Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Branobel" və ya tam adı ilə "Nobel qardaşlarının neft istehsalı şirkəti" — qardaşı ilə birlikdə qurduğu şirkət.
| Branobel | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tipi | səhmdar cəmiyyəti |
| Sənaye | neft sənayesi[d] |
| Məhsulu | Neft məhsulları |
| Təsis tarixi | 1876 |
| Bağlanma tarixi | 1959 |
| Baş qərargahın yeri | |
| Rəhbərlik | |
| Təsisçilər | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Onların sifarişi ilə İsveçdə tikilən və Xəzərə gətirilən "Zorastr" gəmisi dünyada ilk neft daşıyan tanker idi.
Nobel mükafatının gəlirlərinin əsas mənbəyi "Branobel" şirkəti olub. Şirkət gəlirlərinin əsas hissəsini Bakı neftindən əldə edib.
Nobellərin Bakıya gəlməsi XIX əsrin 70-ci illərinin əvvəlinə — iltizam sistemi buxovlarından azad olmuş neft sənayesinin tədricən inkişaf etməkdə olduğu vaxta təsadüf edir. Lüdviq tüfəng zavodunda qundaq hazırlanmasında adətən istifadə edilən və xaricdən gətirilən qoz ağacını başqası ilə əvəz etmək üçün Azərbaycanın dağlıq rayonlarına yola düşdü. Lakin bu səfər uğursuz oldu, çünki az sonra hökumət bu məqsədlə daha asan başa gələn ağcaqayın ağacından istifadə etməyi qərara almışdı. Robert Nobel Bakıda neft sənayesinin vəziyyəti ilə yaxından tanış olmuş və başa düşmüşdü ki, yaxın gələcəkdə bu sahə yaxşı mənfəət gətirəcəkdir. 1873-cü ildə Peterburq a gələn Robert qardaşı Bakı neft sənayesinə sərmayə qoymağa razı salmış və 1875-ci ildə onun razılığı ilə Sabunçu da bir neft sahəsi alaraq orada qazma işinə başlamışdı. Bundan əlavə, Robert Nobel 25 min rubla ağ neft istehsal edən kiçik zavod almış və neft emalçıları sırasına qoşulmuşdu.
Tezliklə Nobel qardaşları başa düşmüşlər ki, neft işinin texniki təchizatını yeniləşdirmək və bu sahədə əsaslı dəyişikliklər aparmaq lazımdır. Neft sənayesində bir sıra yeni ideyaların geniş miqyasda reallaşdırılması onların adı ilə bağlıdır.
1870-ci illərdə neftin mədənlərdən zavoda və dəniz sahilinə çatdırılması, habelə onun başqa şəhərlərə daşınması üçün çəlləklərdən istifadə edilirdi. Nəticədə sənayeçilər arabaçılardan və çəllək istehsalçılarından asılı vəziyyətə düşür, bu isə onların geniş miqyasda fəaliyyət göstərməsinə mane olurdu. Lüdviq Nobel neft sənayeçilərinə təklif etdi ki, mədənləri zavodlar və dəniz limanları ilə birləşdirən birgə boru kəməri inşa edilsin. Neft sənayeçiləri onun bu təklifini dəstəkləmədilər, buna görə də Nobel 1878-ci ildə öz vəsaiti hesabına ayrıca çəkdirdi. Bunun ardınca başqaları da ondan nümunə götürdü. Bir ildən sonra artıq üç neft kəməri inşa edilmişdi. Nobel neft məhsullarının maye daşıyan xüsusi nəqliyyat vasitələri ilə daşınmasını da geniş tətbiq edirdi. Onun sifarişi ilə 1877-ci ildə İsveçdə "Zərdüşt" adlı ilk istehsal olunmuşdu. Nobel öz qərarının düzgün olmasını yəqin edəndən sonra Qryaze-Tsaritsın dəmir yoluna 100 vaqon-sistern buraxmış və iri anbarlar tikmişdi.
Beləliklə, Nobellərin Azərbaycan neft sənayesinə gəlişindən sonra bu cavan sahənin texniki təchizatı işində bir sıra mühüm dəyişikliklər baş vermiş, onların yenilikləri həmin sahənin gələcək inkişaf istiqamətlərini qabaqcadan müəyyən etmişdir.
1879-cu ildə Nobellər "Nobel qardaşlarının neft istehsalı şirkəti" ni təsis etdilər. Əsas kapitalının məbləği 3 milyon rubla bərabər olan bu şirkətin təsisçiləri 3 qardaş — Lüdviq, Robert və Alfred Nobellər, həmçinin çar ordusunun polkovniki baron P.A.Bilderlinq idi.
