Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Buluğan Xatun, Buluqhan, Bolqana və ya Bulugan — XIII əsrdə yaşamış şahzadə və Elxani hökmdarı Abaqa (1234–1282) xanın əsas arvadı.
| Buluğan Xatun | |
|---|---|
 Buluğan Xatunun ögey nəvəsi Qazan xan ana südü ilə qidalanır. Fəzlullah Rəşidəddinin əsəri, 14-cü əsrin əvvəlləri | |
| Doğum tarixi | Bilinmir |
| Doğum yeri | Monqol imperiyası |
| Vəfat tarixi | Bilinmir |
| Vəfat yeri | Kür çayı sahili, Elxanilər dövləti |
| Dəfn yeri | Sultaniyyə, Elxanilər dövləti |
| Həyat yoldaşları | |
| Milliyyəti | Bayaut tayfası |
| Fəaliyyəti | əsilzadə |
| Tanınır | 2 Elxanın əsas arvadı kimi |
Həyatı
O, monqol tayfalarından biri olan Bayautlara mənsub idi. O, Abaqa xanla onun doqquzuncu arvadı kimi evlənmişdi. Xatun olaraq o, sarayda çox güclü təsirə malik idi. 1282-ci ilin sentyabrında öz vəzirinin həyatını xilas etmişdir. Beləki vəzir Xacə Vəcih əl-Din Faryumadi xana qarşı sui-qəsd təşkil etməkdə ittiham edilirdi, lakin Buluğan Xatun onun həyatını xilas edir. Abaqa xanın 1282-ci ildə ölümündən sonra o, Arqun xanla levirat evliliyinə daxil oldu. Hətta Əhməd Təkudarın hakimiyyəti zamanı belə onun sarayda təsir gücü hələ də güclü idi və onunla hörmətlə davranırdılar.
Ailəsi
Onun Abaqa xandan doğulma Məlikə Xatun adlı qızı var idi və Noqay Yarquçinin oğlu Tohcam Buğa ilə evləndirilmişdi. Onun özünün oğlanları olmasa da, ilk əri Abaqanın oğlu Arqunun oğlanlarını, yəni özünün ögey nəvələrini böyütmüşdü. Bunlara misal olaraq Qazan xanı və Olcaytunu göstərmək olar. Onların hər ikisi sıra ilə hakimiyyətdə oldu və İslamı qəbul etdi. Arqun Olcaytu dünyaya gələn zaman onu Roma Papası IV Nikolayın şərəfinə vəftiz etmiş və ona Nikolay adı vermişdi.
Ölümü
O, 20 aprel 1286-cı ildə Kür çayının kənarında vəfat etmişdir. Onun cənazəsi Sultaniyyə şəhərinin cənub-qərbində yerləşən Səcəsə aparıldı. Arqun xanın da cənazəsinin burada dəfn edildiyi iddia edilməkdədir. Buluğan Xatunun həm Abaqa, həm də Arqun xanlar dövründə saraydakı təsiri o qədər güclü idi ki, hətta özündən sonra onun yerinə ancaq öz tayfasından kiminsə gətirilməsinə xanı razı saldığı bildirilməkdədir. Beləki onun ölümündən sonra Arqun Xubilay xana xəbər göndərərək Buluğanın qohumlarından birinin ona yeni arvad kimi göndərilməsini istəmişdir. Bu istəyə cavab olaraq Kököçin gəlin olaraq seçildi və Xan Balıqdan, yəni indiki Pekindən yola çıxdı. Onu yolda müşayət edənlərdən biri də Marko Polo idi. Kököçin Çinin cənub tərəfində yerləşən Quanjou şəhərindən dəniz yolu ilə ilk Sumatra adasına, oradan da Hindistan və Şri-Lanka vasitəsiylə Elxanilər imperiyasına gəldi. Lakin bu zaman, yəni 1293-cü ildə artıq Arqun öldürülmüşdü, buna görə də, Kököçin Qazan xanla evləndi və onun əsas arvadı oldu. O da, iyun 1296-cı ildə vəfat etdi.
Elxanilər dövlətində yaşayan başqa bir Buluğan daha vardır. Bu bəhs etdiyimiz Buluğan məqalədə yazılan Buluğanın ölümündən sonra Arqun xanla evlənmişdir.
Qeydlər
- Marko Polo ondan əsərində Bolğara deyə bəhs etməkdədir.
- Gələcəkdə Olcaytu kimi tanınacaq hökmdarın ilk adlarından biri də Xorbəndə idi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bulletin de la Société Française de Reproductions de Manuscrits à Peintures, 1926. səh. 40
- Melville, 1989. səh. 39-40
- Roux, 1993. səh. 408
- Zipoli, 1978
- Jahn, 1940. səh. 39-40
- Marco Polo, 1875. səh. 38
- Marco Polo, 1958
Mənbə
- R. Zipoli. The Tomb of Arghūn. Venice and Tehran: Primo convegno internationale sull’Arte dell’Iran Islamico. 1978.
- Marco Polo. Il milione - The Book of Ser Marco Polo I. London. H. Yule. 1875.
- Bulletin de la Société Française de Reproductions de Manuscrits à Peintures. 1926.
- Charles Melville. BOLOḠĀN ḴĀTŪN. iranicaonline.org. 1989.
