Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fətva (ərəbcə:فتوى), İslam hüququ ilə əlaqədar olan bir problemin dini hüquq qaydalarına görə çıxış yolunu göstərən, Şeyxülislam və ya müfti tərəfindən veriləbilən dini sənəd.
Fətva sadəcə İslam hüququ ilə əlaqədar olaraq deyil, İslamın qaydaları ilə idarə olunan dövlətlərdə də, hakimin verdiyi qərardır.
Fətva ilə hökm arasında fərq
Fətva ilə hökmün fərqləri müvafiq məzmunlu şəriət kitablarında izah edilmişdir. Qısaca bunu deyək ki, fətva şəriətdə nəzərdə tutulmuş mövcud dəlillər əsasında verilir (Quran ayələrinə, hədislərə, icmaya və ağıla əsaslanaraq). Hökm isə müctəhidin mövcud şəraiti dəyərləndirərək gəldiyi qənaəti əks etdirir. Əlbəttə, hökm verilərkən də şəriətdəki dəlillər nəzərə alınır, lakin bu dəlillər mücərrəd mənada deyil, mövcud şəraitə əsasən dəyərləndirilir. Buna görə də fətva zamana və şəraitə görə dəyişmir, hökm isə dəyişə bilər. Beləliklə, hökm fətvaya nisbətən daha geniş məfhumdur; deyə bilərik ki, məna etibarilə hökm fətvanı da özündə ehtiva edir.
Fətva, onu verən müctəhid və onun müqəllidləri üçün keçərlidir, başqaları həmin müctəhidin fətvasına əməl etməyə vəzifəli deyillər. Amma lazımi şərtləri özündə birləşdirən şəriət hakimi bir məsələdə hökm versə, hamı ona tabe olmalıdır. Hətta digər müctəhidlər də - əgər bu hökmün səhv olduğuna yəqinlikləri yoxdursa – hökmə əməl etməlidirlər.
Ayətullahlara görə fətva və hökm arasında fərq
Cavab 1: Hökm - İslam ölkəsinin idarəçiliyinə aid olan məsələlər və bütün müsəlmanlara aidiyyatı olan məsələlər xüsusunda verilir. Hökmdə müsəlmanların rəhbərinin rəyinə itaət olunmalıdır. Amma fətva - mükəlləflərin sırf fərdi məsələlərinə aid olur və hər bir mükəlləf öz mərcəyi-təqlidinin fətvasına tabe olmalıdır.
Ayətullahul-uzma Seyid Əli Xameneinin dəftərxanası
Cavab 2: Fətva- Quran, sünnə, əql və icma əsasında sübut olunub, nəticə çıxarılmış şəriət məsələsidir.
Lakin əgər vəliyyi-fəqih müəyyən bir nəticəyə gələr və müsəlmanlara müəyyən bir işi vacib edisə, bu hökmdür. Yalnız vəliyyi-fəqih hökm vermək səlahiyyətinə malikdir.
Ayətullahul-uzma Şeyx Məkarim Şirazinin dəftərxanası
Cavab 3: Fətva- müctəhidin Quran və sünnə kimi İslami qaynaqlardan əldə etdiyi qanundur. Hökm isə mövcud şəraitin ehtiyac və tələblərinə əsaslanaraq (zəruri) şərtləri özündə cəm etmiş müctəhid tərəfindən verilən əmrdir.
Ayətullahul-uzma Seyid Əli Sistaninin dəftərxanası
İstinadlar
- . 2019-05-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-17.
- "Arxivlənmiş surət". 2020-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-17.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fetva erebce فتوى Islam huququ ile elaqedar olan bir problemin dini huquq qaydalarina gore cixis yolunu gosteren Seyxulislam ve ya mufti terefinden verilebilen dini sened Fetva sadece Islam huququ ile elaqedar olaraq deyil Islamin qaydalari ile idare olunan dovletlerde de hakimin verdiyi qerardir Fetva ile hokm arasinda ferqFetva ile hokmun ferqleri muvafiq mezmunlu seriet kitablarinda izah edilmisdir Qisaca bunu deyek ki fetva serietde nezerde tutulmus movcud deliller esasinda verilir Quran ayelerine hedislere icmaya ve agila esaslanaraq Hokm ise muctehidin movcud seraiti deyerlendirerek geldiyi qenaeti eks etdirir Elbette hokm verilerken de serietdeki deliller nezere alinir lakin bu deliller mucerred menada deyil movcud seraite esasen deyerlendirilir Buna gore de fetva zamana ve seraite gore deyismir hokm ise deyise biler Belelikle hokm fetvaya nisbeten daha genis mefhumdur deye bilerik ki mena etibarile hokm fetvani da ozunde ehtiva edir Fetva onu veren muctehid ve onun muqellidleri ucun kecerlidir basqalari hemin muctehidin fetvasina emel etmeye vezifeli deyiller Amma lazimi sertleri ozunde birlesdiren seriet hakimi bir meselede hokm verse hami ona tabe olmalidir Hetta diger muctehidler de eger bu hokmun sehv olduguna yeqinlikleri yoxdursa hokme emel etmelidirler Ayetullahlara gore fetva ve hokm arasinda ferqCavab 1 Hokm Islam olkesinin idareciliyine aid olan meseleler ve butun muselmanlara aidiyyati olan meseleler xususunda verilir Hokmde muselmanlarin rehberinin reyine itaet olunmalidir Amma fetva mukelleflerin sirf ferdi meselelerine aid olur ve her bir mukellef oz merceyi teqlidinin fetvasina tabe olmalidir Ayetullahul uzma Seyid Eli Xameneinin defterxanasi Cavab 2 Fetva Quran sunne eql ve icma esasinda subut olunub netice cixarilmis seriet meselesidir Lakin eger veliyyi feqih mueyyen bir neticeye geler ve muselmanlara mueyyen bir isi vacib edise bu hokmdur Yalniz veliyyi feqih hokm vermek selahiyyetine malikdir Ayetullahul uzma Seyx Mekarim Sirazinin defterxanasi Cavab 3 Fetva muctehidin Quran ve sunne kimi Islami qaynaqlardan elde etdiyi qanundur Hokm ise movcud seraitin ehtiyac ve teleblerine esaslanaraq zeruri sertleri ozunde cem etmis muctehid terefinden verilen emrdir Ayetullahul uzma Seyid Eli Sistaninin defterxanasiIstinadlar 2019 05 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 05 17 Arxivlenmis suret 2020 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 17