Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beynəlxalq Hüquq İnstitutu (IML) — (fr. Institut de Droit International, IDI) dünyada beynəlxalq hüququn prinsiplərini müəyyənləşdirən, kodlaşdırmasını yaradan və beynəlxalq problemlərin həlli yollarını təklif edən ilk təşkilatlardan biridir. 1904-cü il üçün Nobel sülh mükafatı laureatı olmuşdur.
| Beynəlxalq Hüquq İnstitutu IIL, IDI | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
| Tipi | Cəmiyyət, Qeyri-hökumət təşkilatı (QHT) |
| Yaradılıb | 1873-cü il, 8 sentyabr |
| Digər məlumatlar | |
| Prezident | Marselo Koen |
| Sayt | idi-iil.org |
| Mükafatlar |  Nobel sülh mükafatı (1904-cü il) |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Beynəlxalq Hüquq İnstitutunun yaradılmasına təşəbbüs Belçika hüquqşünası və Revue de Droit International et de Législation Comparée (International Law and Comparative Law Journal) jurnalının redaktoru Qustav Rolen-Jakmen tərəfindən edilmişdir. Fransa-Prussiya müharibəsindən sonrakı dövrdə (1870-1871) beynəlxalq hüququn inkişafına yönəlmiş kollektiv elmi fəaliyyətlərin təşkili yollarını axtaran bir neçə başqa vəkil ilə yazışmalara başladı. Rolen-Jakmen, İnstitutun yaradılması ilə bağlı təklifləri olan qeyd hazırladı və 10 mart 1873-cü ildə onu Avropa və Amerikanın müxtəlif ölkələrində beynəlxalq hüquq sahəsində iyirmi iki ən məşhur mütəxəssisə göndərdi.
8 sentyabr 1873-cü ildə, Gent bələdiyyə binasının binasında, Rolen-Jakmendən əlavə 10 tanınmış vəkilin iştirak etdiyi İnstitutun təsis konfransı açıldı. Konfransda Tobias Asser (Hollandiya), Vladimir Bezobrazov (Rusiya), İohan Kaspar Blunçhli (Almaniya), Karlos Kalvo (Argentina), David Dadli Fild (ABŞ), Emil de Lavile (Belçika), Ceyms Lorimer (Böyük Britaniya), Paskuale Stanislao Mançini (İtaliya), Qustav Muane (İsveçrə) və Auqusto Pirantoni (İtaliya) iştirak edirdilər. İnstitutun yaradılması qərarı 11 sentyabr 1873-cü il tarixli konfransda verildi; ilk iclas isə 1874-cü ildə Cenevrədə keçirildi.
Təsis konfransında İnstitutun Əsasnaməsi və İnstitutun məqsəd və vəzifələrini müəyyənləşdirən və fəaliyyət prinsiplərini elan edən "İzahlı Qeyd" qəbul edildi. Sənəddə institutun əsas vəzifəsi ilə bağlı deyilir:
Əsas meyar ən diqqətçəkən publisistlərin kiçik dairəsinin sərbəst fəaliyyəti ilə, mümkün qədər dəqiq şəkildə, beynəlxalq hüquq məsələləri ilə bağlı maarifləndirilmiş dünyanın hüquqi fikrini yaratmaq və müxtəlif dövlətlər tərəfindən xarici əlaqələri üçün dərslikdə qəbul edilə bilməsi üçün bu fikrə kifayət qədər aydın bir ifadə verməkdir.
İnstitutun müstəqilliyini təmin etmək üçün yalnız üzvlərinin töhfələri və ayrı-ayrı şəxslərin ianələri hesabına mövcud olmasına qərar verildi.
Paskuale Mançini İnstitutun ilk prezidenti, İohan Kaspar Blunçhli və F.E. de Pare vitse-prezidentlər seçildi. Qustav Rolen-Jakmen baş katib oldu. Baş katibin iqamətgahı eyni zamanda İnstitutun rəsmi yeri sayılırdı.
İnstitutun mövcudluğunun ilk illərindəki iclasları ümumiyyətlə ildə bir dəfə və ya iki ildə bir dəfə keçirilirdi. Xartiyaya əsasən, hər iclasda yeni prezident seçilirdi.
