Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Buludlarda optik hadisələr — Buludlardan keçən öz yolunda buz kristallarına və damcılarına rast gələn günaş şüaları sınmaya, əks olunmaya və difraksiyaya məruz qalır .Nəticədə müxtəlif optik hadisələr-göy qurşağı, halo, taclar, buludların qloriya və irizasiyası və s. meydana gəlir.
Göy qurşağı
Bu böyük bir rəngarəng qövs olan bir hadisədir .Onun xarici hissəsi qırmızı rəngə boyanıb və 42° radiusa malikdir.Daxili hissəsi bənövşəyidir.Onlar ara sında dalğa uzunluğa müvafiq olaraq narıncı,sarı, yaşıl, mavi və göy rəng yerləşir.Əsas göy qurşağının xarici tərəfində tez–tez rəngləri əksinə yerləşən ikinci göy qurşağıda müşahidə olunur.Dağlarda və ya uçuş hündürlüklərindən müşahidələrdə bəzən göy qurşağını demək olar ki,tam dairə şəklində müşahidə etmək mümkün olur.Göy qurşağı günəşin qarşı tərəfində bulud olduqda və yağış düşdükdə meydana gəlir.Onun yaranması günəş işığı yağış damcılarından keçən zaman onun ayrı–ayrı şüalara parçalanması ilə əlaqədardır.Göy qurşağında rənglərin inkişafının intevsivliyi və eləcə də müvafiq zolaqların eni müxtəlif olurlar və su damcılarının ölçülərindən asılıdır.Damcıların ölçülməsi nə qədər böyükdürsə bir o qədər göy qurşağı parlaq və dardır.Əksinə, damcıların ölçüləri nə qədər böyükdürsə,bir o qədər göy qurşağı çox geniş və tutqundur. Göy qurşağı adətən elə yağışda müşahidə edilir ki,orada damcılar bərabər və bir-birini əvəz etməklə işıq təəssüratını yeniləşdirməklə düşür.Parlaq göy qurşaqları olduqca tez-tez topa-yağış buludlarından düşən iri damcılı leysan yağışlarında müşahidə edilir .Göy qurşağı nəinki düz günəş şüalarından, həmçinin əks olunan şüalardan da meydana gələ bilər.Bu hallarda bir neçə göy qurşağı qövsünü müşahidə etmək olar. Həm də onların bəziləri qeyri-adi tərsinə alt-üst görünür.Bu cür hadisələri dəniz,körfəzlərin, böyük çayların və göllərin sahilində müşahidə etmək olar.Çox zəif göy qurşağını bəzən gecə yağışdan sonra bulud arxasından ay göründükdə də müşahidə etmək olar.
Halo
Halo göyün üzünü lələkvari və ya lələkli-laylı buludlarla örtülü olan gündüz günəşin yaxınlığında və gecə ayın ətrafında müşahidə edilən işıqlı dairələr və ya dairə qövsüdür.Günəşə baxan dairənin daxili kənarı qırmızı rəngə boyanır. Xarici tərəfə rəng sarıya, yaşıla, maviyə keçir.Həm də dairə tutqun olur və göyün qalan ağımtıl rəngli hissələri gözə çarpmadan qovuşur.Çox vaxt halo 22° ən azı isə 45°radiuslu işıqlı dairə adətən ayrı-ayrı qövslər şəklində müşahidə edilir.
Taclar
Günəş və ya ay tez-tez taclar adı daşıyan parlaq üzüklərlə əhatə olunur.Onıar bilavasitə işıq mənbəyinin diskinə bitişirlər və daxildəki göydən xaricindəki qırmızıya qədər bir-birini əvəz edən rəngli dairələr şəklində təqdim edirlər.Taclar nazik yüksək topa buludlarla müşahidə olunur və buludların su damcıları və ya çox kiçik kristallar tərəfindən işığın difraksiyası tərəfindən meydana gəlir.Difraksiyanın mahiyyəti isə ondan ibarətdir ki, işıq kiçik kristallar tərəfindən işığın difraksiyası nəticəsində meydana gəlirlər.
Qloriya
Hər hansı bir obyektin kölgə ətrafında bulud silsilələrində tacdır.Bu hadisə xüsusilə, çox vaxt laylı-topa və ya laylı buludların üzərində uçan təyyarənin kölgəsi ətrafında müşahidə olunur.Bu halda qloriyanın olması həmişə onu göstərir ki, buludlar su damcılarından ibarətdir və əgər buludlarda temperatur mənfidirsə, onda buludda təyyarənin buz bağlamasını gözləmək olar.Həm də parlaq dairə buludlarda çox kiçik soyumuş dalğaların olduğunu göstərir.Ona görə də buzlaşma zəif intensivlik ola bilər.
İrizasiya
Yüksək-topa və ya laylı-topa buludlar günəşdən 30°və daha böyük məsafədə olduqda onların kənarlarında əlvan rənglərdə özünü göstərir.Bu hadisə bulud elementlərinin çox kiçik və bircinsli olduğunu göstərir.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Göy qurşağı necə yaranır?
