Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dürrizadə Mehmed Arif Əfəndi (1740, Konstantinopol – 9 oktyabr 1800, Konstantinopol) — Osmanlı alimi və şeyxülislamı. Oğlu Abdullah Əfəndi Sultan Mahmud səltənətində şeyxülislamlığa yüksəlmişdir.
| Mehmed Arif Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | |
| 12 iyul 1792 – 30 avqust 1798 | |
| Əvvəlki | Məkkəyi Mehmed Əfəndi |
| Sonrakı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İstanbul Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Dürrizadə Mustafa Əfəndi |
| Anası | Şərifə Safiyə xanım |
| Uşaqları | Emin Mehmed Əfəndi Raşid Mehmed Əfəndi Abdullah Əfəndi |
Həyatı
1740-cı ildə İstanbulda dünyaya gəldi. Atası müxtəlif zamanlarda şeyxülislam olmuş Dürrizadə Mustafa Əfəndi, anası isə məşhur şeyxülislam ailəsi olan Başmaqçızadələrdən Seyid Abdullah Əfəndinin qızı Şərifə Safiyə xanımdır. İlk təhsilini atasından alaraq şeyxülislam övladlarına xas imtiyazla hələ 14 yaşında ikən icazət aldı. İstanbulun bəzi mədrəsələrdində xidmət etməsinin ardından 1766-cı ildə Yenişəhər, 1774-cü ildə Məkkə və Bursa, 1780-ci ildə isə İstanbul qazısı oldu. Ana şəcərəsinin Hz. Hüseyndən gəlməsi səbəbilə Seyid ünvanı da daşıyan Arif Əfəndi 1782-ci ildə naqibüləşraf elan edildi. Beləcə, Dürrizadələr ailəsindən çıxan ilk naqibüləşraf oldu.
1783-cü ildə Anadolu, bir illik xidmət müddətini tamamlamasının ardından 1784-cü ildə Rumeli qazəsgəri təyin edildi. Şeyxülislam ölümü üzərinə 23 avqust 1785-ci ildə şeyxülislamlığa yüksəldi. Ancaq 5 ay sonra – 10 fevral 1786-cı ildə anidən vəzifədən alındı. Vəzifədən alınma səbəbi isə Əlcəzayirli Həsən Paşanın təklifi və təkidi ilə dövlət təcrübəsi olmayan Yusif Paşanın sədarətə gətirilməsinə etiraz etməsi oldu. 1789-cu ildə şeyxülislamlığa gətirilən Həmidizadə Mustafa Əfəndi, o əsnada üləma zümrəsi arasında qarışıqlıq yaratdığı üçün keçmiş şeyxülislamlardan Dürrizadə Arif, və sürgün etdi. Bu əsnada həccə gedən Arif Əfəndi öncə Taifdə qalmağa məcbur edilsə də, daha sonra Kütahyaya gəlməsinə icazə verildi. Ancaq 1791-ci ildə Məkkəyi Mehmed Əfəndinin şeyxülislamlığı əsnasında bağışlanaraq İstanbula çağırıldı və onun vəzifədən ayrılmasının ardından 12 iyul 1792-ci ildə ikinci dəfə şeyxülislamlığa yüksəldi.
Vəzifəyə gəldikdən sonra ilk işi isə güclü rəqibi və sürgün edilməsinin səbəbkarı Həmidizadə Mustafa Əfəndini Manisaya yollamaq oldu. Daha sonra onun mərkəzdən uzaqlaşdırdığı digər üləma və alimləri geri çağırdı. 6 ildən çox davam edən ikinci şeyxülislamlığı dönəmində baş tutan bəzi siyasi hadisələrdə təqsirkar görüldü və yaxın tərəfdarı sədrəzəm ilə birlikdə vəzifədən alındı (30 avqust 1798). Bir müddət Bursada yaşadı və ardından İstanbula gəlməsinə icazə verildi. Çox keçmədən 9 oktyabr 1800-cü ildə burada vəfat etdi.
Mənbə
- Vâsıf, Târih (İlgürel), s. 284–285.
- Devhatü’l-meşâyih, s. 109–110.
- Cevdet, Târih, III, 261; VII, 97–98.
- Sicill-i Osmânî, III, 267.
- İlmiyye Salnâmesi, s. 553–554.
- Osmanlı Müellifleri, II, 62.
- a.mlf., Osmanlı Tarihi, IV/2, s. 502–503.
