Bu məqalə . |
Bretzel (alm. Breze(l), ing. Pretzel) — diametri 10-15 sm və Alman dilində danışan ölkələrdə (Almaniya, Avstriya, İsveçrə, Cənubi Tirol və Elzas) simmetrik olaraq bükülmüş duzlu və ya şirin olan çörək növüdür. Adı latın sözü olan brachium ("qol"; çarpaz qolların görünüşü üçün) götürülüb. Ənənəvi bretzel forması seçilən simmetrik formada olur, uzun xəmir zolağının ucları bir-birinə bağlanır və sonra xüsusi bir şəkildə özünə doğru bükülür. Lakin bu gün bretzellər müxtəlif formalarda da hazırlanır.
Bretzel | |
---|---|
Aid olduğu milli mətbəxlər | |
Almaniya, İtaliya (Cənubi Tirol), Fransa (Elzas) | |
Mənşəyi | |
Tarixi | 610 |
Tərkibi | |
Əsas | |
Təfərrüatları | |
Tipi | Çörək |
Duz bretzellərdə ən çox istifadə edilən ədviyyatdır. Yuyucu soda və ya lye (maye) tamamlayıcılarından biri olaraq, simitlərə Maillard reaksiyası nəticəsində əldə edilən ənənəvi dərini və ləzzəti verir. Digər ədviyyatlara xardal, pendirlər, şəkər, şokolad, darçın, şirin örtük, toxumlar və qoz-fındıq daxildir. Bretzel növlərinə hazırlandıqdan qısa müddət sonra yeyilməli olan yumşaq simitlər və uzun müddət saxlama müddəti olan bərk bişmiş simitlər daxildir.
Tarix
Dəqiq olmayan məlumata görə bretzel 610-cu ildə İtaliyada bir keşiş tərəfindən monastırda dualarını əzbərləyən uşaqlara mükafat olaraq verilirdi. Başqa bir mənbə ixtiranı Fransanın cənubundakı bir monastıra bağlayır. Almaniyada simitlərin yerli hörmətli şəxslər tərəfindən girov saxlanılan ümidsiz çörəkçilərin ixtirası olduğuna dair hekayələr də vardır. Qida tarixçisi William Woys Weaver bretzelin mənşəyini Kelt məhsul düyünlərinə və Kelt ilahəsi Sirona sitayişinə qədər izləyir, lakin bu fikir ilahə ilə bağlı digər qeydlərdə öz əksini tapmır.
Tarixi sənədlərə əsasən bretzelin təsvirinə 1111-ci ilə aid Cənubi Almaniyada yerləşən çörəkçi emblemində rast gəlinir.
Coğrafiya
Yuxarı almandilli bölgələr
Simit bişirmə ən möhkəm şəkildə bölgəsində və ona bitişik Yuxarı Alman dilli ərazilərdə kök salmışdır və simitlər əsrlər boyu alman çörək bişirmə ənənələrinin ayrılmaz hissəsi olmuşdur. simitləri Almaniyanın cənubunda, Elzasda, Avstriyada və alman dilli İsveçrədə müxtəlif çörək, qarnir və ya qəlyanaltı kimi məşhurdur və bir çox yerli çeşidi olur. Müxtəlif Yuxarı Alman ləhcələrində simit adlarına misal olaraq Breze, Brezn, Bretzel, Brezzl, Brezgen, Bretzqa, Bretzet, Bretşl, Kringel, Silserli və Sülzerli göstərmək olar.
Amerika Birləşmiş Ştatları
18-ci əsrin sonlarında cənub alman və isveçrəli alman mühacirlər Şimali Amerikaya bretzeli təqdim etdilər. İmmiqrantlar Pensilvaniya Hollandiyalısı kimi tanındılar və vaxt keçdikcə bir çox əl istehsalı bretzel çörəkləri mərkəzi Pensilvaniya kəndlərində cəmləşdi və simit populyarlığı yayıldı. 20-ci əsrdə ABŞ-nin digər bölgələrində yumşaq bretzellər populyarlaşdı. Filadelfiya, Çikaqo və Nyu York kimi şəhərlər yumşaq bretzelləri ilə məşhurlaşdılar.
Hazırda ABŞ bretzelin ən çox istehlak edildiyi ölkələrdən biridir. Amerikalı bretzel zənciri "'s"in 2007-ci ildə satışlarının 300 milyon dollar olması bunun göstəricisidir.