Beynəlxalq Hüquq İnstitutu; ortaq prinsiplərin inkişafı, kodlaşdırmada əməkdaşlıq, sülhün qorunması və müharibə qanunlarına və adətlərinə riayət edilməsi; mübahisəli və ya şübhəli işlərdə məhkəmə məsləhəti vermək və beynəlxalq münasibətləri tənzimləməli olan ədalət və insanpərvərlik prinsiplərinin müvəffəq olması üçün nəşrlər, xalq təhsili və digər vasitələrlə kömək etmək məqsədini daşıyan beynəlxalq hüququn mütərəqqi inkişafını təşviq etmək olan qeyri-rəsmi elmi özəl dərnəkdir
İştirakçıları
İnstitut dünya ölkələrinin kifayət qədər balanslı sayda nümayəndəsini bir araya gətirir. Elmi nailiyyətlərini nümayiş etdirmiş və siyasi təzyiqlərdən azad olma ehtimalı olan şəxs instituta qoşula bilər. İnstitutun əsasnamə və qaydaları iştirakçıların üç kateqoriyasını müəyyən edir: üzvlər, tərəfdaşlar və fəxri üzvlər.
Tərəfdaşlar - (maksimum 72) - “nəzəriyyə və təcrübə sahəsində beynəlxalq hüquq xidmətləri göstərən” və İnstitut tərəfindən təqdim olunmuş namizədlərdən ibarətdir.
Üzvlər - (maksimum 60) - heyət arasından seçilir.
Fəxri Üzvlər - nizamnamə ilə məhdudlaşmır, lakin ciddi şəkildə seçilir - üzvlər, tərəfdaşlar və ya beynəlxalq hüquq sahəsində özünü təsdiqləyən hər hansı şəxslər arasından seçilir.
Bütün iştirakçıların İnstitutun elmi və problemyönümlü fəaliyyətlərində payı vardır. Üzvlər, maliyyə, qanun və qaydalarla əlaqədar qərarlar, üzvlərin və fəxri üzvlərin seçimi və ya Vəqfin Büro və Köməkçi Şuralarına üzv seçilməsi kimi inzibati məsələləri təkbaşına həll edirlər.
Təşkilat
İnstitutun qanunverici orqanı hər iclasda üzvlərin və fəxri üzvlərin toplantısından ibarətdir. İcraedici Şöbə: İnstitut bürosu, İnstitut prezidenti, 3 vitse-prezident, baş katib və xəzinədən ibarət xidmətləri icra edir.
- Prezident ümumiyyətlə ölkələri və ya təşkilatları təmsil edən üzvlər arasından seçilir və fəaliyyətinə İnstitutun növbəti iclasında başlayır.
- Birinci vitse-prezident bu iclasın sonunda seçilir və növbəti iclasın sonuna qədər vəzifəsində qalır.
- İkinci və üçüncü vitse-prezidentlər hər iclasın əvvəlində seçilir və növbəti iclasa qədər vəzifələrində qalırlar.
- Baş katib və xəzinədar keçirilən üç iclasda seçilir. İnstitutun baş icraçı orqanı olaraq Baş katib İnstitutun gündəlik işinə rəhbərlik edir, arxivlərinin mühafizəsini öz üzərinə götürür və illik kitablarının nəşrinə nəzarət edir.
Maliyyəsi
İnstitut uzun illərdir ki, İnstitut üzvlərinin töhfələri ilə maliyyələşdirilir. Əsrin əvvəllərindən bəri tədricən hədiyyələrdən, mükafatlardan və vəsiyyətlərdən, xüsusən də 1904-cü il Nobel sülh mükafatından, Beynəlxalq Sülh üçün Karneqi Vəqfinin fondlarından və qrantlarından fond yaratdı. Xeyriyyə fondunu idarə etmək üçün, qərargahı Lozannada olan İsveçrə qanunlarına görə 1947-ci ildə köməkçi fond yaradıldı.
Xəzinədar tərəfindən idarə olunan Fondan alınan vəsait, üzvlərin və köməkçi üzvlərin xərclərini ödəmək üçün istifadə edilir, iclasların işində yaranan səyahət xərclərini, iclasların təşkili və İllik kitabının nəşri üçün lazım olan xərclərə istifadə olunur.
