Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beta Vukanoviç və yaxud Babette Baxmayer (serb. Бета Вукановић; 18 aprel 1872, Bamberq – 31 oktyabr 1972, Belqrad) — serb rəssamı, impressionizmin nümayəndəsi. Onun sonrakı əsərləri realist üslubda olub, lakin buna baxmayaraq həmişə impressionist palitrasını saxlayıb.
| Beta Vukanoviç | |
|---|---|
| serb. Бета Вукановић | |
 | |
| Doğum tarixi | 18 aprel 1872 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 31 oktyabr 1972 (100 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | rəssam, qrafika ustası[d], art educator[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Beta Vukanoviç 18 aprel 1872-ci ildə Almaniya imperiyasının Bamberq şəhərində Babette Baxmayer (alm. Babette Bachmayer) adı ilə anadan olub. İbtidai məktəbi və qızlar liseyini bitirdikdən sonra 1890-cı ildə Münhendəki Karl Mar və Anton Ajbenin özəl rəssamlıq məktəbinə daxil olur. Studiyada Beta Risto Vukanovic ilə tanış olur və onlar 1898-ci ildə ailə qururlar. Cütlük bal ayı əvəzinə Belqrad gedir, dostları onlara sənətə marağı olmayan kiçik bir şəhər olduğunu desə də, Vukanoviçlər bu məsləhətə əhəmiyyət vermirlər.
Serbiyaya gəliş
Onlar 1898-ci ilin yayında Belqrada gəlirlər. Onlar gələndə paytaxt şərq şəhərindən Avropa şəhərinə çevrilmişdi. Şəhərdə incəsənəti canlandırmaq üçün cütlük aktiv fəaliyyətə başlayır. Həmin il onlar beş il fəaliyyət göstərən Serb Plastik İncəsənət və Musiqi Rəssamları Assosiasiyasını təsis edirlər.
1898-ci ildə Beta ilk dəfə əri və heykəltaraş Simeon Roksandiç ilə Belqradda Milli Məclisin zalında sərgilər açaraq, tabloları arabalarda, türk səki daşlarının üzərində özləri mismarlayır və rəsmləri divarlarda asırlar. Böyük sənətsevər və kolleksiyaçı Serbiya kralı I Milan Obrenoviç də sərgiyə gələrək onları sarayda sərgiləməyə dəvət edir. Saray həyətindəki sərgi 1900-cü ildə həyata keçirilir. Bu münasibətlə kral I Milan Rista Vukanoviçin "Dahia" adlı tablosunu alır. Rəsm əsərindən alınan məbləğ Dunay sahili yamacında, Qospodar Yovanov və Kapetan Mişine küçələrinin kəsişməsində torpaq almaq üçün kifayət edir. Burada daha sonra Vulkanoviçlər yaşayış binası inşa edirlər.
1899-cu ildə cütlük Təhsil Nazirliyindən onun ölümündən sonra onun yaradıcısı Kirill Kutlikdən ilk Serb rəssamlıq və rəsm məktəbini miras almaq üçün icazə alırlar. Onlar müəllimlik fəaliyyətinə 1900-cü ildə başlayırlar. İki ünvan dəyişərək, Vukanoviçlər məktəbi Kapetan-Mişina küçəsi 13-dəki evlərinə köçürlər. Dəyişdirilmiş fasadı olan ev hələ də mövcuddur və 1984-cü ildən Belqrad şəhərinin mədəni-irs abidələri siyahısına daxildir. Evin dizaynı Parisdəki Ümumdünya Sərgisində Yuqoslaviya pavilyonunun dizayneri Milan Kapetanoviç tərəfindən hazırlanmışdır. Evdə dörd böyük emalatxana var idi. Ən gözəli evin fasadı idi, burada Beta əsas girişin üstündə "Üç Muza" — musiqi, rəsm və sənət muzaları simvolik olaraq üç gözəl qadın şəklində təsvir edilmişdi. Onların ətrafı mavi süsən çiçəkləri və rəngarəng tovuz quşu lələkləri ilə əhatə olunmuşdu. Fasad, bu əsərlə birlikdə, İkinci Dünya müharibəsi zamanı bombardman zamanı dağıdılıb və fasadın yeganə xatirəsi Götze Kona tərəfindən nəşr olunan açıqcadadır. Lakin Belqrad Mədəniyyət Abidələrinin Mühafizəsi İnstitutunun kataloqu göstərir ki, freska boyama texnikasında hazırlanmış bu bəzək 1930-cu illərdə binanın yenidən qurulması zamanı itmişdir.
