Bəhram Gurun əjdahanı öldürməsi I şah Təhmasibin sifarişi ilə 1539 1543 cü illərdə hazırlanmış və Təbriz miniatür məktəb

Bəhram Gurun əjdahanı öldürməsi - I Şah Təhmasibin sifarişi ilə 1539-1543-cü illərdə hazırlanmış və Təbriz miniatür məktəbinin sənətkarları tərəfindən çəkilmiş rəsmlərlə bəzədilmiş Nizami Gəncəvinin "Xəmsə" əlyazmasına daxil olan, Məhəmməd Zaman tərəfindən çəkilmiş rəsm əsəridir. Miniatür əlyazmasına sonradan əlavə edilmişdir. Miniatürün daxil olduğu əlyazma hazırda Britaniya Milli Kitabxanasında (MS Or. 2265) saxlanılır.

Bəhram Gurun əjdahanı öldürməsi

Rəssam

Məhəmməd Zaman

Tarixi

1675–1676

Üslubu

Saxlanıldığı yer

Britaniya Milli Kitabxanası

Təsvir

Əsərdə şərq miniatürlərinə xas olan kompozisiyanın ənənəvi sistemi dəyişdirilmişdir. Atlı Bəhram, ön planda qabarıq verilmiş caib əjdahaya ox atır. Arxa planda ağaclı dağlar və Avropa tipli bir ev görünür. Rəssam şərq üslubunu yalnız Bəhramın geyimində və surətində saxlamışdır.

Tədqiqi

1675-ci ildə Bəhram Gurun əjdahanı öldürməsi mövzusunda miniatür işləmiş Məhəmməd Zaman, təsirlənmişdir. Nadir Zamanov qeyd edir ki, "İtaliyada təhsil almış bu rəssamın yaradıcılığında klassik miniatür üslubu ilə realistik Avropa boyakarlığının xüsusiyyətləri birləşir." İvanovun fikrincə isə, Məhəmməd Zaman İsfahanda hansısa italyan rəssamdan təhsil almışdır. Onun II Şah Abbas tərəfindən təhsil üçün İtaliyaya göndərilməsi və orada katolisizmi qəbul etməsi isə əfsanədir.

Bu mövzuya M. Zamandan əvvəl Behzad və Qasım Əli müraciət etmişdir.

Behzad, XV əsrin sonu, Britaniya Milli Kitabxanası
Naməlum rəssam tərəfindən ""da çəkilmiş miniatür, Təbriz məktəbi, XVI əsr, AMEA Əlyazmalar İnstitutu

İstinadlar

Landau, Amy S. From Poet to Painter: Allegory and Metaphor in a Seventeenth-Century Persian Painting by Muhammad Zaman, Master of Farangī-Sāzī (PDF) (Muqarnas: An Annual on the Visual Culture of the Islamic World 28). 2011. 101–132.^{[ölü keçid]}
"Khamsah of Nizami". bl.uk. Britaniya Milli Kitabxanası. 2016-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 5 avqust 2017.
Zamanov, 1981. səh. 55
History of Civilizations of Central Asia: Development in contrast : from the sixteenth to the mid-nineteenth by Chahryar Adle, Irfan Habib

Ədəbiyyat

Zamanov, Nadir. Nizami poeziyası və təsviri sənət (Azərbaycan SSR EA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu). Bakı: Elm. 1981. səh. 190.

[Landau-1] Landau, Amy S. From Poet to Painter: Allegory and Metaphor in a Seventeenth-Century Persian Painting by Muhammad Zaman, Master of Farangī-Sāzī (PDF) (Muqarnas: An Annual on the Visual Culture of the Islamic World 28). 2011. 101–132.^{[ölü keçid]}

[2] "Khamsah of Nizami". bl.uk. Britaniya Milli Kitabxanası. 2016-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 5 avqust 2017.

[Zamanov55-3] Zamanov, 1981. səh. 55

[history-4] History of Civilizations of Central Asia: Development in contrast : from the sixteenth to the mid-nineteenth by Chahryar Adle, Irfan Habib