Bələbəy rayonu

Bələbəy rayonu (başq. Бәләбәй районы) — Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon.

Rayon
Bələbəy rayonu
Бәләбәй районы
Bayraq^[d] Gerb
Ölkə	Rusiya
İnzibati mərkəz	Bələbəy
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	20 avqust 1930
Sahəsi	1911,20 km²
Hündürlük	388 m
Saat qurşağı	Yekaterinburq vaxtı^[d]
Əhalisi
Əhalisi	96.731 nəf. (2021)
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rayonun inzibati mərkəzi Bələbəy kəndidir.

Coğrafi yerləşməsi

Başqırdıstanın qərbində yerləşir. Rayonun ərazisi 1869 km² təşkil edir. Ufa şəhərindən 180 km aralıda yerləşir.

Bələbəy rayonu

Ərazisindən Neft (Bələbəy, Aksakov, Usen-Ivanovo, Ilkinskoye, Elizavetinskoy yataqları), əhəngdaşı (Krasno-Zarnitskoe, Mezhgunornoe), qum (Alekseevskoe, Sysoyevskoe, Bələbəy), qum-çınqıl qarışığı (Tuzlukuşevskoye ), kərpic xammalları (Bələbəy) çıxarılır. Ərazisindən İk və onun qolları axır. Boz, tünd boz meşə və qara torpaqlar yayılmışdır. Ərazisinin 39 % meşələr tutur. palıd, qayın, aspen və fərdi adacıklar .ayonun qərb və mərkəzi hissəsini Ufa platosu tutur. Burada hündürlük 517 metrə çatır. Ətəklər iynəyarpaqlı meşələrlə örtülüdür. Rayonun şərq hissəsində isə ağcaqayın meşələri yayılmışdır. İqlimi mülayim kontinental və sərindir. Yanvar ayının orta temperaturu −15,5 °C, iyul ayının isə: +17,7 °C təşkil edir. İl ərazində əraziyə 437 mm yağıntı düşür. Kənd təsərrüfatına daxil olan torpaqlar qara və tünd boz meşə torpaqlarıdır. Təbii ehtiyatları: təbii qaz, tikinti daşı, kirəçdaşı, kərpic xammalı, qum və çınqıl qarışığı və qum, agro-filiz.

Tarix

Bələbəy rayonu 20 avqust 1930-cu ildə Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kantonları ləğv edərək yerində 48 rayon təşkil etməsi ilə təsis edilmişdir.

Əhali

Ümumrusiya siyahıya alınmasına Başqırdıstan Respublikası Duvan rayonu ərazisin milli tərkibi: ruslar — 45,6 %, tatarlar — 22,9 %, çuvaşlar — 13,5 %, başqırdlar — 12 %, — 1,7 %, mordvalılar — 1,6 %, digər millər — 2,7 %.

İnzibati-ətazi vahidləri

15 kənd inzibati vahidliyinə 90 yaşayış məntəqəsi daxildir.

İqtisadiyyat

Bələbəy rayonunda neft hasilatı

Rayon əsasən kənd təsərrüfatı üzrə ixtisaslaşmışdır. Ətlik-südlük maldarlıq, donuzçuluq, taxılçılıq, quşçuluq inkişaf etmişdir. Sənaye əsasən Bələbəydə cəmlənmişdir.

Nəqliyyat

Ərazisindən Moskva — Samara — Ufa — Çelyabinsk dəmir yolu və Aksaksobo — Tuymazı avtomobil yolu.

Sosial sfera

Rayon ərazisində 36 ümumtəhsil mərkəzi, 15 orta məktəb, 24 kütləvi kitabxana, 42 klub, 3 xəstəxana fəaliyyət göstərir.

Mənbə

• Bələbəy rayonu administrasiyası

İstinadlar

1. . 2020-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-12.
2. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
3. "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-05.