Vukanoviçlərin rəssamlıq məktəbi 1902–1905-ci illərdə fəaliyyət göstərib. Məktəbin kişilər bölməsinə Rista, qadınlar bölməsinə isə Beta rəhbərlik edirdi. Daha sonra onlara rəssam Marko Murat və heykəltaraş Djordje Jovanovic də qoşuldu. Məktəbin məqsədi xarici rəssamlıq akademiyalarının gələcək tələbələrini, eləcə də orta məktəblər və qadın kollecləri üçün rəsm müəllimləri hazırlamaq idi. Məktəb 1905-ci ildə Kralja Petra küçəsinə, sonra isə Beta Vukanoviçin rəsm və akvareldən dərs dediyi Kral İncəsənət Məktəbinə köçürüldükdən sonra İncəsənət və Sənətkarlıq Məktəbinə çevrildi. Məktəbd böyük bir impressionist nəsili yetişdirdi.
Beta tərəfindən Serbiyada çəkdiyi ilk rəsmlərdən biri "Milad" idi. Əsərdə serb xalqına xas olan bir mövzu seçilmişdi. Bu şəkildə o, Münhen təhsilini və Serbiya hisslərini birləşdirməyi bacarıb. Rəsm 1900-cü ildə Parisdə keçirilən Ümumdünya Sərgisində nümayiş etdirildi və mükafatlandırıldı. Burada o, özünü ərinin soyadı olan Vukanoviç ilə təqdim etdi.
Onlar 1904-cü ildə Birinci Serb üsyanının yüz illiyi münasibətilə "Lada" Serb Rəssamları Assosiasiyasının yaradılmasında iştirak ediblər. Onlar müntəzəm olaraq bu cəmiyyətin sərgilərində iştirak edirdilər. 1958-ci ildə Beta ömürlük "Lada"nın fəxri prezidenti seçildi.
Beta Balkan müharibələri zamanı könüllü tibb bacısı kimi çalışıb. Xarici dil biliyi sayəsində əcnəbi həkimlərə köməklik edirdi. "Yaralılara və xəstələrə yardıma görə" ordeni (1912) və "Serbiya Qızıl Xaçına xidmətə görə" medalı (1913) ilə təltif edilmişdir.
Birinci Dünya müharibəsi illərində
Birinci Dünya müharibəsi başlayanda Rista ağır xəstələnir. Ondan əlavə, xəstəxanada yaralılara qulluq edirdi. Serb ordusu ilə cütlük cənuba Salonikiyə, daha sonra bir qrup yaralı ilə Marselə (Fransa) gedir. Onun o dövrdə çəkdiyi akvarellərindən ikisi günümüzə gəlib çatmışdır. Bunlar "1915-ci ildə Afrika Birliklərindən Fransız Əsgərləri" və "Marsel mənzərəsi" (1916) əsərləridir. Hər iki rəsm hazırda Belqraddakı Hərbi Muzeydə saxlanılır.
Serbiyanın Milli Bankı hətta müharibə dövründə də yaxşı emissiya siyasəti ilə dinarın dəyərinə inamı qoruyub saxlaya bildiyi üçün dövriyyədə pul qıtlığı problemi ilə üzləşdi. Beta ilk partiyası 1915-ci ilin martında Parisdə buraxılmış 50 dinarlıq əskinasın dizaynını hazırlamışdı. Ümumilikdə, bu əskinaslardan 1.025.000 nüsxə hazırlanmışdı ki, onlardan da heç bir saxtakarlıq qeydə alınmadı. Lakin dinar tez, zəif rəngdə və yazı xətaları ilə hazırlandığından, görünüşü pis olduğuna görə onu "hərbi əskinas" və ya "çil" adlandıranların çoxlu müqaviməti ilə qarşılaşdı. Bu səbəbdən Milli Bank bazara sonrakı buraxılışı dayandırmaq və həmin il əskinasın tədavüldən çıxarılması qərarı verdi. O pullar bu gün numizmatika baxımından ən qiymətli Serb əskinaslarından biri sayılır.
Rista Fransanın bir neçə yerində, müharibədən zərər çəkmiş Serbiyadan olan uşaqlar üçün açıq olan Serb orta məktəblərində müfəttiş işləyirdi. O, 1918-ci ilin əvvəlində vəfat etdi və hərbi qəbiristanlıqda dəfn edildi, burada Beta ona abidə ucaltdı və məzarını mütəmadi olaraq ziyarət etdi.
Vətənə qayıdış
Müharibədən sonra Beta Serbiyaya qayıtdı. O, 1919-cu ildə qaçqınların sonuncu daşınması ilə geri döndü. Müharibədən əvvəl onların yaşadıqları ev xarabalığa dönmüşdü. O, "dağıdılmış və oğurlanmış" evə qayıtmaq istəmədiyi üçün mülkünü Yaponiya Konsulluğunun baş konsulu Milyutin Stanoeviçə satdı. O, Belqradda Tələbə Evində yaşayır və burada rəssamlıq müəllimi işləyirdi. Daha sonra Beta Kolaratsk Xalq Universitetinin binasında atelye açdı.
Tezliklə o, Belqradda Rəssamlar Assosiasiyasını qurdu (1919). Beta Vukanoviç 1921-ci ildə isə Rəssamlıq Məktəbində müəllim oldu.
İkinci Dünya müharibəsi zamanı o, Kulturbund hərəkatına qoşulmaqdan imtina etdi və özünü serb hesab etdiyini desə də, bundan sonra hərəkatın bütün imtiyazlarından istifadə etdi. Rəsm çəkmək ona bombardmanları və müharibə dəhşətlərini dəf etməyə kömək etdi.
O, ömrünün sonuna qədər rəsm çəkdi. Beta demək olar ki, hər gün öz studiyasına gedirdi, orada saat 12:00-dan 14:00-a kimi qonaqları qəbul edirdi. O, tez-tez yaxınlıqdakı parkda oturub gördüyü səhnələri fırça ilə qeydə alırdı.
O, 31 oktyabr 1972-ci ildə yüz yaşında vəfat etdi və Belqraddakı Yeni Qəbiristanlıqda dəfn edildi.
Yaradıcılığı
Rəngkarlıq
Marko Muratla yanaşı, Beta Vukanoviç plener istiqamətinin ən mühüm və tipik nümayəndəsidir. Bu istiqaməti o hələ Münhendə yaşayanda mənimsəmişdi. Beta Vukanoviç Serbiyada rəssamlara plenerdə işləməyi öyrətmişdi. İmpressionizm populyarlığını itirməyə başlayanda o, rəngarlığa üstünlük verərək, formanı gücləndirdi və impressionizmin rənglərini saxladı. O, portretlər, mənzərələr (Vardar, Makedoniya, Serbiya və Bosniya motivləri ilə) və natürmortlar çəkib. O, bütün Yuqoslaviya Lada sərgilərində, həmçinin Roma, Münhen və Parisdə nümayiş etdirilib.
Karikatura
O, Yuqoslaviyada bədii karikaturanın əcdadı hesab olunur. Bəzi məlumatlara görə, o, 500-dən çox karikatur müəllifidir, lakin onlardan 140-ı günümüzə qədər gəlib çatıb. İlk karikaturalarını ibtidai məktəbdə müəllim işəyərkən çəkib. O, buna görə cəzalandırılıb, amma heç bir səhv etmədiyinə inanaraq təslim olmayıb, məzəli portretlər çəkməyəb davam edib. Onun fikrincə, bu heç kimi incitmir, sadəcə əyləncəli idi. Karikaturalarını ilk dəfə 1910-cu ildə Dördüncü Lada Sərgisində təqdim edib. Sərgidə onun 60 əsəri nümayiş olunub. O, daha sonralarda karikatualarını nümayiş etdirdi, lakin onlar heç vaxt ilk dəfəki sayda deyildi. Bu tip əsərlərdə fiqur və obraz üstünlük təşkil edir. O, daha çox müasirlərini, mədəni və ictimai həyatın tanınmış simalarının karikaturalarını çəkirdi. Karikaturaların əksəriyyətini akvarellə çəkirdi. O, 1902-ci ildə Branislav Nusiçin "Cəmiyyətin uşağı" romanını öz karikaturaları ilə təsvir etmişdi.
Ömrünün sonuna yaxın o, artıq karikatura çəkmirdi. Sonuncu, çox güman ki, 1954-cü ilin aprelində gündəlik "Politika" qəzetində dərc olunan "Avtokarikatura"dır. 1949-cu ildə Belqraddakı Milli Muzey onun 50-yə yaxın karikaturasını əldə edib. 1968-ci ildə təşkil olunan sərgidən razı qalan o, daha on bir karikaturasını muzeyə bağışlayıb.