- Marco Polo. The Travels of Marco Polo. Penguin Classics. Ronald Latham. 1958.
- Jean-Paul Roux. Histoire de l'Empire mongol. https://livre.fnac.com/a1033081/Jean-Paul-Roux-Histoire-de-l-Empire-mongol. 1993.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bulugan Xatun Buluqhan Bolqana ve ya Bulugan XIII esrde yasamis sahzade ve Elxani hokmdari Abaqa 1234 1282 xanin esas arvadi Bulugan XatunBulugan Xatunun ogey nevesi Qazan xan ana sudu ile qidalanir Fezlullah Resideddinin eseri 14 cu esrin evvelleriDogum tarixi BilinmirDogum yeri Monqol imperiyasiVefat tarixi BilinmirVefat yeri Kur cayi sahili Elxaniler dovletiDefn yeri Sultaniyye Elxaniler dovletiHeyat yoldaslari Abaqa xan Arqun xanMilliyyeti Bayaut tayfasiFealiyyeti esilzadeTaninir 2 Elxanin esas arvadi kimiHeyatiO monqol tayfalarindan biri olan Bayautlara mensub idi O Abaqa xanla onun doqquzuncu arvadi kimi evlenmisdi Xatun olaraq o sarayda cox guclu tesire malik idi 1282 ci ilin sentyabrinda oz vezirinin heyatini xilas etmisdir Beleki vezir Xace Vecih el Din Faryumadi xana qarsi sui qesd teskil etmekde ittiham edilirdi lakin Bulugan Xatun onun heyatini xilas edir Abaqa xanin 1282 ci ilde olumunden sonra o Arqun xanla levirat evliliyine daxil oldu Hetta Ehmed Tekudarin hakimiyyeti zamani bele onun sarayda tesir gucu hele de guclu idi ve onunla hormetle davranirdilar Buluqhan i ifade eden Cin heroqlifleri AilesiOnun Abaqa xandan dogulma Melike Xatun adli qizi var idi ve Noqay Yarqucinin oglu Tohcam Buga ile evlendirilmisdi Onun ozunun oglanlari olmasa da ilk eri Abaqanin oglu Arqunun oglanlarini yeni ozunun ogey nevelerini boyutmusdu Bunlara misal olaraq Qazan xani ve Olcaytunu gostermek olar Onlarin her ikisi sira ile hakimiyyetde oldu ve Islami qebul etdi Arqun Olcaytu dunyaya gelen zaman onu Roma Papasi IV Nikolayin serefine veftiz etmis ve ona Nikolay adi vermisdi OlumuO 20 aprel 1286 ci ilde Kur cayinin kenarinda vefat etmisdir Onun cenazesi Sultaniyye seherinin cenub qerbinde yerlesen Secese aparildi Arqun xanin da cenazesinin burada defn edildiyi iddia edilmekdedir Bulugan Xatunun hem Abaqa hem de Arqun xanlar dovrunde saraydaki tesiri o qeder guclu idi ki hetta ozunden sonra onun yerine ancaq oz tayfasindan kiminse getirilmesine xani razi saldigi bildirilmekdedir Beleki onun olumunden sonra Arqun Xubilay xana xeber gondererek Buluganin qohumlarindan birinin ona yeni arvad kimi gonderilmesini istemisdir Bu isteye cavab olaraq Kokocin gelin olaraq secildi ve Xan Baliqdan yeni indiki Pekinden yola cixdi Onu yolda musayet edenlerden biri de Marko Polo idi Kokocin Cinin cenub terefinde yerlesen Quanjou seherinden deniz yolu ile ilk Sumatra adasina oradan da Hindistan ve Sri Lanka vasitesiyle Elxaniler imperiyasina geldi Lakin bu zaman yeni 1293 cu ilde artiq Arqun oldurulmusdu buna gore de Kokocin Qazan xanla evlendi ve onun esas arvadi oldu O da iyun 1296 ci ilde vefat etdi Elxaniler dovletinde yasayan basqa bir Bulugan daha vardir Bu behs etdiyimiz Bulugan meqalede yazilan Buluganin olumunden sonra Arqun xanla evlenmisdir QeydlerMarko Polo ondan eserinde Bolgara deye behs etmekdedir Gelecekde Olcaytu kimi taninacaq hokmdarin ilk adlarindan biri de Xorbende idi Hemcinin baxElxaniler dovletiIstinadlarBulletin de la Societe Francaise de Reproductions de Manuscrits a Peintures 1926 seh 40 Melville 1989 seh 39 40 Roux 1993 seh 408 Zipoli 1978 Jahn 1940 seh 39 40 Marco Polo 1875 seh 38 Marco Polo 1958MenbeR Zipoli The Tomb of Arghun Venice and Tehran Primo convegno internationale sull Arte dell Iran Islamico 1978 Marco Polo Il milione The Book of Ser Marco Polo I London H Yule 1875 Bulletin de la Societe Francaise de Reproductions de Manuscrits a Peintures 1926 Charles Melville BOLOḠAN ḴATuN iranicaonline org 1989 Marco Polo The Travels of Marco Polo Penguin Classics Ronald Latham 1958 Jean Paul Roux Histoire de l Empire mongol https livre fnac com a1033081 Jean Paul Roux Histoire de l Empire mongol 1993