Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eyyub İsmayıl oğlu Tağıyev (27 yanvar 1912, Bakı – 17 yanvar 1967, Moskva) — texniki elmlər doktoru, professor, Stalin mükafatı laureatı (1942, 1948, 1951).
| Eyyub Tağıyev | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 27 yanvar 1912 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 17 yanvar 1967 (54 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adı |
|
| Mükafatları |  |
Həyatı
1912-ci il yanvarın 27-də Bakıda anadan olmuşdur. Ailəsi babasının Böyük Qala küçəsindəki ikimərtəbəli evində yaşayırdı. Eyyubun atası İsmayıl Tağıyev təhsil görmüş adam idi, inqilabdan əvvəl Kiyevin Tereşşenko qardaşları şəkər zavodunu Zaqafqaziyada təmsil edirdi.
Eyyub 1928-ci ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutuna daxil olur. 1932-ci ildə institutu bitirdikdən sonra Lökbatan qazma kontorunda işə başlayır. Həmin illərdə heç kimin köməyi olmadan ingilis dilini öyrənir. 1937-ci ildə Bakıda xüsusi Suraxanı eksperimental qazma kontoru yaradılır, Bakıdan və Moskvadan bir çox istedadlı mütəxəssislər buraya cəlb edilir. 26 yaşlı Eyyub Tağıyev kontora rəhbər təyin edilir və onun qarşısında qazma mühərriklərinin yeni konstruksiyalarını və turbin qazması texnologiyalarını işləyib hazırlamaq vəzifəsi qoyulur. Bu kollektiv yüksək sürətlə işləyən turboburlar icad edir. Sonralar ABŞ-nin və Avropanın neft şirkətləri SSRİ-dən bu turbinli qazma maşınlarının lisenziyasını almışdır. 1941-ci ildə müharibə başlayanadək belə davam etdi.
İkinci dünya müharibəsi illərində Sovet rəhbərliyi şərq rayonlarında neft hasilatını təşkil etmək məqsədilə Eyyub Tağıyev başda olmaqla Bakı eksperimental qazma kontorunun bütün heyətini avadanlıqları ilə birlikdə Perm vilayətinin Krasnokamensk şəhərinə köçürdü. Onlar burada "İkinci Bakı"nı axtarmağa başladılar və tapdılar. O zaman Eyyub Tağıyevin 32 yaşı vardı.
40-cı illərin sonlarında Xəzər dənizində yataqların mənimsənilməsinə başlanılır. Dənizdə qazma işləri üzrə baş idarə – "Qlavmorneft" yaradılır. E.Tağıyev idarənin baş mühəndisi təyin olunur. O, texnologiya və avadanlıqların təkmilləşdirilməsi üçün yeni-yeni təkliflər irəli sürür. Tağıyevin dərinlik estakadalarında dirəklərin vurulması və özüllərin möhkəmləndirilməsi üçün təklif etdiyi 100 ton gücündə turbovibrator qazma işlərini sürətləndirir.
Hindistan dövrü
1955-ci ilin payızında SSRİ Nazirlər Sovetinin sədri A.N.Kosıgin Daşkənddə Hindistanın baş naziri Cəvahirləl Nehru ilə görüşür. Nehru Hindistanda neft ehtiyatlarının axtarışı üçün mütəxəssislər qrupunun göndərilməsini xahiş edir. Kosıgin SSRİ-nin ozamankı neft sənayesi naziri Nikolay Baybakova belə mütəxəssislərin tapılması və Hindistana göndərilməsini tapşırır və qrupa "Şərq adamı"nın rəhbər təyin olunmasını məsləhət görür. Baybakov fikirləşmədən Eyyub Tağıyevi təklif edir.
Hind alimləri ölkələrində neftin olduğuna əmin idilər, amma təcrübəli geoloq, geofizik və qazmaçılar olmadığı üçün geoloji kəşfiyyat apara bilmirdilər. Sovet mütəxəssisləri Hindistanın geoloji xəritəsini tərtib etməyə başladılar və neft ehtiyatları baxımından perspektivli sayılan ştatlara yollandılar. 1956–1961-ci illərdə neft və qaz kəşfiyyatı üzrə işlərin planı hazırlandı. Tağıyevin və köməkçilərinin proqnozları özünü doğrultdu: 1958-ci ilin mayında Pəncabda, 1959-cu ilin sentyabrında Bombeyin 250 kilometrliyində sovet mütəxəssisləri tərəfindən qazılan quyu fontan vurdu. Bundan sonra Tağıyev Hindistanın neft üzrə baş idarəsinin ömürlük məsləhətçisi təyin olunur.
Braziliya dövrü
1961-ci ildə Eyyub Tağıyev Amazon çayının neftli hövzəsini tədqiq etmək üçün həmkarı Eyyub Bəkirovla birlikdə Braziliyaya yollanır. Altı ay davam edən ağır işdən sonra onlar Braziliyada böyük neft və qaz ehtiyatlarının olması barədə dəlilləri ortaya qoyurlar. Eyyub Tağıyev xatırlayırdı ki, Braziliyada 40 dərəcədən yuxarı temperaturda, yüksək rütubət şəraitində, mığmığaların içində işləmiş, müxtəlif nəqliyyat vasitələri ilə, bəzən də piyada 25 kilometr məsafə qət etmişdilər.
"Jornal do Brasil" Eyyub Tağıyevin fotosunu çap edir. Şəklin altında isə yazılır: "Onun portfelində Braziliyanın bütün neft sirləri gizlənib".
SSRİ-yə qayıdışı
Qayıtdıqdan sonra Tağıyev Qubkin adına İnstitutun (indiki Rusiya Neft və Qaz Akademiyası) qazma proseslərinin texnologiyası və tədqiqi kafedrasına rəhbərlik etməyə başlayır. O zaman onun 44 yaşı vardı. Sonra o, institutun elmi işlər üzrə prorektoru təyin olunur. Elmi dərəcəsi olmasa da, Tağıyev 50-dən çox kitab, monoqrafiya və məqalənin müəllifi idi, qiymətli ixtiralarına görə 18 beynəlxalq patent almışdı. 1965-ci ilin dekabrında institutun rəhbərliyi ona texnika elmləri doktoru dərəcəsi verilməsi barədə qərar qəbul edir.
Vəfatı
Eyyub Tağıyev 1967-ci il yanvarın 17-də, 55 illiyinə on gün qalmış qəflətən vəfat edib. O, Moskvada Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn olundu.
Xatirəsi
Neft və Qaz Akademiyasının binasında onun portreti asılıb. Adına tələbələr üçün mükafatlar təsis olunub. Kəlküttədə mərkəzi parkda Eyyub Tağıyevin qara mərmərdən hazırlanmış büstü qoyulub. Pyedestalın üzərində isə qızılı hərflərlə "Hindistan neftinin atası" yazılıb.
Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin sifarişi ilə 2011-ci ildə "Butafilm" studiyasında üç dəfə Stalin mükafatı laureatı, texnika elmləri doktoru, Azərbaycanın əməkdar elm xadimi, neft və qaz quyularının qazılması üzrə görkəmli mütəxəssis haqqında "Bakının neft kralı" adlı sənədli film çəkilib.
İstinadlar
- ZİYAD ƏLİABBAS oğlu SƏMƏDZADƏ. BÖYÜK İQTİSADİ ENSİKLOPEDİYA (PDF). V SŞTUÜVYZ. Bakı. 2012.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eyyub Ismayil oglu Tagiyev 27 yanvar 1912 Baki 17 yanvar 1967 Moskva texniki elmler doktoru professor Stalin mukafati laureati 1942 1948 1951 Eyyub TagiyevDogum tarixi 27 yanvar 1912 1912 01 27 Dogum yeri Baki Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 17 yanvar 1967 1967 01 17 54 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIDefn yeri Novodevicye qebiristanligiElmi derecesi texnika elmleri doktoruElmi adi professor d MukafatlariHeyati1912 ci il yanvarin 27 de Bakida anadan olmusdur Ailesi babasinin Boyuk Qala kucesindeki ikimertebeli evinde yasayirdi Eyyubun atasi Ismayil Tagiyev tehsil gormus adam idi inqilabdan evvel Kiyevin Teressenko qardaslari seker zavodunu Zaqafqaziyada temsil edirdi Eyyub 1928 ci ilde Azerbaycan Senaye Institutuna daxil olur 1932 ci ilde institutu bitirdikden sonra Lokbatan qazma kontorunda ise baslayir Hemin illerde hec kimin komeyi olmadan ingilis dilini oyrenir 1937 ci ilde Bakida xususi Suraxani eksperimental qazma kontoru yaradilir Bakidan ve Moskvadan bir cox istedadli mutexessisler buraya celb edilir 26 yasli Eyyub Tagiyev kontora rehber teyin edilir ve onun qarsisinda qazma muherriklerinin yeni konstruksiyalarini ve turbin qazmasi texnologiyalarini isleyib hazirlamaq vezifesi qoyulur Bu kollektiv yuksek suretle isleyen turboburlar icad edir Sonralar ABS nin ve Avropanin neft sirketleri SSRI den bu turbinli qazma masinlarinin lisenziyasini almisdir 1941 ci ilde muharibe baslayanadek bele davam etdi Ikinci dunya muharibesi illerinde Sovet rehberliyi serq rayonlarinda neft hasilatini teskil etmek meqsedile Eyyub Tagiyev basda olmaqla Baki eksperimental qazma kontorunun butun heyetini avadanliqlari ile birlikde Perm vilayetinin Krasnokamensk seherine kocurdu Onlar burada Ikinci Baki ni axtarmaga basladilar ve tapdilar O zaman Eyyub Tagiyevin 32 yasi vardi 40 ci illerin sonlarinda Xezer denizinde yataqlarin menimsenilmesine baslanilir Denizde qazma isleri uzre bas idare Qlavmorneft yaradilir E Tagiyev idarenin bas muhendisi teyin olunur O texnologiya ve avadanliqlarin tekmillesdirilmesi ucun yeni yeni teklifler ireli surur Tagiyevin derinlik estakadalarinda direklerin vurulmasi ve ozullerin mohkemlendirilmesi ucun teklif etdiyi 100 ton gucunde turbovibrator qazma islerini suretlendirir Hindistan dovru 1955 ci ilin payizinda SSRI Nazirler Sovetinin sedri A N Kosigin Daskendde Hindistanin bas naziri Cevahirlel Nehru ile gorusur Nehru Hindistanda neft ehtiyatlarinin axtarisi ucun mutexessisler qrupunun gonderilmesini xahis edir Kosigin SSRI nin ozamanki neft senayesi naziri Nikolay Baybakova bele mutexessislerin tapilmasi ve Hindistana gonderilmesini tapsirir ve qrupa Serq adami nin rehber teyin olunmasini meslehet gorur Baybakov fikirlesmeden Eyyub Tagiyevi teklif edir Hind alimleri olkelerinde neftin olduguna emin idiler amma tecrubeli geoloq geofizik ve qazmacilar olmadigi ucun geoloji kesfiyyat apara bilmirdiler Sovet mutexessisleri Hindistanin geoloji xeritesini tertib etmeye basladilar ve neft ehtiyatlari baximindan perspektivli sayilan statlara yollandilar 1956 1961 ci illerde neft ve qaz kesfiyyati uzre islerin plani hazirlandi Tagiyevin ve komekcilerinin proqnozlari ozunu dogrultdu 1958 ci ilin mayinda Pencabda 1959 cu ilin sentyabrinda Bombeyin 250 kilometrliyinde sovet mutexessisleri terefinden qazilan quyu fontan vurdu Bundan sonra Tagiyev Hindistanin neft uzre bas idaresinin omurluk meslehetcisi teyin olunur Braziliya dovru 1961 ci ilde Eyyub Tagiyev Amazon cayinin neftli hovzesini tedqiq etmek ucun hemkari Eyyub Bekirovla birlikde Braziliyaya yollanir Alti ay davam eden agir isden sonra onlar Braziliyada boyuk neft ve qaz ehtiyatlarinin olmasi barede delilleri ortaya qoyurlar Eyyub Tagiyev xatirlayirdi ki Braziliyada 40 dereceden yuxari temperaturda yuksek rutubet seraitinde migmigalarin icinde islemis muxtelif neqliyyat vasiteleri ile bezen de piyada 25 kilometr mesafe qet etmisdiler Jornal do Brasil Eyyub Tagiyevin fotosunu cap edir Seklin altinda ise yazilir Onun portfelinde Braziliyanin butun neft sirleri gizlenib SSRI ye qayidisi Qayitdiqdan sonra Tagiyev Qubkin adina Institutun indiki Rusiya Neft ve Qaz Akademiyasi qazma proseslerinin texnologiyasi ve tedqiqi kafedrasina rehberlik etmeye baslayir O zaman onun 44 yasi vardi Sonra o institutun elmi isler uzre prorektoru teyin olunur Elmi derecesi olmasa da Tagiyev 50 den cox kitab monoqrafiya ve meqalenin muellifi idi qiymetli ixtiralarina gore 18 beynelxalq patent almisdi 1965 ci ilin dekabrinda institutun rehberliyi ona texnika elmleri doktoru derecesi verilmesi barede qerar qebul edir VefatiEyyub Tagiyev 1967 ci il yanvarin 17 de 55 illiyine on gun qalmis qefleten vefat edib O Moskvada Novodevicye qebiristanliginda defn olundu XatiresiNeft ve Qaz Akademiyasinin binasinda onun portreti asilib Adina telebeler ucun mukafatlar tesis olunub Kelkuttede merkezi parkda Eyyub Tagiyevin qara mermerden hazirlanmis bustu qoyulub Pyedestalin uzerinde ise qizili herflerle Hindistan neftinin atasi yazilib Azerbaycan Medeniyyet ve Turizm Nazirliyinin sifarisi ile 2011 ci ilde Butafilm studiyasinda uc defe Stalin mukafati laureati texnika elmleri doktoru Azerbaycanin emekdar elm xadimi neft ve qaz quyularinin qazilmasi uzre gorkemli mutexessis haqqinda Bakinin neft krali adli senedli film cekilib IstinadlarZIYAD ELIABBAS oglu SEMEDZADE BOYUK IQTISADI ENSIKLOPEDIYA PDF V SSTUUVYZ Baki 2012