İstinadlar
- Q.K.Gül “Meteorologiya və iqlimşünaslıq” BAKI-1960
- Кислов А.В. Теория климата. М. 1989-148 с
- С.П.Хромов Метеорология и климатология. Ленинград. 1968, стр. 342.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Buludlarda optik hadiseler Buludlardan kecen oz yolunda buz kristallarina ve damcilarina rast gelen gunas sualari sinmaya eks olunmaya ve difraksiyaya meruz qalir Neticede muxtelif optik hadiseler goy qursagi halo taclar buludlarin qloriya ve irizasiyasi ve s meydana gelir Goy qursagiGoy qursagiBu boyuk bir rengareng qovs olan bir hadisedir Onun xarici hissesi qirmizi renge boyanib ve 42 radiusa malikdir Daxili hissesi benovseyidir Onlar ara sinda dalga uzunluga muvafiq olaraq narinci sari yasil mavi ve goy reng yerlesir Esas goy qursaginin xarici terefinde tez tez rengleri eksine yerlesen ikinci goy qursagida musahide olunur Daglarda ve ya ucus hundurluklerinden musahidelerde bezen goy qursagini demek olar ki tam daire seklinde musahide etmek mumkun olur Goy qursagi gunesin qarsi terefinde bulud olduqda ve yagis dusdukde meydana gelir Onun yaranmasi gunes isigi yagis damcilarindan kecen zaman onun ayri ayri sualara parcalanmasi ile elaqedardir Goy qursaginda renglerin inkisafinin intevsivliyi ve elece de muvafiq zolaqlarin eni muxtelif olurlar ve su damcilarinin olculerinden asilidir Damcilarin olculmesi ne qeder boyukdurse bir o qeder goy qursagi parlaq ve dardir Eksine damcilarin olculeri ne qeder boyukdurse bir o qeder goy qursagi cox genis ve tutqundur Goy qursagi adeten ele yagisda musahide edilir ki orada damcilar beraber ve bir birini evez etmekle isiq teessuratini yenilesdirmekle dusur Parlaq goy qursaqlari olduqca tez tez topa yagis buludlarindan dusen iri damcili leysan yagislarinda musahide edilir Goy qursagi neinki duz gunes sualarindan hemcinin eks olunan sualardan da meydana gele biler Bu hallarda bir nece goy qursagi qovsunu musahide etmek olar Hem de onlarin bezileri qeyri adi tersine alt ust gorunur Bu cur hadiseleri deniz korfezlerin boyuk caylarin ve gollerin sahilinde musahide etmek olar Cox zeif goy qursagini bezen gece yagisdan sonra bulud arxasindan ay gorundukde de musahide etmek olar HaloHalo goyun uzunu lelekvari ve ya lelekli layli buludlarla ortulu olan gunduz gunesin yaxinliginda ve gece ayin etrafinda musahide edilen isiqli daireler ve ya daire qovsudur Gunese baxan dairenin daxili kenari qirmizi renge boyanir Xarici terefe reng sariya yasila maviye kecir Hem de daire tutqun olur ve goyun qalan agimtil rengli hisseleri goze carpmadan qovusur Cox vaxt halo 22 en azi ise 45 radiuslu isiqli daire adeten ayri ayri qovsler seklinde musahide edilir TaclarGunes ve ya ay tez tez taclar adi dasiyan parlaq uzuklerle ehate olunur Oniar bilavasite isiq menbeyinin diskine bitisirler ve daxildeki goyden xaricindeki qirmiziya qeder bir birini evez eden rengli daireler seklinde teqdim edirler Taclar nazik yuksek topa buludlarla musahide olunur ve buludlarin su damcilari ve ya cox kicik kristallar terefinden isigin difraksiyasi terefinden meydana gelir Difraksiyanin mahiyyeti ise ondan ibaretdir ki isiq kicik kristallar terefinden isigin difraksiyasi neticesinde meydana gelirler QloriyaHer hansi bir obyektin kolge etrafinda bulud silsilelerinde tacdir Bu hadise xususile cox vaxt layli topa ve ya layli buludlarin uzerinde ucan teyyarenin kolgesi etrafinda musahide olunur Bu halda qloriyanin olmasi hemise onu gosterir ki buludlar su damcilarindan ibaretdir ve eger buludlarda temperatur menfidirse onda buludda teyyarenin buz baglamasini gozlemek olar Hem de parlaq daire buludlarda cox kicik soyumus dalgalarin oldugunu gosterir Ona gore de buzlasma zeif intensivlik ola biler IrizasiyaYuksek topa ve ya layli topa buludlar gunesden 30 ve daha boyuk mesafede olduqda onlarin kenarlarinda elvan renglerde ozunu gosterir Bu hadise bulud elementlerinin cox kicik ve bircinsli oldugunu gosterir Hemcinin baxGoy qursagi Qloriya atmosfer hadisesi BuludXarici kecidlerGoy qursagi nece yaranir IstinadlarQ K Gul Meteorologiya ve iqlimsunasliq BAKI 1960 Kislov A V Teoriya klimata M 1989 148 s S P Hromov Meteorologiya i klimatologiya Leningrad 1968 str 342