"Nobel qardaşları" şirkəti mövcud olduğu ilk illərdən başlayaraq neft sənayesində bütün əsas sahələri ələ keçirməyə çalışırdı. Firmanın başlıca vəzifəsi Amerika ağ neftini Rusiyadan sıxışdırıb çıxarmaq və öz neft məhsullarının xaricə daşınmasına başlamaq idi. Artıq 1880-ci illərin əvvəlində "Nobel qardaşları" şirkəti güclü donanma yaradaraq Rusiyanın daxili bazarında ağ neft ixracı üzrə hakim mövqe tutmuşdu.
Eyni zamanda, xarici bazarlara neft məhsulları ixracının artırılması üçün yollar axtarılmağa başlanmışdı. 1892-ci ilin dekabr ayında Rostov-Donda "Nobel qardaşları" şirkəti başda olmaqla "Yeddi firma ittifaqı" yaradılması barədə müqavilə imzalandı. Bu sindikata, həmçinin "S.M.Şibayev" şirkəti, "Kaspi şirkəti", A.İ.Mantaşev, H.Z.Tağıyev, Q.M.Lianozov və Budaqov qardaşları daxil idi. Sazişin məqsədi birgə fəaliyyət yolu ilə xarici ticarəti tənzimləmək idi. Sindikatda ən çox səs "Nobel qardaşları" şirkətinə məxsus idi.
Bununla bərabər, Nobel ittifaqın nümayəndəsi kimi, kiçik zavodlarla onların istehsal etdiyi bütün ağ neftin ona təhvil verilməsi barədə sazişlər bağlayırdı. Sazişin şərtlərinə görə, Nobel zəruri hesab etdiyi hallarda öz kontragentlərinin illik istehsal həcmini azaltmaq və ya onların fəaliyyətini dayandırmaq hüququna malik idi.
Saziş iştirakçıları ölkənin daxili bazarlarında vəziyyətin sabitləşdirilməsi məsələləri barədə də razılığa gəlmişdilər. "Nobel qardaşları" firması istisna olmaqla, digər neft sənayeçilərinin demək olar ki, hamısı Rusiyanın daxilində ağ neft ticarətini müstəqil şəkildə deyil, komisyonçu və alverçilər vasitəsilə həyata keçirirdi. Hər bir firmanın əsas satış bazarlarında öz nümayəndələri var idi ki, onların saxlanmasına xeyli pul xərclənirdi. Müqavilə iştirakçıları daxili bazarda ağ neft alverinin Nobel tərəfindən yaxşı təşkil edilməsini nəzərə alaraq "Rusiyada bütün ticarəti "Nobel qardaşları" firmasına etibar etməyi" qərara aldılar.
Beləliklə, "Yeddi firma ittifaqı"nın yaradılması sayəsində "Nobel qardaşları" şirkəti Bakı neft sənayeçilərinin ən iri firmalarından istifadə etməklə daxili bazarda öz mövqelərini möhkəmlətmək imkanı qazandı. Bu vəzifəni sirkət hələ XIX əsrin 80-ci illərinin ortalarında qarşıya qoymuşdu. Lakin "Yeddi firma ittifaqı"nın ömrü qısa oldu və o, tezliklə dağıldı.
Bir tərəfdən, hakim dairələrin xaricə ağ neft ixracını artırmaq marağı, digər tərəfdən — 1890-cı illərin əvvəlində neft sənayeçilərinin düşdükləri çətin vəziyyətdən qurtarmağa çalışması yeni sindikat birliyinin yaradılmasına gətirib çıxardı. "Bakı ağ neft zavodu sahibləri ittifaqı" adlanan bu birliyin bütün işlərini, müvafiq surətdə 9610 və 5870 paya malik olan Nobel və Rotşild idarə edirdi.
Müxtəlif qruplaşmalar arasında ziddiyyətlər 1897-ci ildə sindikatın dağılmasına səbəb oldu. Onun fəaliyyətindən ən çox səmərə götürən "Nobel qardaşları" şirkəti "ittifaqın" köməyi ilə Avropa bazarlarında öz mövqeyini möhkəmlətdi. XIX əsrin 90-cı illərinin axırlarında Nobelin firması Azərbaycan neft sənayesində ən iri müəssisəyə çevrilmişdi. 1899-cu ildə firmanın tarixində neft hasilatının ən yüksək səviyyəsi — 93.260 min pud qeydə alınmışdır. Bu, bütövlükdə Rusiya üzrə neft hasilatının 17,7 faizinə və dünya üzrə hasilatın 8,6 faizinə bərabər idi. Daxili bazarlarda ağ neft satışının 50,1 faizi bu firmanın payına düşürdü.