Məşhur mədəniyyətdə
Simit həm qida əsası, həm də forması ilə ideyaları, perspektivləri, münasibətləri, memları,şəkilləri və digər hadisələri ilhamlandıran populyar mədəniyyətin elementinə çevrilmişdir. Tarixən simit mədəniyyətə təsir etsə də, son zamanlar kütləvi informasiya vasitələrinin təsiri altına düşüb.
Simit rəqsi 1920-ci illərdə yelləncək rəqsinin bir hissəsi idi.
2004-cü ildə Silverwood küçəsinin 4300-cü məhəlləsində yerləşən əvvəllər Manayunk Parkı kimi tanınan obyektin adını "Pretzel Parkı" adlandırdırmışdır. Yenidən dizayn edilmiş parka simit kimi ilmələnmiş yollar və Uorren C. Holzman tərəfindən düzəldilmiş bretzel formasında ictimai heykəl daxildir.
İnternetdə yayılan videoda ABŞ prezidenti Corc Buşun 2002-ci ilin yanvarında keçirdiyi mətbuat konfransında o, bretzel yeyərkən boğulduğunu yada salır: "Simit yeyən zaman udmazdan əvvəl çeynəyin. Analarınızı dinləyin".
Xarici keçidlər
- Brezel (Bavyera Simidi)
İstinadlar
- Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
- pretzel // Encyclopædia Britannica (ing.).
- "How the pretzel went from soft to hard – and other little-known facts about one of the world's favorite snacks". https://theconversation.com (eng). 25 aprel 2018. 2020-11-08 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyul 2022.
- "How did the pretzel get its shape?". Wonderopolis.org. 2021-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-05.
- . Kitchenproject.com. 20 October 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- "pretzel-museum". Ushistory.org. 2016-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-05.
- "hungry-history, twisted history". History.com. 2018-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-05.
- Michael Gruenert. . Brezel-baecker.de. 23 August 2009. 28 December 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 August 2010.
- "The Pretzel Museum". Ushistory.org. 25 January 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 18 August 2010.
- Elaine Dann Goldstein. "New York Times, Lead, November 13, 1988". The New York Times. Pennsylvania; Philadelphia (Pa). 13 November 1988. 3 July 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 18 August 2010.
- . YouTube. 2012-05-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 February 2012.
- "An Evolution of Manayunk, PA, from Inception to Modern Day". https://justiceguardians.com/ (ingilis). 2021-10-30. 2022-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-05.
- "Pretzel Statue". Philly Public Art. 12 January 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 18 August 2010.
- "Manayunk Council Local Park History". Manayunkcouncil.org. 6 May 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 18 August 2010.
- "Bush press conference". YouTube. 2021-09-11 tarixində . İstifadə tarixi: 7 February 2012.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bretzel alm Breze l ing Pretzel diametri 10 15 sm ve Alman dilinde danisan olkelerde Almaniya Avstriya Isvecre Cenubi Tirol ve Elzas simmetrik olaraq bukulmus duzlu ve ya sirin olan corek novudur Adi latin sozu olan brachium qol carpaz qollarin gorunusu ucun goturulub Enenevi bretzel formasi secilen simmetrik formada olur uzun xemir zolaginin uclari bir birine baglanir ve sonra xususi bir sekilde ozune dogru bukulur Lakin bu gun bretzeller muxtelif formalarda da hazirlanir BretzelAid oldugu milli metbexlerAlmaniya Italiya Cenubi Tirol Fransa Elzas Menseyi Almaniya Federativ RespublikasiTarixi 610TerkibiEsas un duzTeferruatlariTipi Corek Duz bretzellerde en cox istifade edilen edviyyatdir Yuyucu soda ve ya lye maye tamamlayicilarindan biri olaraq simitlere Maillard reaksiyasi neticesinde elde edilen enenevi derini ve lezzeti verir Diger edviyyatlara xardal pendirler seker sokolad darcin sirin ortuk toxumlar ve qoz findiq daxildir Bretzel novlerine hazirlandiqdan qisa muddet sonra yeyilmeli olan yumsaq simitler ve uzun muddet saxlama muddeti olan berk bismis simitler daxildir TarixPretzel Kralica Ester ve Kral Ahasverosun ziyafetinde tesvir edilmisdir 12 ci esr Deqiq olmayan melumata gore bretzel 610 cu ilde Italiyada bir kesis terefinden monastirda dualarini ezberleyen usaqlara mukafat olaraq verilirdi Basqa bir menbe ixtirani Fransanin cenubundaki bir monastira baglayir Almaniyada