ardinca serverin HTTP nin esasini URL unvani teskil edir Unvanin evvelinde yazilmis http perefeksi muraciet olunan senedin umumdunya horumcek torunun bir hissesi oldugunu gosterir Daha sonra elaqenin tipi gosterilir En cox yayilmis tip World Wide Web WWW dir Lakin Internetde diger elaqe tiplerinden de istifade edilir Tiplerin ardinca serverin unvani yazilir Bu unvani domen unvani da adlandirirlar Domen unvanina domenin ozu serverin aid oldugu teskilatin tipi ve qovsagin adi daxildir 2006 ci ilde HTTP trafikin Simali Amerikada P2P sebekelerinde payi artaraq 46 e catmisdir ve onun da demek olar ki yarisi video ve audio axin larin payina dusmusdur HTTP hemcinin SOAP XML RPC WebDAV kimi diger proqram protokollari ucun neqliyyat vasite rolunda cixis edir Protokolun strukturuMetodlar GET GET metodu ile her hansi prosesi baslatmaq olar Istifadeci URL de isaresinden sonra parametrler oture biler GET test demo form jsp name1 value1 amp name2 value2 HTTP standartlarina gore GET metodu idempotent sayilir GET sorgusunun xsusiyyetleri GET sorgusu brauzerin kesinde saxlana bilir GET sorgusu gizli melumatlarla isleyende isitfade olunmur GET sorgusunun URL sorgusunun uzunluq mehdudiyyeti var maksimum uzunlugu 2083 ve ya 2048 simsoldur GET sorgusu yalniz melumat almaq ucun istifade olunmalidir GET sorgusu kodlasma novu application x www form urlencoded GET sorgusunda verilenler tipinden yalniz ASCII simvollarini destekleyir GET sorgusunda gonderilen melumat URL de gorsenir POST POST metodu veb serverin melumati alib saxlamasi ucun nezerde tutulub Melumatlar POST metodunun bedeninde gonderilir Post metodu daha cox fayllarin gonderilmesinde hemcinin veb formlardan melumat alinmasinda istifade olunur POST metoduna numune POST test demo form jsp HTTP 1 1 Host w3schools com name1 value1 amp name2 value2 POST metodu idempotent sayilmir POST sorgusunun xsusiyyetleri POST sorgusunda sorgu uzunlugunda mehdudiyyet yoxdu POST sorgusu brauzerin kesinde saxlana bilmir POST sorgusunun kodlasma novu application x www form urlencoded ve ya multipart form data POST sorgusu butun simvollu kodlari destekleyir POST sorgusunda melumatlar URL de gorsenmir IstinadlarBerners Li T HyperText Transfer Protocol Method Definitions 2012 06 25 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 14 The GET POST Method Some other notes on GET POST requests 2022 09 06 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 14 Maximum URL length is 2 083 characters in Internet Explorer 2016 10 12 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 14 Xarici kecidler Internet ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin