Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Enselad (ing. Enceladus; yun. Εγκέλαδος) və ya şərti adı ilə Saturn II — Saturnun ən böyük 6-cı və ən parlaq peyki. 1789-cu ilin 23 avqustunda Vilyam Herşel tərəfindən kəşf edilmişdir. Adını yunan mifologiyasında titan Enseladdan almışdır. Peykin diametri təxminən 500 km-dir. Kütləsinin böyük hissəsini buzlaqlar təşkil edir.
 | |
| Kəşf edən | Uilyam Herşel |
|---|---|
| Kəşf tarixi | 28 avqust 1789 |
Böyük yarımoxu | 237.948 km |
| Əyilməsi | 0,00016 radian |
| Nəyin peykidir | Saturn |
Özünə xas | 0,0047 |
| Həcmi | 67.113.076 km³, 118.386,8352 san. |
| Kütləsi | 108.043.390.000.000.000.000 kq |
| Albedo | 1,375 |
| Temperatur | min. 32,9 K, 75 K, maks. 145 K |
| 11,8 | |
Xarakteristikası
Enseladın digər buz peyklərindən fərqləndirən əsas cəhəti çox parlaq və səthinin hamar olması, parlaq olmasıdır. Enseladın su buzundan ibarət səthi daim yenilənmə içərisindədir.
Peyk Günəşdən aldığı işığın 90 %-ni qaytarır. Bunun baş verməsi üçün səthinin yenilənmiş, toz və qayadan arınmış buza ehtiyac vardır. Kosmik aparatların köməyi ilə çəkilən fotoşəkillərdən səthində uzun kanalların olduğu müəyyən olunmuşdur. Bu kanallar peykdə bir zamanlar suyun axdığını göstərməkdədir.
2005-ci ildə Kassini aparatı peykin səthindən kosmosa fışqıran buz vulkanları müşahidə etmişdir. Bu da peykin hələ də aktiv olduğunu göstərməkdədir. Bununla səthində niyə belə az kraterin olduğu məlum olmuşdur. Fışqıran su səthdəki kraterlərin üzərini örtərək yeni və cavan səth əmələ gətirir.
Saturnun solğun E halqasının əmələ gəlməsində peykdən ayrılan buz parçalarının əhəmiyyətli olduğu düşünülür. Bir qaz nəhənginə yaxın olmaq bu peykdə böyük qabarma və çəkilmə hadisələrinə səbəbiyyət verir. Saturndan sadəcə 238 min km uzaqlıqda olduğundan Yupiterin peyki İo kimi plastik top kimi sıxılır və genişlənir.
Çox kiçik peyk olmasına baxmayaraq sürtünmə qüvvəsi hesabına daxili daimi isinir. Qabığın altındakı bu isti su vulkanlar əmələ gətirərək səthi örtür. Enseladın çox kiçik cazibə qüvvəsindən (Yerin 1 %-i qədər) qurtulan bu su buz şəklində Saturnun E halqasına əlavə olunur.
Tədqiqat
İndiyə qədər 3 kosmik aparat tərəfindən tədqiq edilmişdir. 12 noyabr 1980-ci ildə Voyager 1, 26 avqust 1986-cı ildə Voyager 2 Enseladda şəkillər çəkmişdir.2004-cü ilin 1 iyulunda isə Kassini kosmik aparatı Enselada çatmışdır.
Qalereya
-
![image]()
Kassini aparatı tərəfindən çəkilmiş səth şəkli. -
![image]()
-
![image]()
Enseladda vulkanizm -
![image]()
İstinadlar
- Berry A. A Short History of Astronomy (brit. ing.). London: John Murray, 1898.
- NASA FACTS (ing.). NASA.
- https://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par.
- Morrison D., Johnson T. V., Shoemaker E. M., Soderbloom L. A. Satellites of Saturn: Geological Perspective. University of Arizona Press, 1984. S. 609–639.
- "Arxivlənmiş surət". 2014-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-06.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-06-06.
- .
- "Arxivlənmiş surət". 2011-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-06.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-06.