Qrafika
Qrafikalarının bir hissəsini Beta Vukanoviç Almaniyadan gətirmişdi. Sonra o yeni əsərlər də hazırladı. Belqradda onun əməyi yüksək qiymətləndirilməyib. 1902-ci ildə Romada keçirilən "Bianco e nero" sərgisində İtaliya kralı onun qrafikalarından ikisini, Serbiyanın Romadakı səfirliyinin hüquq müşaviri vəkil Skotti isə onlardan birini alıb. Belqradlıların marağının olmamasından məyus olan Vukanoviç, Serbiyanın paytaxtına gəldikdən bir neçə il sonra tələbəsi Lubomir İvanoviçə mis üzərində oyma aləti hədiyyə etdi və o, sonradan əla qrafika ustası oldu.
Beta Vukanoviç vəsiyyətində 247 rəsm əsərini, pastel, akvarel və rəsmləri Belqrad şəhərinin muzeyinə bağışlayıb. Bundan əlavə, muzey onun emalatxanasından bəzi əşyalar, o cümlədən onun ölümündən sonra irsinə əlavə edilmiş medallar, fərqlənmə nişanları əldə etmişdir ki, bu da ümumilikdə 293 eksponatdır.
Əsas işlərinin siyahısı
- Riste Vukanoviçin portreti (Sofiyadakı muzey)
- Vuk Karadjiçin portreti (Belqrad Şəhər Kitabxanasındakı Vuk Zalı)
- "Cənazə evi" (Belqrad Məclisinin binası)
- "Mənim terasımda" (Belqrad bələdiyyə binası)
- "Yay günü" (Belqrad Milli Muzeyi)
- "Məsihin şöhrəti" (Parisdə keçirilən Ümumdünya Sərgisində mükafatlandırılıb. Rəsm İkinci Dünya müharibəsi zamanı yoxa çıxıb və yalnız reproduksiyaları mövcuddur)
- "Gavalı toplamaq" (Maliyyə Nazirliyinin binası)
- "Karikaturalar toplusu" (onun dostu Kral Petar Qarageorgiyeviçə məxsus olduğu güman edilir, lakin bu heç vaxt sübuta yetirilməmişdir)
İstinadlar
- Mikuž J. Beta Vukanović // Vukanović, Beta (ing.). // Grove Art Online / J. Turner [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T090283
- Павловић Лончарски, 2007
- Миловановић, 2011
- Петровић, 2011
- Павловић Лончарски, 2007. səh. 54
- "КАТАЛОГ НЕПОКРЕТНИХ КУЛТУРНИХ ДОБАРА НА ПОДРУЧЈУ ГРАДА БЕОГРАДА". Cultural Properties in Belgrade. Службени лист града Београда бр. 23/84. 2018-04-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-20. (#first_missing_last)
- "Историјат Факултета примењених уметности". Званична презентација. Универзитет уметности у Београду, Факултет примењених уметности. 2018-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-08.
- Јовичић, 2013. səh. 10-11
- Ћирић, 2007
- Пантелић, 2016. səh. 132
- Пантелић, 2016. səh. 131
- Павловић Лончарски, 2007. səh. 59
- Лош, 2015
- Забавник
- Музеј града Београда. Легат Бете Вукановић
- "Портрет Вука Караџића". Централна библиотека града Београда: "Вукова сала" -. 2014-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-06-15.
Ədəbiyyat
- Народна енциклопедија Станоје Стефановић, ru:Загреб 1925.- 1929.
- Протић, Миодраг Б. Српско сликарство XX века, Том 1. - Библиотека Синтезе. YU-Београд: Нолит. 1970. 42страна.
- "Забавник". www.rts.rs. Београд: Радио Београд 1. 2012-04-15. İstifadə tarixi: 2016-09-10.
- "Легат Бете Вукановић". www.mgb.org.rs. Београд: Музеј града Београда. 2016-08-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-10.
- Петровић, Петар. "На парове разброј с'". Политикин Забавник. 3112. 2011-09-30. İstifadə tarixi: 2016-09-10.
- Павловић Лончарски, Вера. "Кућа Ристе и Бете Вукановић - кућа са плавим перуникама". Споменичко наслеђе. Завод за заштиту споменика културе града Београда. 8. 2007. İstifadə tarixi: 2016-09-10.
- Ћирић, Соња. "Кофер сликарке Бабет". Политикин Забавник. 2007. 2007-01-09. İstifadə tarixi: 2016-09-10.
- Миловановић, С. "Немица са душом Српкиње". Правда. 2011-10-03. 2021-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-10.
- Лош, Татјана. ""Златним" рукама Бета неговала српске рањенике". Вечерње Новости. Компанија Новости. 2015-12-09. İstifadə tarixi: 2016-09-10.
