Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
David (it. Il David) — Covanni Lorenso Bernini tərəfindən işlənmiş həyat ölçülü mərmər heykəldir. Skripione Borgeze inşa edilən villasının bəzədilməsi üçün Berniniyə çoxsaylı heykəllərin hazırlanmasını sifariş etmişdi və Davidin heykəli də həmin sifarişlər arasında idi. Heykəl bu gün də Borgeze qalereyasında saxlanılır. Heykəl 1623–1624-cü illərdə yeddi ay ərzində hazırlanmışdır.
| David | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  İtaliya |
| Yerləşir | Roma |
| Heykəltaraş | Bernini |
| Tikilib | 1624 |
| Hündürlüyü | 170 sm |
| Material | mərmər |
| Saxlanıldığı yer | Borgeze qalereyası |
| İnventar nömrəsi | LXXVII |
| Sayt | collezionegalleriaborghese.it/… collezionegalleriaborghese.it/… |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Heykəlin mövzusu öldürmək üçün ona daş atmağa hazırlaşan və sonradan onun başını kəsmiş Bibliya personajlarından biri olan Daviddir. Eyni mövzuda olan digər əsərlər (xüsusilə Mikelancelonun məşhur "David") heykəli ilə müqayisədə Bernininin "David"i ehtimal edilən hərəkəti və psixoloji intensivliyi ilə yeni üfüqlər açmışdır.
Ərəfə
Bernininin himayədarlarından biri olan kardinal Kripione Borgeze 1618–1625-ci illərdə sənətkara yeni inşa edilən villanın bəzədilməsi üçün heykəllər hazırlamaq sifariş edir. 1623-cü ildə 24 yaşlı Bernini "David" heykəlini başlamaq üçün çoxdan üzərində işlədiyi "" heykəlini yarımçıq qoyur. Ödəniş qəbzinin verdiyi məlumata görə Bernini heykəl üzərində işə 1623-cü ilin ortalarında başlamışdır, sənətkarın bioqrafı isə onun heykəli yeddi ay sonra tamamladığını bildirir.
"David", Skripione Borgezenin Berniniyə son sifarişi olmuşdur. Heykəlin tamamlanmasından qısa müddət əvvəl Berninin dostu və himayədarlarından biri olam Maffeo Barberini VIII Urban adıyla Roma Papası seçilmişdir.
Mövzu
Heykəldə Əhdi-Ətiqin səhnə təsvir edilmişdir. İsraillilər müharibə şəraitindədirlər və filistimlilərin nəhəng qəhrəmanı Qoliaf İsrail ordusunu təkbətək döyüşə çağırır. Gənc çoban David döyüş çağırışını qəbul edərək sapanddan atdığı daşla onu öldürür:
 | Filistimli qəti addımlarla Davidə sarı getməyə başladı, David da filistimlinin qabağına çıxmaq üçün cəld meydana qaçdı. Əlini dağarcığına apardı və bir daş götürüb atdı. O, filistimlini düz alnından vurdu, daş onun alnına batdı, filistimli üzüstə yerə sərildi. Beləcə, David filistimlini sapand və daşla məğlub etdi, əlində qılınc olmaya-olmaya filiştlini vurub öldürdü. David qaça-qaça gəlib Qoliafın üstünə çıxdı. Filistimlinin qılıncını qınından sıyırdı və arxayın olmaq üçün onun başını kəsdi. Filistimlilər pəhləvanlarının öldüyünü görəndə qaçdılar. Samuilin kitabı, 48-51 |  |
Davidin əynində çobanlara xas geyim vardır. Ayağında isə İsrail hökmdarı Saul tərəfindən döyüş üçün ona verilmiş zireh vardır. David zirehlə döyüşə alışıq olmadığına görə, onsuz daha yaxşı döyüşürdü. Davidin ayağı yaxınlığında yerləşən arfa isə onun istedadlı arfa ifaçısı olduğunu göstərir.
Təsirlər
sənətkarları arasında Bibliya mənşəli David mövzusu çox məşhur olmuş, Donatello (təxm. 1440-cı illər), (1473–1475) və Mikelancelo (1501–1504) kimi sənətkarlar bu mövzuda əsərlər yaratmışlar. Bernininin "David"i isə bir çox xüsusiyyətləri ilə özündən əvvəl yaradılmış David heykəllərindən seçilmişdir.
Bir tərəfdən heykəl artıq müstəqil deyil və ətraf mühitlə aktiv əlaqədədir. kimi ellinizm dövrü heykəllərinin ətrafında Berninin heykəli kimi əsərlər yerləşdirilirdi. Berninin fiquru üçün ehtimal ki, "" ilham mənbəsi olmuşdur. Digər fərq isə Bernininin seçdiyi təsvir anıdır. Mikelancelonun Davidi Donatello və Verrokkionun Davidindən fərqli olaraq personajı qələbədən sonra yox, döyüşə hazırlaşan anda təsvir etməsi ilə fərqlənirdi. Bernini isə Davidi daşı qaldırdığı anda təsvir etmişdir. Bu yenilik idi; antik dövrdən sonra atış vəziyyətində olan heykəllərə nadir hallarda rast gəlinirdi. Rəssamlıqda hərəkət motivi mövcud idi və bunun nümunələrindən biri siklop freskosudur. Ehtimal ki, Bernini Karraççinin həmin əsəri ilə tanış idi; onun olan yeganə əsəri bu deyildi və Bernini Karraççini bütün zamanların dörd ən böyük rəssamından biri hesab edirdi.
Bernini həm də Da Vinçinin yazıları ilə tanış ola bilərdi. Belə ki, Leonardonun "" əsərində hərəkət vəziyyətində olan fiqurun necə təsvir edilməsindən ətraflı bəhs edilir. Ehtimal ki, Bernini Leonardonun həmin nəzəriyyəsini "David" heykəlində tətbiq etmişdir:
| | Əgər siz onu hərəkətə başlayan anda təsvir edirsizsə, dartılmış ayağın daxili hissəsi sinə xəttinə uyğun olmalıdı, qarşı çiyin isə ağrılığı götürən ayaqla bərabər olmaq üçün qabağa çıxmalıdır. Yəni sağ ayaq onun bədən yükünü daşıyacaq, sol çiyin isə sağ ayağa uyğun olmalıdı. Leonardo da Vinçi – Rəssamlıq haqqında traktat | |
Berninin potensial ilham mənbələrindən biri də Mironun V əsrdə yaratdığı "" heykəlidir. Bu nəzəriyyənin əsas problemli tərəfi odur ki XVII əsrdə Diskatan heykəli yalnız mənbələrdən məlum idi; saxlanılmış hissələrin qalıqları isə 1781-ci ilə kimi düzgün identikləşdirilməmişdi. Həm , həm də Lukian heykəl haqqında yazsalar da, onu daha çox dartılan və ya əyilən kimi təsvir edirlər.
Stil və kompozisiya
Barokko dövründə heykəltaraşlıq sənətində nəzərəçarpacaq dəyişikliklər baş verir və Bernini bu dəyişikliklərin önündə gedir.İntibah ustadlarının heykəlləri əsasən frontal olmaqla izləyicilərin yalnız bir tərəfdən baxmasını tələb edir. Bernininin "David"i isə üç ölçülü olmaqla, izləyicini ətrafında fırlanmağa və müxtəlif tərəflərdən əsərə baxmağa məcbur edir. Heykəl sanki, Davidin qəzəbini yönəltdiyi, lakin görünməyən Qoliaf və münaqişənin ortasında qalmış izləyici arasında əlaqə yaradır. Döyüşçü barmaqlarını pyedestalın kənarlarına qoymaqla, hərfi mənada həyat və sənət arasındakı sərhəddi keçir. Məkan və zaman mövzusu da müzakirə edilən məsələlərdəndir. Belə ki, Mikelancelonun "David"ində olduğu kimi sakit davamlılıq əvəzinə Bernini kəsilməz hərəkət anını təsvir etmişdir. Buna görə də Mikelancelonun "David"ində hiss olunan gizli enerji, Bernininin "David"ində sanki sərbəstlik alaraq özünü büruzə verir.
Emosional baxımdan Bernininin heykəli burada müşahidə edilən qəzəb kimi müxtəlif ekstremal psixi vəziyyətlərin öyrənilməsi üçün inqlabi əhəmiyyət daşıyırdı. Davidin aqressiya ilə fikrini bir istiqamətə yönəltmiş üzü qəzəbdən büzülmüş, qaşları sıxılmış və qəhrəman alt dodağını dişləməkdədir. Baldinuççinin nəql etdiyi lətifədə Barberini güzgünü Berniniyə tutur ki, heykəltaraş fikirləşdiyi üz mimikasını yaradaraq işləyə bilsin. Bu məlumat Bernininin iş üsulları və gələcəm Roma Papası ilə yaxın əlaqəsinə də işarə edir.
Realizm cəhdlərindən başqa, "David" heykəlində həm də hərbçinin necə əks olunması tələblərinə əməl edilir. Albrext Dürerin də daha əvvəl dediyi kimi "hərbçi şəxs" (vir bellicosus) daha çox 1:10 ölçülü ekstremal bədən ölçüləri ilə təsvir edilməlidir. Bundan başqa döyüşçü qabağa çıxan alın, qırışıq qaşlar və əyri burunlu "şir üzü" (facies leonina) ilə təsvir edilirdi.
İstinadlar
- http://www.galleriaborghese.it/david.html.
- Preimesberger, p. 7.
- Hibbard, p. 54.
- Hibbard, pp. 56–57.
- 1 Samuilin kitabı, 17:39.
- 1 Samuilin kitabı, 16:23
- Gardner, p. 758
- Hibbard, p. 61
- Hibbard, p. 56.
- Preimesberger, p. 10.
- Digər üç rəssam isə Rafael Santi, və Tisian Veçellioolmuşdur. Müasirləri arasında isə o, yaradıcılığını yüksək qiymətləndirmişdir. (Hibbard, p. 62.)
- Sitat Preimesberger, p. 11. götürülüb
- Preimesberger, pp. 11–2.
- Hibbard, p. 57.
- Martin, p. 167.
- Hibbard, p. 55.
- Martin, p. 74.
Ədəbiyyat
- Avery, Charles. Bernini: Genius of the Baroque. London: Thames and Hudson. 1997. ISBN .
- Baldinucci, Filippo. The Life of Bernini. University Park: Pennsylvania State University Press. 2006 [1682]. ISBN .
- Bernini, Domenico. The Life of Giano Lorenzo Bernini. Trans. and ed. Franco Mormando. University Park: Pennsylvania State University Press. 2011 [1713]. ISBN .
- Gardner, Helen. Gardner's Art Through the Ages (9th). San Diego: Harcourt Brace Jovanovich. 1991. ISBN .
- Hibbard, Howard. Bernini. Baltimore: Penguin Books. 1965. ISBN .
- Martin, John Rupert. Baroque. London: Allen Lane. 1977. ISBN .
- Mormando, Franco. Bernini: His Life and His Rome. Chicago: University of Chicago Press. 2011. ISBN .
- Post, Chandler Rathfon. A History of European and American Sculpture From the Earliest Christian Period to the Present Day, Vol. II. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. 1921.
- Preimesberger, Rudolf. Themes from art theory in the early works of Bernini // Lavin, Irving (redaktor). Gianlorenzo Bernini: New Aspects of His Art and Thought. University Park & London: Pennsylvania State University Press. 1985. 1–24. ISBN .
- Wittkower, Rudolf. Gian Lorenzo Bernini: The Sculptor of the Roman Baroque. London: Phaidon Press. 1997 [1955]. ISBN .
Xarici keçidlər
- heykəli Borgeze qalereyasınn saytında.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax David David it Il David Covanni Lorenso Bernini terefinden islenmis heyat olculu mermer heykeldir Skripione Borgeze insa edilen villasinin bezedilmesi ucun Berniniye coxsayli heykellerin hazirlanmasini sifaris etmisdi ve Davidin heykeli de hemin sifarisler arasinda idi Heykel bu gun de Borgeze qalereyasinda saxlanilir Heykel 1623 1624 cu illerde yeddi ay erzinde hazirlanmisdir DavidOlke ItaliyaYerlesir RomaHeykeltaras BerniniTikilib 1624Hundurluyu 170 smMaterial mermerSaxlanildigi yer Borgeze qalereyasiInventar nomresi LXXVIISayt collezionegalleriaborghese it collezionegalleriaborghese it Vikianbarda elaqeli mediafayllar Heykelin movzusu oldurmek ucun ona das atmaga hazirlasan ve sonradan onun basini kesmis Bibliya personajlarindan biri olan Daviddir Eyni movzuda olan diger eserler xususile Mikelancelonun meshur David heykeli ile muqayisede Bernininin David i ehtimal edilen hereketi ve psixoloji intensivliyi ile yeni ufuqler acmisdir ErefeBernininin himayedarlarindan biri olan kardinal Kripione Borgeze 1618 1625 ci illerde senetkara yeni insa edilen villanin bezedilmesi ucun heykeller hazirlamaq sifaris edir 1623 cu ilde 24 yasli Bernini David heykelini baslamaq ucun coxdan uzerinde islediyi heykelini yarimciq qoyur Odenis qebzinin verdiyi melumata gore Bernini heykel uzerinde ise 1623 cu ilin ortalarinda baslamisdir senetkarin bioqrafi ise onun heykeli yeddi ay sonra tamamladigini bildirir David Skripione Borgezenin Berniniye son sifarisi olmusdur Heykelin tamamlanmasindan qisa muddet evvel Berninin dostu ve himayedarlarindan biri olam Maffeo Barberini VIII Urban adiyla Roma Papasi secilmisdir MovzuHeykelde Ehdi Etiqin sehne tesvir edilmisdir Israilliler muharibe seraitindedirler ve filistimlilerin neheng qehremani Qoliaf Israil ordusunu tekbetek doyuse cagirir Genc coban David doyus cagirisini qebul ederek sapanddan atdigi dasla onu oldurur Filistimli qeti addimlarla Davide sari getmeye basladi David da filistimlinin qabagina cixmaq ucun celd meydana qacdi Elini dagarcigina apardi ve bir das goturub atdi O filistimlini duz alnindan vurdu das onun alnina batdi filistimli uzuste yere serildi Belece David filistimlini sapand ve dasla meglub etdi elinde qilinc olmaya olmaya filistlini vurub oldurdu David qaca qaca gelib Qoliafin ustune cixdi Filistimlinin qilincini qinindan siyirdi ve arxayin olmaq ucun onun basini kesdi Filistimliler pehlevanlarinin olduyunu gorende qacdilar Samuilin kitabi 48 51 Davidin eyninde cobanlara xas geyim vardir Ayaginda ise Israil hokmdari Saul terefinden doyus ucun ona verilmis zireh vardir David zirehle doyuse alisiq olmadigina gore onsuz daha yaxsi doyusurdu Davidin ayagi yaxinliginda yerlesen arfa ise onun istedadli arfa ifacisi oldugunu gosterir Tesirlersiklop freskosunun Berninin mumkun ilham menbelerinden biri olmasi ehtimal edilir senetkarlari arasinda Bibliya menseli David movzusu cox meshur olmus Donatello texm 1440 ci iller 1473 1475 ve Mikelancelo 1501 1504 kimi senetkarlar bu movzuda eserler yaratmislar Bernininin David i ise bir cox xususiyyetleri ile ozunden evvel yaradilmis David heykellerinden secilmisdir Bir terefden heykel artiq musteqil deyil ve etraf muhitle aktiv elaqededir kimi ellinizm dovru heykellerinin etrafinda Berninin heykeli kimi eserler yerlesdirilirdi Berninin fiquru ucun ehtimal ki ilham menbesi olmusdur Diger ferq ise Bernininin secdiyi tesvir anidir Mikelancelonun Davidi Donatello ve Verrokkionun Davidinden ferqli olaraq personaji qelebeden sonra yox doyuse hazirlasan anda tesvir etmesi ile ferqlenirdi Bernini ise Davidi dasi qaldirdigi anda tesvir etmisdir Bu yenilik idi antik dovrden sonra atis veziyyetinde olan heykellere nadir hallarda rast gelinirdi Ressamliqda hereket motivi movcud idi ve bunun numunelerinden biri siklop freskosudur Ehtimal ki Bernini Karraccinin hemin eseri ile tanis idi onun olan yegane eseri bu deyildi ve Bernini Karraccini butun zamanlarin dord en boyuk ressamindan biri hesab edirdi Bernini hem de Da Vincinin yazilari ile tanis ola bilerdi Bele ki Leonardonun eserinde hereket veziyyetinde olan fiqurun nece tesvir edilmesinden etrafli behs edilir Ehtimal ki Bernini Leonardonun hemin nezeriyyesini David heykelinde tetbiq etmisdir Eger siz onu herekete baslayan anda tesvir edirsizse dartilmis ayagin daxili hissesi sine xettine uygun olmalidi qarsi ciyin ise agriligi goturen ayaqla beraber olmaq ucun qabaga cixmalidir Yeni sag ayaq onun beden yukunu dasiyacaq sol ciyin ise sag ayaga uygun olmalidi Leonardo da Vinci Ressamliq haqqinda traktat Berninin potensial ilham menbelerinden biri de Mironun V esrde yaratdigi heykelidir Bu nezeriyyenin esas problemli terefi odur ki XVII esrde Diskatan heykeli yalniz menbelerden melum idi saxlanilmis hisselerin qaliqlari ise 1781 ci ile kimi duzgun identiklesdirilmemisdi Hem hem de Lukian heykel haqqinda yazsalar da onu daha cox dartilan ve ya eyilen kimi tesvir edirler Stil ve kompozisiyaBarokko dovrunde heykeltarasliq senetinde nezerecarpacaq deyisiklikler bas verir ve Bernini bu deyisikliklerin onunde gedir Intibah ustadlarinin heykelleri esasen frontal olmaqla izleyicilerin yalniz bir terefden baxmasini teleb edir Bernininin David i ise uc olculu olmaqla izleyicini etrafinda firlanmaga ve muxtelif tereflerden esere baxmaga mecbur edir Heykel sanki Davidin qezebini yoneltdiyi lakin gorunmeyen Qoliaf ve munaqisenin ortasinda qalmis izleyici arasinda elaqe yaradir Doyuscu barmaqlarini pyedestalin kenarlarina qoymaqla herfi menada heyat ve senet arasindaki serheddi kecir Mekan ve zaman movzusu da muzakire edilen meselelerdendir Bele ki Mikelancelonun David inde oldugu kimi sakit davamliliq evezine Bernini kesilmez hereket anini tesvir etmisdir Buna gore de Mikelancelonun David inde hiss olunan gizli enerji Bernininin David inde sanki serbestlik alaraq ozunu buruze verir Emosional baximdan Bernininin heykeli burada musahide edilen qezeb kimi muxtelif ekstremal psixi veziyyetlerin oyrenilmesi ucun inqlabi ehemiyyet dasiyirdi Davidin aqressiya ile fikrini bir istiqamete yoneltmis uzu qezebden buzulmus qaslari sixilmis ve qehreman alt dodagini dislemekdedir Baldinuccinin neql etdiyi letifede Barberini guzgunu Berniniye tutur ki heykeltaras fikirlesdiyi uz mimikasini yaradaraq isleye bilsin Bu melumat Bernininin is usullari ve gelecem Roma Papasi ile yaxin elaqesine de isare edir Realizm cehdlerinden basqa David heykelinde hem de herbcinin nece eks olunmasi teleblerine emel edilir Albrext Durerin de daha evvel dediyi kimi herbci sexs vir bellicosus daha cox 1 10 olculu ekstremal beden olculeri ile tesvir edilmelidir Bundan basqa doyuscu qabaga cixan alin qirisiq qaslar ve eyri burunlu sir uzu facies leonina ile tesvir edilirdi Istinadlarhttp www galleriaborghese it david html Preimesberger p 7 Hibbard p 54 Hibbard pp 56 57 1 Samuilin kitabi 17 39 1 Samuilin kitabi 16 23 Gardner p 758 Hibbard p 61 Hibbard p 56 Preimesberger p 10 Diger uc ressam ise Rafael Santi ve Tisian Vecellioolmusdur Muasirleri arasinda ise o yaradiciligini yuksek qiymetlendirmisdir Hibbard p 62 Sitat Preimesberger p 11 goturulub Preimesberger pp 11 2 Hibbard p 57 Martin p 167 Hibbard p 55 Martin p 74 EdebiyyatAvery Charles Bernini Genius of the Baroque London Thames and Hudson 1997 ISBN 9780500286333 Baldinucci Filippo The Life of Bernini University Park Pennsylvania State University Press 2006 1682 ISBN 9780271730769 Bernini Domenico The Life of Giano Lorenzo Bernini Trans and ed Franco Mormando University Park Pennsylvania State University Press 2011 1713 ISBN 9780271037486 Gardner Helen Gardner s Art Through the Ages 9th San Diego Harcourt Brace Jovanovich 1991 ISBN 0 15 503769 2 Hibbard Howard Bernini Baltimore Penguin Books 1965 ISBN 0 14 020701 5 Martin John Rupert Baroque London Allen Lane 1977 ISBN 0 7139 0926 9 Mormando Franco Bernini His Life and His Rome Chicago University of Chicago Press 2011 ISBN 9780226538525 Post Chandler Rathfon A History of European and American Sculpture From the Earliest Christian Period to the Present Day Vol II Cambridge Massachusetts Harvard University Press 1921 Preimesberger Rudolf Themes from art theory in the early works of Bernini Lavin Irving redaktor Gianlorenzo Bernini New Aspects of His Art and Thought University Park amp London Pennsylvania State University Press 1985 1 24 ISBN 0 271 00387 1 Wittkower Rudolf Gian Lorenzo Bernini The Sculptor of the Roman Baroque London Phaidon Press 1997 1955 ISBN 9780714837154 Xarici kecidlerheykeli Borgeze qalereyasinn saytinda