XIX əsrin 80–90-cı illərində Azərbaycan neft sənayesi ndə mühüm mövqe tutan "Nobel qardaşları" şirkəti öz təsir dairəsini genişləndirmiş və XX əsrin əvvəlində müxtəlif sahələrə aid 20-dən çox firmanı birləşdirən ən iri konsernə çevrilmişdi. 1917-ci ildə bilavasitə Nobel konserninin tərkibinə daxil olan firmaların əsas kapitalının ümumi məbləği 130 milyon rubla, keçmiş "Oyl" trestinin nəzarəti altında olan müəssisələrlə birlikdə isə 215,6 milyon rubla çatırdı.
Belə bir fakt da diqqəti cəlb edir ki, Nobelin firması fəhlə və qulluqçuların uşaqlarının ali məktəblərdə təhsil almasını və elmi-tədqiqat işlərinin aparılmasını maliyyələşdirməyə xüsusi diqqət yetirirdi. Firma bəzi universitetlərdə təqaüdlər təsis etmiş, Elmlər Akademiyasına böyük xidmət göstərmiş, Bakıda və Krasnovodskda üç seysmik stansiya tikdirmişdi. Nobel Rusiyada astrofotoqrafik şəkillərin ölçülməsi üçün ilk cihazın alınmasına çox kömək etmişdir.
Nobellər Bakı şəhərinin yaşıllaşdırılmasına da töhfə vermişlər. Firmanın işçilərinin istirahəti üçün 1882–1883-cü illərdə Qaraşəhər yaxınlığında "Villa Petrolea" (Neft villası) adlı qəsəbə yaradılmışdır. Bu villanın yaradılmasına rəhbərlik edən məşhur mütəxəssis E.Bekle o vaxta qədər Varşavada bir sıra bağ və parklar salmışdı. Beklenin təklifi ilə Lənkəran, Tiflis və Batumidən, habelə Rusiyanın və Avropanın tingliklərindən müxtəlif növ ağaclar gətirilmişdi. Parkda cəmi 80.000-ə yaxın kol və ağac, o cümlədən meyvə ağacları da əkilmişdi.
Yaradılmış park Bakı şəhərinin və Abşeronun yaşıllaşdırılmasına əlverişli təsir göstərmiş, bu ərazidə şəhərətrafı villalar tikintisi genişlənmişdi.
Nobel qardaşlarının fəaliyyətində 1875-ci ildə kiçik bir ağ neft zavodunun təməlini qoymaqla başlanmış Bakı dövrü onları bütün dünyada məşhurlaşdırmışdır. Nobel qardaşları öz fərasətləri sayəsində neft sənayesində əsaslı dəyişikliklər aparmağa, bu işi səmərələşdirərək qabaqcıl mövqe tutmağa nail olmuşlar.
Əsas istehsal bazası Bakı müəssisələrindən ibarət olan şirkətin yüksək maliyyə göstəriciləri Alfred Nobelin ölümündən sonra Nobel Mükafatları Fondunun təsis edilməsinə imkan yaratdı. 1897-ci ildə "Nobel qardaşları" şirkətinin kapitalı artıq 32 milyon rubla bərabər idi. Buna görə də Alfred Nobelin adına toplanmış məbləğin götürülməsi bu şirkətin gələcək fəaliyyəti üçün heç bir çətinlik törətmirdi.
1879-cu ildə "Nobel qardaşları" şirkəti təsis edilərkən Alfred Nobelin adına cəmi 115 min rubl məbləğində səhm alınmışdı. Şirkətin əsas kapitalının (3 milyon rubl) cəmi 3,8 faizinə bərabər olan bu rəmzi "səhm paketi"nin dəyəri 17 il ərzində artaraq 3 milyon 740 min İsveç kronuna çatmışdı.