- Ћирић, Соња. "Кратка ликовна историја динара". Време. Београд: НП Време д.о.о. 1180. 2013-08-15. İstifadə tarixi: 2016-09-15.
- Пантелић, Светлана. "Новчаница од 50 динара из 1914 - Од ружног пачета до лабуда". Банкарс.
Xarici keçidlər
- Legacy
- Photo of Beta Vukanović
- YouTube channel
- Lični stavovi — Nepoželjni jer su Nemci, danas.rs; accessed 10 may 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Beta Vukanovic ve yaxud Babette Baxmayer serb Beta Vukanoviћ 18 aprel 1872 Bamberq 31 oktyabr 1972 Belqrad serb ressami impressionizmin numayendesi Onun sonraki eserleri realist uslubda olub lakin buna baxmayaraq hemise impressionist palitrasini saxlayib Beta Vukanovicserb Beta VukanoviћDogum tarixi 18 aprel 1872 1872 04 18 Dogum yeri Bamberq Yuxari FrankoniyaVefat tarixi 31 oktyabr 1972 1972 10 31 100 yasinda Vefat yeri Belqrad Yuqoslaviya SFRDefn yeri Yeni Belqrad qebiristanligi d Fealiyyeti ressam qrafika ustasi d art educator d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiBeta ve Rista Vukanoviclerin Serbiyada ressamliq mektebi ucun tikilmis ilk binasi Beta Vukanovic 18 aprel 1872 ci ilde Almaniya imperiyasinin Bamberq seherinde Babette Baxmayer alm Babette Bachmayer adi ile anadan olub Ibtidai mektebi ve qizlar liseyini bitirdikden sonra 1890 ci ilde Munhendeki Karl Mar ve Anton Ajbenin ozel ressamliq mektebine daxil olur Studiyada Beta Risto Vukanovic ile tanis olur ve onlar 1898 ci ilde aile qururlar Cutluk bal ayi evezine Belqrad gedir dostlari onlara senete maragi olmayan kicik bir seher oldugunu dese de Vukanovicler bu meslehete ehemiyyet vermirler Serbiyaya gelis Onlar 1898 ci ilin yayinda Belqrada gelirler Onlar gelende paytaxt serq seherinden Avropa seherine cevrilmisdi Seherde inceseneti canlandirmaq ucun cutluk aktiv fealiyyete baslayir Hemin il onlar bes il fealiyyet gosteren Serb Plastik Incesenet ve Musiqi Ressamlari Assosiasiyasini tesis edirler 1898 ci ilde Beta ilk defe eri ve heykeltaras Simeon Roksandic ile Belqradda Milli Meclisin zalinda sergiler acaraq tablolari arabalarda turk seki daslarinin uzerinde ozleri mismarlayir ve resmleri divarlarda asirlar Boyuk senetsever ve kolleksiyaci Serbiya krali I Milan Obrenovic de sergiye gelerek onlari sarayda sergilemeye devet edir Saray heyetindeki sergi 1900 cu ilde heyata kecirilir Bu munasibetle kral I Milan Rista Vukanovicin Dahia adli tablosunu alir Resm eserinden alinan mebleg Dunay sahili yamacinda Qospodar Yovanov ve Kapetan Misine kucelerinin kesismesinde torpaq almaq ucun kifayet edir Burada daha sonra Vulkanovicler yasayis binasi insa edirler Belqradda Kral Incesenet Mektebinin binasi hazirda burada Belqrad Incesenet Universitetinin Tetbiqi Senetler Fakultesi yerlesir 1899 cu ilde cutluk Tehsil Nazirliyinden onun olumunden sonra onun yaradicisi Kirill Kutlikden ilk Serb ressamliq ve resm mektebini miras almaq ucun icaze alirlar Onlar muellimlik fealiyyetine 1900 cu ilde baslayirlar Iki unvan deyiserek Vukanovicler mektebi Kapetan Misina kucesi 13 deki evlerine kocurler Deyisdirilmis fasadi olan ev hele de movcuddur ve 1984 cu ilden Belqrad seherinin medeni irs abideleri siyahisina daxildir Evin dizayni Parisdeki Umumdunya Sergisinde Yuqoslaviya pavilyonunun dizayneri Milan Kapetanovic terefinden hazirlanmisdir Evde dord boyuk emalatxana var idi En gozeli evin fasadi idi burada Beta esas girisin ustunde Uc Muza musiqi resm ve senet muzalari simvolik olaraq uc gozel