Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gerda Mari Fredrikke Qottlib (dan. Gerda Marie Frederikke Wegener Porta Gottliebdoğ.:15 mart 1886 – vəf.:28 iyul 1940) Danimarkalı incəsənət xadimi, illüstrator və rəssam olmuşdur, xüsusilə erotik məzmunlu əsərləri ilə tanınır. O, yaratdığı sənət əsərlərində əvvəlcə , daha sonrakı dövrdə isə ar-deko stilində geyinmiş qadınlar və qızları təsvir edirdi.
| Gerda Vegener | |
|---|---|
| Gerda Wegener | |
 Vegener 1904-cü ildə | |
| Doğum adı | Gerda Mari Fredrikke Qottlib |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Hammelev, Danimarka |
| Vəfat tarixi | (54 yaşında) |
| Vəfat yeri | , Danimarka |
| Milliyyəti | Dan |
| Fəaliyyəti | rəssam, illüstrasiyaçı[d], dizayner |
| Təhsili |
|
| Janr | portret |
| Tanınmış işi | "Lili Elbenin portreti" |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Erkən dövr
Gerda Qottlib şəhəri yaxınlığında Yustin (qızlıq soyadı Osterberq) və katolik kilsəsində vikar olan Emil Qottlibin qızı kimi dünyaya gəlmişdir. Onun atası Hugenot köklərinə malik idi və ailə olduqca konservativ idi. Ailənin üç uşağı olsa da, onlardan yalnız biri yetkinlik yaşına kimi böyümüşdür. Kiçik yaşlarından rəssamlıq istedadını göstərməyə başlayan Gerda rəsm çəkməklə məşğul olmuşdur. Bir müddət sonra ailə Hobro şəhərinə köçmüş, Gerda isə təhsil almaq üçün Kopenhagenə gəlmişdir.
Lili Elbe ilə münasibətləri
Gerda gənc rəssam Eynar Vegenerlə (sonradan , 1882-1931) sənət məktəbində təhsil alarkən tanış olur.1904-cü ildə Gerdanın 18, Eynarın isə 21 yaşı olarkən onlar evlənirlər.İtaliya və Fransanı gəzən cütlük 1912-ci ildə nəhayət ki, Parisdə məskunlaşır. O zaman Avropada məşhur olan həyat tərzi yaşamağa başlayan cütlük bir çox rəssamlar, onların ailə üzvləri və bu dairədən olan insanlarla yaxınlıq edir. Onlar tez-tez karnavallar və bu kimi ictimai məclislərdə iştirak edirlər.
Həmin dövrdə bir çoxları Eynarın daha istedadlı rəssam olduğunu düşünsə də, həyat yoldaşının fəaliyyətinə dəstək olmaq üçün o, öz fəaliyyətini zəiflədir. Bir dəfə Gerda Eynardan modellərdən birini əvəz edərək ona kömək etməyi xahiş edir. Onun xahişi ilə qadın corabları və ayaqqabısı geyinən Eynar bunların onun xoşuna gəldiyini başa düşür və tezliklə “Lili Elbe” kimliyini mənimsəyir.
Lili Gerdanın sevimli modelinə çevrilir, badanı gözləri ilə ən zövqlü və dəbli geyimlərdə təsvir edilmiş bu xanımın portretləri Gerdanı bütün Avropada məşhurlaşdırır. 1913-cü ildə Gerdanın incə qadın portretlərində təsvir etdiyi modelin əslində onun əri olması xəbəri yayılır.
Eynar kişidən qadına çevrilmiş transgender qadın hesab edilir. Bir neçə il Lili Elbe kimi həyat sürən bu şəx, 1930-cu ildə ilk dəfə ictimai bilinən keçirmiş şəxs kimi tarixə düşmüşdür. Qadın geyimində olduğu vaxt, Gerda Lilini cəmiyyətə Eynerin bacısı kimi təqdim edirdi. Gerda Elbenin bütün fəaliyyətini dəstəkləyirdi, mənbələrin məlumatına görə, onlar sevgili və ya ər-arvaddan daha çox bacı kimi yaxın olmuşlar, lakin zamanla onların münasibətləri soyumuşdur.1930-cu ildə o zaman Danimarka kralı olan X Kristian tərəfindən Vegenerlərin nigahı qüvvədən düşmüş elan edilmişdir. 1931-ci ildə beşinci əməliyyatdan sonra Lili vəfat etmişdir.
