Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Göz — görmə funksiyasını təmin edən duyğu orqanı. Bir çox canlı orqanizmdə görmə sisin tərkib hissəsi olub, dalğaların işıq diapazonundakı elektromaqnit şüalanmasını qəbul edərək onu elektro-kimyəvi siqnal şəklində neyronlara ötürür.
Quruluşu və funksiyası
İnsanda göz kəllənin göz yuvasında yerləşir. Göz yuvasının divarlarından göz almasının xarici səthinə gözləri hərəkət etdirən əzələlər bitişir. Gözləri qaşlar qoruyur, onlar alından axan təri yanlara axıdır. Göz qapaqları və kirpiklər gözləri tozdan qoruyur. İnsan ətraf aləmdən informasiya almaq üçün göz duyğu üzvündən istifadə edir.
Gözün bayır küncündə yerləşən göz yaşı vəzisinin ifraz etdiyi maye göz almasının üzərini isladır, gözü qızdırır, gözə düşmüş yad cisimləri yuyub aparır, sonra da gözün içəri küncündən göz yaşı kanalı ilə burun boşluğuna axır. Göz almasını örtən sıx ağlı qişa onu mexaniki və kimyəvi zədələrdən qoruyur, gözə yad cisimlər və mikroorqanizimlər düşməyə qoymur. Gözün ön hissəsində bu qişa şəffafdır. Buna buynuz qişa deyilir. Buynuz qişa işıq şüalarını sərbəst surətdə içəri buraxır. Ortadakı damarlı qişadan sıx qan damarları şəbəkəsi keçir, bunlar göz almasını qanla təchiz edir. Bu qişanın daxili səthində işıq şüalarını udan nazik boyayıcı maddə - qara piqment qatı vardır.
Gözün damarlı qişasının ön hissəsinə qüzeyli qişa deyilir. Onun rəngi (açıq mavidən tutmuş tünd qara rəngə qədər) piqmentin miqdarından və bu qişada paylanmasından asılıdır. Bəbək – qüzeyli qişanın mərkəzindəki dəlikdir. Bəbək gözün içərisinə işıq şüalarının düşməsini tənzim edir. Parlaq işıqda bəbək reflektor olaraq daralır. İşıq zəif olduqda bəbək genəlir. Bəbəyin arxasında iki tərəfi qabarıq şəffaf büllur yerləşir. Büllur kirpikli əzələlərlə əhatə olunur.
Bu əzələlərin yığılması onun səthinin qabarma dərəcəsini dəyişdirə bilir. Şüallar büllurdan sonra göz almasının bütün içəri tərəfini tutan şəffaf şüşəyəbənzər cisimdən keçib gözün daxili və çox zərif olan tor qişasına düşür.
Tor qişa çox mürəkkəb quruluşa malikdir. Burada işığa həssas hüceyrələr yerləşir. Bunlar görmə reseptorları rolunu oynayır. İşıq şüaları ilə qıcıqlandırıldıqda onlarda oyanmalar baş verir ki, bunlar da görmə sinirləri ilə baş beyinin görmə mərkəzinə otürülür.
Torlu qişanın işığa həssas hüceyrələri çöpcüklər və kolbacıqlardan ibarətdir. Çöpcüklər zəif işıqlarla qıcıqlanır, lakin əşyaların rəngini qəbul etmir. Kolbacıqlar ancaq parlaq işıqdan qıcıqlanır və rəngləri seçmək qabiliyyətinə malikdir. Gözün arxa divarının ortasında torlu qişada kolbacıqlar topası yerləşərək sarı ləkəni əmələ gətirir. Bunlar da işıq qıcıqlarına həssasdır.
