Elçibəyçilik elçibəysevərlik və ya Elçibəy yolu Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatının liderlərindən biri 1992 1993 cü ill

Elçibəyçilik,elçibəysevərlik və ya Elçibəy yolu — Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatının liderlərindən biri, 1992–1993-cü illərdə hakimiyyətdə olmuş Azərbaycan Prezidenti Əbülfəz Elçibəyin siyasi idealları. Bu cərəyan demokratizm,cümhuriyyətçilik,sosial ədalət,Azərbaycançılıq, türkçülük, Bütöv Azərbaycan ideyasının təbliği,Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə bağlılıq və Türkiyəyə yaxınlıq ilə xarakterizə olunur. Elçibəyin hakimiyyətdən getməsi və vəfatından sonra müxtəlif partiyalar, təşkilatlar və siyasətçilər elçibəyçilik ideologiyasına bağlı qalmışdır. 1993-cü ildən bəri müxalifətdə qalan elçibəyçilik, Elçibəyin hakimiyyəti dövründə baş nazir olmuş Pənah Hüseynə görə, YAP hökumətinin, əliyevçiliyin ideoloji rəqibidir.

Bəziləri Elçibəyin ideallarını AXC-nin qurucularından olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadəninkilər ilə müqayisə edərək bu cərəyanı Rəsulzadə-Elçibəy yolu da adlandırırlar.

Tarixi

16 iyul 1989-cu ildə keçirilən Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin təsis konfransında müəyyən qətnamələrin qəbul edilməsi ilə AXC elçibəyçi bir hərəkata çevrilmişdir. 1988-ci ilin əvvələrində SSRİ-də gedən proseslərin təsiri nəticəsində kütləvi müstəqil ictimai-siyasi təşəbbüslərin təşkilatlandırılması forması kimi meydana gələn Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Elçibəy ideyalarını qəbul edib milli demokratik platformaya çevrilmişdir.

Elçibəyin hakimiyyətdən getməsi və vəfatından sonra müxtəlif partiyalar, təşkilatlar və siyasətçilər elçibəyçilik ideologiyasına bağlı qalmışdır. 1993-cü ildən bəri müxalifətdə qalan elçibəyçilik, Elçibəyin hakimiyyəti dövründə baş nazir olmuş Pənah Hüseynə görə, YAP hökumətinin ideoloji rəqibidir. Siyasətçi İsa Qəmbərə görə, hakimiyyət elçibəyçiliyi gözdən salmağa, xalqın yaddaşından silməyə çalışır.

İndiki dövrdə Müsavat Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası və Ədalət, Hüquq, Demokratiya Partiyasında özünü elçibəyçi hesab edən siyasi sferalar mövcuddur. Elçibəyin qardaşı oğlu olan Hürrü Əliyev 2020-ci il parlament seçkilərində elçibəyçi namizəd kimi iştirak etmişdir. Buna baxmayaraq, Eynulla Fətullayevə görə, 2016-cı ildə keçirilən referendum elçibəyçilər üçün "geriyə dönüşü olmayan nöqtəyə çevrilmişdir".

AXCP sədri Əli Kərimli özünü elçibəyçi hesab edir. Lakin KXCP sədri Mirmahmud Mirəlioğlu, ADP sədri Sərdar Cəlaloğlu, Vəhdət Partiyasının sədri Tahir Kərimli, Azərbaycan Milliyyətçi Demokrat "Boz Qurd" Partiyası (AMDP) üzvü Səfər Hümbətov, və AXCP üzvü Namiq Sadıqlı kimi siyasi xadimlər bunu inkar etmişdir. Əlavə olaraq, 2017-ci ilin iyunun bəzi AXCP üzvləri partiya daxilində elçibəyçilərin sıxışdırılmasını əsas gətirərək oradan istefa vermişdir. Siyasətçi Oqtay Güləliyevə görə, özünü Elçibəyçi adlandıraraq vəzifə, mandat, pul, status, təmtəraqlı yaşayış əldə etmək üçün bu hərəkatdan üz dönənlər olmuşdur.

Tənqidi

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev çıxışlarında Elçibəy hakimiyyətini dəfələrlə tənqid etmişdir. Yazıçı Əli Əkbər Əbülfəz Elçibəyin şəxsiyyətə pərəstişini tənqid etmişdir. Ona görə, hakimiyyət uğrunda mübarizə aparan Azərbaycan müxalifəti isə Elçibəyi gündəmindən çıxara bilməmişdir.

