Həzm aparatı (lat. apparatus degistorius) — daxili üzvlərin təşkil elədikləri üç aparatdan biri olub, həzm kanalından və bir sıra vəzilərdən ibarətdir. İnsanın həzm kanalı (lat. canalis degestorius) 8–10 m uzunluğunda olub, bir neçə hissələrə bölünür:
I. Ağız boşluğu — lat. cavum oris, bura dişlər, ağız vəziləri, dil, damaq aiddirlər.
Həzm aparatı | |
---|---|
| |
Latınca | apparatus degistorius |
II. Ön bağırsaq
III. Orta ya nazik bağırsaq
IV. Arxa ya yoğun bağırsaq
V. Vəzilər
Ağız boşluğuna düşən əzilmiş, islanmış qida əsnək dəliyindən (lat. isthmus faucium) udlağa keçərək və oradan qida borusu vasitəsilə mədəyə düşür. Mədəyə daxil olan qida həzm olunduqdan sonra nazik bağırsağa (lat. intestinum tenue):onikibarmaq (lat. duodenum), acı (lat. jejunum), (lat. ileum) keçir. Onikibarmaq bağırsağa qaraciyər və pankreas axacaqları açılır. Bu axacaqlar vasitəsilə ifraz olunan öd və mədəaltı vəzi şirəsinin təsirindən hörrə halına düşmüş qida nazik bağırsaq divarındakı xovlar vasitəsilə mənimsənilərək qana ötürülmüş olunur. Yerdə qalan hissə arxa ya yoğun bağırsağa: kor bağırsaq (lat. cecum), (lat. colon ascendens), (lat. colon transversum), (lat. colon descendens), (lat. colon sigmoideum) keçərək tərkibindəki su bağırsaq divarından sorulur və yerdə qalan nəcis kütləsi düz bağırsaq (lat. colon rectum) vasitəsilə anal dəliyindən (lat. anus) defokasiya olunur. Beləliklə həzm kanalı ağız yarığından başlayıb, anus ilə tamam olur və bu dəliklər vasitəsilə xarici mühitlə birləşir.
Mənbə
- Bourgery JM. Traité complet de l’Anatomie de l’Homme. Paris: Delaunay; 1839. Vol. 5 Splanchnology; pp. 169–179.
- Gray H (1918) Gray’s anatomy. Anatomy of the human body. XI Splanchnology, 2H The Large Intestine 1918.
- Atlas of Human Anatomy. vols. 1-3. vol. 1, Osteology, Arthrology and Syndesmology, Myology (317 pp.); vol. 2, Splanchnology, Ductless Glands, Heart (229 pp.); and vol. 3, Nervous System, A ngiology, Sense Organs (326 pp.). Ferenc Kiss and Janos Szentágothai. Pergamon, London; Macmillan, New York, ed. 17, 1964. Illus.
- M.B. DeJarnette. Technic and Practice of Bloodless Surgery. 1939, p. 51
- Prof. K.Ə. Balakişiyev, İnsanın Normal Anatomiyası, II cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı - 1979
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hezm aparati lat apparatus degistorius daxili uzvlerin teskil eledikleri uc aparatdan biri olub hezm kanalindan ve bir sira vezilerden ibaretdir Insanin hezm kanali lat canalis degestorius 8 10 m uzunlugunda olub bir nece hisselere bolunur I Agiz boslugu lat cavum oris bura disler agiz vezileri dil damaq aiddirler Hezm aparatiHezm aparati sxematik Latinca apparatus degistorius II On bagirsaq Udlaq Qida borusu Mede III Orta ya nazik bagirsaq Onikibarmaq bagirsaq Aci bagirsaq IV Arxa ya yogun bagirsaq Kor bagirsaq Duz bagirsaq V Veziler Dilalti vezi Cenealti vezi Qulaqalti vezi Qaraciyer Od kisesi Od Medealti vezi Agiz bosluguna dusen ezilmis islanmis qida esnek deliyinden lat isthmus faucium udlaga kecerek ve oradan qida borusu vasitesile medeye dusur Medeye daxil olan qida hezm olunduqdan sonra nazik bagirsaga lat intestinum tenue onikibarmaq lat duodenum aci lat jejunum lat ileum kecir Onikibarmaq bagirsaga qaraciyer ve pankreas axacaqlari acilir Bu axacaqlar vasitesile ifraz olunan od ve medealti vezi siresinin tesirinden horre halina dusmus qida nazik bagirsaq divarindaki xovlar vasitesile menimsenilerek qana oturulmus olunur Yerde qalan hisse arxa ya yogun bagirsaga kor bagirsaq lat cecum lat colon ascendens lat colon transversum lat colon descendens lat colon sigmoideum kecerek terkibindeki su bagirsaq divarindan sorulur ve yerde qalan necis kutlesi duz bagirsaq lat colon rectum vasitesile anal deliyinden lat anus defokasiya olunur Belelikle hezm kanali agiz yarigindan baslayib anus ile tamam olur ve bu delikler vasitesile xarici muhitle birlesir MenbeBourgery JM Traite complet de l Anatomie de l Homme Paris Delaunay 1839 Vol 5 Splanchnology pp 169 179 Gray H 1918 Gray s anatomy Anatomy of the human body XI Splanchnology 2H The Large Intestine 1918 Atlas of Human Anatomy vols 1 3 vol 1 Osteology Arthrology and Syndesmology Myology 317 pp vol 2 Splanchnology Ductless Glands Heart 229 pp and vol 3 Nervous System A ngiology Sense Organs 326 pp Ferenc Kiss and Janos Szentagothai Pergamon London Macmillan New York ed 17 1964 Illus M B DeJarnette Technic and Practice of Bloodless Surgery 1939 p 51 Prof K E Balakisiyev Insanin Normal Anatomiyasi II cild MAARIF Nesriyyati Baki 1979