Fəaliyyəti
İnstitut öz fəaliyyətində mövcud beynəlxalq hüquq normalarının obyektiv öyrənilməsinə və beynəlxalq hüququn ədalət və insanpərvərlik prinsiplərinə uyğun şəkildə inkişafına diqqət yetirir. Qurum özəl təşkilat olduğundan, mövcud beynəlxalq mübahisələrə birbaşa müdaxilə etmək səlahiyyəti yoxdur. Bu səbəbdən İnstitut beynəlxalq mübahisələrin həllində iştirak edə bilməz və hökumətləri konkret hallarda verdikləri qərarlara görə mühakimə edə bilməz. Bu qaydanın yeganə istisnası, 1877-ci ildə Rusiya ilə Türkiyə arasında müharibə zamanı beynəlxalq hüququn tətbiq edilməsinə dair qərarın qəbul edilməsi idi.
İnstitut hüquqlara və ədalətə hörmət edən beynəlxalq cəmiyyətin tədricən yaradılması üçün xüsusi təkliflər hazırlamış və təsdiq etmişdir. İnsan hüquqları ilə bağlı İnstitut 11 qərar qəbul etmişdir. Xüsusi beynəlxalq hüquq sahəsində, 1873-1969-cu illərdə İnstitut mülki, cinayət və ticarət məsələləri ilə bağlı 64 qərar qəbul etdi.
İnstitutun qərarları rəsmi səlahiyyətə sahib olmasa da, fəaliyyətlərinə, ümumiyyətlə beynəlxalq konfranslara və ictimai rəyə təsir göstərir. Məsələn, 1880-ci illərin bəzi beynəlxalq müqavilələrində İnstitutun, sualtı tunellə Süveyş kanalı məsələsinə dair tövsiyələrini təcəssüm etdirmiş, beynəlxalq arbitraj prosesi bəzi təkliflərini nəzərə almış, 1899 və 1907-ci illərdəki Haaqa Konvensiyalarında müharibə qanunları və adətləri, xüsusən də torpaq müharibəsinin kodlaşdırılması ilə bağlı 1880-ci il tarixli Oksfordda hazırladığı tədqiqatlardan istifadə edildi. Millətlər İttifaqı və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı da İnstitutu dinlədi.
İstinadlar
- "Institute of International Law - Facts" (ingilis). The Nobel Foundation. 2016-11-07 tarixində .
- Дорская А. А. Институт международного права: опыт неофициального научного сообщества // Известия Российского государственного педагогического университета им. А. И. Герцена. № 134. 2010. 88—101.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Beynelxalq Huquq Institutu IML fr Institut de Droit International IDI dunyada beynelxalq huququn prinsiplerini mueyyenlesdiren kodlasdirmasini yaradan ve beynelxalq problemlerin helli yollarini teklif eden ilk teskilatlardan biridir 1904 cu il ucun Nobel sulh mukafati laureati olmusdur Beynelxalq Huquq Institutu IIL IDIUmumi melumatlarOlke BelcikaTipi Cemiyyet Qeyri hokumet teskilati QHT Yaradilib 1873 cu il 8 sentyabrDiger melumatlarPrezident Marselo KoenSayt idi iil orgMukafatlar Nobel sulh mukafati 1904 cu il Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiBeynelxalq Huquq Institutunun yaradilmasina tesebbus Belcika huquqsunasi ve Revue de Droit International et de Legislation Comparee International Law and Comparative Law Journal jurnalinin redaktoru Qustav Rolen Jakmen terefinden edilmisdir Fransa Prussiya muharibesinden sonraki dovrde 1870 1871 beynelxalq huququn inkisafina yonelmis kollektiv elmi fealiyyetlerin teskili yollarini axtaran bir nece basqa vekil ile yazismalara basladi Rolen Jakmen Institutun yaradilmasi ile bagli teklifleri olan qeyd hazirladi ve 10 mart 1873 cu ilde onu Avropa ve Amerikanin muxtelif olkelerinde beynelxalq huquq sahesinde iyirmi iki en meshur mutexessise gonderdi 8 sentyabr 1873 cu ilde Gent belediyye binasinin