Sonrakı dövr və ölümü
1931-ci ildə Lilinin ölümündən sonra uzun müddət ağır günlər yaşamış Gerda italyan zabit, aviator və diplomat Fernando Porta ilə evlənir. 1896-cı ildə doğulmuş Fernando Gerdadan on yaş kiçik idi. Cütlük evləndikdən sonra Mərakeşə ( və Kasablankaya) səfər edir. Həmin dövrdə yaradıcılığına davam edən sənətkar əsərlərini “Gerda Vegener Porta” kimi imzalayır. 1936-cı ildə onun Porta ilə olan evliliyinə son qoyulur, 1938-ci ildə Gerda Danimarkaya qayıdır. Rəssamın son sərgisi 1939-cu ildə keçirilsə də, bu vaxt onun yaradıcılıq stili artıq dəbdə deyildi. Övladları olmayan Gerda qaranlıq mühitdə tək yaşayır və çoxlu içki içir. Bu dövrdə o, özü hazırladığı əl işi açıqcaları satmaqla dolanır.
Gerda Vegener 1940-cı ilin iyulunda vəfat edir, onun çox kiçik əmlakı hərraca çıxarılır, ölümü haqqında isə yalnız yerli qəzetdə nekroloq nəşr edilir. Onun lezbiyan olub-olmaması haqqında mübahisələr vardır. Bəzi məlumatlara görə Gerda və Eyner ona görə evlənmişdilər ki, onlar ikisi də homoseksual idilər və başa düşürdülər ki, o dövrdə iş tapa bilmək üçün bunu gizli saxlamalıdırlar. 1940-cı ildə Gerdanın vəfatından cəmi bir neçə ay əvvəl Faşist Almaniyası İkinci dünya müharibəsi çərçivəsində Danimarkanı işğal edir.
Fəaliyyəti
1907-ci ildə akademiyada təhsilini başa vuran Gerda 1908-ci ildə “Politiken” qəzeti tərəfindən keçirilən yarışmanın qalibi olduqdan sonra tanınmağa başlamışdır. Gerda tərəfindən işlənmiş Ellen von Kolun portretinin stilinə görə sərgidə nümayişinə etiraz edilməsindən sonra, gənc rəssam Kənd Rəssamı Mübahisəsi (ing. Peasant Painter Dispute) kimi məşhurlaşmış mübahisənin mərkəzi fiquruna çevrilmişdir.
Dəbdən ilhamlanan Gerda “Vogue”, “” və başqa jurnalların illüstratoru kimi fəaliyyət göstərmişdir. Parisdə çox uğurlu və məşhur bir rəssam kimi tanınsa da vətəni Danimarkada onun əsərləri mübahisəli hesab edildiyindən uğurlu olmamışdır. Buna baxmayaraq Avropanın ən məşhur sənət studiyalarında onun sərgiləri təşkil olunmuşdur. 1925-ci ildə Gerda Parisdə keçirilmiş Dünya Yarmarkası çərçivəsində təşkil olunmuş müsabiqənin qalibi olmuşdur. Həmin dövrdə reklam illüstrasiyaları ilə məşhur olan Gerda, həm də tələb olunan portret rəssamı idi. Məşhur Danimarka balerinası (1905-2001) yaxın rəfiqə olan Gerda əsərlərində tez-tez model kimi ondan istifadə edirdi. Gerda məşhur rəssam və onun xanımı Elna ilə də dostluq etmişdir.
Vegener tərəfindən illüstrasiya edilmiş seçilmiş əsərlər
- Le Livre des Vikings - Şarl Geyo (1920 və ya 1924)
- Une Aventure d'Amour à Venise - . Le Livre du Bibliophile. Georges Briffaut. Collection Le Livre du Bibliophile. Paris. 1927.
- Les Contes - Jan de Lafonten (1928–1929).
- Contes de mon Père le Jars və Sur Talons rouges - Erik Allatini (1929)
- Fortunio - Teofil Qotye (1934)
- L'Anneau ou La Jeune Fille Imprudente - Lui de Robert
- Amour Etrusque - Cozef Roni (böyük)
- L'Abdication de Ris-Orangis - Leo Larye (1918)
Kitab və film
İllər ərzində Gerda və Lilinin həyat hekayəsi Danimarkada, eləcə də bütün Avropada dildən-dilə dolanmışdır. Onların sənət əsərlərinə maraq artmış, əsərlər sərgilənmiş və hərraclarda uğurla satılmışdır. 7 noyabr 2015-ci ildən 16 may 2016-cı ilə kimi Arken muzeyində Gerda Vegenerin xüsusi sərgisi keçirilmişir.
