Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Feodorit (təq. 393, Antioxiya – 457 və ya ən tezi 458 və ən geci 466) — Erkən dövr xristian dini ilahiyyatçısı və din xadimi.
| Feodorit | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | təq. 393 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 457 və ya ən tezi 458 və ən geci 466 |
| Fəaliyyəti | keşiş, kilsə tarixçisi[d], tarixçi, yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Məşhur xristian ilahiyyatçısı Feodorit təxminən 386 və yaxud 393-cü ildə Antioxiya (indiki Antakya) şəhərində doğulmuşdur. Onun həyatının ilk illəri haqqında çox az məlumat vardır. Əldə olan məlumatlarda, varlı ailədə dünyaya gəldiyi, anasının dindar qadın olduğu bildirilmişdir. Doğma şəhərində öz dövrünə görə yaxşı təhsil aldıqdan sonra, kilsəyə qatılmış, dyakon vəzifəsinədək yüksəlmişdir. Tarixçilər onun hələ bu dövrdən tərki-dünyalığa meyl göstərdiyini bildirirdilər.
Dini fəaliyyəti
423-cü ildə Antakyanın yaxınlığındakı kiçik şəhərində İsidorun yerinə yepiskop olmuşdur. Bu şəhərdəki ilk illəri çətin keçmişdir, belə ki, şəhər əhalisinin xeyli hissəsi qeyri-xristianlardan (yəhudi və bütpərəstlərdən) ibarət idi. Əhali arasında onun nüfuzu xeyriyyəçəliyinə görə yüksək idi, çünki, o hələ Antakyada yaşayarkən, əmlakının mühüm hissəsini fəqirlərə vermişdi, Kirə gəldikdən sonra isə qalan bütün əmlakını şəhərin abadlaşdırılmasına sərf etmişdir. Feodorit bu şəhərdə körpü, forum, kilsə inşa etdirmişdir. O, öz dostuna yazırdı:
"Mənim heç nəyim yoxdur, nə evim, nə məzarım. Üstümdəki paltar mənim yeganə mülkiyyətimdir".
O şəhərdəki bidətçi hərəkatları rəsmi kilsə ilə uzlaşdırmaq üçün xeyli əmək sərf etmişdir. Həmçinin, bütün şəhər əhalisi arasında hörmət qazanmış, nəticədə də, rəsmi kilsənin mövqeyini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırmışdır.
Dini mübarizəsi
Bu dövrdə həm də İsgəndəriyyəli Kirill ilə patriarx arasında dini mövzuda mübarizə gedirdi. Mübarizənin əsas səbəbi İsa Məsihin ilahi, yoxsa, insani simaya malik olması haqqında idi. 431-ci ildə baş tutmuş bölünmə ilə nəticələndi. Kirillin və Nestorinin tərəfdarları ayrı-ayrı kilsə təşkil etmişdilər. Feodorit əvvəlcə Nestorinin yanında idi və onun görüşlərini qəbul edirdi. Lakin 433-cü ildə hər iki qrup Nestorini təkzib edən bildiriş yayınlayaraq birləşdiklərini elan etdilər. Bu bildirişin müəllifi Feodorit olmuşdur.
Daha sonra isə Konstantinopol arximandriti öz dini görüşlərini ortaya sürmüş, bu görüşlərin tərəfdarları və əleyhdarları öz aralarında ciddi mübarizəyə başlamışdılar. Kirlli İsgəndəriyyə yepiskopluğunda əvəz etmiş Dioskor Evtixinin tərəfini tutsa da, Feodorit onun əleyhdarlarından olmuşdur. məhz onun təlqini ilə, Antakya yepiskopu Domn, Evtixinin bidətçi görüşləri haqqında imperatora donos yazmışdır.
Onların arasında mübarizə son dərəcə çılğınlıqla gedirdi. Feodoritin əleyhinə bir sıra mühüm təzyiq vasitələrindən istifadə olunmuşdu. Nəticədə imperator ona Kir şəhərini tərk etməyi qadağan etdi. Lakin bununla kifayətlənməyən Dioskor 449-cu ildə baş tutmuş Efes Kilsə Məclisində onun yepiskop vəzifəsindən uzaqlaşdırılmasına nail ola bildi. Feodorit də öz növbəsində yollandı və orada Roma papası apelyasiya ərizəsi yazdı. İmperator Feodosinin ölümündən sonra taxta keçən , Fedoriti yepiskop vəzifəsinə qaytardı və 451-ci ildəki , Feodorit Nestorini anafema (kilsədən uzaqlaşdırma) etdikdən sonra, onu öz sıralarına qəbul etməyə razılaşdı. Feodorit 457-ci ildə vəfat etdi. Lakin bir əsr sonra baş tutmuş onun əsərlərindən bir qismini bidətçi elan edərək yasaqladı.
Yaradıcılığı
Feodorit dini mövzuda bir sıra əsərlərin müəllifi olmuşdur. Onun ən mühüm əsəri "Eranist" adlanır və qəhrəmanla pravoslav əqidəli insanın mükaliməsindən bəhs edir. Bu kitabda bir sıra dini mövzular açıqlanmışdır. Bundan başqa "İran sehrbazları əleyhinə", "Yəhudilər əleyhinə", "Yunan xəstəlikləri müalicəsi" adlı apoplogetik əsərlərinin də müəllifidir. Feodorit "Kilsə tarixi" adlı beş cildlik kitabın da müəllifi olmuşdur. Bu əsərdə xristian kilsəsində 324-cü ildən 449-cu ilədək baş vermiş hadisələr işıqlandırılmışdır. Bunlardan başqa o bidətçilərdən bəhs edən "Bidətçi nağılları" əsərini də yazmışdır.
