Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bəsiri (1466, Ağqoyunlu dövləti – 1536, Konstantinopol) — Azərbaycan şairi.
| Bəsiri | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 1466 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1536 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | şair |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
| Janrlar | qəzəl, divan, şeir |
XV əsrin sonu XVI əsrin əvvəllərində yaşamış görkəmli sənətkarlardan biridir. Uzun müddət Türkiyədə yaşayan, Türk sultanlarına mədhlər yazan bu istedadlı şair bütün mənbələrin və müasir tədqiqatların göstərdiyi kimi, türk şairlərinə güclü təsir etmişdir. Nəvai və Camini Türkiyəyə gətirən orada yayan da Bəsiri olmuşdur. Dəri xəstəliyi olduğu üçün Alaca Bəsiri adı ilə məşhur idi. Səhi, Lətifi, Həsən Çələbi, Ali, Riyazi, Övliya Çələbi, Əhdi Bağdadi, Sami Şəmsəddin kimi müəlliflərin hamısı Bəsiridən hörmətlə bəhs etmişdir. Əlyazma divanı vardır. "Divan"ı Türkiyədə Əli Əmiri kitabxanasında saxlanılır. Müxtəlif bəyaz və cünglərdə də çoxlu şeirləri mövcuddur. Aşiqanə şeirləri sənətkarlıqla yazılmışdır. Dili sadə və anlaşıqlıdır. Bəsirinin aşiqanə qəzəlləri lirik qəhrəmanın güclü məhəbbət duyğularını əks etdirməklə onun azadfikirliliyini, mövhumata , quru dindarlığa laqeydliyini büruzə verir. "Əndəlib" rədifli qəzəlində lirik qəhrəman bülbüllə müqayisə olunur. Onun divanı, həyatı vəyaradıcılığı haqqında ilk məlumatı 1928-ci ildə İ. Hikmət vermişdir.
AMEA Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini, filologiya üzrə elmləri doktoru Paşa Kərimov İstanbulun Süleymaniyyə Kitabxanası və Tehran Milli Kitabxanasından XV–XVI əsrlərdə yaşamış Azərbaycan şairi Məhəmməd Bəsirinin lirik şeirlər toplusu — divanının avtoqraf nüsxələrini əldə edib. 1534-cü ildə vəfat etmiş Bəsirinin 1466-cı ildə doğulduğu ehtimal edilir. Gənclik illərində Ağqoyunlu hökmdarlarının sarayında yaşamış şair 1487-ci ildə Xorasanın paytaxtı Herata səyahət edib. Hüseyn Bayqara, Əlişir Nəvai və Əbdülrəhman Caminin rəğbətini qazanan Bəsiri vətənə qayıtdıqdan sonra Türkiyəyə köçüb, orada da vəfat edib. Türkiyə müəlliflərinin təzkirələri onun yaradıcılığının yerli ədəbi mühitə təsir etdiyi barədə məlumat verirlər. İndiyədək Azərbaycanda şairin cəmi bir neçə şeiri məlum idi. Bəsiri divanının İstanbul nüsxəsinin əvvəlində onun farsca şeirləri, sonra isə 1 qəsidə və 46 qəzəli köçürülüb. Şairin divanının Tehran nüsxəsi də farsca şeirlərlə başlanır. Burada Azərbaycan türkcəsində 4 qəsidə və 74 qəzəl vardır. Şairin Ağqoyunlu və Osmanlı hökmdarlarına, yüksək vəzifəli şəxslərinə həsr etdiyi qəsidələri onun yaşadığı dövr haqqında daha ətraflı məlumat öyrənməyə yardım edir.
Ədəbiyyat
- Ə. Səfərli, X. Yusifli "Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi", 2008, 696 səh
İstinadlar
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 3-cü cild: Babilistan – Bəzirxana (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2011. səh. 585. ISBN .
