Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dinar — Şəki-Herreti çariçası. Atası (ru) hakimi, eristavlar-eristavı (en), babası Tao-Klarceti knyazı (fr) idi. Şəki hökmdarı Atrnersehin arvadı, Şəki hökmdarı İşxan Əbu Əbdülmalikin anasıdır.
| Dinar | |
|---|---|
| gürc. წმინდა დინარა დედოფალი | |
 Dinar ağ atın belində – Moskva kremlinin mərmər palatası, taxt-tac zalının şimal tərəfdəki divarında şəkil. Müasir gürcü ikonoqrafiyasında da analoji obraz təsvir olunur. | |
| ən geci 1010-cu il – ən tezi 1114/1015-ci il | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | X əsr |
| Vəfat tarixi | X əsr |
| Atası | (en) |
| Həyat yoldaşı | Atrnerseh |
| Uşağı | İşxan Əbu Əbdülmalik |
| Ailəsi | Baqrationi |
| Dini | xristian |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
“Kartli salnaməsi”ə görə
Heretidə İşxanikin çarlığına qədər onun bütün sələfləri qeyri-prvoslav idilər. İşxannik isə eristavlar-eristavı (en) bacısının oğlu idi, onun anası çariça Dinar onu pravoslav etdi. Həmin vaxt Bərdə və Azərbaycan salarilər tərəfindən tutuldu.
“Kartli salnaməsi”ə görə Kaxeti xorepiskopu Davidin ölümündən sonra (1010) Gürcü çarı III Baqrat Heretini tutmuş və çariça Dinarı əsir götürmüşdür. Əsir götürüldüyü zaman onun 90-dan çox yaşı olmalı idi.
XI əsr gürcü tarixçisi (en) yazır ki, III Baqratın ölümündən sonra (1014, yaxud 1015), oğlu
(ru) hakimiyyəti dövründə Herret-Kaxeti ölkəsi müstəqillik əldə etdi, xəyanətinə görə eristavlar tutuldu və əvvəlki hakimlər öz ölkələrinə sahib oldular.
Burada adları çəkilməsə də çariça Dinarın və Kaxeti xorepiskopu III Kvirikenin (sonralar Böyük Kvirike adlandı) 4-5 ildən sonra müvafiq olaraq Şəkidə və Kaxetidə yenidən hakimiyyətə qayıtmalarına işarə olunur. “Kartli salnaməsi”ə görə III Baqrat çariça Dinarı əsir götürdükdən 1 il sonra Kaxeti xorepiskopu III Kvirikeni də əsir götürmüş və özü ilə sarayına aparmışdı. Lakin bundan sonra tarixi mənbələrdə yalnız III Kvirikenin həyat və fəaliyyəti barədə məlumatlar var, çariça Dinar haqqında isə heç bir məlumat yoxdur.
Müqəddəs elan olunması
“Kartli salnaməsi”ndə oğlu İşxaniki pravoslav etməsi barədə yazılanlar, onun bütün Şəki-Heretini pravoslav etməsi kimi başa düşülür və Gürcü pravoslav kilsəsi onun adını müqəddəslər siyahısına daxil etmişdir; dindar gürcülər üçün iyunun 30-u müqəddəs çariça Dinarın anım günüdür.
Rusiyada Dinara
Dinara XV – XVI əsrin əvvəllərinə aid Moskva povestlərindən birinin – “İberiya çariçası Dinara haqqında povest”in (rus. Повесть об Иверской царице Динаре) baş qəhrəmanı hesab edilir. Povest öz dövründə çox məşhur olmuş, IV İvan Qroznı 1552-ci ildə Kazanı tutan vaxt oxunmuşdur.
Qəbri barədə iddialar
Müasir erməni tədqiqatçılarından tarix elmləri doktoru Qriqor Qriqoryan hesab edir ki, Qafan şəhəri yaxınlığında yerləşən Vahanvəng monastırı ərazisində aşkar olunmuş və üzərində erməni əlifbası ilə “Dinar” yazılmış qəbir, məhz, Atrnersehin arvadı Dinarın qəbridir. Qriqor Qriqoryan Vahavəng monastırı ərazisində arxeoloji qazıntılara rəhbərlik etmişdir.
İstinadlar
- Картлис Цховреба, 2008. səh. 144
- Картлис Цховреба, 2008. səh. 149
- Əliyev Ş. H., 2007. səh. 97
- Картлис Цховреба, 2008. səh. 228
- Григорян Г. М., 1972. səh. 222, 223
Həmçinin bax
Linklər
- Динар// Православная энциклопедия
- Повесть о царице Динаре.
Mənbələr
- Əliyev Ş. H. Şimal-Qərbi Azərbaycan: ingiloylar (I kitab: Ən qədim zamanlardan XIII əsrin ortalarınadək) (1000 nüs.). Bakı: Təhsil. 2007.