Həmçinin bax

İstinadlar

Seyidağa, Etibar. "Qiyamçılarla Elçibəyçilərin 27 ildir bitməyən savaşı - səbəblər". Yeni Müsavat (az.). 12 iyul 2020. 2022-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Mustafa, Fazil. "Mirzə İbrahimovun papağı..." Publika.az (az.). 12 iyun 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
"Müxalifət üçün vahid namizəd tapıldı – Müsahibə". Qafqazinfo (az.). 30 avqust 2012. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Bingöl, Namidə. """Elçibəy yolu" ifadəsi şairanə anlayışdır"". Modern.az (az.). 18 iyul 2016. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
"Əbülfəz Elçibəy haqqında: "Onun dövründə mətbuat olduqca sərbəst idi"". BBC Azərbaycanca (az.). 24 iyun 2015. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Gülalıyev, Oqtay. "KXCP Ali Məclisində insident: iclasda məclis üzvünü döymək istəyiblər –Mirəlioğlu iddiaları cavabsız buraxdı". Strateq.az (az.). 27 avqust 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Fətullayev, Eynulla. "Leyla və Arif Yunusovlar kitab dalınca Ermənistana getdilər". Virtual Azərbaycan (az.). 31 yanvar 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Rais, Əli. ""Rəsulzadə-Elçibəy yolu" ifadəsinin anlamı nədir?" (az.). 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
"Elçibəy İnstitutunun Azərbaycanın Dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktının qəbul edilməsinin 30 illiyi münasibəti ilə bağlı AÇIQLAMASI". Turan İnformasiya Agentliyi (az.). 18 oktyabr 2021. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Bayoğlu, Cahandar. ""Elçibəy fiziki varlıqdan çox, ideyadır!" – CAHANDAR BAYOĞLU". 7news.az (az.). 9 iyun 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Gülalıyev, Oqtay. "Elçibəy sağ olsaydı…". Yenifakt.info (az.). 27 oktyabr 2017. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
""Qardaş praqmatizmi" və ya Ankara niyə Elçibəyi kənarlaşdırdı". Meydan TV (az.). 14 iyun 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Hüseyn, Pənah. "İndiki iqtidarın ideoloji rəqibi Elçibəyçilikdir". Turan İnformasiya Agentliyi (az.). 21 iyun 2018. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
"Commemoration for Abulfaz Elchibey". Turan İnformasiya Agentliyi (ingilis). 24 iyun 2021. 2021-12-09 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Nurullayev, Razi. ""Adım qədər əminəm ki, Əli Kərimlinin deyilən videosu var"". Kaspi.az (az.). 18 fevral 2016. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Barat, Elşad. "Elşad Barat Hürrü Əliyevdən yazdı - İlahi, necə də işıqlandı o qaranlıq bina..." Azərbaycan Reallığı İnformasiya Agentliyi (az.). 21 yanvar 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Fətullayev, Eynulla. "Əliyevin başlanğıc və "elçibəyçiliy"in dönməzlik nöqtəsi". Virtual Azərbaycan (az.). 28 sentyabr 2016. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Turan, Alpər. "Xəyanətkarın "göz yaşları"". Kaspi.az (az.). 23 avqust 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Hüseynova, Rəfiqə. Səs İnformasiya Agentliyi (az.). 10 iyul 2020 https://sia.az/az/news/politics/814765.html (#bare_url_missing_title). 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Seyidağa, Etibar. ""Elçibəy dedi ki, ... Əli Kərimlini Heydər Əliyevin əlindən dartıb alacağam"". Yeni Müsavat (az.). 16 yanvar 2014. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
"İstefa verən AXCP üzvündən Əli Kərimliyə yeni ittihamlar - "O, heç vaxt imkan verməz ki..."". AzNews.az (az.). sentyabr 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
"AXCP-dən istefalar - Əli Kərimlinin gəncləri Rəsul Quliyevin partiyasına qoşuldular". Tərəf Qəzeti (az.). 15 iyun 2017. 2021-12-09 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Həsənov, Əli. "Hədəf daha qüdrətli, daha rifahlı Azərbaycandır!". İki Sahil (az.). 28 noyabr 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