- "Paşa Kərimov İstanbulun Süleymaniyyə Kitabxanası və Tehran Milli Kitabxanasından XV-XVI əsrlərdə yaşamış Azərbaycan şairi Məhəmməd Bəsirinin lirik şeirlər toplusu — divanının avtoqraf nüsxələrini əldə edib". 2022-01-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Besiri 1466 Agqoyunlu dovleti 1536 Konstantinopol Azerbaycan sairi BesiriDogum tarixi 1466Dogum yeri Agqoyunlu dovletiVefat tarixi 1536Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiFealiyyeti sairEserlerinin dili Azerbaycan diliJanrlar qezel divan seir XV esrin sonu XVI esrin evvellerinde yasamis gorkemli senetkarlardan biridir Uzun muddet Turkiyede yasayan Turk sultanlarina medhler yazan bu istedadli sair butun menbelerin ve muasir tedqiqatlarin gosterdiyi kimi turk sairlerine guclu tesir etmisdir Nevai ve Camini Turkiyeye getiren orada yayan da Besiri olmusdur Deri xesteliyi oldugu ucun Alaca Besiri adi ile meshur idi Sehi Letifi Hesen Celebi Ali Riyazi Ovliya Celebi Ehdi Bagdadi Sami Semseddin kimi muelliflerin hamisi Besiriden hormetle behs etmisdir Elyazma divani vardir Divan i Turkiyede Eli Emiri kitabxanasinda saxlanilir Muxtelif beyaz ve cunglerde de coxlu seirleri movcuddur Asiqane seirleri senetkarliqla yazilmisdir Dili sade ve anlasiqlidir Besirinin asiqane qezelleri lirik qehremanin guclu mehebbet duygularini eks etdirmekle onun azadfikirliliyini movhumata quru dindarliga laqeydliyini buruze verir Endelib redifli qezelinde lirik qehreman bulbulle muqayise olunur Onun divani heyati veyaradiciligi haqqinda ilk melumati 1928 ci ilde I Hikmet vermisdir AMEA Mehemmed Fuzuli adina Elyazmalar Institutunun elmi isler uzre direktor muavini filologiya uzre elmleri doktoru Pasa Kerimov Istanbulun Suleymaniyye Kitabxanasi ve Tehran Milli Kitabxanasindan XV XVI esrlerde yasamis Azerbaycan sairi Mehemmed Besirinin lirik seirler toplusu divaninin avtoqraf nusxelerini elde edib 1534 cu ilde vefat etmis Besirinin 1466 ci ilde doguldugu ehtimal edilir Genclik illerinde Agqoyunlu hokmdarlarinin sarayinda yasamis sair 1487 ci ilde Xorasanin paytaxti Herata seyahet edib Huseyn Bayqara Elisir Nevai ve Ebdulrehman Caminin regbetini qazanan Besiri vetene qayitdiqdan sonra Turkiyeye kocub orada da vefat edib Turkiye muelliflerinin tezkireleri onun yaradiciliginin yerli edebi muhite tesir etdiyi barede melumat verirler Indiyedek Azerbaycanda sairin cemi bir nece seiri melum idi Besiri divaninin Istanbul nusxesinin evvelinde onun farsca seirleri sonra ise 1 qeside ve 46 qezeli kocurulub Sairin divaninin Tehran nusxesi de farsca seirlerle baslanir Burada Azerbaycan turkcesinde 4 qeside ve 74 qezel vardir Sairin Agqoyunlu ve Osmanli hokmdarlarina yuksek vezifeli sexslerine hesr etdiyi qesideleri onun yasadigi dovr haqqinda daha etrafli melumat oyrenmeye yardim edir EdebiyyatE Seferli X Yusifli Azerbaycan edebiyyati tarixi 2008 696 sehIstinadlarAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 3 cu cild Babilistan Bezirxana 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2011 seh 585 ISBN 978 9952 441 07 9 Pasa Kerimov Istanbulun Suleymaniyye Kitabxanasi ve Tehran Milli Kitabxanasindan XV XVI esrlerde yasamis Azerbaycan sairi Mehemmed Besirinin lirik seirler toplusu divaninin avtoqraf nusxelerini elde edib 2022 01 23 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 02