qadin seklinde tesvir edilmisdi Onlarin etrafi mavi susen cicekleri ve rengareng tovuz qusu lelekleri ile ehate olunmusdu Fasad bu eserle birlikde Ikinci Dunya muharibesi zamani bombardman zamani dagidilib ve fasadin yegane xatiresi Gotze Kona terefinden nesr olunan aciqcadadir Lakin Belqrad Medeniyyet Abidelerinin Muhafizesi Institutunun kataloqu gosterir ki freska boyama texnikasinda hazirlanmis bu bezek 1930 cu illerde binanin yeniden qurulmasi zamani itmisdir Vukanoviclerin ressamliq mektebi 1902 1905 ci illerde fealiyyet gosterib Mektebin kisiler bolmesine Rista qadinlar bolmesine ise Beta rehberlik edirdi Daha sonra onlara ressam Marko Murat ve heykeltaras Djordje Jovanovic de qosuldu Mektebin meqsedi xarici ressamliq akademiyalarinin gelecek telebelerini elece de orta mektebler ve qadin kollecleri ucun resm muellimleri hazirlamaq idi Mekteb 1905 ci ilde Kralja Petra kucesine sonra ise Beta Vukanovicin resm ve akvarelden ders dediyi Kral Incesenet Mektebine kocuruldukden sonra Incesenet ve Senetkarliq Mektebine cevrildi Mektebd boyuk bir impressionist nesili yetisdirdi Beta terefinden Serbiyada cekdiyi ilk resmlerden biri Milad idi Eserde serb xalqina xas olan bir movzu secilmisdi Bu sekilde o Munhen tehsilini ve Serbiya hisslerini birlesdirmeyi bacarib Resm 1900 cu ilde Parisde kecirilen Umumdunya Sergisinde numayis etdirildi ve mukafatlandirildi Burada o ozunu erinin soyadi olan Vukanovic ile teqdim etdi Onlar 1904 cu ilde Birinci Serb usyaninin yuz illiyi munasibetile Lada Serb Ressamlari Assosiasiyasinin yaradilmasinda istirak edibler Onlar muntezem olaraq bu cemiyyetin sergilerinde istirak edirdiler 1958 ci ilde Beta omurluk Lada nin fexri prezidenti secildi Beta Balkan muharibeleri zamani konullu tibb bacisi kimi calisib Xarici dil biliyi sayesinde ecnebi hekimlere komeklik edirdi Yaralilara ve xestelere yardima gore ordeni 1912 ve Serbiya Qizil Xacina xidmete gore medali 1913 ile teltif edilmisdir Birinci Dunya muharibesi illerinde Beta Vukanovicden Uros Predice mektub ve aciqca Birinci Dunya muharibesi baslayanda Rista agir xestelenir Ondan elave xestexanada yaralilara qulluq edirdi Serb ordusu ile cutluk cenuba Salonikiye daha sonra bir qrup yarali ile Marsele Fransa gedir Onun o dovrde cekdiyi akvarellerinden ikisi gunumuze gelib catmisdir Bunlar 1915 ci ilde Afrika Birliklerinden Fransiz Esgerleri ve Marsel menzeresi 1916 eserleridir Her iki resm hazirda Belqraddaki Herbi Muzeyde saxlanilir Serbiyanin Milli Banki hetta muharibe dovrunde de yaxsi emissiya siyaseti ile dinarin deyerine inami qoruyub saxlaya bildiyi ucun dovriyyede pul qitligi problemi ile uzlesdi Beta ilk partiyasi 1915 ci ilin martinda Parisde buraxilmis 50 dinarliq eskinasin dizaynini hazirlamisdi Umumilikde bu eskinaslardan 1 025 000 nusxe hazirlanmisdi ki onlardan da hec bir saxtakarliq qeyde alinmadi Lakin dinar tez zeif rengde ve yazi xetalari ile hazirlandigindan gorunusu pis olduguna gore onu herbi eskinas ve ya cil adlandiranlarin coxlu muqavimeti ile qarsilasdi Bu sebebden Milli Bank bazara sonraki buraxilisi dayandirmaq ve hemin il eskinasin tedavulden cixarilmasi qerari verdi O pullar bu gun numizmatika baximindan en qiymetli Serb eskinaslarindan biri sayilir Rista Fransanin bir nece yerinde muharibeden zerer cekmis Serbiyadan olan usaqlar ucun aciq olan Serb orta mekteblerinde mufettis isleyirdi O 1918 ci ilin evvelinde vefat etdi ve herbi qebiristanliqda