Fondun təsis edildiyi vaxtda mərhum Alfred Nobelin bütün əmlakının dəyərinin 31 milyon İsveç kronuna bərabər olduğunu nəzərə alsaq, asanlıqla yəqin etmək olar ki, bu böyük məbləğin 12 faizdən çoxu təkcə firmanın "maliyyə dahiləri" sayəsində deyil, ilk növbədə Bakı fəhlələrinin əməyi ilə qazanılmışdır. Buna görə də isveçli tarixçi və maliyyəçi, Nobellərin ailə arxivinə giriş imkanı olmuş E.Bergenqren öz kitabında məxsusi olaraq qeyd edir ki, məhz "Nobel qardaşları" şirkəti rəhbərliyinin Alfred Nobelin vəsaitlərinin Rusiya şirkətindən mükafat fonduna verilməsi haqqında qərarı "ümumiyyətlə Nobel mükafatlarının yaranmasında həlledici amil olmuşdur".
İstinadlar
Xarici keçidlər
- http://www.merdekan-belediyyesi.org/baku.htm 2006-06-16 at the Wayback Machine
- [1]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Branobel ve ya tam adi ile Nobel qardaslarinin neft istehsali sirketi qardasi ile birlikde qurdugu sirket BranobelUmumi melumatlarTipi sehmdar cemiyyetiSenaye neft senayesi d Mehsulu Neft mehsullariTesis tarixi 1876Baglanma tarixi 1959Bas qerargahin yeri Sankt PeterburqBakiRehberlikTesisciler Alfred Nobel Vikianbarda elaqeli mediafayllarPoct markasi 1994 Poct markasi 1994 Onlarin sifarisi ile Isvecde tikilen ve Xezere getirilen Zorastr gemisi dunyada ilk neft dasiyan tanker idi Nobel mukafatinin gelirlerinin esas menbeyi Branobel sirketi olub Sirket gelirlerinin esas hissesini Baki neftinden elde edib Nobellerin Bakiya gelmesi XIX esrin 70 ci illerinin evveline iltizam sistemi buxovlarindan azad olmus neft senayesinin tedricen inkisaf etmekde oldugu vaxta tesaduf edir Ludviq tufeng zavodunda qundaq hazirlanmasinda adeten istifade edilen ve xaricden getirilen qoz agacini basqasi ile evez etmek ucun Azerbaycanin dagliq rayonlarina yola dusdu Lakin bu sefer ugursuz oldu cunki az sonra hokumet bu meqsedle daha asan basa gelen agcaqayin agacindan istifade etmeyi qerara almisdi Robert Nobel Bakida neft senayesinin veziyyeti ile yaxindan tanis olmus ve basa dusmusdu ki yaxin gelecekde bu sahe yaxsi menfeet getirecekdir 1873 cu ilde Peterburq a gelen Robert qardasi Baki neft senayesine sermaye qoymaga razi salmis ve 1875 ci ilde onun raziligi ile Sabuncu da bir neft sahesi alaraq orada qazma isine baslamisdi Bundan elave Robert Nobel 25 min rubla ag neft istehsal eden kicik zavod almis ve neft emalcilari sirasina qosulmusdu Tezlikle Nobel qardaslari basa dusmusler ki neft isinin texniki techizatini yenilesdirmek ve bu sahede esasli deyisiklikler aparmaq lazimdir Neft senayesinde bir sira yeni ideyalarin genis miqyasda reallasdirilmasi onlarin adi ile baglidir 1870 ci illerde neftin medenlerden zavoda ve deniz sahiline catdirilmasi habele onun basqa seherlere dasinmasi ucun celleklerden istifade edilirdi Neticede senayeciler arabacilardan ve cellek istehsalcilarindan asili veziyyete dusur bu ise onlarin genis miqyasda fealiyyet gostermesine mane olurdu Ludviq Nobel neft senayecilerine teklif etdi ki medenleri zavodlar ve deniz limanlari ile birlesdiren birge boru kemeri insa edilsin Neft senayecileri onun bu teklifini desteklemediler buna gore de Nobel 1878 ci ilde oz vesaiti hesabina ayrica cekdirdi Bunun ardinca basqalari da ondan numune goturdu Bir ilden sonra artiq uc neft kemeri insa edilmisdi Nobel neft mehsullarinin maye dasiyan xususi neqliyyat vasiteleri ile dasinmasini da genis tetbiq edirdi Onun sifarisi ile 1877 ci ilde Isvecde Zerdust adli ilk istehsal olunmusdu Nobel oz qerarinin duzgun olmasini yeqin edenden sonra Qryaze Tsaritsin demir yoluna 100 vaqon