simitlerin yerli hormetli sexsler terefinden girov saxlanilan umidsiz corekcilerin ixtirasi olduguna dair hekayeler de vardir Qida tarixcisi William Woys Weaver bretzelin menseyini Kelt mehsul duyunlerine ve Kelt ilahesi Sirona sitayisine qeder izleyir lakin bu fikir ilahe ile bagli diger qeydlerde oz eksini tapmir Tarixi senedlere esasen bretzelin tesvirine 1111 ci ile aid Cenubi Almaniyada yerlesen corekci embleminde rast gelinir CografiyaYuxari almandilli bolgeler Simit bisirme en mohkem sekilde bolgesinde ve ona bitisik Yuxari Alman dilli erazilerde kok salmisdir ve simitler esrler boyu alman corek bisirme enenelerinin ayrilmaz hissesi olmusdur simitleri Almaniyanin cenubunda Elzasda Avstriyada ve alman dilli Isvecrede muxtelif corek qarnir ve ya qelyanalti kimi meshurdur ve bir cox yerli cesidi olur Muxtelif Yuxari Alman lehcelerinde simit adlarina misal olaraq Breze Brezn Bretzel Brezzl Brezgen Bretzqa Bretzet Bretsl Kringel Silserli ve Sulzerli gostermek olar Amerika Birlesmis Statlari 18 ci esrin sonlarinda cenub alman ve isvecreli alman muhacirler Simali Amerikaya bretzeli teqdim etdiler Immiqrantlar Pensilvaniya Hollandiyalisi kimi tanindilar ve vaxt kecdikce bir cox el istehsali bretzel corekleri merkezi Pensilvaniya kendlerinde cemlesdi ve simit populyarligi yayildi 20 ci esrde ABS nin diger bolgelerinde yumsaq bretzeller populyarlasdi Filadelfiya Cikaqo ve Nyu York kimi seherler yumsaq bretzelleri ile meshurlasdilar Hazirda ABS bretzelin en cox istehlak edildiyi olkelerden biridir Amerikali bretzel zenciri s in 2007 ci ilde satislarinin 300 milyon dollar olmasi bunun gostericisidir Meshur medeniyyetde Baden Vurtemberq Almaniya festival lent agaci ve sirin yay gunu bretzeli Simit hem qida esasi hem de formasi ile ideyalari perspektivleri munasibetleri memlari sekilleri ve diger hadiseleri ilhamlandiran populyar medeniyyetin elementine cevrilmisdir Tarixen simit medeniyyete tesir etse de son zamanlar kutlevi informasiya vasitelerinin tesiri altina dusub Simit reqsi 1920 ci illerde yellencek reqsinin bir hissesi idi 2004 cu ilde Silverwood kucesinin 4300 cu mehellesinde yerlesen evveller Manayunk Parki kimi taninan obyektin adini Pretzel Parki adlandirdirmisdir Yeniden dizayn edilmis parka simit kimi ilmelenmis yollar ve Uorren C Holzman terefinden duzeldilmis bretzel formasinda ictimai heykel daxildir Internetde yayilan videoda ABS prezidenti Corc Busun 2002 ci ilin yanvarinda kecirdiyi metbuat konfransinda o bretzel yeyerken boguldugunu yada salir Simit yeyen zaman udmazdan evvel ceyneyin Analarinizi dinleyin Xarici kecidlerBrezel Bavyera Simidi IstinadlarGran Enciclopedia Catalana kat Grup Enciclopedia 1968 pretzel Encyclopaedia Britannica ing How the pretzel went from soft to hard and other little known facts about one of the world s favorite snacks https theconversation com eng 25 aprel 2018 2020 11 08 tarixinde Istifade tarixi 5 iyul 2022 How did the pretzel get its shape Wonderopolis org 2021 03 24 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 05 Kitchenproject com 20 October 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib pretzel museum Ushistory org 2016 06 24 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 05 hungry history twisted history History com 2018 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 05 Michael Gruenert Brezel baecker de 23 August 2009 28 December 2010 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 August 2010 The Pretzel Museum Ushistory org 25 January 2021 tarixinde Istifade tarixi 18 August 2010 Elaine Dann Goldstein New York Times Lead November 13 1988 The New York Times Pennsylvania Philadelphia Pa 13 November 1988 3 July 2023 tarixinde Istifade tarixi 18 August 2010 YouTube 2012 05 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 February 2012 An Evolution of Manayunk PA from Inception to Modern Day https justiceguardians com ingilis 2021 10 30 2022 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 05 Pretzel Statue Philly Public Art 12 January 2015 tarixinde Istifade tarixi 18 August 2010 Manayunk Council Local Park History Manayunkcouncil org 6 May 2021 tarixinde Istifade tarixi 18 August 2010 Bush press conference YouTube 2021 09 11 tarixinde Istifade tarixi 7 February 2012