Gözün daxili şəffaf şüşəyəbənzər cismlə tutulur. İşıq şüaları işıqlanan cisimdən gözün xarici səthinə düşüb buynuz qişasından, şəffaf mayedən və bəbəkdən keçərək, büllura düşür və burada əşyanın kiçilmiş əks xəyalı alınır. Büllur qişa daha qabarıq və daha yastı ola bilir. Yaxındakı əşyalara baxdıqda büllurun əyriliyi artır, buna görə də şüalar gözdə daha çox sınır və tor qişada əşyaların aydın xəyalı alınır. Biz uzaqdakı əşyalara baxdıqda büllur yastılaşır və burada şüalar az sınır. Yaxını görən adamlarda ya göz almasının forması uzanır və ya büllur qüvvətli qabarır. Hər iki halda uzaqda yerləşən cismin gözdə xəyalı torlu qişanın üzərinə düşür, ondan qabaqda alınır. Ona görə də uzaqda yerləşən cismə baxdıqada, o, aydın görünmür. Göz alması qısaldıqda və ya büllur basıldıqda uzaqda olan cismin xəyalı torlu qişanın arxasında alınır. Bu adamlar uzaqgörən adlanır. Yaxıngörənlər və uzaqgörənlər müvafiq eynək taxmaqla bu çatışmazlıqları aradan qaldırırlar.
İnsan ətraf mühit haqqında informasiyanın 90 % -ni göz vasitəsi ilə alır.[]
Gözün qorunma mexanizmləri
- Göz yaşı
- Göz qapağı
- Qaşlar
- Kipriklər
Göz xəstəlikləri
- - gözün hərəki funksiyasını yerinə yetirən əzələlərdə uyğunsuzluq nəticəsində yaranır.
- Konyunktivit - gözdə infeksiya xəstəliyidir.
- Toyuq korluğu - A vitamininin çatışmaması nəticəsində çöpcüklərin ( toran işıq reseptoru ) zəifləməsidir.
- Katarakta ( Mirvari Suyu ) - metabolizmin,maddələr mübadiləsinin pozulması nəticəsində göz büllurunun bulanıqlaşmasıdır.
- - uzağı görür, yaxını yaxşı görə bilmir. Uzaqdakı əşyaların xəyalı torlu qişada, yaxındakıların xəyalı isə torlu qişadan arxada alınır. Anadangəlmə göz alması yastı olduqda və ya qocalıqla əlaqədar müşahidə olunur. Qabarıq ( toplayıcı ) linzalı eynəkdən istifadə etdikdə hər şey qaydasına düşür.
- - yaxını görür, uzağı yaxşı görə bilmir. Yaxındakı əşyaların xəyalı torlu qişada, uzaqdakıların xəyalı isə torlu qişadan öndə alınır. Anadangəlmə göz almas; uzunsov olarsa və ya gözlə pis rəftar etdikdə müşahidə olunur. Çökük ( səpələyici ) linzalı eynəkdən istifadə etdikdə hər şey qaydasına düşür.
Fotokamera ilə müqayisə
Fotokamerada əsas prinsip kimi linza üç-ölçülü dünyanı iki ölçülü hamarlama şəklində fokuslayır. Görüntü bu hamarlama olduğuna görə daha kiçik və başı aşağı şəkildə düşür.
İnsan gözünün ön hissəsində yerləşən buynuz qişa və bir az içəridə yerləşən göz bülluru da görüntünü gözün içində fokuslayır. Gözün içi sanki qaranlıq otaqdır, ancaq bu qaranlıq otağın canlı olduğu unudulmamalıdır. Görüntünün başı aşağı düşdüyü yer isə tor qişa adlanan toxumadır. Üzərində görüntünün əmələ gəlməsi baxımından tor qişa fotokamera lentinə bənzədilə bilər. Tor qişanın vəzifəsi bu görüntünü elektrik siqnalları şəklində beyinə ötürməkdir.
Aydınlıq nizamlaması
Fotoşəkil çəkilərkən əvvəlcə aydınlıq ölçüsü dəqiqləşdirilməlidir. Görmə prosesində ətrafımızdakı görüntülərin həssas təbəqə üzərinə aydın düşməsi üçün göz büllurunun görmək istədiyimiz cismin uzaqlığına görə özünü nizamlaması lazımdır. Fotokameralarda bu proses əl ilə, təkmilləşdirilmiş kameralarda avtomatik edilir. Daha xüsusi məqsədlərdə istifadə edilən mikroskop və teleskoplarda da aydınlıq dərəcəsi nizamlanır. Hər dəfə bu proses vaxt aparır.
