Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fransua Moriak (fr. François Mauriac; 11 oktyabr 1885[…], Bordo – 1 sentyabr 1970[…], Paris) — fransız yazıçı, Fransa akademiyasının üzvü (1933), Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1952), XX əsrin ən tanınmış katolik yazıçılarından biri.
| Fransua Moriak | |
|---|---|
| fr. François Mauriac | |
 | |
| Doğum adı | Charles François Mauriac |
| Təxəllüsü | Forez, François Sturel |
| Doğum tarixi | 11 oktyabr 1885[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 sentyabr 1970[…](84 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, jurnalist, şair, roman yazıçısı, dramaturq, ssenarist, ədəbiyyat tənqidçisi, bioqraf |
| Fəaliyyət illəri | 1906–1970 |
| Əsərlərinin dili | fransız dili |
| Janrlar | memuar, roman, esse |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları | |
 | |
 Fransua Moriak Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Fransız yazıçısı, şair və dramaturq Fransua Şarl Moriak Bordo şəhərində, varlı kommersant Jan Pol Moriakın çoxuşaqlı ailəsində doğulmuşdu. İki yaşında atasını itirdiyindən anasının valideynləri Marqarita Moriakı və uşaqlarını öz himayələrinə götürmüşdülər. Marionitlər kollecində təhsil almış, 1905-ci ildə Bordo universitetinin ədəbiyyat bölümünü bakalavr dərəcəsi ilə bitirmişdi. Fransız ədəbiyyatına, xüsusən də Rasin və Paskal kimi klassiklərin yaradıcılığına marağı kollec illərindən başlanmışdı.
Magistratura təhsili üçün medievist və arxivşünaslar hazırlayan Ekol de Şarta daxil olsa da, "Le Tempes present" jurnalından aldığı təklif nəticəsində təhsilini yarımçıq buraxmışdı. Jurnal onun şeirlər məcmuəsinin nəşrini vəd edirdi. Həqiqətən də, 1910-cu ildə müəllifin "Birləşən əllər" adlı ilk kitabı işıq üzü gördü. Tanınmış yazıçı Moris Barresin tərifli rəyindən sonra Moriakın ədəbiyyata gedən yolu açıq idi.
1913-cü ildə o, "Zəncirin ağırlığını daşıyan uşaq" adlı ilk romanını çap etdirdi. Fransanın da qatıldığı Birinci Dünya müharibəsi başlananda Fransua Moriak səhhətinə görə hərbi xidmətə çağrılmamışdı. Lakin könüllü kimi Qırmızı Xaç sıralarına qoşulmuş və Bolqarıstandakı hərbi hospitallarda xidmət etmişdi. Tərxis olunandan sonra daha iki roman yazsa da, yalnız "Cüzamlı xəstəyə bəxş edilən öpüş" (1922) əsəri ilə adını tanıda bilmişdi. Roman eybəcər, lakin zəngin bir adamla kəndli qızının baş tutmayan izdivacından bəhs edirdi.
Fransa Akademiyasının mükafatını alan, həcmcə böyük, kompozisiya baxımından isə daha mürəkkəb "Məhəbbət səhrası" (1925) romanında müəllif ata ilə oğulun eyni vaxtda soyuq, hissiz və ehtirassız bir qadına bəslədikləri məhəbbəti psixoloji planda təsvir etməyə çalışmışdı. Ümumiyyətlə, Moriak məhəbbət mövzusuna yaradıclığında geniş yer ayırmışdı və müxtəlif əsərlərində bu yüksək bəşəri hissi fərqli rakurslardan işıqlandırmağa çalışmışdı. Lakin xristian əxlaqının tələbləri və əndazə hissi hər dəfə sona qədər gözlənilmədiyindən müəllifin bir sıra əsərləri katolik kilsəsinin qəzəbinə tuş gəlmişdi.
Çox güman ki, həm kilsənin tənqidlərindən, həm də dindar anasının öyüd-nəsihətlərindən nəticə çıxaran yazıçı 30-cu illərdə dini esselər və "katolik romanı" yazmağa təşəbbüs göstərmişdi. Din onun yaradıcılığına daha geniş nüfuz etmişdi. Xüsusilə "İlan yığnağı" (1931) romanında Moriak yüksək katolik dairələrin həyatını müsbət və mənfi tərəfləri ilə inandırıcı təsvir etməyə nail olmuşdu.
1933-cü ildə Moriak Fransa Akademiyasının üzvü seçilmişdi. Eyni ildə udlaq xərçəngindən əməliyyat olunmuş və səsini demək olar ki, tamam itirmişdi.
Moriak "katolik romanı" yaratmaq axtarışlarını yaradıcılığının sonrakı dövrlərində də davam etdirməsinə baxmayaraq, tənqidçilərin fikrincə, bu sahədə uğur qazana bilməmişdi. Müəllif din mövzusuna "Allah və Mammon" (1929), "İsanın həyatı" (1936) traktatlarında elmi-tarixi aspektdən yanaşmışdı.
30-cu illərdə Moriak özünü dramaturq kimi də sınaqdan çıxarmışdı. Təşəbbüs uğurlu alınmışdı. Onun "Asmodey" pyesi 1937–1938-ci il teatr mövsümündə Parisdə, "Komedi fransez"in səhnəsində yüz dəfədən çox tamaşaya qoyulmuşdu.
Fransanın Hitler Almaniyasının işğalına məruz qaldığı illərdə Fransua Moriak məqalə və esseləri ilə antifaşist hərəkatında iştirak etmişdi. Bu sahədə fəaliyyəti kifayət qədər geniş idi. Hətta ələ keçəcəyindən qorxaraq bir müddət gizlənmişdi. Müharibədən sonra isə o, əsl humanizm nümunəsi göstərərək müəyyən səbəblərə görə faşistlərlə əməkdaşlığa məcbur olan həmvətənlərə anlaşıqlı və şəfqətli münasibətin tərəfdarı kimi çıxış etmişdi.
Moriak Nobel mükafatına ilk dəfə 1946-cı ildə iddialı olsa da, laureat adını yalnız 1952-ci ildə "romanlarında insanın həyat dramlarını dərin mənəvi nüfuz və yüksək bədiiliklə işıqlandırdığına görə" ala bilmişdi. "Dilin aydınlığı və ifadəliliyi baxımından Moriakın tayı-bərabəri yoxdur. O, bir neçə sətirdə ən mürəkkəb mətləbləri izah etməyi bacarır. Yazıçının ən yaxşı əsərləri özünün məntiqi aydınlığı və ifadə vasitələrindən son dərəcə yığcamlıqla istifadə edilməsi ilə seçilir. Bu mənada onun əsərləri Rasinin faciələrini xatırladır". İsveç Akademiyasının üzvü Andres Esterlinq Moriak sənətkarlığını belə dəyərləndirmişdi. Yazıçı Nobel mühazirəsini insanı öz əsarəti altına alan ümidsizlikdən, onun ağlını və iradəsini dumanlandıran yalançı miflərdən necə və hansı yollarla qurtarmaq haqqında fəlsəfi mülahizələr üzərində qurmuşdu.
Nobel mükafatı aldıqdan sonra Moriak "Quzu" (1954) romanını çap etdirmişdi. Yaradıcılığının son dövründə o, daha çox jurnalistika ilə məşğul olur, "Fiqaro" qəzetində "Bloknot" adlanan və böyük oxucu auditoriyası toplayan guşə aparırdı. Həqiqi fransız və Fransa vətənpərvəri olmasına baxmayaraq, o, Şarl de Qollun müstəmləkəçiliyə zidd siyasətini dəstəkləmiş, Mərakeş, Əlcəzair kimi keçmiş müstəmləkələrə müstəqillik vermək tərəfdarı kimi çıxış etmişdi. Şarl de Qollun təqdimatı ilə 1958-ci ildə Fransua Moriak Fəxri Legion ordeninin Böyük Xaçı ilə təltif edilmişdi. Yazıçının "Keçmişin uşaqları" (1968) adlı sonuncu romanı ölümündən az əvvəl nəşr olunmuşdu.
Müasir fransız tənqidçisi Anri Peyrin fikrincə, əgər 1930–1945-ci illərdə Moriakı Marsel Prustdan sonra Fransanın ikinci yazıçısı adlandırmaq mümkün idisə, sonrakı dövrlərdə onun yaradıcılığına maraq əhəmiyyətli dərəcədə azalmışdır. Lakin buna baxmayaraq tənqidçi Moriakın 4–5 romanının yaşayacağına ümid etdiyini bildirir və bunun özünü də o qədər pis nəticə saymırdı.
Əsərləri
| Nəşr ili | Orijinal adı | Azərbaycanca adı | Janrı |
|---|---|---|---|
| 1913 | fr. L’Enfant chargé de chaînes | Zəncirin ağırlığını daşıyan uşaq | roman |
| 1914 | fr. La Robe prétexte | ||
| 1920 | fr. La Chair et le Sang | ||
| 1921 | fr. Préséances | ||
| 1922 | fr. Le Baiser au lépreux | Cüzamlı xəstəyə bəxş edilən öpüş | roman |
| 1923 | fr. Le Fleuve de feu |
Roman, povest və hekayələri
- 1923 — Génitrix
- 1923 — Le Mal
- 1925 — Məhəbbət səhrası (fr. Le Désert de l’amour) (roman 1926-cı ildə Fransa Akademiyasının qran-prisini alıb).
- 1927 — Tereza Deskeyru (fr. Thérèse Desqueyroux).
- 1928 — Talelər (fr. Destins).
- 1929 — Üç hekayə (hekayələr toplusu) (fr. Trois Récits): Coups de couteau, 1926; Un homme de lettres, 1926; Le Démon de la connaissance, 1928
- 1930 — Ce qui était perdu
- 1932 — İlan yığnağı (fr. Le Nœud de vipères).
- 1933 — Frontenak ailəsinin sirri (fr. Le Mystère Frontenac).
- 1935 — La Fin de la nuit
- 1936 — Les Anges noirs
- 1938 — Plongées hekayələr toplusu: fr. Thérèse chez le docteur, 1933 ("Tereza həkim yanında"); fr. Thérèse à l’hôtel, 1933 ("Tereza mehmanxanada"); fr. Le Rang ("Prestij"); Insomnie; Conte de Noël
- 1939 — Les Chemins de la mer
- 1941 — La Pharisienne
- 1951 — Le Sagouin (povest)
- 1952 — Qaliqay (fr. Galigaï).
- 1954 — Quzu (fr. L’Agneau).
- 1969 — Keçmişin uşaqları (fr. Un adolescent d’autrefois).
- 1972 — Maltavern (fr. Maltaverne) (yarımçıq roman; müəllifin ölümündən sonra çap olunmuşdur).
Poeziya
- 1909 — Les Mains jointes
- 1911 — L'Adieu à l'Adolescence
- 1925 — Orages
- 1940 — Le Sang d'Atys
Pyeslər
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Francois Mauriac // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Мориак Франсуа // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- François Mauriac // Académie française (fr.).
- doğum haqqında şəhadətnamə.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
Mənbə
- Vilayət Quliyev. Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatları. Bakı: "Kitab aləmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2009, səh.
Xarici keçidlər
- Fransua Moriak NobLit. Ru saytında: bioqrafiyası, fotoşəkilləri, əsərləri (rusca)
- Fransua Moriaka həsr edilən ədəbiyyat saytı (fransızca) 2010-04-02 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fransua Moriak fr Francois Mauriac 11 oktyabr 1885 Bordo 1 sentyabr 1970 Paris fransiz yazici Fransa akademiyasinin uzvu 1933 Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 1952 XX esrin en taninmis katolik yazicilarindan biri Fransua Moriakfr Francois MauriacDogum adi Charles Francois MauriacTexellusu Forez Francois SturelDogum tarixi 11 oktyabr 1885 1885 10 11 Dogum yeri BordoVefat tarixi 1 sentyabr 1970 1970 09 01 84 yasinda Vefat yeri Paris Il de Frans Fransa metropoliyasi FransaTehsili Bordo Universiteti d Fealiyyeti yazici jurnalist sair roman yazicisi dramaturq ssenarist edebiyyat tenqidcisi bioqrafFealiyyet illeri 1906 1970Eserlerinin dili fransiz diliJanrlar memuar roman esseUzvluyu Fransa Akademiyasi 1933 1970 MukafatlariFransua Moriak Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFransiz yazicisi sair ve dramaturq Fransua Sarl Moriak Bordo seherinde varli kommersant Jan Pol Moriakin coxusaqli ailesinde dogulmusdu Iki yasinda atasini itirdiyinden anasinin valideynleri Marqarita Moriaki ve usaqlarini oz himayelerine goturmusduler Marionitler kollecinde tehsil almis 1905 ci ilde Bordo universitetinin edebiyyat bolumunu bakalavr derecesi ile bitirmisdi