Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Faqositlər (q.yun. φαγεῖν "udmaq" + κύτος "hüceyrə") — zərərli yad hissəcikləri (bakteriya, viruslar), həmçinin ölü və ya ölməkdə olan hüceyrələri udmaqla (faqositoz) bədəni qoruyan immun sistemi hüceyrələri. Onlar infeksiyaya nəzarət və infeksiyadan sonrakı immunitet üçün vacibdir. Faqositoz bütün heyvanlar aləmində mühüm əhəmiyyət kəsb edir və onurğalılarda yüksək inkişaf etmişdir. Bakteriyalardan qorunmada faqositlərin rolunu ilk dəfə İ. İ. Meçnikov 1882-ci ildə dəniz ulduzlarının sürfələrini tədqiq edərkən aşkar etmişdir. Meçnikov 1908-ci ildə immunitet hüceyrə nəzəriyyəsinin yaradılmasına görə layiq görülmüşdür. Faqositlər bir çox növlərin orqanizmlərində mövcuddur; Bəzi əmöblər bir çox davranış təfərrüatlarına görə makrofaqlara bənzəyir ki, bu da faqositlərin təkamülün erkən mərhələlərində meydana gəldiyini göstərir.
İnsanlarda və digər heyvanlarda faqositlər nə qədər effektiv faqositoz etməsindən asılı olaraq "peşəkar" və ya "qeyri-peşəkar" adlanır. Peşəkar faqositlərə neytrofillər, , makrofaqlar, dendritik hüceyrələr və kök hüceyrələr daxildir. Peşəkar faqositlərlə qeyri-peşəkar faqositlər arasındakı əsas fərq ondan ibarətdir ki, peşəkar faqositlərin səthində yad obyektləri — məsələn, bakteriyaları aşkar edən reseptor adlanan molekullar var. Bir litr yetkin insan qanında normal olaraq təxminən 2,5–7,5 milyard neytrofil və 200–900 milyon monosit var.
İnfeksiya zamanı kimyəvi siqnallar patogenin bədənə daxil olduğu yerə faqositləri cəlb edir. Bu siqnallar bakteriyalardan və ya orada mövcud olan digər faqositlərdən gələ bilər. Faqositlər kemotaksislə hərəkət edir. Faqosit bakteriya ilə təmasda olduqda, onun səthindəki reseptorlar ona bağlanır və bu, bakteriyanın faqosit tərəfindən udulmasına səbəb olur. Bəzi faqositlər reaktiv oksigen növləri və azot oksid istifadə edərək işğalçı patogenləri öldürür. Faqositozdan sonra makrofaqlar və dendritik hüceyrələr də antigen təqdimatında iştirak edə bilər, bu prosesdə faqositlər patogen materialı öz səthinə qaytarır. Bu material daha sonra immunitet sisteminin digər hüceyrələrinə təqdim olunur. Bəzi faqositlər limfa düyünlərinə daxil olur və limfositlərə material təqdim edir. Bu proses immunitetin formalaşmasında mühüm rol oynayır . Bununla belə, bir çox patogenlər faqositlərin hücumuna davamlıdır .
İstinadlar
- Little, C., Fowler H.W., Coulson J. The Shorter Oxford English Dictionary. Oxford University Press (Guild Publishing). 1983. 1566–1567.
- Gene Mayer. "Immunology — Chapter One: Innate (non-specific) Immunity". Microbiology and Immunology On-Line Textbook. USC School of Medicine. 2006. 2011-08-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
- Delves, Martin, Burton, Roit, 2006
- "Ilya Mechnikov". 2015-02-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-09-12.
- Janeway C. A. Jr. "Evolution of the innate immune system". 2022-12-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-03.
- Ernst, Stendahl, 2006
- Janeway C. A. Jr. "Induced innate responses to infection". 2022-12-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-03.
- Janeway C. A. Jr. "Antigen Presentation to T Lymphocytes".
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Faqositler q yun fageῖn udmaq kytos huceyre zererli yad hissecikleri bakteriya viruslar hemcinin olu ve ya olmekde olan huceyreleri udmaqla faqositoz bedeni qoruyan immun sistemi huceyreleri Onlar infeksiyaya nezaret ve infeksiyadan sonraki immunitet ucun vacibdir Faqositoz butun heyvanlar aleminde muhum ehemiyyet kesb edir ve onurgalilarda yuksek inkisaf etmisdir Bakteriyalardan qorunmada faqositlerin rolunu ilk defe I I Mecnikov 1882 ci ilde deniz ulduzlarinin surfelerini tedqiq ederken askar etmisdir Mecnikov 1908 ci ilde immunitet huceyre nezeriyyesinin yaradilmasina gore fiziologiya uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Faqositler bir cox novlerin orqanizmlerinde movcuddur Bezi emobler bir cox davranis teferruatlarina gore makrofaqlara benzeyir ki bu da faqositlerin tekamulun erken merhelelerinde meydana geldiyini gosterir Bacillus anthracis narinci huceyrelerini faqositoz eden neytrofilin mikroqrafiyasi Elektron mikroskopdan skan edilen sekil Insanlarda ve diger heyvanlarda faqositler ne qeder effektiv faqositoz etmesinden asili olaraq pesekar ve ya qeyri pesekar adlanir Pesekar faqositlere neytrofiller makrofaqlar dendritik huceyreler ve kok huceyreler daxildir Pesekar faqositlerle qeyri pesekar faqositler arasindaki esas ferq ondan ibaretdir ki pesekar faqositlerin sethinde yad obyektleri meselen bakteriyalari askar eden reseptor adlanan molekullar var Bir litr yetkin insan qaninda normal olaraq texminen 2 5 7 5 milyard neytrofil ve 200 900 milyon monosit var Infeksiya zamani kimyevi siqnallar patogenin bedene daxil oldugu yere faqositleri celb edir Bu siqnallar bakteriyalardan ve ya orada movcud olan diger faqositlerden gele biler Faqositler kemotaksisle hereket edir Faqosit bakteriya ile temasda olduqda onun sethindeki reseptorlar ona baglanir ve bu bakteriyanin faqosit terefinden udulmasina sebeb olur Bezi faqositler reaktiv oksigen novleri ve azot oksid istifade ederek isgalci patogenleri oldurur Faqositozdan sonra makrofaqlar ve dendritik huceyreler de antigen teqdimatinda istirak ede biler bu prosesde faqositler patogen materiali oz sethine qaytarir Bu material daha sonra immunitet sisteminin diger huceyrelerine teqdim olunur Bezi faqositler limfa duyunlerine daxil olur ve limfositlere material teqdim edir Bu proses immunitetin formalasmasinda muhum rol oynayir Bununla bele bir cox patogenler faqositlerin hucumuna davamlidir IstinadlarLittle C Fowler H W Coulson J The Shorter Oxford English Dictionary Oxford University Press Guild Publishing 1983 1566 1567 Gene Mayer Immunology Chapter One Innate non specific Immunity Microbiology and Immunology On Line Textbook USC School of Medicine 2006 2011 08 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 11 12 Delves Martin Burton Roit 2006 Ilya Mechnikov 2015 02 17 tarixinde Istifade tarixi 2010 09 12 Janeway C A Jr Evolution of the innate immune system 2022 12 31 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 03 Ernst Stendahl 2006 Janeway C A Jr Induced innate responses to infection 2022 12 31 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 03 Janeway C A Jr Antigen Presentation to T Lymphocytes