Ancaq insan gözü bu nizamlamanı hər an, çox qısa müddət ərzində özü edir. Həm də bu zaman istifadə edilən üsul təqlid edilməyəcək qədər üstündür. Gözün içində yerləşən göz bülluru ətrafında yerləşən əzələlər vasitəsi ilə görüntünü tor qişanın üzərinə fasiləsiz salır. Quruluşu çox elastik olan və asanlıqla forma dəyişdirən bu büllur lazım olduqda qabarır, lazım olduqda gərilərək işığın düşdüyü nöqtəni sabit saxlayır.
Əgər gözdə bu nizamlama öz-özünə edilməsəydi, məsələn, bir düymə vasitəsilə insan baxdığı nöqtəni fokuslamalı olsaydı, görmək üçün davamlı olaraq xüsusi səy göstərməliydi. Görüntü gah aydınlanacaq, gah da bulanıq olacaqdı. Bir cismə baxdıqda görə bilmək çox vaxt aparacaq, həyat çox axsayacaqdı.
İnsan qarşısında müəyyən uzaqlıqda duran cismi aydın görmək istədikdə aradakı məsafəni, göz büllurunun fokuslama dərəcəsini və bunlarla bağlı bir çox optik hesablamaları etməklə məşğul olmur. Cismi aydın görmək üçün sadəcə ona baxması kifayətdir. Qalan bütün proseslər avtomatik şəkildə göz və beyin tərəfindən yerinə yetirilir. Həm də bu proseslər sadəcə bir istəmə müddəti qədər qısadır.
İşıq ahəngi
Fotokamera ilə gündüz çəkilən fotoşəkil aydın olur. Eyni lent və fotokamera ilə gecə ulduzlar və səma çəkildikdə isə fotokamerada heç nə görünmür. Lakin göz qapaqları saniyənin onda biri qədər az müddətdə açıqldıqda belə ulduzlar açıq gözlə görünür. Çünki göz çox müxtəlif aydınlatma şərtlərinə və fərqli işıq dərəcələrinə görə özünü hər an avtomatik nizamlayır. Bunu təmin edən göz bəbəyi ətrafındakı əzələlərdir. Əgər mühit qaranlıq olsa, bu əzələlər açılır, göz bəbəyi böyüyür və gözə daha çox işığın girməsi təmin edilir. Əgər mühit işıqlıdırsa, bu zaman əzələlər yığılır, göz bəbəyi kiçilir və içəri girən işığın miqdarı azaldılır. Bu sayədə həm gecə, həm də gündüz görüntü aydın olur.
Rəng
Göz, görüntünün eyni anda həm ağ-qara, həm də rəngli fotoşəklini çəkir. Daha sonra bu fotoşəkillər beyində sintez olunaraq normal görüntüyə çevrilirlər.
Tor qişada yerləşən çöpcüklər görülən obyektin ağ-qara görüntüsünü müəyyən edir. Çöpcüklərin digər funksiyası baxılan cismin formasını, cizgilərini təfərrüatı ilə qəbul etməkdir. Kolbacıq hüceyrələri isə cismin formasını deyil, rənglərini müəyyənləşdirirlər. Nəticədə hər iki hüceyrədən alınan siqnalların dəyərləndirilməsi ilə xarici aləmin görüntüsü formalaşır və rənglər halında beyində əmələ gəlir.