İstinadlar
- Ahmet Özel, Hanefi Fıkıh Âlimleri, Ankara 1990, s. 144–145.
- Uzunçarşılı, İlmiye Teşkilâtı, s. 256–260.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Durrizade Mehmed Arif Efendi 1740 Konstantinopol 9 oktyabr 1800 Konstantinopol Osmanli alimi ve seyxulislami Oglu Abdullah Efendi Sultan Mahmud seltenetinde seyxulislamliga yukselmisdir Mehmed Arif Efendi113 Osmanli seyxulislamiEvvelkiSonraki121 Osmanli seyxulislami12 iyul 1792 30 avqust 1798EvvelkiMekkeyi Mehmed EfendiSonrakiSexsi melumatlarDogum tarixi 1740Dogum yeri Istanbul Osmanli imperiyasiVefat tarixi 9 oktyabr 1800Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiAtasi Durrizade Mustafa EfendiAnasi Serife Safiye xanimUsaqlari Emin Mehmed Efendi Rasid Mehmed Efendi Abdullah EfendiHeyati1740 ci ilde Istanbulda dunyaya geldi Atasi muxtelif zamanlarda seyxulislam olmus Durrizade Mustafa Efendi anasi ise meshur seyxulislam ailesi olan Basmaqcizadelerden Seyid Abdullah Efendinin qizi Serife Safiye xanimdir Ilk tehsilini atasindan alaraq seyxulislam ovladlarina xas imtiyazla hele 14 yasinda iken icazet aldi Istanbulun bezi medreselerdinde xidmet etmesinin ardindan 1766 ci ilde Yeniseher 1774 cu ilde Mekke ve Bursa 1780 ci ilde ise Istanbul qazisi oldu Ana seceresinin Hz Huseynden gelmesi sebebile Seyid unvani da dasiyan Arif Efendi 1782 ci ilde naqibulesraf elan edildi Belece Durrizadeler ailesinden cixan ilk naqibulesraf oldu 1783 cu ilde Anadolu bir illik xidmet muddetini tamamlamasinin ardindan 1784 cu ilde Rumeli qazesgeri teyin edildi Seyxulislam olumu uzerine 23 avqust 1785 ci ilde seyxulislamliga yukseldi Ancaq 5 ay sonra 10 fevral 1786 ci ilde aniden vezifeden alindi Vezifeden alinma sebebi ise Elcezayirli Hesen Pasanin teklifi ve tekidi ile dovlet tecrubesi olmayan Yusif Pasanin sedarete getirilmesine etiraz etmesi oldu 1789 cu ilde seyxulislamliga getirilen Hemidizade Mustafa Efendi o esnada ulema zumresi arasinda qarisiqliq yaratdigi ucun kecmis seyxulislamlardan Durrizade Arif ve surgun etdi Bu esnada hecce geden Arif Efendi once Taifde qalmaga mecbur edilse de daha sonra Kutahyaya gelmesine icaze verildi Ancaq 1791 ci ilde Mekkeyi Mehmed Efendinin seyxulislamligi esnasinda bagislanaraq Istanbula cagirildi ve onun vezifeden ayrilmasinin ardindan 12 iyul 1792 ci ilde ikinci defe seyxulislamliga yukseldi Vezifeye geldikden sonra ilk isi ise guclu reqibi ve surgun edilmesinin sebebkari Hemidizade Mustafa Efendini Manisaya yollamaq oldu Daha sonra onun merkezden uzaqlasdirdigi diger ulema ve alimleri geri cagirdi 6 ilden cox davam eden ikinci seyxulislamligi doneminde bas tutan bezi siyasi hadiselerde teqsirkar goruldu ve yaxin terefdari sedrezem ile birlikde vezifeden alindi 30 avqust 1798 Bir muddet Bursada yasadi ve ardindan Istanbula gelmesine icaze verildi Cox kecmeden 9 oktyabr 1800 cu ilde burada vefat etdi MenbeVasif Tarih Ilgurel s 284 285 Devhatu l mesayih s 109 110 Cevdet Tarih III 261 VII 97 98 Sicill i Osmani III 267 Ilmiyye Salnamesi s 553 554 Osmanli Muellifleri II 62 a mlf Osmanli Tarihi IV 2 s 502 503 IstinadlarAhmet Ozel Hanefi Fikih Alimleri Ankara 1990 s 144 145 Uzuncarsili Ilmiye Teskilati s 256 260