Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Gümrü müqaviləsi (erm. Ալեքսանդրապոլի պայմանագիր), (türk. Gümrü Antlaşması) – Türkiyə ilə Ermənistan arasında 1920 – ci il dekabrın 2 dən 3-nə keçən gecə imzalanmış sülh müqaviləsi.
| Gümrü müqaviləsi | |
|---|---|
| İmzalanma tarixi | 2 dekabr 1920 |
| İmzalanma yeri | |
| Tərəflər | Ermənistan Demokratik Respublikası, Ankara Hökuməti |
Bü müqavilə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin bağladığı ilk beynəlxalq müqavilədi.
Bu müqavilə 1920-ci ilin sentyabr-dekabr ayları arasında türk ordusu ilə erməni silahlı birləşmələri arasında baş verən hərbi əməliyyatlara son qoymalı idi. Müqavilə 18 maddədən ibarət idi.
Müqavilənin şərtlərinə əsasən Ermənistan hökuməti Türkiyə torpaqlarına iddiasından əl çəkməli, Ermənistan ərazisindən qovulmuş müsəlmanların qayıtması üçün şərait yaratmalı idi. Müqavilə həmçinin Ermənistan respublikası ilə Türkiyə arasında sərhəddi də müəyyən edirdi.
Bu müqavilənin şərtlərinə əsasən Ermənistan sayı 1500 nəfərdən çox olmayan bir orudya malik olmalı və bu ordu 8 ədəddən çox topa malik ola bilməzdi, pulyemyotların isə maksimal sayı 20 dən çox ola bilməzdi.
Ermənistan “Sevr müqaviləsi”nin qüvvədən düşməsini qəbul edərək öz nümayəndə heyətlərini Avropadan və ABŞ – dan qeri çağırmağı öz üzərinə götürürdü.
Həmçinin Ermənistan hökuməti Türkiyəyə qarşı, və yaxud Türkiyənin maraqlarına zidd olan bütün müqavilələri, qüvvədən düşmüş elan edirdi.
Türkiyə Ermənistan dəmir yollarının nəzarətini öz əlinə alırdı və Ermənistan ərazisində “hərbi tədbirlər görmək” imkanını əldə edirdi.
Müqavilənin 7-ci bəndinə əsasən, hər iki tərəf müharibə zamanı bir-birlərinə vurduqları ziyana görə təzminatdan imtina edirdilər. Müqavilə imzalandığı andan etibarən bir ay ərzində ratifikasiya olunmalı və qüvvəyə minməli idi.
Müqavilənin taleyi
Daşnak hökumətinin nümayəndələri gecə dekabrın 2 dən 3 nə keçən gecə Gümridə müqaviləni imzalamamışdan bir neçə saat əvvəl, İrəvandakı daşnak hökuməti Sovet Rusiyasının nümayəndəsi Leqran ilə Ermənistanda sovet hakimiyyətinin qurulması barədə müqavilə imzalayırlar.
Dekabrın 4-də İrəvana Sovet Rusiyasının ordu hissələri daxil olur. Ermənistanda qurulan sovet hökuməti Gümrüdə imzalanmış müqaviləni tanımaqdan imtina edir və onu qüvvədən düşmüş elan edir.
Ermənistanla Türkiyə arasındakı sərhəd məsələsi 1921-ci ildə Sovet Rusiyası ilə Türkiyə arasında imzalanmış Qars müqaviləsi ilə tənzimləndi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- TURKISH-ARMENIAN WAR: SEP.24 – DEC.2, 1920
- ""Gümrü" müqaviləsi ləğv edilsə, Ermənistan xeyli torpaq itirəcək" — MÜSAHİBƏ
- Erməni Sovet Ensiklopediyası (erm.). / red. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Gumru muqavilesi erm Ալեքսանդրապոլի պայմանագիր turk Gumru Antlasmasi Turkiye ile Ermenistan arasinda 1920 ci il dekabrin 2 den 3 ne kecen gece imzalanmis sulh muqavilesi Gumru muqavilesiImzalanma tarixi 2 dekabr 1920Imzalanma yeri GumruTerefler Ermenistan Demokratik Respublikasi Ankara Hokumeti Bu muqavile Turkiye Boyuk Millet Meclisinin bagladigi ilk beynelxalq muqaviledi Bu muqavile 1920 ci ilin sentyabr dekabr aylari arasinda turk ordusu ile ermeni silahli birlesmeleri arasinda bas veren herbi emeliyyatlara son qoymali idi Muqavile 18 maddeden ibaret idi Muqavilenin sertlerine esasen Ermenistan hokumeti Turkiye torpaqlarina iddiasindan el cekmeli Ermenistan erazisinden qovulmus muselmanlarin qayitmasi ucun serait yaratmali idi Muqavile hemcinin Ermenistan respublikasi ile Turkiye arasinda serheddi de mueyyen edirdi Bu muqavilenin sertlerine esasen Ermenistan sayi 1500 neferden cox olmayan bir orudya malik olmali ve bu ordu 8 ededden cox topa malik ola bilmezdi pulyemyotlarin ise maksimal sayi 20 den cox ola bilmezdi Ermenistan Sevr muqavilesi nin quvveden dusmesini qebul ederek oz numayende heyetlerini Avropadan ve ABS dan qeri cagirmagi oz uzerine gotururdu Hemcinin Ermenistan hokumeti Turkiyeye qarsi ve yaxud Turkiyenin maraqlarina zidd olan butun muqavileleri quvveden dusmus elan edirdi Turkiye Ermenistan demir yollarinin nezaretini oz eline alirdi ve Ermenistan erazisinde herbi tedbirler gormek imkanini elde edirdi Muqavilenin 7 ci bendine esasen her iki teref muharibe zamani bir birlerine vurduqlari ziyana gore tezminatdan imtina edirdiler Muqavile imzalandigi andan etibaren bir ay erzinde ratifikasiya olunmali ve quvveye minmeli idi Muqavilenin taleyiDasnak hokumetinin numayendeleri gece dekabrin 2 den 3 ne kecen gece Gumride muqavileni imzalamamisdan bir nece saat evvel Irevandaki dasnak hokumeti Sovet Rusiyasinin numayendesi Leqran ile Ermenistanda sovet hakimiyyetinin qurulmasi barede muqavile imzalayirlar Dekabrin 4 de Irevana Sovet Rusiyasinin ordu hisseleri daxil olur Ermenistanda qurulan sovet hokumeti Gumrude imzalanmis muqavileni tanimaqdan imtina edir ve onu quvveden dusmus elan edir Ermenistanla Turkiye arasindaki serhed meselesi 1921 ci ilde Sovet Rusiyasi ile Turkiye arasinda imzalanmis Qars muqavilesi ile tenzimlendi Hemcinin baxQars muqavilesi Gumru doyusu 1920 Moskva muqavilesi 1921 IstinadlarTURKISH ARMENIAN WAR SEP 24 DEC 2 1920 Gumru muqavilesi legv edilse Ermenistan xeyli torpaq itirecek MUSAHIBEErmeni Sovet Ensiklopediyasi erm red Վ Համբարձումյան Կ Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն 1974