Video kamera ilə müqayisə
TV-nin iş prinsipi görüntülərin deyil, bir görüntünü yenidən əmələ gətirəcək az və ya çox işıqlı nöqtə ardıcıllığının ötürülməsinə əsaslanır. Ona görə kamera qarşısındakı cisim, sətir deyilən müəyyən sayda zolağa bölündüyü üçün yayım əsnasında "axtarma" prosesi olur. Bir fotosel lampa belə bir sətrin bütün nöqtələrini soldan sağa, bir-birinin ardınca görür. Hamısının işıq vəziyyətini dəyərləndirir və sonda bunlara əsaslanaraq bəzi siqnallar verir. Bir sətri əvvəldən axıra qədər axtardıqdan sonra sonrakı sətrə keçir və bu proses beləcə davam edir. Bu fotoselin işləmə ritmi bir görüntünün 625 və ya 819 sətrini 1/25 saniyədə axtaracaq şəkildə hesablanmışdır. Beləliklə, bütöv bir görüntünün tamamlanması bitən kimi yeni görüntü ötürülür. Bu şəkildə ötürülən bildirişlərin sayı çoxdur və siqnallar hədsiz sürətlə verilir.
Göz ilə beyin arasında yerləşən sinir kanalları da eyni şəkildə hüceyrələr tərəfindən ortaq istifadə edilirlər. Beləliklə, milyonlarla hüceyrədən çıxan elektrik siqnalları hər an beyinə ötürülür.
Bu misaldan da göründüyü kimi insan orqanizmikndə çox təkmilləşmiş sistem var. İndi bu sistemi təkamül nəzəriyyəsinin iddialarına əsasən, baş verməsi tamamilə mümkünsüz olan fərziyyələrlə açıqlamağa çalışaq.
Gözü əmələ gətirən bütün təbəqələrin, göz büllurunun, buynuz qişanın, göz əzələlərinin, beyinin, beyinlə əlaqə quran bir milyon sinir kanalının, tor qişanı əmələ gətirən 140 milyon hüceyrənin, göz qapağının, göz yaşının, göz yaşı vəzlərinin, gözü qidalandıran qan və limfa damarlarının və içlərindəki qan və limfanın hamısının eyni anda, bir-birlərilə əlaqəli şəkildə -tamamilə mümkünsüz olmasına baxmayaraq – təsadüfən meydana gəldiklərini düşünək. Görmə yenə baş verməyəcəkdi, çünki mövcud kanallar beyinlə əlaqə qurmaq üçün kifayət etməyəcəkdi. Mövcud siqnalların sadəcə 140-da biri beyinə çatacaq, qırıq və ya əskik siqnallara görə görüntü əmələ gəlməyəcəkdi.
Mənbə
- Maurice Burton, Böcekler, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1979, s. 33.
- Ali Demirsoy, Yaşamın Temel Kuralları, Ankara: Entomoloji, 1992, s. 161.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Goz deqiqlesdirme Gozler bura istiqametlendirir Tarixi termin ucun Gozler tarixi termin sehifesine baxin Goz gorme funksiyasini temin eden duygu orqani Bir cox canli orqanizmde gorme sisin terkib hissesi olub dalgalarin isiq diapazonundaki elektromaqnit sualanmasini qebul ederek onu elektro kimyevi siqnal seklinde neyronlara oturur Insan gozuMilcek gozuQurulusu ve funksiyasiInsanda goz kellenin goz yuvasinda yerlesir Goz yuvasinin divarlarindan goz almasinin xarici sethine gozleri hereket etdiren ezeleler bitisir Gozleri qaslar qoruyur onlar alindan axan teri yanlara axidir Goz qapaqlari ve kirpikler gozleri tozdan qoruyur Insan etraf alemden informasiya almaq ucun goz duygu uzvunden istifade edir Horumcek gozu Gozun bayir kuncunde yerlesen goz yasi vezisinin ifraz etdiyi maye goz almasinin uzerini isladir gozu qizdirir goze dusmus yad cisimleri yuyub aparir sonra da gozun iceri kuncunden goz yasi kanali ile burun bosluguna axir Goz almasini orten six agli