Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hüsnü Əmir Ərkilət — Türkiyə və Almaniya ordusunun azərbaycanlı generalı
| Hüsnü Əmir Ərkilət | |
|---|---|
| türk. Hüseyin Hüsnü Emir Erkilet | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Türkiyə, Kayseri, |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Ankara |
| Dəfn yeri | |
| Atası | Xəlil |
| Anası | Şəfiqə |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | müəllif |
| Fəaliyyət illəri | 1904-cü ildən |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Hüsnü Əmir Ərkilət 1883-ci ildə Kayserinin Ərkilət nahiyəsindən doğulmuşdu. Atası Osmanlı ordusunun zabiti olan Xəlil bəy idi. Xəlil bəy peşəkar zabit və yüksək təhsilə malik bir insan idi. Xəlil bəyin həyat yoldaşı Şəfiqə xanım əslən azərbaycanlı idi. Şəfiqə xanım Şuşada doğulmuş, 1880-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Kayseriyə köçmüşdü. Elə bu şəhərdə kökəncə azərbaycanlı olan Xəlil bəylə ailə qurmuşdu.
Bu ailənin ilk övladı olan Hüsnü bəy istedadlı bir insan idi. O həyatını atasının təkidilə hərb sənətinə bağlayır. Dayısı Rəfi bəyi onu hərbi məktəbə qoyur. 10 illik hərbi sahədə təhsil alan Hüsnü bəy kapitan kimi xidmətə başlayır. 1910–1912-ci illərdə təhsilini Almaniyada davam etdirən Hüsnü bəy Türkiyəyə mayor rütbəsində qayıdır.
26 dekabr 1913-cü ildə Hüsnü Əmir Ərkilət 5-ci Ordu Korpusunun komandanı təyin edilir.
Onun komandanlığı altında bu korpus bir çox ağır döyüşlərin iştirakçısı olur.
2 avqust 1919-cu ildə 36 yaşlı Hüsnü Əmir Ərkilət general rütbəsi ilə təltif edilir və Baş Qərargahın rəisi təyin edilir.
İstiqlal Savaşında iştiraka görə təhsil üçün göndərildiyi Almaniyadan geri dönən Hüsnü bəy Sakarya döyüşünə qatılır.
1932-ci ildə 49 yaşında ordudan tərxis edilir. Lakin 1939-cu ildə o gizli olaraq Almaniyaya dəvət edilir. Almaniya səfiri Franz von Papenlə Almaniyaya gedən Hüsnü bəy burada alman ordusun yüksək rütbəli zabitləri ilə görüşür.
Hüsnü Əmir Ərkilət 1941-ci ildən başlayaraq alman ordusunun beyin mərkəzi olan baş qərargahda çalışmağa başlayır . Alman ordusunun Şərq Cəphəsi üzrə komandanı Marşal Fedor von Bocklun təqdimatı ilə Hüsnü bəy Adolf Hitlerlə görüşür. Bu görüşdən sonra general Hüsnü Əmir Ərkilət əməliyyatların icra qərargahında çalışmağa başlayır.O Alman ordusun ürəyini idarə edən bir general idi. Onun verdiyi məsləhətlər dərhal icra edilirdi. O, cəbhədə baş hadisələr barədə informasiyanı şəxsən Adolf Hitlerə verirdi. Onun alman ordusundakı fəaliyyəti haqqında məlumat 1943-cü ildə Faris Erkmanın "Ən böyük təhlükə" kitabında yer alırdı. Müəllif generalı alman ordusunun agenti adlandırırdı.
Amma etiraf edək ki, məhz Hüsnü Əmir Ərkilətin təkidi nəticəsində yüz minə yaxın müsəlman hərbi əsir ölümün caynağından xilas edildi. Türk-tatar əsirlərindən milli legionlar yaratmaq fikri məhz Hüsnü bəyə məxsus idi. 1941-ci ilin oktyabrında bu planın müsbət həyata keçirilməsində cəhdlər göstərildi. Hüsnü bəylə bərabər Nuru Paşanın da milli legionların yaradılmasında böyük əməyi var idi.
