Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Fateh Sultan Mehmed Köprüsü— İstanbulda Kavacık ilə Hisarüstü arasında, Asiya ilə Avropanı Boğaziçi körpüsündən sonra ikinci dəfə birləşdirən asma körpü. Tikintisinə 4 yanvar 1986-cı ildə başlanılan və ankraj blokları arasında uzunluğu 1.510 mt, orta açıqlığı 1,090 m, eni 39,4 m, dənizdən hündürlüyü 64 m olan körpüdü.
| Fateh Sultan Mehmed Körpüsü | |
|---|---|
 | |
 | |
| Keçid | Bosfor |
| Yeri | İstanbul |
| Material | polad |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 39 m |
| Hündürlüyü | 110 m |
| Açılışı | 3 iyul 1988 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tikintiyə 4 yanvar 1986-cı ildə başlanılmış və hazırda dünyanın ən böyük polad asma körpüləri içində 14-cü sırada yer alan bu böyük layihə 3 iyul 1988-ci ildə tamamlanmışdır.
Mövcud körpüdəki tıxacın aradan qaldırılması, körpüdə həddindən artıq nəqliyyat vasitəsinin yüklənməsinin azaldılması və daha yüksək standartlaşdırılmış halqa yolun yaradılması barədə qərar qəbul edildi. Körpünün layihəsini Boğaziçi körpüsünün də dizaynını hazırlayan Freeman, Fox and Partners şirkəti üzərinə götürdü. İnşaat işləri isə tenderdə qalib gələn Ishikawajima Harima Heavy Industries Co. Ltd., Mitsubishi Heavy Industries Ltd. ve Nippon Kokan K. K. adlı yapon konsorsiumu gördü. İnşaat işləri üçün 125 milyon dollar verildi. 29 may 1985-ci ildə boğaz üzərində ikinci körpününün təməli qoyuldu.
İkinci körpünün tikilməsinə səbəblər
1973-cü ildə tamamlanaraq istifadəyə verilən Boğaziçi körpüsü qısa müddətdə İstanbul sürücüləri üçün əvəzsiz oldu. İki tərəf arasındakı nəqliyyat asanlaşdıqca körpüdən əvvəlki dövrdə daha az məskunlaşan Anadolu tərəfi sürətlə məskunlaşmağa başladı. İlk körpünün inşası ilə İstanbulun ümumi əhalisi çox qısa müddətdə təxminən 350 min nəfər artdı.
Körpünün ilk açılış ilində gündə ortalama 32 min 500 nəqliyyat vasitəsi keçirdi, 14 il sonra bu rəqəm orta hesabla 130 minə yüksəldi. Körpünün xidmət qabiliyyətindən çox olan bu say körpünün xidmət səviyyəsini aşağı saldı və nəqliyyat axını tam olaraq həyata keçirilə bilmədiyi üçün körpü tam fəaliyyət göstərə bilmədi. Buna görə də ikinci körpüyə ehtiyac yarandı.
Texniki və əsas xüsusiyyətləri
Fateh Sultan Mehmed Körpüsü layihəsinin əsas xüsusiyyətləri, daşıyıcı qurğu əsaslarının boğazın iki yaxasındakı yamaclara oturması, qüllələrin nəşrə mesnet səviyyəsindən başlaması və tabliyəsinin Boğaziçi körpüsündəki kimi ortotropik, əhəmiyyət verməli panellərdən ibarət olan aerodinamik enkesitli qapalı qutu formasında olmasıdır. Boğaziçi Körpüsündən fərqli olaraq bu körpünün asılqan kabelləri şaquli olaraq keçirilmişdir. Bu kabellər iki ciftli tərtib edilmişdir ki, lazım gələndə bu kabellərdən biri asanlıqla dəyişdirilə bilir.
Fateh Sultan Mehmed Körpüsünün qüllə sütunları 14 mt x 18 mt ölçüdə və orta hesabla 6 mt hündürlüyündədir. Lakin fon vəziyyətinə görə mərhələli olaraq layihə kodundan 20 mt daha dərinə yerləşdirilmişdir. Əsasların üzərində yüksəkliyi 14 mt-ə çatan dəmir-beton sütunlar yerləşir və polad qüllələr bu sütunların içinə 5 mt-ə qədər keçirilmiş formada yerləşdirilib.