Əkbər, Əli. "Rəsulzadə-Elçibəy Yolu?". Meydan (az.). 8 fevral 2014. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[1] Seyidağa, Etibar. "Qiyamçılarla Elçibəyçilərin 27 ildir bitməyən savaşı - səbəblər". Yeni Müsavat (az.). 12 iyul 2020. 2022-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[2] Mustafa, Fazil. "Mirzə İbrahimovun papağı..." Publika.az (az.). 12 iyun 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[3] "Müxalifət üçün vahid namizəd tapıldı – Müsahibə". Qafqazinfo (az.). 30 avqust 2012. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[4] Bingöl, Namidə. """Elçibəy yolu" ifadəsi şairanə anlayışdır"". Modern.az (az.). 18 iyul 2016. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[5] "Əbülfəz Elçibəy haqqında: "Onun dövründə mətbuat olduqca sərbəst idi"". BBC Azərbaycanca (az.). 24 iyun 2015. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[6] Gülalıyev, Oqtay. "KXCP Ali Məclisində insident: iclasda məclis üzvünü döymək istəyiblər –Mirəlioğlu iddiaları cavabsız buraxdı". Strateq.az (az.). 27 avqust 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[7] Fətullayev, Eynulla. "Leyla və Arif Yunusovlar kitab dalınca Ermənistana getdilər". Virtual Azərbaycan (az.). 31 yanvar 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[:2-8] Rais, Əli. ""Rəsulzadə-Elçibəy yolu" ifadəsinin anlamı nədir?" (az.). 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[:3-9] "Elçibəy İnstitutunun Azərbaycanın Dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktının qəbul edilməsinin 30 illiyi münasibəti ilə bağlı AÇIQLAMASI". Turan İnformasiya Agentliyi (az.). 18 oktyabr 2021. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[:1-10] Bayoğlu, Cahandar. ""Elçibəy fiziki varlıqdan çox, ideyadır!" – CAHANDAR BAYOĞLU". 7news.az (az.). 9 iyun 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[:0-11] Gülalıyev, Oqtay. "Elçibəy sağ olsaydı…". Yenifakt.info (az.). 27 oktyabr 2017. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[12] ""Qardaş praqmatizmi" və ya Ankara niyə Elçibəyi kənarlaşdırdı". Meydan TV (az.). 14 iyun 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[:4-13] Hüseyn, Pənah. "İndiki iqtidarın ideoloji rəqibi Elçibəyçilikdir". Turan İnformasiya Agentliyi (az.). 21 iyun 2018. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[14] "Commemoration for Abulfaz Elchibey". Turan İnformasiya Agentliyi (ingilis). 24 iyun 2021. 2021-12-09 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[15] Nurullayev, Razi. ""Adım qədər əminəm ki, Əli Kərimlinin deyilən videosu var"". Kaspi.az (az.). 18 fevral 2016. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[16] Barat, Elşad. "Elşad Barat Hürrü Əliyevdən yazdı - İlahi, necə də işıqlandı o qaranlıq bina..." Azərbaycan Reallığı İnformasiya Agentliyi (az.). 21 yanvar 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[17] Fətullayev, Eynulla. "Əliyevin başlanğıc və "elçibəyçiliy"in dönməzlik nöqtəsi". Virtual Azərbaycan (az.). 28 sentyabr 2016. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[18] Turan, Alpər. "Xəyanətkarın "göz yaşları"". Kaspi.az (az.). 23 avqust 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[19] Hüseynova, Rəfiqə. Səs İnformasiya Agentliyi (az.). 10 iyul 2020 https://sia.az/az/news/politics/814765.html (#bare_url_missing_title). 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[20] Seyidağa, Etibar. ""Elçibəy dedi ki, ... Əli Kərimlini Heydər Əliyevin əlindən dartıb alacağam"". Yeni Müsavat (az.). 16 yanvar 2014. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[21] "İstefa verən AXCP üzvündən Əli Kərimliyə yeni ittihamlar - "O, heç vaxt imkan verməz ki..."". AzNews.az (az.). sentyabr 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[22] "AXCP-dən istefalar - Əli Kərimlinin gəncləri Rəsul Quliyevin partiyasına qoşuldular". Tərəf Qəzeti (az.). 15 iyun 2017. 2021-12-09 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[23] Həsənov, Əli. "Hədəf daha qüdrətli, daha rifahlı Azərbaycandır!". İki Sahil (az.). 28 noyabr 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.

[24] Əkbər, Əli. "Rəsulzadə-Elçibəy Yolu?". Meydan (az.). 8 fevral 2014. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.