- Картлис Цховреба (PDF). Тбилиси: Артануджи. Главный редактор академик Роин Метревели. 2008.
- Григорян Г. М. Новонайденные надписи Ваанаванка (PDF) // Ист.-филол. журн (rus). 1972. 215–229.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dinar Seki Herreti caricasi Atasi ru hakimi eristavlar eristavi en babasi Tao Klarceti knyazi fr idi Seki hokmdari Atrnersehin arvadi Seki hokmdari Isxan Ebu Ebdulmalikin anasidir Dinargurc წმინდა დინარა დედოფალიDinar ag atin belinde Moskva kremlinin mermer palatasi taxt tac zalinin simal terefdeki divarinda sekil Muasir gurcu ikonoqrafiyasinda da analoji obraz tesvir olunur Seki caricasien geci 1010 cu il en tezi 1114 1015 ci ilSexsi melumatlarDogum tarixi X esrVefat tarixi X esrAtasi en Heyat yoldasi AtrnersehUsagi Isxan Ebu EbdulmalikAilesi BaqrationiDini xristian Vikianbarda elaqeli mediafayllarBu adin diger istifade formalari ucun bax Dinar deqiqlesdirme Heyati Kartli salnamesi e gore Heretide Isxanikin carligina qeder onun butun selefleri qeyri prvoslav idiler Isxannik ise eristavlar eristavi en bacisinin oglu idi onun anasi carica Dinar onu pravoslav etdi Hemin vaxt Berde ve Azerbaycan salariler terefinden tutuldu Kartli salnamesi e gore Kaxeti xorepiskopu Davidin olumunden sonra 1010 Gurcu cari III Baqrat Heretini tutmus ve carica Dinari esir goturmusdur Esir goturulduyu zaman onun 90 dan cox yasi olmali idi XI esr gurcu tarixcisi en yazir ki III Baqratin olumunden sonra 1014 yaxud 1015 oglu ru hakimiyyeti dovrunde Herret Kaxeti olkesi musteqillik elde etdi xeyanetine gore eristavlar tutuldu ve evvelki hakimler oz olkelerine sahib oldular Burada adlari cekilmese de carica Dinarin ve Kaxeti xorepiskopu III Kvirikenin sonralar Boyuk Kvirike adlandi 4 5 ilden sonra muvafiq olaraq Sekide ve Kaxetide yeniden hakimiyyete qayitmalarina isare olunur Kartli salnamesi e gore III Baqrat carica Dinari esir goturdukden 1 il sonra Kaxeti xorepiskopu III Kvirikeni de esir goturmus ve ozu ile sarayina aparmisdi Lakin bundan sonra tarixi menbelerde yalniz III Kvirikenin heyat ve fealiyyeti barede melumatlar var carica Dinar haqqinda ise hec bir melumat yoxdur Muqeddes elan olunmasi Kartli salnamesi nde oglu Isxaniki pravoslav etmesi barede yazilanlar onun butun Seki Heretini pravoslav etmesi kimi basa dusulur ve Gurcu pravoslav kilsesi onun adini muqeddesler siyahisina daxil etmisdir dindar gurculer ucun iyunun 30 u muqeddes carica Dinarin anim gunudur Rusiyada DinaraDinara XV XVI esrin evvellerine aid Moskva povestlerinden birinin Iberiya caricasi Dinara haqqinda povest in rus Povest ob Iverskoj carice Dinare bas qehremani hesab edilir Povest oz dovrunde cox meshur olmus IV Ivan Qrozni 1552 ci ilde Kazani tutan vaxt oxunmusdur Qebri barede iddialarCarica Dinara aid olmasi ehtimal edilen qebir Muasir ermeni tedqiqatcilarindan tarix elmleri doktoru Qriqor Qriqoryan hesab edir ki Qafan seheri yaxinliginda yerlesen Vahanveng monastiri erazisinde askar olunmus ve uzerinde ermeni elifbasi ile Dinar yazilmis qebir mehz Atrnersehin arvadi Dinarin qebridir Qriqor Qriqoryan Vahaveng monastiri erazisinde arxeoloji qazintilara rehberlik etmisdir IstinadlarKartlis Chovreba 2008 seh 144 Kartlis Chovreba 2008 seh 149 Eliyev S H 2007 seh 97 Kartlis Chovreba 2008 seh 228 Grigoryan G M 1972 seh 222 223Hemcinin baxSeki dovletiLinklerDinar Pravoslavnaya enciklopediya Povest o carice Dinare MenbelerEliyev S H Simal Qerbi Azerbaycan ingiloylar I kitab En qedim zamanlardan XIII esrin ortalarinadek 1000 nus Baki Tehsil 2007 Kartlis Chovreba PDF Tbilisi Artanudzhi Glavnyj redaktor akademik Roin Metreveli 2008 Grigoryan G M Novonajdennye nadpisi Vaanavanka PDF Ist filol zhurn rus 1972 215 229