Körpünün əsas bloklarına mesnet təşkil edən bu qüllələrin hündürlüyü, təməl betonu üst kodundan başlamaq üçün 102,1 mt-dir. Qüllələr yüksək davamlı polad panellərin bir-birinə bulomlanaraq birləşdirilməsi 8 pillə halında montaj edilmişdir. Ölçüləri bazada 5 dm x 4 mt, təpədə isə 3 mt x 4 mt-dir. Şaquli qurğular bir-birinə iki ədəd üfüqi iplə bağlanmış olub, hər birinin içində baxım xidmətləri üçün bir lift yerləşdirilmişdir.
Daşıyıcı magistral kabellər, hər qüllənin təpəsində yer alan kabel yük yəhəri üzərindən keçir. Bunlar get-gəl çəkiliş üsulu ilə düzəldilmiş, hər səfərindən və bir istiqamətdə 4 sim daşıyan təbilin 4 m/sn kimi çox yüksək sürətlə işləməsi təmin olunmuşdur. Hər bir ana kabel bir ankraj blokundan o birisinə uzanan 32 ədəd qırçın qrupundan, eləcə də təpədəki yük yəhəri ankraj blokları arasında yer alan 4 dənə çörək gergi bükümündən ibarətdir. Hər bir bükümdə 504 ədəd, əlavə bükümlərdə isə 288 və 264 dənə polad sim var. Sinklənən yüksək davamlı poladdan olan simlərin diametri 5,38 mm-dir.
Qutu şəkilli tablo 33,80 mt genişliyində və 3 mt hündürlüyündə olub hər iki tərəfində kamo olaraq xaricə daşınan 2,80 mt enində bir piyada yolu var. Dörd gediş dörddə inkişaf olmaq üzrə cəmi səkkiz zolaqlı tabliyenin aerodinamik forması külək yükünü azaldır. Nəşrə 62 sahədən ibarətdir. Ağırlıqları 115–230 ton arasında dəyişən nəşrə sahələri, dənizdən palangalar ilə yuxarı çəkilərək yerlərinə yerləşdirilmişdir.
İnşaat müddəti müqavilədə 1100 gün olaraq göstərilsə də, körpü 29 may 1988 tarixində, planlaşdırılan tarixdən 192 gün əvvəl tamamlandı. Son hazırlıq işləri başa çatdıqdan sonra körpü 3 iyul 1988-ci ildə o zamankı prezident Turqut Özal tərəfindən açıldı. Körpüdən keçən ilk nəqliyyat vasitəsi Prezident Özalın rəsmi avtomobili oldu.
Fatih Sultan Mehmed Körpüsü, Ədirnə-Ankara arasındakı Trans European Motorwayın (TƏCHİZAT) bir hissəsidir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- (türk. ). www.rumelihisaridernegi.com. 2014-08-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Fateh Sultan Mehmed Koprusu Istanbulda Kavacik ile Hisarustu arasinda Asiya ile Avropani Bogazici korpusunden sonra ikinci defe birlesdiren asma korpu Tikintisine 4 yanvar 1986 ci ilde baslanilan ve ankraj bloklari arasinda uzunlugu 1 510 mt orta aciqligi 1 090 m eni 39 4 m denizden hundurluyu 64 m olan korpudu Fateh Sultan Mehmed Korpusu41 05 24 sm e 29 03 36 s u Kecid BosforYeri IstanbulMaterial poladUzunlugu 1 510 mEni 39 mHundurluyu 110 mAcilisi 3 iyul 1988 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tikintiye 4 yanvar 1986 ci ilde baslanilmis ve hazirda dunyanin en boyuk polad asma korpuleri icinde 14 cu sirada yer alan bu boyuk layihe 3 iyul 1988 ci ilde tamamlanmisdir Movcud korpudeki tixacin aradan qaldirilmasi korpude heddinden artiq neqliyyat vasitesinin yuklenmesinin azaldilmasi ve daha yuksek standartlasdirilmis halqa yolun yaradilmasi barede qerar qebul edildi Korpunun layihesini Bogazici korpusunun de dizaynini hazirlayan Freeman Fox and Partners sirketi uzerine goturdu Insaat isleri ise tenderde qalib gelen Ishikawajima Harima Heavy Industries Co Ltd Mitsubishi Heavy Industries Ltd ve Nippon Kokan K K adli yapon konsorsiumu gordu Insaat isleri ucun 125 milyon dollar verildi 29 may 1985 ci ilde bogaz uzerinde ikinci korpununun temeli qoyuldu Ikinci korpunun tikilmesine sebebler1973 cu ilde tamamlanaraq istifadeye verilen Bogazici korpusu qisa muddetde Istanbul suruculeri ucun evezsiz oldu Iki teref arasindaki neqliyyat asanlasdiqca korpuden evvelki dovrde daha