Hüsnü Ərkilət müharibə qurtarandan sonra "Hitlerin qərargahında 45 gün" adlı xatirələrini çap etdirdi. General xatirələrində bəzən müsəlmanları xilas etmək üçün bütün vasitələrdən istifadə etdiyini yazırdı. "Hitlerin qərargahında 45 gün" adlı xatirələrində Hüsnü bəy yazırdı:"Olduqca ağır idi. Hərbi əsirlər sorğu-sualsız güllələnirdi. Məhz baş qərargahda apardığımız danışıqlardan sonra milli legionların yaradılması razılığını aldıq. Bilirdim ki, mənim sözüm keçərlidir. Məhz bu amildən istifadə edərək, milli legionların yaradılmasına nail olduq."
Ömrünün son illərini yalnız xatirələr yazmaqla keçirən Hüsnü bəy bu yazıları " Yeni Bozkurt" jurnalında çap etdirirdi. Peşəkar hərbçi general
Hüsnü Əmir Ərkilət 1958-ci ildə Ankarada dünyasını dəyişdi. Hüsnü bəy Ankara Asri qəbiristanlığında dəfn edilib.
Kitabları
- "Yıldırım", İstanbul, 1921.
- "Böyük hərbdə tank döyüşü"
- "Kampaniya Baş qərargahında Qərargahda işçi heyəti", İstanbul, 1921.
- "Erkan-i Hərbiyyə peşəsi, Cəza və təşkilatı, Tarixi və Elmi İstintaq", İstanbul, 1924.
- "Dağdakı müharibə hərəkətlərinə dair bir araşdırma", İstanbul 1926. (Maurice Abadie)
- "Hüseyin Hüsnü Əmr Erkilet Paşanın Avropada yoxlama səfərləri", Ankara, 1927.
- "Hərb Album", İstanbul Respublika Mətbuat Evi.
- "Şərq Cəfəri" ndə gördüm. Hilmi Kitabevi, İstanbul, 1943.
- "II Dünya müharibəsi və Türkiyə, Giriş: Müharibənin Avropada doğurduğu nahamar məsələlər", İnqilab Kitabevi, İstanbul, 1945.
İstinadlar
- Bütün dünyanın axtardığı qarabağlı general kim idi? - ARAŞDIRMA 2018-08-19 at the Wayback Machine
- YOLLАR UZUN UZUN[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Husnu Emir Erkilet Turkiye ve Almaniya ordusunun azerbaycanli generaliHusnu Emir Erkiletturk Huseyin Husnu Emir ErkiletDogum tarixi 1884Dogum yeri Turkiye Kayseri Vefat tarixi 1958Vefat yeri AnkaraDefn yeri Cebeci Esri qebiristanligiAtasi XelilAnasi SefiqeMilliyyeti azerbaycanliTehsili Osmanli Herbi Mektebi d Fealiyyeti muellifFealiyyet illeri 1904 cu ilden Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiHusnu Emir Erkilet 1883 ci ilde Kayserinin Erkilet nahiyesinden dogulmusdu Atasi Osmanli ordusunun zabiti olan Xelil bey idi Xelil bey pesekar zabit ve yuksek tehsile malik bir insan idi Xelil beyin heyat yoldasi Sefiqe xanim eslen azerbaycanli idi Sefiqe xanim Susada dogulmus 1880 ci ilde ailesi ile birlikde Kayseriye kocmusdu Ele bu seherde kokence azerbaycanli olan Xelil beyle aile qurmusdu Bu ailenin ilk ovladi olan Husnu bey istedadli bir insan idi O heyatini atasinin tekidile herb senetine baglayir Dayisi Refi beyi onu herbi mektebe qoyur 10 illik herbi sahede tehsil alan Husnu bey kapitan kimi xidmete baslayir 1910 1912 ci illerde tehsilini Almaniyada davam etdiren Husnu bey Turkiyeye mayor rutbesinde qayidir 26 dekabr 1913 cu ilde Husnu Emir Erkilet 5 ci Ordu Korpusunun komandani teyin edilir Onun komandanligi altinda bu korpus bir cox agir doyuslerin istirakcisi olur 2 avqust 1919 cu ilde 36 yasli Husnu