2000-ci ildə Devid Eberşof tərəfindən yazılmış kitabda Gerda və Lilinin həyatı mövzu seçilmiş, əsər bestsellerə çevrilərək bir çox dillərə tərcümə olunmuşdur. 2015-ci ildə Tom Huperin rejissorluğu ilə həmin əsər əsasında çəkilmiş filmdə Gerda, Eddi Redmeyn isə obrazlarını canlandırmışlar. Alisiya Vikander və Eddi Redmeyn canlandırdıqları rola görə Oskar mükafatına namizəd göstərilmişdir. kişinin filmdə obrazını canlandırması da bəzi tənqidlərə səbəb olmuşdur. Film həm də tarixi şəxsiyyətin həyatının erotika şəklində təsvir edilməsinə, bədii kitaba əsaslanaraq Ayner və Gerdanın həyatının bəzi hissələrinin düzgün təsvir edilməməsinə görə tənqid edilmişdir.
İstinadlar
- "Conway's Vintage Treasures". Vintage-movie-poster.com. 2019-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 10 fevral 2016.
- . The Copenhagen Post. 3 July 2000
- . renaissanceblackpool.org
- . andrejkoymasky.com. 17 May 2003
- accessed 10 fevral 2016
- ARKEN Museum of Modern Art. "Catalogue extract (UK): GERDA WEGENER". Issuu. 2021-06-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-02-10.
- Gerda at Arken[ölü keçid] accessed 12/15-2015
- Denham, Jess. "The real reason Eddie Redmayne was cast as a trans woman in The Danish Girl". independent.co.uk. September 1, 2015. June 11, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 9 fevral 2016.
- ""The Danish Girl" Stretches Frilly Forced-Femme Fantasy Over Actual Trans History". HARLOT Magazine. 2015-11-23. 2019-05-10 tarixində . İstifadə tarixi: 9 fevral 2016.
- . . December 3, 2015. January 15, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2016.
- "The tragic true story behind The Danish Girl". The Telegraph. December 8, 2015. April 21, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: December 10, 2015.
Ədəbiyyat
- Man into woman: an authentic record of a change of sex / Lili Elbe ; edited by Niels Hoyer [i.e. E. Harthern] ; translated from the German by H.J. Stenning ; introd. by Norman Haire. - London, Jarrold Publisher's, 1933 (Orijinal Danimarka nəşri 1931-ci ildə Fra mand til kvinde. adı ilə yayımlanıb. Sonrakı nəşr: Man into woman: the first sex change, a portrait of Lili Elbe - the true and remarkable transformation of the painter Einar Wegener. - London, Blue Boat Books, 2004.
- Gerda Wegener / edited by Andrea Rygg Karberg ... [et al.]. - Ishøj, Arken, 2015.
Xarici keçidlər
- Works of Gerda Wegener on all-art.org
- Retrospective exhibition at ARKEN Museum of Modern Art[ölü keçid] 7 noyabr 2015-ci ildən 16 May 2016-cı ilə kimi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gerda Mari Fredrikke Qottlib dan Gerda Marie Frederikke Wegener Porta Gottlieb dog 15 mart 1886 vef 28 iyul 1940 Danimarkali incesenet xadimi illustrator ve ressam olmusdur xususile erotik mezmunlu eserleri ile taninir O yaratdigi senet eserlerinde evvelce daha sonraki dovrde ise ar deko stilinde geyinmis qadinlar ve qizlari tesvir edirdi Gerda VegenerGerda WegenerVegener 1904 cu ildeDogum adi Gerda Mari Fredrikke QottlibDogum tarixi 15 mart 1886Dogum yeri Hammelev DanimarkaVefat tarixi 28 iyul 1940 54 yasinda Vefat yeri DanimarkaMilliyyeti DanFealiyyeti ressam illustrasiyaci d dizaynerTehsili Danimarka Kral Incesenet Akademiyasi d Janr portretTaninmis isi Lili Elbenin portreti Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiErken dovr Gerda Qottlib seheri yaxinliginda Yustin qizliq soyadi Osterberq ve katolik kilsesinde vikar olan Emil Qottlibin qizi kimi dunyaya gelmisdir Onun atasi Hugenot koklerine malik idi ve aile olduqca konservativ idi Ailenin uc usagi olsa da onlardan yalniz biri yetkinlik yasina kimi boyumusdur Kicik yaslarindan ressamliq istedadini gostermeye baslayan Gerda