Xarici keçidlər
- Enceladus Profile 2007-08-01 at the Wayback Machine at NASA-nın rəsmi saytında
- Kassinin çəkdiyi Enselad şəkilləri 2011-08-13 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Enselad ing Enceladus yun Egkelados ve ya serti adi ile Saturn II Saturnun en boyuk 6 ci ve en parlaq peyki 1789 cu ilin 23 avqustunda Vilyam Hersel terefinden kesf edilmisdir Adini yunan mifologiyasinda titan Enseladdan almisdir Peykin diametri texminen 500 km dir Kutlesinin boyuk hissesini buzlaqlar teskil edir EnseladKesf edenUilyam HerselKesf tarixi28 avqust 1789Boyuk yarimoxu237 948 kmEyilmesi0 00016 radianNeyin peykidirSaturnOzune xas0 0047Hecmi67 113 076 km 118 386 8352 san Kutlesi108 043 390 000 000 000 000 kqAlbedo1 375Temperaturmin 32 9 K 75 K maks 145 K11 8XarakteristikasiYer Ay ve Enseladin muqayiseli olculeri Enseladin diger buz peyklerinden ferqlendiren esas ceheti cox parlaq ve sethinin hamar olmasi parlaq olmasidir Enseladin su buzundan ibaret sethi daim yenilenme icerisindedir Peyk Gunesden aldigi isigin 90 ni qaytarir Bunun bas vermesi ucun sethinin yenilenmis toz ve qayadan arinmis buza ehtiyac vardir Kosmik aparatlarin komeyi ile cekilen fotosekillerden sethinde uzun kanallarin oldugu mueyyen olunmusdur Bu kanallar peykde bir zamanlar suyun axdigini gostermekdedir 2005 ci ilde Kassini aparati peykin sethinden kosmosa fisqiran buz vulkanlari musahide etmisdir Bu da peykin hele de aktiv oldugunu gostermekdedir Bununla sethinde niye bele az kraterin oldugu melum olmusdur Fisqiran su sethdeki kraterlerin uzerini orterek yeni ve cavan seth emele getirir Saturnun solgun E halqasinin emele gelmesinde peykden ayrilan buz parcalarinin ehemiyyetli oldugu dusunulur Bir qaz nehengine yaxin olmaq bu peykde boyuk qabarma ve cekilme hadiselerine sebebiyyet verir Saturndan sadece 238 min km uzaqliqda oldugundan Yupiterin peyki Io kimi plastik top kimi sixilir ve genislenir Cox kicik peyk olmasina baxmayaraq surtunme quvvesi hesabina daxili daimi isinir Qabigin altindaki bu isti su vulkanlar emele getirerek sethi ortur Enseladin cox kicik cazibe quvvesinden Yerin 1 i qeder qurtulan bu su buz seklinde Saturnun E halqasina elave olunur TedqiqatIndiye qeder 3 kosmik aparat terefinden tedqiq edilmisdir 12 noyabr 1980 ci ilde Voyager 1 26 avqust 1986 ci ilde Voyager 2 Enseladda sekiller cekmisdir 2004 cu ilin 1 iyulunda ise Kassini kosmik aparati Enselada catmisdir QalereyaKassini aparati terefinden cekilmis seth sekli Enseladda vulkanizmIstinadlarBerry A A Short History of Astronomy brit ing London John Murray 1898 NASA FACTS ing NASA https ssd jpl nasa gov sat phys par Morrison D Johnson T V Shoemaker E M Soderbloom L A Satellites of Saturn Geological Perspective University of Arizona Press 1984 S 609 639 Arxivlenmis suret 2014 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 06 Arxivlenmis suret PDF 2016 03 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2015 06 06 ISBN 0 19 512555 X Arxivlenmis suret 2011 10 02 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 06 Arxivlenmis suret 2017 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 06 Xarici kecidlerEnceladus Profile 2007 08 01 at the Wayback Machine at NASA nin resmi saytinda Kassinin cekdiyi Enselad sekilleri 2011 08 13 at the Wayback MachineHemcinin baxSaturnun peykleri