binasinda Rolen Jakmenden elave 10 taninmis vekilin istirak etdiyi Institutun tesis konfransi acildi Konfransda Tobias Asser Hollandiya Vladimir Bezobrazov Rusiya Iohan Kaspar Blunchli Almaniya Karlos Kalvo Argentina David Dadli Fild ABS Emil de Lavile Belcika Ceyms Lorimer Boyuk Britaniya Paskuale Stanislao Mancini Italiya Qustav Muane Isvecre ve Auqusto Pirantoni Italiya istirak edirdiler Institutun yaradilmasi qerari 11 sentyabr 1873 cu il tarixli konfransda verildi ilk iclas ise 1874 cu ilde Cenevrede kecirildi Tesis konfransinda Institutun Esasnamesi ve Institutun meqsed ve vezifelerini mueyyenlesdiren ve fealiyyet prinsiplerini elan eden Izahli Qeyd qebul edildi Senedde institutun esas vezifesi ile bagli deyilir Esas meyar en diqqetceken publisistlerin kicik dairesinin serbest fealiyyeti ile mumkun qeder deqiq sekilde beynelxalq huquq meseleleri ile bagli maariflendirilmis dunyanin huquqi fikrini yaratmaq ve muxtelif dovletler terefinden xarici elaqeleri ucun derslikde qebul edile bilmesi ucun bu fikre kifayet qeder aydin bir ifade vermekdir Institutun musteqilliyini temin etmek ucun yalniz uzvlerinin tohfeleri ve ayri ayri sexslerin ianeleri hesabina movcud olmasina qerar verildi Paskuale Mancini Institutun ilk prezidenti Iohan Kaspar Blunchli ve F E de Pare vitse prezidentler secildi Qustav Rolen Jakmen bas katib oldu Bas katibin iqametgahi eyni zamanda Institutun resmi yeri sayilirdi Institutun movcudlugunun ilk illerindeki iclaslari umumiyyetle ilde bir defe ve ya iki ilde bir defe kecirilirdi Xartiyaya esasen her iclasda yeni prezident secilirdi Beynelxalq Huquq Institutu ortaq prinsiplerin inkisafi kodlasdirmada emekdasliq sulhun qorunmasi ve muharibe qanunlarina ve adetlerine riayet edilmesi mubahiseli ve ya subheli islerde mehkeme mesleheti vermek ve beynelxalq munasibetleri tenzimlemeli olan edalet ve insanperverlik prinsiplerinin muveffeq olmasi ucun nesrler xalq tehsili ve diger vasitelerle komek etmek meqsedini dasiyan beynelxalq huququn mutereqqi inkisafini tesviq etmek olan qeyri resmi elmi ozel dernekdirIstirakcilariInstitut dunya olkelerinin kifayet qeder balansli sayda numayendesini bir araya getirir Elmi nailiyyetlerini numayis etdirmis ve siyasi tezyiqlerden azad olma ehtimali olan sexs instituta qosula biler Institutun esasname ve qaydalari istirakcilarin uc kateqoriyasini mueyyen edir uzvler terefdaslar ve fexri uzvler Terefdaslar maksimum 72 nezeriyye ve tecrube sahesinde beynelxalq huquq xidmetleri gosteren ve Institut terefinden teqdim olunmus namizedlerden ibaretdir Uzvler maksimum 60 heyet arasindan secilir Fexri Uzvler nizamname ile mehdudlasmir lakin ciddi sekilde secilir uzvler terefdaslar ve ya beynelxalq huquq sahesinde ozunu tesdiqleyen her hansi sexsler arasindan secilir Butun istirakcilarin Institutun elmi ve problemyonumlu fealiyyetlerinde payi vardir Uzvler maliyye qanun ve qaydalarla elaqedar qerarlar uzvlerin ve fexri uzvlerin secimi ve ya Veqfin Buro ve Komekci Suralarina uzv secilmesi kimi inzibati meseleleri tekbasina hell edirler TeskilatInstitutun qanunverici orqani her iclasda uzvlerin ve fexri uzvlerin toplantisindan ibaretdir Icraedici Sobe Institut burosu Institut prezidenti 3 vitse prezident bas katib ve xezineden ibaret xidmetleri