az meskunlasan Anadolu terefi suretle meskunlasmaga basladi Ilk korpunun insasi ile Istanbulun umumi ehalisi cox qisa muddetde texminen 350 min nefer artdi Korpunun ilk acilis ilinde gunde ortalama 32 min 500 neqliyyat vasitesi kecirdi 14 il sonra bu reqem orta hesabla 130 mine yukseldi Korpunun xidmet qabiliyyetinden cox olan bu say korpunun xidmet seviyyesini asagi saldi ve neqliyyat axini tam olaraq heyata kecirile bilmediyi ucun korpu tam fealiyyet gostere bilmedi Buna gore de ikinci korpuye ehtiyac yarandi Texniki ve esas xususiyyetleriFateh Sultan Mehmed Korpusu layihesinin esas xususiyyetleri dasiyici qurgu esaslarinin bogazin iki yaxasindaki yamaclara oturmasi qullelerin nesre mesnet seviyyesinden baslamasi ve tabliyesinin Bogazici korpusundeki kimi ortotropik ehemiyyet vermeli panellerden ibaret olan aerodinamik enkesitli qapali qutu formasinda olmasidir Bogazici Korpusunden ferqli olaraq bu korpunun asilqan kabelleri saquli olaraq kecirilmisdir Bu kabeller iki ciftli tertib edilmisdir ki lazim gelende bu kabellerden biri asanliqla deyisdirile bilir Fateh Sultan Mehmed Korpusunun qulle sutunlari 14 mt x 18 mt olcude ve orta hesabla 6 mt hundurluyundedir Lakin fon veziyyetine gore merheleli olaraq layihe kodundan 20 mt daha derine yerlesdirilmisdir Esaslarin uzerinde yuksekliyi 14 mt e catan demir beton sutunlar yerlesir ve polad qulleler bu sutunlarin icine 5 mt e qeder kecirilmis formada yerlesdirilib Korpunun esas bloklarina mesnet teskil eden bu qullelerin hundurluyu temel betonu ust kodundan baslamaq ucun 102 1 mt dir Qulleler yuksek davamli polad panellerin bir birine bulomlanaraq birlesdirilmesi 8 pille halinda montaj edilmisdir Olculeri bazada 5 dm x 4 mt tepede ise 3 mt x 4 mt dir Saquli qurgular bir birine iki eded ufuqi iple baglanmis olub her birinin icinde baxim xidmetleri ucun bir lift yerlesdirilmisdir Dasiyici magistral kabeller her qullenin tepesinde yer alan kabel yuk yeheri uzerinden kecir Bunlar get gel cekilis usulu ile duzeldilmis her seferinden ve bir istiqametde 4 sim dasiyan tebilin 4 m sn kimi cox yuksek suretle islemesi temin olunmusdur Her bir ana kabel bir ankraj blokundan o birisine uzanan 32 eded qircin qrupundan elece de tepedeki yuk yeheri ankraj bloklari arasinda yer alan 4 dene corek gergi bukumunden ibaretdir Her bir bukumde 504 eded elave bukumlerde ise 288 ve 264 dene polad sim var Sinklenen yuksek davamli poladdan olan simlerin diametri 5 38 mm dir Qutu sekilli tablo 33 80 mt genisliyinde ve 3 mt hundurluyunde olub her iki terefinde kamo olaraq xarice dasinan 2 80 mt eninde bir piyada yolu var Dord gedis dordde inkisaf olmaq uzre cemi sekkiz zolaqli tabliyenin aerodinamik formasi kulek yukunu azaldir Nesre 62 saheden ibaretdir Agirliqlari 115 230 ton arasinda deyisen nesre saheleri denizden palangalar ile yuxari cekilerek yerlerine yerlesdirilmisdir Insaat muddeti muqavilede 1100 gun olaraq gosterilse de korpu 29 may 1988 tarixinde planlasdirilan tarixden 192 gun evvel tamamlandi Son hazirliq isleri basa catdiqdan sonra korpu 3 iyul 1988 ci ilde o zamanki prezident Turqut Ozal terefinden acildi Korpuden kecen ilk neqliyyat vasitesi Prezident Ozalin resmi avtomobili oldu Fatih Sultan Mehmed Korpusu Edirne Ankara arasindaki Trans European Motorwayin TECHIZAT bir hissesidir Hemcinin baxBosfor Yavuz Sultan Selim korpusu 15 iyul Sehidler korpusu MarmarayVikianbarda Fateh Sultan Mehmet korpusu ile elaqeli mediafayllar var Istinadlar turk www rumelihisaridernegi com 2014 08 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib