Erkən müasir fəlsəfə — XVI əsrin sonlarından XVIII əsrin əvvəllərinə qədər olan dövrü əhatə edir və Qərbi Avropada ənənəvi orta əsr fəlsəfəsindən ayrılaraq müasir düşüncə tərzinin əsasını qoyur. Bu dövrdə fəlsəfə, elmi inqilabın təsiri ilə köklü dəyişikliklərə məruz qalır və yeni bilik yanaşmalarının formalaşmasına səbəb olur.
Xüsusiyyətləri
Əsas xüsusiyyətlərdən biri rasionalizm və empirikizmin qarşıdurmasıdır:
- Rasionalizm — bilginin ağıldan gəldiyini qəbul edən yanaşmadır. Rene Dekart, Benedikt Spinoza və Qotfrid Leybnits bu axının əsas nümayəndələridir. Rasionalistlər üçün məntiq və təfəkkür, həqiqətə çatmaqda əsas vasitələrdir.
- Empirikizm — bilginin təcrübədən qaynaqlandığını irəli sürən yanaşmadır. Bu məktəbin əsas simaları Con Lokk, Corc Berkli və Devid Yum olmuşdur. Onların fikrincə, insanın bütün biliyi təcrübə və duyğular vasitəsilə formalaşır.
Fəlsəfi yanaşmalar
Bu dövrdə digər mühüm fəlsəfi yanaşmalar və hadisələr bunlardır:
- Təbiət fəlsəfəsi və elmin yüksəlişi — bu dövrdə elmi biliklər inkişaf etməyə başlayır və təbiətin mexanist modeldə öyrənilməsi önə çıxır. Frensis Bekon, təcrübəyə əsaslanan elmi metodologiyanın banilərindən biri kimi tanınır.
- Sosial və siyasi fəlsəfə — Tomas Hobbs və Con Lokk kimi filosoflar insan təbiəti və sosial müqavilə üzərində düşüncələr inkişaf etdirdilər. Bu düşüncələr dövlət, hüquq və azadlıq kimi anlayışların yeni mənasını ortaya qoydu və sonrakı dövrlərdə demokratik ideyaların inkişafına təsir göstərdi.
Erkən müasir fəlsəfədə bu cərəyanlar, Qərb düşüncəsində böyük bir inqilaba səbəb oldu və müasir fəlsəfə və elmi metodun inkişafı üçün zəmin yaratdı.
İstinadlar
- Garber, Daniel; Rutherford, Donald, redaktorlar Oxford Studies in Early Modern Philosophy, Volume VIII (ingilis). Oxford University Press. 2018. doi:10.1093/oso/9780198829294.001.0001. ISBN .
- Jeffrey Tlumak, Classical Modern Philosophy: A Contemporary Introduction, Routledge, 2006, p. xi: "[Classical Modern Philosophy] is a guide through the systems of the seven brilliant seventeenth- and eighteenth-century European philosophers most regularly taught in college Modern Philosophy courses".
- Levers, Merry-Jo D. "Philosophical Paradigms, Grounded Theory, and Perspectives on Emergence". SAGE Open (ingilis). 3 (4). 2013-01-01: 2158244013517243. doi:10.1177/2158244013517243. ISSN 2158-2440.
- , Classical Modern Philosophers: Descartes to Kant, Routledge, 2013, p. 1: "Seven men have come to stand out from all of their counterparts in what has come to be known as the 'modern' period in the history of philosophy (i.e., the seventeenth and eighteenth centuries): Descartes, Spinoza, Leibniz, Locke, Berkeley, Hume and Kant".
- Marshall Berman. 1982. All That Is Solid Melts into Air: The Experience of Modernity. New York: Simon and Schuster. ISBN . London: Verso. pp. 16–17. ISBN . Paperback reprint New York: Viking Penguin, 1988. ISBN .
- Brian Leiter (ed.), The Future for Philosophy, Oxford University Press, 2006, p. 44 n. 2.
- Smith, Kurt. Descartes' Life and Works // Zalta, Edward N. (redaktor). The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2018). Metaphysics Research Lab, Stanford University. 2018. İstifadə tarixi: 2021-05-19.
- Bica, Daian. "Thinking with Mechanisms: Mechanical Philosophy and Early Modern Science". Journal of Early Modern Studies (ingilis). 9. 2020-12-25: 133–141. doi:10.5840/jems2020916. İstifadə tarixi: 2021-05-19.
Ədəbiyyat
- Müßig, Ulrike (2018), Müßig, Ulrike (ed.), "A New Order of the Ages. Normativity and Precedence", Reconsidering Constitutional Formation II Decisive Constitutional Normativity: From Old Liberties to New Precedence, Studies in the History of Law and Justice, Cham: Springer International Publishing, pp. 1–97, DOI:10.1007/978-3-319-73037-0_1, ISBN , retrieved 2021-05-27
- Mori, N. (2017). David Hume on Morals, Politics, and Society ed. by Angela Coventry and Andrew Valls. Hume Studies, 43(2), 110–112.
- Nimbalkar, N. (2011). John locke on personal identityFNx08. Mens Sana Monographs, 9(1), 268.
- Reiss, Julian; Sprenger, Jan (2020), Zalta, Edward N. (ed.), "Scientific Objectivity", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2020 ed.), Metaphysics Research Lab, Stanford University, retrieved 2021-05-27
- Wilson, M. (2016). Ideas and Mechanism (2nd ed.). Newark: Princeton University.
- Wu, K. (2016). The Interaction and Convergence of the Philosophy and Science of Information. Philosophies, 1(3), 228–244.
Xarici keçidlər
- EarlyModernTexts.com
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Erken muasir felsefe XVI esrin sonlarindan XVIII esrin evvellerine qeder olan dovru ehate edir ve Qerbi Avropada enenevi orta esr felsefesinden ayrilaraq muasir dusunce terzinin esasini qoyur Bu dovrde felsefe elmi inqilabin tesiri ile koklu deyisikliklere meruz qalir ve yeni bilik yanasmalarinin formalasmasina sebeb olur XususiyyetleriEsas xususiyyetlerden biri rasionalizm ve empirikizmin qarsidurmasidir Rasionalizm bilginin agildan geldiyini qebul eden yanasmadir Rene Dekart Benedikt Spinoza ve Qotfrid Leybnits bu axinin esas numayendeleridir Rasionalistler ucun mentiq ve tefekkur heqiqete catmaqda esas vasitelerdir Empirikizm bilginin tecrubeden qaynaqlandigini ireli suren yanasmadir Bu mektebin esas simalari Con Lokk Corc Berkli ve Devid Yum olmusdur Onlarin fikrince insanin butun biliyi tecrube ve duygular vasitesile formalasir Felsefi yanasmalarBu dovrde diger muhum felsefi yanasmalar ve hadiseler bunlardir Tebiet felsefesi ve elmin yukselisi bu dovrde elmi bilikler inkisaf etmeye baslayir ve tebietin mexanist modelde oyrenilmesi one cixir Frensis Bekon tecrubeye esaslanan elmi metodologiyanin banilerinden biri kimi taninir Sosial ve siyasi felsefe Tomas Hobbs ve Con Lokk kimi filosoflar insan tebieti ve sosial muqavile uzerinde dusunceler inkisaf etdirdiler Bu dusunceler dovlet huquq ve azadliq kimi anlayislarin yeni menasini ortaya qoydu ve sonraki dovrlerde demokratik ideyalarin inkisafina tesir gosterdi Erken muasir felsefede bu cereyanlar Qerb dusuncesinde boyuk bir inqilaba sebeb oldu ve muasir felsefe ve elmi metodun inkisafi ucun zemin yaratdi IstinadlarGarber Daniel Rutherford Donald redaktorlar Oxford Studies in Early Modern Philosophy Volume VIII ingilis Oxford University Press 2018 doi 10 1093 oso 9780198829294 001 0001 ISBN 978 0 19 186788 0 Jeffrey Tlumak Classical Modern Philosophy A Contemporary Introduction Routledge 2006 p xi Classical Modern Philosophy is a guide through the systems of the seven brilliant seventeenth and eighteenth century European philosophers most regularly taught in college Modern Philosophy courses Levers Merry Jo D Philosophical Paradigms Grounded Theory and Perspectives on Emergence SAGE Open ingilis 3 4 2013 01 01 2158244013517243 doi 10 1177 2158244013517243 ISSN 2158 2440 Classical Modern Philosophers Descartes to Kant Routledge 2013 p 1 Seven men have come to stand out from all of their counterparts in what has come to be known as the modern period in the history of philosophy i e the seventeenth and eighteenth centuries Descartes Spinoza Leibniz Locke Berkeley Hume and Kant Marshall Berman 1982 All That Is Solid Melts into Air The Experience of Modernity New York Simon and Schuster ISBN 0 671 24602 X London Verso pp 16 17 ISBN 0 86091 785 1 Paperback reprint New York Viking Penguin 1988 ISBN 0 14 010962 5 Brian Leiter ed The Future for Philosophy Oxford University Press 2006 p 44 n 2 Smith Kurt Descartes Life and Works Zalta Edward N redaktor The Stanford Encyclopedia of Philosophy Winter 2018 Metaphysics Research Lab Stanford University 2018 Istifade tarixi 2021 05 19 Bica Daian Thinking with Mechanisms Mechanical Philosophy and Early Modern Science Journal of Early Modern Studies ingilis 9 2020 12 25 133 141 doi 10 5840 jems2020916 Istifade tarixi 2021 05 19 EdebiyyatMussig Ulrike 2018 Mussig Ulrike ed A New Order of the Ages Normativity and Precedence Reconsidering Constitutional Formation II Decisive Constitutional Normativity From Old Liberties to New Precedence Studies in the History of Law and Justice Cham Springer International Publishing pp 1 97 DOI 10 1007 978 3 319 73037 0 1 ISBN 978 3 319 73037 0 retrieved 2021 05 27 Mori N 2017 David Hume on Morals Politics and Society ed by Angela Coventry and Andrew Valls Hume Studies 43 2 110 112 Nimbalkar N 2011 John locke on personal identityFNx08 Mens Sana Monographs 9 1 268 Reiss Julian Sprenger Jan 2020 Zalta Edward N ed Scientific Objectivity The Stanford Encyclopedia of Philosophy Winter 2020 ed Metaphysics Research Lab Stanford University retrieved 2021 05 27 Wilson M 2016 Ideas and Mechanism 2nd ed Newark Princeton University Wu K 2016 The Interaction and Convergence of the Philosophy and Science of Information Philosophies 1 3 228 244 Xarici kecidlerEarlyModernTexts com