qisa onu mexaniki ve kimyevi zedelerden qoruyur goze yad cisimler ve mikroorqanizimler dusmeye qoymur Gozun on hissesinde bu qisa seffafdir Buna buynuz qisa deyilir Buynuz qisa isiq sualarini serbest suretde iceri buraxir Ortadaki damarli qisadan six qan damarlari sebekesi kecir bunlar goz almasini qanla techiz edir Bu qisanin daxili sethinde isiq sualarini udan nazik boyayici madde qara piqment qati vardir Gozun damarli qisasinin on hissesine quzeyli qisa deyilir Onun rengi aciq maviden tutmus tund qara renge qeder piqmentin miqdarindan ve bu qisada paylanmasindan asilidir Bebek quzeyli qisanin merkezindeki delikdir Bebek gozun icerisine isiq sualarinin dusmesini tenzim edir Parlaq isiqda bebek reflektor olaraq daralir Isiq zeif olduqda bebek genelir Bebeyin arxasinda iki terefi qabariq seffaf bullur yerlesir Bullur kirpikli ezelelerle ehate olunur Bu ezelelerin yigilmasi onun sethinin qabarma derecesini deyisdire bilir Suallar bullurdan sonra goz almasinin butun iceri terefini tutan seffaf suseyebenzer cisimden kecib gozun daxili ve cox zerif olan tor qisasina dusur Tor qisa cox murekkeb qurulusa malikdir Burada isiga hessas huceyreler yerlesir Bunlar gorme reseptorlari rolunu oynayir Isiq sualari ile qiciqlandirildiqda onlarda oyanmalar bas verir ki bunlar da gorme sinirleri ile bas beyinin gorme merkezine oturulur Gozun anatomik qurulusu Torlu qisanin isiga hessas huceyreleri copcukler ve kolbaciqlardan ibaretdir Copcukler zeif isiqlarla qiciqlanir lakin esyalarin rengini qebul etmir Kolbaciqlar ancaq parlaq isiqdan qiciqlanir ve rengleri secmek qabiliyyetine malikdir Gozun arxa divarinin ortasinda torlu qisada kolbaciqlar topasi yerleserek sari lekeni emele getirir Bunlar da isiq qiciqlarina hessasdir Gozun daxili seffaf suseyebenzer cismle tutulur Isiq sualari isiqlanan cisimden gozun xarici sethine dusub buynuz qisasindan seffaf mayeden ve bebekden kecerek bullura dusur ve burada esyanin kicilmis eks xeyali alinir Bullur qisa daha qabariq ve daha yasti ola bilir Yaxindaki esyalara baxdiqda bullurun eyriliyi artir buna gore de sualar gozde daha cox sinir ve tor qisada esyalarin aydin xeyali alinir Biz uzaqdaki esyalara baxdiqda bullur yastilasir ve burada sualar az sinir Yaxini goren adamlarda ya goz almasinin formasi uzanir ve ya bullur quvvetli qabarir Her iki halda uzaqda yerlesen cismin gozde xeyali torlu qisanin uzerine dusur ondan qabaqda alinir Ona gore de uzaqda yerlesen cisme baxdiqada o aydin gorunmur Goz almasi qisaldiqda ve ya bullur basildiqda uzaqda olan cismin xeyali torlu qisanin arxasinda alinir Bu adamlar uzaqgoren adlanir Yaxingorenler ve uzaqgorenler muvafiq eynek taxmaqla bu catismazliqlari aradan qaldirirlar Insan etraf muhit haqqinda informasiyanin 90 ni goz vasitesi ile alir menbe gosterin Gozun qorunma mexanizmleriGoz yasi Goz qapagi Qaslar KipriklerGoz xestelikleri gozun hereki funksiyasini yerine yetiren ezelelerde uygunsuzluq neticesinde yaranir Konyunktivit gozde infeksiya xesteliyidir Toyuq korlugu A vitamininin catismamasi neticesinde copcuklerin toran isiq reseptoru zeiflemesidir Katarakta Mirvari Suyu metabolizmin maddeler