resm cekmekle mesgul olmusdur Bir muddet sonra aile Hobro seherine kocmus Gerda ise tehsil almaq ucun Kopenhagene gelmisdir Lili Elbe ile munasibetleri Gerda Vegener Lili Elbenin portreti texm 1928 Gerda genc ressam Eynar Vegenerle sonradan 1882 1931 senet mektebinde tehsil alarken tanis olur 1904 cu ilde Gerdanin 18 Eynarin ise 21 yasi olarken onlar evlenirler Italiya ve Fransani gezen cutluk 1912 ci ilde nehayet ki Parisde meskunlasir O zaman Avropada meshur olan heyat terzi yasamaga baslayan cutluk bir cox ressamlar onlarin aile uzvleri ve bu daireden olan insanlarla yaxinliq edir Onlar tez tez karnavallar ve bu kimi ictimai meclislerde istirak edirler Hemin dovrde bir coxlari Eynarin daha istedadli ressam oldugunu dusunse de heyat yoldasinin fealiyyetine destek olmaq ucun o oz fealiyyetini zeifledir Bir defe Gerda Eynardan modellerden birini evez ederek ona komek etmeyi xahis edir Onun xahisi ile qadin corablari ve ayaqqabisi geyinen Eynar bunlarin onun xosuna geldiyini basa dusur ve tezlikle Lili Elbe kimliyini menimseyir Lili Gerdanin sevimli modeline cevrilir badani gozleri ile en zovqlu ve debli geyimlerde tesvir edilmis bu xanimin portretleri Gerdani butun Avropada meshurlasdirir 1913 cu ilde Gerdanin ince qadin portretlerinde tesvir etdiyi modelin eslinde onun eri olmasi xeberi yayilir Eynar kisiden qadina cevrilmis transgender qadin hesab edilir Bir nece il Lili Elbe kimi heyat suren bu sex 1930 cu ilde ilk defe ictimai bilinen kecirmis sexs kimi tarixe dusmusdur Qadin geyiminde oldugu vaxt Gerda Lilini cemiyyete Eynerin bacisi kimi teqdim edirdi Gerda Elbenin butun fealiyyetini destekleyirdi menbelerin melumatina gore onlar sevgili ve ya er arvaddan daha cox baci kimi yaxin olmuslar lakin zamanla onlarin munasibetleri soyumusdur 1930 cu ilde o zaman Danimarka krali olan X Kristian terefinden Vegenerlerin nigahi quvveden dusmus elan edilmisdir 1931 ci ilde besinci emeliyyatdan sonra Lili vefat etmisdir Sonraki dovr ve olumu 1931 ci ilde Lilinin olumunden sonra uzun muddet agir gunler yasamis Gerda italyan zabit aviator ve diplomat Fernando Porta ile evlenir 1896 ci ilde dogulmus Fernando Gerdadan on yas kicik idi Cutluk evlendikden sonra Merakese ve Kasablankaya sefer edir Hemin dovrde yaradiciligina davam eden senetkar eserlerini Gerda Vegener Porta kimi imzalayir 1936 ci ilde onun Porta ile olan evliliyine son qoyulur 1938 ci ilde Gerda Danimarkaya qayidir Ressamin son sergisi 1939 cu ilde kecirilse de bu vaxt onun yaradiciliq stili artiq debde deyildi Ovladlari olmayan Gerda qaranliq muhitde tek yasayir ve coxlu icki icir Bu dovrde o ozu hazirladigi el isi aciqcalari satmaqla dolanir Gerda Vegener 1940 ci ilin iyulunda vefat edir onun cox kicik emlaki herraca cixarilir olumu haqqinda ise yalniz yerli qezetde nekroloq nesr edilir Onun lezbiyan olub olmamasi haqqinda mubahiseler vardir Bezi melumatlara gore Gerda ve Eyner ona gore evlenmisdiler ki onlar ikisi de homoseksual idiler ve basa dusurduler ki o dovrde is tapa bilmek ucun bunu gizli saxlamalidirlar 1940 ci ilde Gerdanin vefatindan cemi bir nece ay evvel Fasist Almaniyasi Ikinci dunya muharibesi cercivesinde Danimarkani isgal edir Fealiyyeti1907 ci ilde akademiyada tehsilini basa vuran Gerda 1908 ci ilde Politiken qezeti terefinden kecirilen yarismanin qalibi olduqdan sonra taninmaga baslamisdir Gerda terefinden islenmis Ellen von Kolun portretinin stiline gore sergide numayisine etiraz edilmesinden sonra genc ressam Kend Ressami Mubahisesi ing Peasant Painter Dispute kimi meshurlasmis mubahisenin merkezi fiquruna cevrilmisdir Debden ilhamlanan Gerda Vogue ve basqa jurnallarin illustratoru kimi fealiyyet gostermisdir Parisde cox ugurlu ve