Emir Erkilet general rutbesi ile teltif edilir ve Bas Qerargahin reisi teyin edilir Istiqlal Savasinda istiraka gore tehsil ucun gonderildiyi Almaniyadan geri donen Husnu bey Sakarya doyusune qatilir 1932 ci ilde 49 yasinda ordudan terxis edilir Lakin 1939 cu ilde o gizli olaraq Almaniyaya devet edilir Almaniya sefiri Franz von Papenle Almaniyaya geden Husnu bey burada alman ordusun yuksek rutbeli zabitleri ile gorusur Husnu Emir Erkilet 1941 ci ilden baslayaraq alman ordusunun beyin merkezi olan bas qerargahda calismaga baslayir Alman ordusunun Serq Cephesi uzre komandani Marsal Fedor von Bocklun teqdimati ile Husnu bey Adolf Hitlerle gorusur Bu gorusden sonra general Husnu Emir Erkilet emeliyyatlarin icra qerargahinda calismaga baslayir O Alman ordusun ureyini idare eden bir general idi Onun verdiyi meslehetler derhal icra edilirdi O cebhede bas hadiseler barede informasiyani sexsen Adolf Hitlere verirdi Onun alman ordusundaki fealiyyeti haqqinda melumat 1943 cu ilde Faris Erkmanin En boyuk tehluke kitabinda yer alirdi Muellif generali alman ordusunun agenti adlandirirdi Amma etiraf edek ki mehz Husnu Emir Erkiletin tekidi neticesinde yuz mine yaxin muselman herbi esir olumun caynagindan xilas edildi Turk tatar esirlerinden milli legionlar yaratmaq fikri mehz Husnu beye mexsus idi 1941 ci ilin oktyabrinda bu planin musbet heyata kecirilmesinde cehdler gosterildi Husnu beyle beraber Nuru Pasanin da milli legionlarin yaradilmasinda boyuk emeyi var idi Husnu Erkilet muharibe qurtarandan sonra Hitlerin qerargahinda 45 gun adli xatirelerini cap etdirdi General xatirelerinde bezen muselmanlari xilas etmek ucun butun vasitelerden istifade etdiyini yazirdi Hitlerin qerargahinda 45 gun adli xatirelerinde Husnu bey yazirdi Olduqca agir idi Herbi esirler sorgu sualsiz gullelenirdi Mehz bas qerargahda apardigimiz danisiqlardan sonra milli legionlarin yaradilmasi raziligini aldiq Bilirdim ki menim sozum kecerlidir Mehz bu amilden istifade ederek milli legionlarin yaradilmasina nail olduq Omrunun son illerini yalniz xatireler yazmaqla keciren Husnu bey bu yazilari Yeni Bozkurt jurnalinda cap etdirirdi Pesekar herbci general Husnu Emir Erkilet 1958 ci ilde Ankarada dunyasini deyisdi Husnu bey Ankara Asri qebiristanliginda defn edilib Kitablari Yildirim Istanbul 1921 Boyuk herbde tank doyusu Kampaniya Bas qerargahinda Qerargahda isci heyeti Istanbul 1921 Erkan i Herbiyye pesesi Ceza ve teskilati Tarixi ve Elmi Istintaq Istanbul 1924 Dagdaki muharibe hereketlerine dair bir arasdirma Istanbul 1926 Maurice Abadie Huseyin Husnu Emr Erkilet Pasanin Avropada yoxlama seferleri Ankara 1927 Herb Album Istanbul Respublika Metbuat Evi Serq Ceferi nde gordum Hilmi Kitabevi Istanbul 1943 II Dunya muharibesi ve Turkiye Giris Muharibenin Avropada dogurdugu nahamar meseleler Inqilab Kitabevi Istanbul 1945 IstinadlarButun dunyanin axtardigi qarabagli general kim idi ARASDIRMA 2018 08 19 at the Wayback Machine YOLLAR UZUN UZUN olu kecid