icra edir Prezident umumiyyetle olkeleri ve ya teskilatlari temsil eden uzvler arasindan secilir ve fealiyyetine Institutun novbeti iclasinda baslayir Birinci vitse prezident bu iclasin sonunda secilir ve novbeti iclasin sonuna qeder vezifesinde qalir Ikinci ve ucuncu vitse prezidentler her iclasin evvelinde secilir ve novbeti iclasa qeder vezifelerinde qalirlar Bas katib ve xezinedar kecirilen uc iclasda secilir Institutun bas icraci orqani olaraq Bas katib Institutun gundelik isine rehberlik edir arxivlerinin muhafizesini oz uzerine goturur ve illik kitablarinin nesrine nezaret edir MaliyyesiInstitut uzun illerdir ki Institut uzvlerinin tohfeleri ile maliyyelesdirilir Esrin evvellerinden beri tedricen hediyyelerden mukafatlardan ve vesiyyetlerden xususen de 1904 cu il Nobel sulh mukafatindan Beynelxalq Sulh ucun Karneqi Veqfinin fondlarindan ve qrantlarindan fond yaratdi Xeyriyye fondunu idare etmek ucun qerargahi Lozannada olan Isvecre qanunlarina gore 1947 ci ilde komekci fond yaradildi Xezinedar terefinden idare olunan Fondan alinan vesait uzvlerin ve komekci uzvlerin xerclerini odemek ucun istifade edilir iclaslarin isinde yaranan seyahet xerclerini iclaslarin teskili ve Illik kitabinin nesri ucun lazim olan xerclere istifade olunur FealiyyetiInstitut oz fealiyyetinde movcud beynelxalq huquq normalarinin obyektiv oyrenilmesine ve beynelxalq huququn edalet ve insanperverlik prinsiplerine uygun sekilde inkisafina diqqet yetirir Qurum ozel teskilat oldugundan movcud beynelxalq mubahiselere birbasa mudaxile etmek selahiyyeti yoxdur Bu sebebden Institut beynelxalq mubahiselerin hellinde istirak ede bilmez ve hokumetleri konkret hallarda verdikleri qerarlara gore muhakime ede bilmez Bu qaydanin yegane istisnasi 1877 ci ilde Rusiya ile Turkiye arasinda muharibe zamani beynelxalq huququn tetbiq edilmesine dair qerarin qebul edilmesi idi Institut huquqlara ve edalete hormet eden beynelxalq cemiyyetin tedricen yaradilmasi ucun xususi teklifler hazirlamis ve tesdiq etmisdir Insan huquqlari ile bagli Institut 11 qerar qebul etmisdir Xususi beynelxalq huquq sahesinde 1873 1969 cu illerde Institut mulki cinayet ve ticaret meseleleri ile bagli 64 qerar qebul etdi Institutun qerarlari resmi selahiyyete sahib olmasa da fealiyyetlerine umumiyyetle beynelxalq konfranslara ve ictimai reye tesir gosterir Meselen 1880 ci illerin bezi beynelxalq muqavilelerinde Institutun sualti tunelle Suveys kanali meselesine dair tovsiyelerini tecessum etdirmis beynelxalq arbitraj prosesi bezi tekliflerini nezere almis 1899 ve 1907 ci illerdeki Haaqa Konvensiyalarinda muharibe qanunlari ve adetleri xususen de torpaq muharibesinin kodlasdirilmasi ile bagli 1880 ci il tarixli Oksfordda hazirladigi tedqiqatlardan istifade edildi Milletler Ittifaqi ve Birlesmis Milletler Teskilati da Institutu dinledi Istinadlar Institute of International Law Facts ingilis The Nobel Foundation 2016 11 07 tarixinde Dorskaya A A Institut mezhdunarodnogo prava opyt neoficialnogo nauchnogo soobshestva Izvestiya Rossijskogo gosudarstvennogo pedagogicheskogo universiteta im A I Gercena 134 2010 88 101 Xarici kecidlerSocieties of International Law The American Journal of International Law 1 ingilis 1 1907 doi 10 2307 2186291 ISSN 0002 9300