mubadilesinin pozulmasi neticesinde goz bullurunun bulaniqlasmasidir uzagi gorur yaxini yaxsi gore bilmir Uzaqdaki esyalarin xeyali torlu qisada yaxindakilarin xeyali ise torlu qisadan arxada alinir Anadangelme goz almasi yasti olduqda ve ya qocaliqla elaqedar musahide olunur Qabariq toplayici linzali eynekden istifade etdikde her sey qaydasina dusur yaxini gorur uzagi yaxsi gore bilmir Yaxindaki esyalarin xeyali torlu qisada uzaqdakilarin xeyali ise torlu qisadan onde alinir Anadangelme goz almas uzunsov olarsa ve ya gozle pis reftar etdikde musahide olunur Cokuk sepeleyici linzali eynekden istifade etdikde her sey qaydasina dusur Fotokamera ile muqayiseFotokamerada esas prinsip kimi linza uc olculu dunyani iki olculu hamarlama seklinde fokuslayir Goruntu bu hamarlama olduguna gore daha kicik ve basi asagi sekilde dusur Insan gozunun on hissesinde yerlesen buynuz qisa ve bir az iceride yerlesen goz bulluru da goruntunu gozun icinde fokuslayir Gozun ici sanki qaranliq otaqdir ancaq bu qaranliq otagin canli oldugu unudulmamalidir Goruntunun basi asagi dusduyu yer ise tor qisa adlanan toxumadir Uzerinde goruntunun emele gelmesi baximindan tor qisa fotokamera lentine benzedile biler Tor qisanin vezifesi bu goruntunu elektrik siqnallari seklinde beyine oturmekdir Aydinliq nizamlamasi Fotosekil cekilerken evvelce aydinliq olcusu deqiqlesdirilmelidir Gorme prosesinde etrafimizdaki goruntulerin hessas tebeqe uzerine aydin dusmesi ucun goz bullurunun gormek istediyimiz cismin uzaqligina gore ozunu nizamlamasi lazimdir Fotokameralarda bu proses el ile tekmillesdirilmis kameralarda avtomatik edilir Daha xususi meqsedlerde istifade edilen mikroskop ve teleskoplarda da aydinliq derecesi nizamlanir Her defe bu proses vaxt aparir Ancaq insan gozu bu nizamlamani her an cox qisa muddet erzinde ozu edir Hem de bu zaman istifade edilen usul teqlid edilmeyecek qeder ustundur Gozun icinde yerlesen goz bulluru etrafinda yerlesen ezeleler vasitesi ile goruntunu tor qisanin uzerine fasilesiz salir Qurulusu cox elastik olan ve asanliqla forma deyisdiren bu bullur lazim olduqda qabarir lazim olduqda gerilerek isigin dusduyu noqteni sabit saxlayir Eger gozde bu nizamlama oz ozune edilmeseydi meselen bir duyme vasitesile insan baxdigi noqteni fokuslamali olsaydi gormek ucun davamli olaraq xususi sey gostermeliydi Goruntu gah aydinlanacaq gah da bulaniq olacaqdi Bir cisme baxdiqda gore bilmek cox vaxt aparacaq heyat cox axsayacaqdi Insan qarsisinda mueyyen uzaqliqda duran cismi aydin gormek istedikde aradaki mesafeni goz bullurunun fokuslama derecesini ve bunlarla bagli bir cox optik hesablamalari etmekle mesgul olmur Cismi aydin gormek ucun sadece ona baxmasi kifayetdir Qalan butun prosesler avtomatik sekilde goz ve beyin terefinden yerine yetirilir Hem de bu prosesler sadece bir isteme muddeti qeder qisadir Isiq ahengi Fotokamera ile gunduz cekilen fotosekil aydin olur Eyni lent ve fotokamera ile gece ulduzlar ve sema cekildikde ise fotokamerada hec ne gorunmur Lakin goz qapaqlari saniyenin onda biri qeder az muddetde aciqldiqda bele ulduzlar aciq gozle gorunur Cunki goz cox muxtelif