defn edildi burada Beta ona abide ucaltdi ve mezarini mutemadi olaraq ziyaret etdi Vetene qayidis Yay gunu Belqrad Milli Muzeyi Muharibeden sonra Beta Serbiyaya qayitdi O 1919 cu ilde qacqinlarin sonuncu dasinmasi ile geri dondu Muharibeden evvel onlarin yasadiqlari ev xarabaliga donmusdu O dagidilmis ve ogurlanmis eve qayitmaq istemediyi ucun mulkunu Yaponiya Konsullugunun bas konsulu Milyutin Stanoevice satdi O Belqradda Telebe Evinde yasayir ve burada ressamliq muellimi isleyirdi Daha sonra Beta Kolaratsk Xalq Universitetinin binasinda atelye acdi Tezlikle o Belqradda Ressamlar Assosiasiyasini qurdu 1919 Beta Vukanovic 1921 ci ilde ise Ressamliq Mektebinde muellim oldu Ikinci Dunya muharibesi zamani o Kulturbund herekatina qosulmaqdan imtina etdi ve ozunu serb hesab etdiyini dese de bundan sonra herekatin butun imtiyazlarindan istifade etdi Resm cekmek ona bombardmanlari ve muharibe dehsetlerini def etmeye komek etdi O omrunun sonuna qeder resm cekdi Beta demek olar ki her gun oz studiyasina gedirdi orada saat 12 00 dan 14 00 a kimi qonaqlari qebul edirdi O tez tez yaxinliqdaki parkda oturub gorduyu sehneleri firca ile qeyde alirdi O 31 oktyabr 1972 ci ilde yuz yasinda vefat etdi ve Belqraddaki Yeni Qebiristanliqda defn edildi YaradiciligiRengkarliq Marko Muratla yanasi Beta Vukanovic plener istiqametinin en muhum ve tipik numayendesidir Bu istiqameti o hele Munhende yasayanda menimsemisdi Beta Vukanovic Serbiyada ressamlara plenerde islemeyi oyretmisdi Impressionizm populyarligini itirmeye baslayanda o rengarliga ustunluk vererek formani guclendirdi ve impressionizmin renglerini saxladi O portretler menzereler Vardar Makedoniya Serbiya ve Bosniya motivleri ile ve naturmortlar cekib O butun Yuqoslaviya Lada sergilerinde hemcinin Roma Munhen ve Parisde numayis etdirilib Karikatura O Yuqoslaviyada bedii karikaturanin ecdadi hesab olunur Bezi melumatlara gore o 500 den cox karikatur muellifidir lakin onlardan 140 i gunumuze qeder gelib catib Ilk karikaturalarini ibtidai mektebde muellim iseyerken cekib O buna gore cezalandirilib amma hec bir sehv etmediyine inanaraq teslim olmayib mezeli portretler cekmeyeb davam edib Onun fikrince bu hec kimi incitmir sadece eylenceli idi Karikaturalarini ilk defe 1910 cu ilde Dorduncu Lada Sergisinde teqdim edib Sergide onun 60 eseri numayis olunub O daha sonralarda karikatualarini numayis etdirdi lakin onlar hec vaxt ilk defeki sayda deyildi Bu tip eserlerde fiqur ve obraz ustunluk teskil edir O daha cox muasirlerini medeni ve ictimai heyatin taninmis simalarinin karikaturalarini cekirdi Karikaturalarin ekseriyyetini akvarelle cekirdi O 1902 ci ilde Branislav Nusicin Cemiyyetin usagi romanini oz karikaturalari ile tesvir etmisdi Omrunun sonuna yaxin o artiq karikatura cekmirdi Sonuncu cox guman ki 1954 cu ilin aprelinde gundelik Politika qezetinde derc olunan Avtokarikatura dir 1949 cu ilde Belqraddaki Milli Muzey onun 50 ye yaxin karikaturasini elde edib 1968 ci ilde teskil olunan sergiden razi qalan o daha on bir karikaturasini muzeye bagislayib Qrafika Qrafikalarinin bir hissesini Beta Vukanovic Almaniyadan getirmisdi Sonra o yeni eserler de hazirladi Belqradda onun emeyi yuksek qiymetlendirilmeyib 1902 ci ilde Romada kecirilen Bianco e nero sergisinde Italiya krali onun qrafikalarindan ikisini Serbiyanin Romadaki sefirliyinin huquq musaviri vekil Skotti ise onlardan birini alib Belqradlilarin maraginin olmamasindan