Fransiz edebiyyatina xususen de Rasin ve Paskal kimi klassiklerin yaradiciligina maragi kollec illerinden baslanmisdi Magistratura tehsili ucun medievist ve arxivsunaslar hazirlayan Ekol de Sarta daxil olsa da Le Tempes present jurnalindan aldigi teklif neticesinde tehsilini yarimciq buraxmisdi Jurnal onun seirler mecmuesinin nesrini ved edirdi Heqiqeten de 1910 cu ilde muellifin Birlesen eller adli ilk kitabi isiq uzu gordu Taninmis yazici Moris Barresin terifli reyinden sonra Moriakin edebiyyata geden yolu aciq idi 1913 cu ilde o Zencirin agirligini dasiyan usaq adli ilk romanini cap etdirdi Fransanin da qatildigi Birinci Dunya muharibesi baslananda Fransua Moriak sehhetine gore herbi xidmete cagrilmamisdi Lakin konullu kimi Qirmizi Xac siralarina qosulmus ve Bolqaristandaki herbi hospitallarda xidmet etmisdi Terxis olunandan sonra daha iki roman yazsa da yalniz Cuzamli xesteye bexs edilen opus 1922 eseri ile adini tanida bilmisdi Roman eybecer lakin zengin bir adamla kendli qizinin bas tutmayan izdivacindan behs edirdi Fransa Akademiyasinin mukafatini alan hecmce boyuk kompozisiya baximindan ise daha murekkeb Mehebbet sehrasi 1925 romaninda muellif ata ile ogulun eyni vaxtda soyuq hissiz ve ehtirassiz bir qadina besledikleri mehebbeti psixoloji planda tesvir etmeye calismisdi Umumiyyetle Moriak mehebbet movzusuna yaradicliginda genis yer ayirmisdi ve muxtelif eserlerinde bu yuksek beseri hissi ferqli rakurslardan isiqlandirmaga calismisdi Lakin xristian exlaqinin telebleri ve endaze hissi her defe sona qeder gozlenilmediyinden muellifin bir sira eserleri katolik kilsesinin qezebine tus gelmisdi Cox guman ki hem kilsenin tenqidlerinden hem de dindar anasinin oyud nesihetlerinden netice cixaran yazici 30 cu illerde dini esseler ve katolik romani yazmaga tesebbus gostermisdi Din onun yaradiciligina daha genis nufuz etmisdi Xususile Ilan yignagi 1931 romaninda Moriak yuksek katolik dairelerin heyatini musbet ve menfi terefleri ile inandirici tesvir etmeye nail olmusdu 1933 cu ilde Moriak Fransa Akademiyasinin uzvu secilmisdi Eyni ilde udlaq xercenginden emeliyyat olunmus ve sesini demek olar ki tamam itirmisdi Moriak katolik romani yaratmaq axtarislarini yaradiciliginin sonraki dovrlerinde de davam etdirmesine baxmayaraq tenqidcilerin fikrince bu sahede ugur qazana bilmemisdi Muellif din movzusuna Allah ve Mammon 1929 Isanin heyati 1936 traktatlarinda elmi tarixi aspektden yanasmisdi 30 cu illerde Moriak ozunu dramaturq kimi de sinaqdan cixarmisdi Tesebbus ugurlu alinmisdi Onun Asmodey pyesi 1937 1938 ci il teatr movsumunde Parisde Komedi fransez in sehnesinde yuz defeden cox tamasaya qoyulmusdu Fransanin Hitler Almaniyasinin isgalina meruz qaldigi illerde Fransua Moriak meqale ve esseleri ile antifasist herekatinda istirak etmisdi Bu sahede fealiyyeti kifayet qeder genis idi Hetta ele kececeyinden qorxaraq bir muddet gizlenmisdi Muharibeden sonra ise o esl humanizm numunesi gostererek mueyyen sebeblere gore fasistlerle emekdasliga mecbur olan hemvetenlere anlasiqli ve sefqetli munasibetin terefdari kimi cixis etmisdi Moriak Nobel mukafatina ilk defe 1946 ci ilde iddiali olsa da laureat adini yalniz 1952 ci ilde romanlarinda insanin heyat dramlarini derin menevi nufuz ve yuksek bediilikle isiqlandirdigina gore ala bilmisdi Dilin aydinligi ve ifadeliliyi baximindan Moriakin tayi beraberi yoxdur O bir nece setirde en murekkeb metlebleri izah etmeyi bacarir Yazicinin en yaxsi eserleri ozunun mentiqi aydinligi ve ifade vasitelerinden