meshur bir ressam kimi taninsa da veteni Danimarkada onun eserleri mubahiseli hesab edildiyinden ugurlu olmamisdir Buna baxmayaraq Avropanin en meshur senet studiyalarinda onun sergileri teskil olunmusdur 1925 ci ilde Gerda Parisde kecirilmis Dunya Yarmarkasi cercivesinde teskil olunmus musabiqenin qalibi olmusdur Hemin dovrde reklam illustrasiyalari ile meshur olan Gerda hem de teleb olunan portret ressami idi Meshur Danimarka balerinasi 1905 2001 yaxin refiqe olan Gerda eserlerinde tez tez model kimi ondan istifade edirdi Gerda meshur ressam ve onun xanimi Elna ile de dostluq etmisdir Vegener terefinden illustrasiya edilmis secilmis eserler Le Livre des Vikings Sarl Geyo 1920 ve ya 1924 Une Aventure d Amour a Venise Le Livre du Bibliophile Georges Briffaut Collection Le Livre du Bibliophile Paris 1927 Les Contes Jan de Lafonten 1928 1929 Contes de mon Pere le Jars ve Sur Talons rouges Erik Allatini 1929 Fortunio Teofil Qotye 1934 L Anneau ou La Jeune Fille Imprudente Lui de Robert Amour Etrusque Cozef Roni boyuk L Abdication de Ris Orangis Leo Larye 1918 Kitab ve filmIller erzinde Gerda ve Lilinin heyat hekayesi Danimarkada elece de butun Avropada dilden dile dolanmisdir Onlarin senet eserlerine maraq artmis eserler sergilenmis ve herraclarda ugurla satilmisdir 7 noyabr 2015 ci ilden 16 may 2016 ci ile kimi Arken muzeyinde Gerda Vegenerin xususi sergisi kecirilmisir 2000 ci ilde Devid Ebersof terefinden yazilmis kitabda Gerda ve Lilinin heyati movzu secilmis eser bestsellere cevrilerek bir cox dillere tercume olunmusdur 2015 ci ilde Tom Huperin rejissorlugu ile hemin eser esasinda cekilmis filmde Gerda Eddi Redmeyn ise obrazlarini canlandirmislar Alisiya Vikander ve Eddi Redmeyn canlandirdiqlari rola gore Oskar mukafatina namized gosterilmisdir kisinin filmde obrazini canlandirmasi da bezi tenqidlere sebeb olmusdur Film hem de tarixi sexsiyyetin heyatinin erotika seklinde tesvir edilmesine bedii kitaba esaslanaraq Ayner ve Gerdanin heyatinin bezi hisselerinin duzgun tesvir edilmemesine gore tenqid edilmisdir Istinadlar Conway s Vintage Treasures Vintage movie poster com 2019 03 27 tarixinde Istifade tarixi 10 fevral 2016 The Copenhagen Post 3 July 2000 renaissanceblackpool org andrejkoymasky com 17 May 2003 accessed 10 fevral 2016 ARKEN Museum of Modern Art Catalogue extract UK GERDA WEGENER Issuu 2021 06 23 tarixinde Istifade tarixi 2016 02 10 Gerda at Arken olu kecid accessed 12 15 2015 Denham Jess The real reason Eddie Redmayne was cast as a trans woman in The Danish Girl independent co uk September 1 2015 June 11 2020 tarixinde Istifade tarixi 9 fevral 2016 The Danish Girl Stretches Frilly Forced Femme Fantasy Over Actual Trans History HARLOT Magazine 2015 11 23 2019 05 10 tarixinde Istifade tarixi 9 fevral 2016 December 3 2015 January 15 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 fevral 2016 The tragic true story behind The Danish Girl The Telegraph December 8 2015 April 21 2016 tarixinde Istifade tarixi December 10 2015 EdebiyyatMan into woman an authentic record of a change of sex Lili Elbe edited by Niels Hoyer i e E Harthern translated from the German by H J Stenning introd by Norman Haire London Jarrold Publisher s 1933 Orijinal Danimarka nesri 1931 ci ilde Fra mand til kvinde adi ile yayimlanib Sonraki nesr Man into woman the first sex change a portrait of Lili Elbe the true and remarkable transformation of the painter Einar Wegener London Blue Boat Books 2004 Gerda Wegener edited by Andrea Rygg Karberg et al Ishoj Arken 2015 Xarici kecidlerWorks of Gerda Wegener on all art org Retrospective exhibition at ARKEN Museum of Modern Art olu kecid 7 noyabr 2015 ci ilden 16 May 2016 ci ile kimi