Edvard Rıdz-Smiqlı (11 mart 1886, Berejanı[d], Sisleytaniya – 2 dekabr 1941, Varşava, Ümumi Hökumət) — Polşa hərbi xadimi və siyasətçisi, Polşa Marşalı (1936-cı ildən), 1939-cu ildə İkinci dünya müharibəsində Polşa Ordusunun Baş Komandanı.
Edvard Rıdz-Smiqlı | |
---|---|
pol. Edward Rydz-Śmigły | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 11 mart 1886 |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 2 dekabr 1941(55 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | ürək tutması |
Vətəndaşlığı | |
Təhsili | |
Hərbi fəaliyyəti | |
Mənsubiyyəti | Polşa Respublikası |
Qoşun növü | piyada |
Xidmət illəri | 1910-cu ildən |
Döyüşlər | |
Təltifləri | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
İkinci dünya müharibəsi
1939-cu ilin martında Hitler Bohemiya və Moraviyanı işğal etdi və Slovakiya ərazisində peyk dövləti yaratdı. Rıdz Smiqlı Almaniya ilə qarşıdurmanın yaxınlaşmaq təhlükəsini açıq şəkildə görən hökumət üzvlərindən biri idi. Ancaq qalan vaxt Qərbdə mübarizə üçün yeni bir əməliyyat planı yaratmaq üçün çox qısa idi. 1939-cu ilin avqust ayında Moskvada aparılan danışıqlar zamanı Rıdz, Qərb dövlətlərinin Qırmızı Ordunun Polşadan keçib Qərbə keçməsi üçün Polşadan icazə almaq cəhdlərini rədd edərək dedi: "Sovetlərin həqiqətən bu işdə (müharibədə) fəal iştirak edəcəklərinə zəmanət yoxdur. Üstəlik, Polşa ərazisinə girdikdən sonra heç vaxt onu tərk etməyəcəklər. "
Rıdz Smiqlı, Polşanın müharibədən əvvəlki son hökuməti olan Felician Slavoy-Skladovski hökumət üzvləri arasında idi.
1 sentyabr 1939-cu ildə Rıdz Smiqlı Ali Baş Komandan təyin edildi. Ölkənin alman təcavüzünə qarşı müdafiəsinə rəhbərliyi məğlubiyyətlərin miqyası və ayrı-ayrı bölmələrlə əlaqə olmamasına görə son dərəcə mürəkkəb idi. Rıdz Smiqlının planına görə, Varşava və Modlin qalası ölkəni tamamilə işğaldan müdafiə etməli idi, Polşa ordusunun qalıqları Fransa və İngiltərə müttəfiqlərinin dəstəyini gözləyərək Rumıniya ilə sərhəd yaxınlığında müdafiəni saxlamalı idi. 7 sentyabrda Rıdz Smiqlı, hökumət üzvlərinin əksəriyyəti ilə birlikdə Varşavadan Brestə qaçdı. 11 sentyabrda Brestdən Varşavanı nəyin bahasına olursa olsun müdafiə etmək əmri verdi. Sovet İttifaqı qoşunlarının 17 sentyabrda Polşaya girdikdən sonra Rıdz Smiqlı bu əmri verdi: "Sovet İttifaqı torpağımızı işğal etdi. Ən qısa yollarla Macarıstan və Rumıniyaya ümumi bir geri çəkilmə əmri verirəm. Bolşeviklər tərəfdən bir hücum və ya dəstəni tərksilah etmək cəhdləri olmadığı təqdirdə döyüşməyin. Varşava və digər şəhərlərlə üzləşən müdafiə missiyası dəyişməz olaraq qalır. "Bu sərəncamdan sonra çox sayda Polşa əsgəri və pilotu Cənubi Avropaya, oradan Fransaya və ikincisinin Böyük Britaniyaya təslim olmasından sonra qaçdı. 18 sentyabr 1939-cu ildə Rumıniya sərhədini keçərək Rumıniya səlahiyyətliləri tərəfindən internatda qaldı. Polşa hökumətinin Rumıniya ərazisinə təhvil verilməsi, Polşanın rəsmi təslim olmasının qarşısını almağa imkan verdi, baxmayaraq ki, Ali Baş Komandan vəzifəsini nəzərə alaraq sərhədin Rıdz Smiqlı tərəfindən keçməsi mübahisələrə səbəb oldu. Özü də sadəlövhcəsinə Rumıniyanın Fransaya getməsinə icazə verəcəyinə və yenidən Polşa ordusunun başçısı olacağına inanırdı. 