sistern buraxmis ve iri anbarlar tikmisdi Belelikle Nobellerin Azerbaycan neft senayesine gelisinden sonra bu cavan sahenin texniki techizati isinde bir sira muhum deyisiklikler bas vermis onlarin yenilikleri hemin sahenin gelecek inkisaf istiqametlerini qabaqcadan mueyyen etmisdir 1879 cu ilde Nobeller Nobel qardaslarinin neft istehsali sirketi ni tesis etdiler Esas kapitalinin meblegi 3 milyon rubla beraber olan bu sirketin tesiscileri 3 qardas Ludviq Robert ve Alfred Nobeller hemcinin car ordusunun polkovniki baron P A Bilderlinq idi Nobel qardaslari sirketi movcud oldugu ilk illerden baslayaraq neft senayesinde butun esas saheleri ele kecirmeye calisirdi Firmanin baslica vezifesi Amerika ag neftini Rusiyadan sixisdirib cixarmaq ve oz neft mehsullarinin xarice dasinmasina baslamaq idi Artiq 1880 ci illerin evvelinde Nobel qardaslari sirketi guclu donanma yaradaraq Rusiyanin daxili bazarinda ag neft ixraci uzre hakim movqe tutmusdu Eyni zamanda xarici bazarlara neft mehsullari ixracinin artirilmasi ucun yollar axtarilmaga baslanmisdi 1892 ci ilin dekabr ayinda Rostov Donda Nobel qardaslari sirketi basda olmaqla Yeddi firma ittifaqi yaradilmasi barede muqavile imzalandi Bu sindikata hemcinin S M Sibayev sirketi Kaspi sirketi A I Mantasev H Z Tagiyev Q M Lianozov ve Budaqov qardaslari daxil idi Sazisin meqsedi birge fealiyyet yolu ile xarici ticareti tenzimlemek idi Sindikatda en cox ses Nobel qardaslari sirketine mexsus idi Bununla beraber Nobel ittifaqin numayendesi kimi kicik zavodlarla onlarin istehsal etdiyi butun ag neftin ona tehvil verilmesi barede sazisler baglayirdi Sazisin sertlerine gore Nobel zeruri hesab etdiyi hallarda oz kontragentlerinin illik istehsal hecmini azaltmaq ve ya onlarin fealiyyetini dayandirmaq huququna malik idi Sazis istirakcilari olkenin daxili bazarlarinda veziyyetin sabitlesdirilmesi meseleleri barede de raziliga gelmisdiler Nobel qardaslari firmasi istisna olmaqla diger neft senayecilerinin demek olar ki hamisi Rusiyanin daxilinde ag neft ticaretini musteqil sekilde deyil komisyoncu ve alverciler vasitesile heyata kecirirdi Her bir firmanin esas satis bazarlarinda oz numayendeleri var idi ki onlarin saxlanmasina xeyli pul xerclenirdi Muqavile istirakcilari daxili bazarda ag neft alverinin Nobel terefinden yaxsi teskil edilmesini nezere alaraq Rusiyada butun ticareti Nobel qardaslari firmasina etibar etmeyi qerara aldilar Belelikle Yeddi firma ittifaqi nin yaradilmasi sayesinde Nobel qardaslari sirketi Baki neft senayecilerinin en iri firmalarindan istifade etmekle daxili bazarda oz movqelerini mohkemletmek imkani qazandi Bu vezifeni sirket hele XIX esrin 80 ci illerinin ortalarinda qarsiya qoymusdu Lakin Yeddi firma ittifaqi nin omru qisa oldu ve o tezlikle dagildi Bir terefden hakim dairelerin xarice ag neft ixracini artirmaq maragi diger terefden 1890 ci illerin evvelinde neft senayecilerinin dusdukleri cetin veziyyetden qurtarmaga calismasi yeni sindikat birliyinin yaradilmasina getirib cixardi Baki ag neft zavodu sahibleri ittifaqi adlanan bu birliyin butun islerini muvafiq suretde 9610 ve 5870 paya malik olan Nobel ve Rotsild idare edirdi Muxtelif qruplasmalar arasinda ziddiyyetler 1897 ci ilde sindikatin dagilmasina sebeb oldu Onun fealiyyetinden en cox semere goturen Nobel qardaslari sirketi ittifaqin komeyi ile Avropa bazarlarinda oz movqeyini mohkemletdi XIX esrin 90 ci illerinin axirlarinda Nobelin firmasi Azerbaycan neft senayesinde en iri muessiseye cevrilmisdi 1899 cu ilde firmanin tarixinde neft hasilatinin en yuksek