aydinlatma sertlerine ve ferqli isiq derecelerine gore ozunu her an avtomatik nizamlayir Bunu temin eden goz bebeyi etrafindaki ezelelerdir Eger muhit qaranliq olsa bu ezeleler acilir goz bebeyi boyuyur ve goze daha cox isigin girmesi temin edilir Eger muhit isiqlidirsa bu zaman ezeleler yigilir goz bebeyi kicilir ve iceri giren isigin miqdari azaldilir Bu sayede hem gece hem de gunduz goruntu aydin olur Reng Goz goruntunun eyni anda hem ag qara hem de rengli fotoseklini cekir Daha sonra bu fotosekiller beyinde sintez olunaraq normal goruntuye cevrilirler Tor qisada yerlesen copcukler gorulen obyektin ag qara goruntusunu mueyyen edir Copcuklerin diger funksiyasi baxilan cismin formasini cizgilerini teferruati ile qebul etmekdir Kolbaciq huceyreleri ise cismin formasini deyil renglerini mueyyenlesdirirler Neticede her iki huceyreden alinan siqnallarin deyerlendirilmesi ile xarici alemin goruntusu formalasir ve rengler halinda beyinde emele gelir Video kamera ile muqayiseTV nin is prinsipi goruntulerin deyil bir goruntunu yeniden emele getirecek az ve ya cox isiqli noqte ardicilliginin oturulmesine esaslanir Ona gore kamera qarsisindaki cisim setir deyilen mueyyen sayda zolaga bolunduyu ucun yayim esnasinda axtarma prosesi olur Bir fotosel lampa bele bir setrin butun noqtelerini soldan saga bir birinin ardinca gorur Hamisinin isiq veziyyetini deyerlendirir ve sonda bunlara esaslanaraq bezi siqnallar verir Bir setri evvelden axira qeder axtardiqdan sonra sonraki setre kecir ve bu proses belece davam edir Bu fotoselin isleme ritmi bir goruntunun 625 ve ya 819 setrini 1 25 saniyede axtaracaq sekilde hesablanmisdir Belelikle butov bir goruntunun tamamlanmasi biten kimi yeni goruntu oturulur Bu sekilde oturulen bildirislerin sayi coxdur ve siqnallar hedsiz suretle verilir Goz ile beyin arasinda yerlesen sinir kanallari da eyni sekilde huceyreler terefinden ortaq istifade edilirler Belelikle milyonlarla huceyreden cixan elektrik siqnallari her an beyine oturulur Bu misaldan da gorunduyu kimi insan orqanizmiknde cox tekmillesmis sistem var Indi bu sistemi tekamul nezeriyyesinin iddialarina esasen bas vermesi tamamile mumkunsuz olan ferziyyelerle aciqlamaga calisaq Gozu emele getiren butun tebeqelerin goz bullurunun buynuz qisanin goz ezelelerinin beyinin beyinle elaqe quran bir milyon sinir kanalinin tor qisani emele getiren 140 milyon huceyrenin goz qapaginin goz yasinin goz yasi vezlerinin gozu qidalandiran qan ve limfa damarlarinin ve iclerindeki qan ve limfanin hamisinin eyni anda bir birlerile elaqeli sekilde tamamile mumkunsuz olmasina baxmayaraq tesadufen meydana geldiklerini dusunek Gorme yene bas vermeyecekdi cunki movcud kanallar beyinle elaqe qurmaq ucun kifayet etmeyecekdi Movcud siqnallarin sadece 140 da biri beyine catacaq qiriq ve ya eskik siqnallara gore goruntu emele gelmeyecekdi MenbeMaurice Burton Bocekler Istanbul Remzi Kitabevi 1979 s 33 Ali Demirsoy Yasamin Temel Kurallari Ankara Entomoloji 1992 s 161 Hemcinin baxGoz rengi Goz yaslari Goz xestelikleri Goz kolgesi Goz damcilari Oftalmologiya Gozun hereki siniri Miopiya yaxindangorme Xarici kecidler