meyus olan Vukanovic Serbiyanin paytaxtina geldikden bir nece il sonra telebesi Lubomir Ivanovice mis uzerinde oyma aleti hediyye etdi ve o sonradan ela qrafika ustasi oldu Beta Vukanovic vesiyyetinde 247 resm eserini pastel akvarel ve resmleri Belqrad seherinin muzeyine bagislayib Bundan elave muzey onun emalatxanasindan bezi esyalar o cumleden onun olumunden sonra irsine elave edilmis medallar ferqlenme nisanlari elde etmisdir ki bu da umumilikde 293 eksponatdir Esas islerinin siyahisiRiste Vukanovicin portretiRiste Vukanovicin portreti Sofiyadaki muzey Vuk Karadjicin portreti Belqrad Seher Kitabxanasindaki Vuk Zali Cenaze evi Belqrad Meclisinin binasi Menim terasimda Belqrad belediyye binasi Yay gunu Belqrad Milli Muzeyi Mesihin sohreti Parisde kecirilen Umumdunya Sergisinde mukafatlandirilib Resm Ikinci Dunya muharibesi zamani yoxa cixib ve yalniz reproduksiyalari movcuddur Gavali toplamaq Maliyye Nazirliyinin binasi Karikaturalar toplusu onun dostu Kral Petar Qarageorgiyevice mexsus oldugu guman edilir lakin bu hec vaxt subuta yetirilmemisdir IstinadlarMikuz J Beta Vukanovic Vukanovic Beta ing Grove Art Online J Turner Oxford England Houndmills Basingstoke England New York OUP 2017 doi 10 1093 GAO 9781884446054 ARTICLE T090283 Pavloviћ Loncharski 2007 Milovanoviћ 2011 Petroviћ 2011 Pavloviћ Loncharski 2007 seh 54 KATALOG NEPOKRETNIH KULTURNIH DOBARA NA PODRUChЈU GRADA BEOGRADA Cultural Properties in Belgrade Sluzhbeni list grada Beograda br 23 84 2018 04 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 04 20 first missing last Istoriјat Fakulteta primeњenih umetnosti Zvanichna prezentaciјa Univerzitet umetnosti u Beogradu Fakultet primeњenih umetnosti 2018 04 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 02 08 Јovichiћ 2013 seh 10 11 Ћiriћ 2007 Panteliћ 2016 seh 132 Panteliћ 2016 seh 131 Pavloviћ Loncharski 2007 seh 59 Losh 2015 Zabavnik Muzeј grada Beograda Legat Bete Vukanoviћ Portret Vuka Karaџiћa Centralna biblioteka grada Beograda Vukova sala 2014 07 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 06 15 EdebiyyatNarodna enciklopediјa Stanoјe Stefanoviћ ru Zagreb 1925 1929 Protiћ Miodrag B Srpsko slikarstvo XX veka Tom 1 Biblioteka Sinteze YU Beograd Nolit 1970 42strana Zabavnik www rts rs Beograd Radio Beograd 1 2012 04 15 Istifade tarixi 2016 09 10 Legat Bete Vukanoviћ www mgb org rs Beograd Muzeј grada Beograda 2016 08 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 09 10 Petroviћ Petar Na parove razbroј s Politikin Zabavnik 3112 2011 09 30 Istifade tarixi 2016 09 10 Pavloviћ Loncharski Vera Kuћa Riste i Bete Vukanoviћ kuћa sa plavim perunikama Spomenichko nasleђe Zavod za zashtitu spomenika kulture grada Beograda 8 2007 Istifade tarixi 2016 09 10 Ћiriћ Soњa Kofer slikarke Babet Politikin Zabavnik 2007 2007 01 09 Istifade tarixi 2016 09 10 Milovanoviћ S Nemica sa dushom Srpkiњe Pravda 2011 10 03 2021 04 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 09 10 Losh Tatјana Zlatnim rukama Beta negovala srpske raњenike Vecherњe Novosti Kompaniјa Novosti 2015 12 09 Istifade tarixi 2016 09 10 Ћiriћ Soњa Kratka likovna istoriјa dinara Vreme Beograd NP Vreme d o o 1180 2013 08 15 Istifade tarixi 2016 09 15 Panteliћ Svetlana Novchanica od 50 dinara iz 1914 Od ruzhnog pacheta do labuda Bankars Xarici kecidlerLegacy Photo of Beta Vukanovic YouTube channel Licni stavovi Nepozeljni jer su Nemci danas rs accessed 10 may 2018