seviyyesi 93 260 min pud qeyde alinmisdir Bu butovlukde Rusiya uzre neft hasilatinin 17 7 faizine ve dunya uzre hasilatin 8 6 faizine beraber idi Daxili bazarlarda ag neft satisinin 50 1 faizi bu firmanin payina dusurdu XIX esrin 80 90 ci illerinde Azerbaycan neft senayesi nde muhum movqe tutan Nobel qardaslari sirketi oz tesir dairesini genislendirmis ve XX esrin evvelinde muxtelif sahelere aid 20 den cox firmani birlesdiren en iri konserne cevrilmisdi 1917 ci ilde bilavasite Nobel konserninin terkibine daxil olan firmalarin esas kapitalinin umumi meblegi 130 milyon rubla kecmis Oyl trestinin nezareti altinda olan muessiselerle birlikde ise 215 6 milyon rubla catirdi Bele bir fakt da diqqeti celb edir ki Nobelin firmasi fehle ve qulluqcularin usaqlarinin ali mekteblerde tehsil almasini ve elmi tedqiqat islerinin aparilmasini maliyyelesdirmeye xususi diqqet yetirirdi Firma bezi universitetlerde teqaudler tesis etmis Elmler Akademiyasina boyuk xidmet gostermis Bakida ve Krasnovodskda uc seysmik stansiya tikdirmisdi Nobel Rusiyada astrofotoqrafik sekillerin olculmesi ucun ilk cihazin alinmasina cox komek etmisdir Nobeller Baki seherinin yasillasdirilmasina da tohfe vermisler Firmanin iscilerinin istiraheti ucun 1882 1883 cu illerde Qaraseher yaxinliginda Villa Petrolea Neft villasi adli qesebe yaradilmisdir Bu villanin yaradilmasina rehberlik eden meshur mutexessis E Bekle o vaxta qeder Varsavada bir sira bag ve parklar salmisdi Beklenin teklifi ile Lenkeran Tiflis ve Batumiden habele Rusiyanin ve Avropanin tingliklerinden muxtelif nov agaclar getirilmisdi Parkda cemi 80 000 e yaxin kol ve agac o cumleden meyve agaclari da ekilmisdi Yaradilmis park Baki seherinin ve Abseronun yasillasdirilmasina elverisli tesir gostermis bu erazide seheretrafi villalar tikintisi genislenmisdi Nobel qardaslarinin fealiyyetinde 1875 ci ilde kicik bir ag neft zavodunun temelini qoymaqla baslanmis Baki dovru onlari butun dunyada meshurlasdirmisdir Nobel qardaslari oz ferasetleri sayesinde neft senayesinde esasli deyisiklikler aparmaga bu isi semerelesdirerek qabaqcil movqe tutmaga nail olmuslar Esas istehsal bazasi Baki muessiselerinden ibaret olan sirketin yuksek maliyye gostericileri Alfred Nobelin olumunden sonra Nobel Mukafatlari Fondunun tesis edilmesine imkan yaratdi 1897 ci ilde Nobel qardaslari sirketinin kapitali artiq 32 milyon rubla beraber idi Buna gore de Alfred Nobelin adina toplanmis meblegin goturulmesi bu sirketin gelecek fealiyyeti ucun hec bir cetinlik toretmirdi 1879 cu ilde Nobel qardaslari sirketi tesis edilerken Alfred Nobelin adina cemi 115 min rubl mebleginde sehm alinmisdi Sirketin esas kapitalinin 3 milyon rubl cemi 3 8 faizine beraber olan bu remzi sehm paketi nin deyeri 17 il erzinde artaraq 3 milyon 740 min Isvec kronuna catmisdi Fondun tesis edildiyi vaxtda merhum Alfred Nobelin butun emlakinin deyerinin 31 milyon Isvec kronuna beraber oldugunu nezere alsaq asanliqla yeqin etmek olar ki bu boyuk meblegin 12 faizden coxu tekce firmanin maliyye dahileri sayesinde deyil ilk novbede Baki fehlelerinin emeyi ile qazanilmisdir Buna gore de isvecli tarixci ve maliyyeci Nobellerin aile arxivine giris imkani olmus E Bergenqren oz kitabinda mexsusi olaraq qeyd edir ki mehz Nobel qardaslari sirketi rehberliyinin Alfred Nobelin vesaitlerinin Rusiya sirketinden mukafat fonduna verilmesi haqqinda qerari umumiyyetle Nobel mukafatlarinin yaranmasinda helledici amil olmusdur IstinadlarXarici kecidlerhttp www merdekan belediyyesi org baku htm 2006 06 16 at the Wayback Machine 1