27 oktyabrda Rıdz Smiqlı Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı və Baş Müfəttiş vəzifəsindən istefa etdi. Bu funksiyalar Vladislav Sikorskiyə verildi. Rumıniyadakı təcrübəsi zamanı Rıdz Smiqlı Polşa podpolyasının (yeraltı hərbi hissəsinin) yaradılmasına təşəbbüs göstərmişdir. O, Piłsudskinin xatirəsinə sadiq olan zabitlərdən qurulmuşdur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118916882 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Edvard Ridz Smiqli 11 mart 1886 Berejani d Sisleytaniya 2 dekabr 1941 Varsava Umumi Hokumet Polsa herbi xadimi ve siyasetcisi Polsa Marsali 1936 ci ilden 1939 cu ilde Ikinci dunya muharibesinde Polsa Ordusunun Bas Komandani Edvard Ridz Smiqlipol Edward Rydz SmiglySexsi melumatlarDogum tarixi 11 mart 1886 1886 03 11 Dogum yeri Berejani d Sisleytaniya Avstriya MacaristanVefat tarixi 2 dekabr 1941 1941 12 02 55 yasinda Vefat yeri Varsava Umumi Hokumet Ucuncu ReyxVefat sebebi urek tutmasiVetendasligi PolsaTehsili Yagellon UniversitetiHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Polsa RespublikasiQosun novu piyadaXidmet illeri 1910 cu ildenDoyusler Birinci Dunya muharibesi Polsa Sovet muharibesi Ikinci Dunya muharibesiTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarIkinci dunya muharibesi1939 cu ilin martinda Hitler Bohemiya ve Moraviyani isgal etdi ve Slovakiya erazisinde peyk dovleti yaratdi Ridz Smiqli Almaniya ile qarsidurmanin yaxinlasmaq tehlukesini aciq sekilde goren hokumet uzvlerinden biri idi Ancaq qalan vaxt Qerbde mubarize ucun yeni bir emeliyyat plani yaratmaq ucun cox qisa idi 1939 cu ilin avqust ayinda Moskvada aparilan danisiqlar zamani Ridz Qerb dovletlerinin Qirmizi Ordunun Polsadan kecib Qerbe kecmesi ucun Polsadan icaze almaq cehdlerini redd ederek dedi Sovetlerin heqiqeten bu isde muharibede feal istirak edeceklerine zemanet yoxdur Ustelik Polsa erazisine girdikden sonra hec vaxt onu terk etmeyecekler Ridz Smiqli Polsanin muharibeden evvelki son hokumeti olan Felician Slavoy Skladovski hokumet uzvleri arasinda idi 1 sentyabr 1939 cu ilde Ridz Smiqli Ali Bas Komandan teyin edildi Olkenin alman tecavuzune qarsi mudafiesine rehberliyi meglubiyyetlerin miqyasi ve ayri ayri bolmelerle elaqe olmamasina gore son derece murekkeb idi Ridz Smiqlinin planina gore Varsava ve Modlin qalasi olkeni tamamile isgaldan mudafie etmeli idi Polsa ordusunun qaliqlari Fransa ve Ingiltere muttefiqlerinin desteyini gozleyerek Ruminiya ile serhed yaxinliginda mudafieni saxlamali idi 7 sentyabrda Ridz Smiqli hokumet uzvlerinin ekseriyyeti ile birlikde Varsavadan Breste qacdi 11 sentyabrda Brestden Varsavani neyin bahasina olursa olsun mudafie etmek emri verdi Sovet Ittifaqi qosunlarinin 17 sentyabrda Polsaya girdikden sonra Ridz Smiqli bu emri verdi Sovet Ittifaqi torpagimizi isgal etdi En qisa yollarla Macaristan ve Ruminiyaya umumi bir geri cekilme emri verirem Bolsevikler terefden bir hucum ve ya desteni terksilah etmek cehdleri olmadigi teqdirde doyusmeyin Varsava ve diger seherlerle uzlesen mudafie missiyasi deyismez olaraq qalir Bu serencamdan sonra cox sayda Polsa esgeri ve pilotu Cenubi Avropaya oradan Fransaya ve ikincisinin Boyuk Britaniyaya teslim olmasindan sonra qacdi 18 sentyabr 1939 cu ilde Ruminiya serhedini kecerek Ruminiya selahiyyetlileri terefinden internatda qaldi Polsa hokumetinin Ruminiya erazisine tehvil verilmesi Polsanin resmi teslim olmasinin qarsisini almaga imkan verdi baxmayaraq ki Ali Bas Komandan vezifesini nezere alaraq serhedin Ridz Smiqli terefinden kecmesi mubahiselere sebeb oldu Ozu de sadelovhcesine Ruminiyanin Fransaya getmesine icaze vereceyine ve yeniden Polsa ordusunun bascisi olacagina inanirdi 27 oktyabrda Ridz Smiqli Silahli Quvvelerin Ali Bas Komandani ve Bas Mufettis vezifesinden istefa etdi Bu funksiyalar Vladislav Sikorskiye verildi Ruminiyadaki tecrubesi zamani Ridz Smiqli Polsa podpolyasinin yeralti herbi hissesinin yaradilmasina tesebbus gostermisdir O Pilsudskinin xatiresine sadiq olan zabitlerden qurulmusdur Hemcinin baxPolsa kampaniyasi 1939 Polsanin isgali 1939 1945 IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Deutsche Nationalbibliothek Record 118916882 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016