Mənbə
- Kirli Feodorit 2011-11-16 at the Wayback Machine (rus.)
İstinadlar
- Schäfer J. Theodoret von Kyrrhos // Ökumenisches Heiligenlexikon. 1998.
- Bell A. Theodoret Of Cyrrhus // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Feodorit teq 393 Antioxiya 457 ve ya en tezi 458 ve en geci 466 Erken dovr xristian dini ilahiyyatcisi ve din xadimi FeodoritDogum tarixi teq 393Dogum yeri Antioxiya Serqi Diocez d Qedim RomaVefat tarixi 457 ve ya en tezi 458 ve en geci 466Fealiyyeti kesis kilse tarixcisi d tarixci yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMeshur xristian ilahiyyatcisi Feodorit texminen 386 ve yaxud 393 cu ilde Antioxiya indiki Antakya seherinde dogulmusdur Onun heyatinin ilk illeri haqqinda cox az melumat vardir Elde olan melumatlarda varli ailede dunyaya geldiyi anasinin dindar qadin oldugu bildirilmisdir Dogma seherinde oz dovrune gore yaxsi tehsil aldiqdan sonra kilseye qatilmis dyakon vezifesinedek yukselmisdir Tarixciler onun hele bu dovrden terki dunyaliga meyl gosterdiyini bildirirdiler Dini fealiyyeti423 cu ilde Antakyanin yaxinligindaki kicik seherinde Isidorun yerine yepiskop olmusdur Bu seherdeki ilk illeri cetin kecmisdir bele ki seher ehalisinin xeyli hissesi qeyri xristianlardan yehudi ve butperestlerden ibaret idi Ehali arasinda onun nufuzu xeyriyyeceliyine gore yuksek idi cunki o hele Antakyada yasayarken emlakinin muhum hissesini feqirlere vermisdi Kire geldikden sonra ise qalan butun emlakini seherin abadlasdirilmasina serf etmisdir Feodorit bu seherde korpu forum kilse insa etdirmisdir O oz dostuna yazirdi Menim hec neyim yoxdur ne evim ne mezarim Ustumdeki paltar menim yegane mulkiyyetimdir O seherdeki bidetci herekatlari resmi kilse ile uzlasdirmaq ucun xeyli emek serf etmisdir Hemcinin butun seher ehalisi arasinda hormet qazanmis neticede de resmi kilsenin movqeyini ehemiyyetli derecede yaxsilasdirmisdir Dini mubarizesiBu dovrde hem de Isgenderiyyeli Kirill ile patriarx arasinda dini movzuda mubarize gedirdi Mubarizenin esas sebebi Isa Mesihin ilahi yoxsa insani simaya malik olmasi haqqinda idi 431 ci ilde bas tutmus bolunme ile neticelendi Kirillin ve Nestorinin terefdarlari ayri ayri kilse teskil etmisdiler Feodorit evvelce Nestorinin yaninda idi ve onun goruslerini qebul edirdi Lakin 433 cu ilde her iki qrup Nestorini tekzib eden bildiris yayinlayaraq birlesdiklerini elan etdiler Bu bildirisin muellifi Feodorit olmusdur Daha sonra ise Konstantinopol arximandriti oz dini goruslerini ortaya surmus bu goruslerin terefdarlari ve eleyhdarlari oz aralarinda ciddi mubarizeye baslamisdilar Kirlli Isgenderiyye yepiskoplugunda evez etmis Dioskor Evtixinin terefini tutsa da Feodorit onun eleyhdarlarindan olmusdur mehz onun telqini ile Antakya yepiskopu Domn Evtixinin bidetci gorusleri haqqinda imperatora donos yazmisdir Onlarin arasinda mubarize son derece cilginliqla gedirdi Feodoritin eleyhine bir sira muhum tezyiq vasitelerinden istifade olunmusdu Neticede imperator ona Kir seherini terk etmeyi qadagan etdi Lakin bununla kifayetlenmeyen Dioskor 449 cu ilde bas tutmus Efes Kilse Meclisinde onun yepiskop vezifesinden uzaqlasdirilmasina nail ola bildi Feodorit de oz novbesinde yollandi ve orada Roma papasi apelyasiya erizesi yazdi Imperator Feodosinin olumunden sonra taxta kecen Fedoriti yepiskop vezifesine qaytardi ve 451 ci ildeki Feodorit Nestorini anafema kilseden uzaqlasdirma etdikden sonra onu oz siralarina qebul etmeye razilasdi Feodorit 457 ci ilde vefat etdi Lakin bir esr sonra bas tutmus onun eserlerinden bir qismini bidetci elan ederek yasaqladi YaradiciligiFeodorit dini movzuda bir sira eserlerin muellifi olmusdur Onun en muhum eseri Eranist adlanir ve qehremanla pravoslav eqideli insanin mukalimesinden behs edir Bu kitabda bir sira dini movzular aciqlanmisdir Bundan basqa Iran sehrbazlari eleyhine Yehudiler eleyhine Yunan xestelikleri mualicesi adli apoplogetik eserlerinin de muellifidir Feodorit Kilse tarixi adli bes cildlik kitabin da muellifi olmusdur Bu eserde xristian kilsesinde 324 cu ilden 449 cu iledek bas vermis hadiseler isiqlandirilmisdir Bunlardan basqa o bidetcilerden behs eden Bidetci nagillari eserini de yazmisdir MenbeKirli Feodorit 2011 11 16 at the Wayback Machine rus IstinadlarSchafer J Theodoret von Kyrrhos Okumenisches Heiligenlexikon 1998 Bell A Theodoret Of Cyrrhus Encyclopaedia Britannica brit ing Encyclopaedia Britannica Inc 1768