son derece yigcamliqla istifade edilmesi ile secilir Bu menada onun eserleri Rasinin facielerini xatirladir Isvec Akademiyasinin uzvu Andres Esterlinq Moriak senetkarligini bele deyerlendirmisdi Yazici Nobel muhaziresini insani oz esareti altina alan umidsizlikden onun aglini ve iradesini dumanlandiran yalanci miflerden nece ve hansi yollarla qurtarmaq haqqinda felsefi mulahizeler uzerinde qurmusdu Nobel mukafati aldiqdan sonra Moriak Quzu 1954 romanini cap etdirmisdi Yaradiciliginin son dovrunde o daha cox jurnalistika ile mesgul olur Fiqaro qezetinde Bloknot adlanan ve boyuk oxucu auditoriyasi toplayan guse aparirdi Heqiqi fransiz ve Fransa vetenperveri olmasina baxmayaraq o Sarl de Qollun mustemlekeciliye zidd siyasetini desteklemis Merakes Elcezair kimi kecmis mustemlekelere musteqillik vermek terefdari kimi cixis etmisdi Sarl de Qollun teqdimati ile 1958 ci ilde Fransua Moriak Fexri Legion ordeninin Boyuk Xaci ile teltif edilmisdi Yazicinin Kecmisin usaqlari 1968 adli sonuncu romani olumunden az evvel nesr olunmusdu Muasir fransiz tenqidcisi Anri Peyrin fikrince eger 1930 1945 ci illerde Moriaki Marsel Prustdan sonra Fransanin ikinci yazicisi adlandirmaq mumkun idise sonraki dovrlerde onun yaradiciligina maraq ehemiyyetli derecede azalmisdir Lakin buna baxmayaraq tenqidci Moriakin 4 5 romaninin yasayacagina umid etdiyini bildirir ve bunun ozunu de o qeder pis netice saymirdi EserleriNesr ili Orijinal adi Azerbaycanca adi Janri1913 fr L Enfant charge de chaines Zencirin agirligini dasiyan usaq roman1914 fr La Robe pretexte1920 fr La Chair et le Sang1921 fr Preseances1922 fr Le Baiser au lepreux Cuzamli xesteye bexs edilen opus roman1923 fr Le Fleuve de feuRoman povest ve hekayeleri 1923 Genitrix 1923 Le Mal 1925 Mehebbet sehrasi fr Le Desert de l amour roman 1926 ci ilde Fransa Akademiyasinin qran prisini alib 1927 Tereza Deskeyru fr Therese Desqueyroux 1928 Taleler fr Destins 1929 Uc hekaye hekayeler toplusu fr Trois Recits Coups de couteau 1926 Un homme de lettres 1926 Le Demon de la connaissance 1928 1930 Ce qui etait perdu 1932 Ilan yignagi fr Le Nœud de viperes 1933 Frontenak ailesinin sirri fr Le Mystere Frontenac 1935 La Fin de la nuit 1936 Les Anges noirs 1938 Plongees hekayeler toplusu fr Therese chez le docteur 1933 Tereza hekim yaninda fr Therese a l hotel 1933 Tereza mehmanxanada fr Le Rang Prestij Insomnie Conte de Noel 1939 Les Chemins de la mer 1941 La Pharisienne 1951 Le Sagouin povest 1952 Qaliqay fr Galigai 1954 Quzu fr L Agneau 1969 Kecmisin usaqlari fr Un adolescent d autrefois 1972 Maltavern fr Maltaverne yarimciq roman muellifin olumunden sonra cap olunmusdur Poeziya 1909 Les Mains jointes 1911 L Adieu a l Adolescence 1925 Orages 1940 Le Sang d AtysPyesler 1938 Asmodey fr Asmodee 1945 Sevilmeyenler fr Les Mal Aimes 1948 Kelekbaz tovlayib fr Passage du malin 1951 Yerde alov fr Le Feu sur la terreIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Francois Mauriac Encyclopaedia Britannica ing Moriak Fransua Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Francois Mauriac Academie francaise fr dogum haqqinda sehadetname Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi MenbeVilayet Quliyev Edebiyyat sahesinde Nobel mukafati laureatlari Baki Kitab alemi Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2009 seh Xarici kecidlerFransua Moriak NobLit Ru saytinda bioqrafiyasi fotosekilleri eserleri rusca Fransua Moriaka hesr edilen edebiyyat sayti fransizca 2010 04 02 at the Wayback MachineHemcinin bax