Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə . |
Karikatur və ya Karikatura (lat. carrus – şişirtmək, italyanca yükləmək, şişirtmək) — ictimai-siyasi və məişət mövzularında satirik və ya yumoristik rəsm.
Karikaturlar çox vaxt siyasi məzmunlu olur. Şəkil karikaturların yaradıcıları karikaturçular və ya karikaturçu rəssamlar adlanır.
Karukaturada çox vaxt söhbət mövcud dəyərlər və ya siyasi münasibətlərə tənqidi əhatə edən satiranın şəkil formasından gedir. Bu, adətən, cəmiyyətdə qarşıdurmalarda "silah" kimi də tətbiq edilir. Karikatur bilərəkdən verilmiş hadisənin və ya şəxsin xarakterik cizgilərini şişirdilmiş və təhrif olunmuş formada təsvir edərək əldə edilən reallığın kontrastı və etirazı əsasında kənar şəxsləri düşünməyə vadar edir. Tez-tez karikatur aktual hadisəyə sarkastik-ironik baxımdan yanaşır. Burada təsvir olunan hadisə və şəxsin malik olduğu çatışmazlığı və səhvləri qabarıq göstərilir və bu və ya digər formada rəssamlıq texnikasının köməyi ilə onu gülməli vəziyyətə salır.
Tarixi
İlk karikatur rəsmləri Antik dövrlərdə çəkilmişdir. Qədim Misir papiruslarının, yunan vazalarının üzərində və ya Roma divar rəsmlərində qədim karikaturun izlərinə rast gəlinir. Orta əsr kilsələrinin divarlarında və sütunlarında, kitablarda satirik motivli şəkillər vardır. Avropada Reformasiya hərəkatı dövründə protestantlığın və katolikliyin tərəfdarları bir-birlərini karikatur ilə təqnid emişdilər. Leonardo da Vinçinin işlərində də bir neçə satirik məzmunlu şəkillər vardır. XVI əsrdə Karacci qardaşları karikatur ilə məşğul olmuşlar. XVII əsrdə Hollandiyada mənəvi-satirik qrafiklərə rast gəlinir. Cəmiyyətlə bağlı karikaturanın inkişafı XVIII əsrdə İngiltərədə baş verir.
Azərbaycanda karikatur
Azərbaycanda karikaturun ilk əlamətlərinə orta əsr rəssamlarının (Kamal Təbrizi və başqaları) yaradıcılığında təsadüf edilir. Müstəqil janr kimi XX əsrin əvvəllərində rus satirif qrafikası və "Molla Nəsrəddin" jurnalının ideya-bədii təsiri nəticəsində yaranmışdır. Molla Nəsrəddinçi rəssamlar Ə.Əzimzadə, O.Şmerlinq, İ.Rotter, B.Telinqater (Beno), X.Musayev və başqalarının bu sahədə mühüm xidmətləri olmuşdur. Azərbaycan rəssamlarından Q.Xalıqov, İ.Axundov, K.Kazımzadə, Nəcəfqulu və başqa milli katikaturun tanınmış yaradıcılarıdır. 1952-ci ildə "Kirpi" jurnalının nəşri ilə karikaturun mövzu dairəsi daha da genişlənmişdir.
Mənbə
- Cəlil Məmmədquluzadə ensiklopediyası. Bakı,2008
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Karikatur ve ya Karikatura lat carrus sisirtmek italyanca yuklemek sisirtmek ictimai siyasi ve meiset movzularinda satirik ve ya yumoristik resm Aktyor Carli Caplinin karikaturu Karikaturlar cox vaxt siyasi mezmunlu olur Sekil karikaturlarin yaradicilari karikaturcular ve ya karikaturcu ressamlar adlanir Karukaturada cox vaxt sohbet movcud deyerler ve ya siyasi munasibetlere tenqidi ehate eden satiranin sekil formasindan gedir Bu adeten cemiyyetde qarsidurmalarda silah kimi de tetbiq edilir Karikatur bilerekden verilmis hadisenin ve ya sexsin xarakterik cizgilerini sisirdilmis ve tehrif olunmus formada tesvir ederek elde edilen realligin kontrasti ve etirazi esasinda kenar sexsleri dusunmeye vadar edir Tez tez karikatur aktual hadiseye sarkastik ironik baximdan yanasir Burada tesvir olunan hadise ve sexsin malik oldugu catismazligi ve sehvleri qabariq gosterilir ve bu ve ya diger formada ressamliq texnikasinin komeyi ile onu gulmeli veziyyete salir TarixiIlk karikatur resmleri Antik dovrlerde cekilmisdir Qedim Misir papiruslarinin yunan vazalarinin uzerinde ve ya Roma divar resmlerinde qedim karikaturun izlerine rast gelinir Orta esr kilselerinin divarlarinda ve sutunlarinda kitablarda satirik motivli sekiller vardir Avropada Reformasiya herekati dovrunde protestantligin ve katolikliyin terefdarlari bir birlerini karikatur ile teqnid emisdiler Leonardo da Vincinin islerinde de bir nece satirik mezmunlu sekiller vardir XVI esrde Karacci qardaslari karikatur ile mesgul olmuslar XVII esrde Hollandiyada menevi satirik qrafiklere rast gelinir Cemiyyetle bagli karikaturanin inkisafi XVIII esrde Ingilterede bas verir Azerbaycanda karikaturAzerbaycanda karikaturun ilk elametlerine orta esr ressamlarinin Kamal Tebrizi ve basqalari yaradiciliginda tesaduf edilir Musteqil janr kimi XX esrin evvellerinde rus satirif qrafikasi ve Molla Nesreddin jurnalinin ideya bedii tesiri neticesinde yaranmisdir Molla Nesreddinci ressamlar E Ezimzade O Smerlinq I Rotter B Telinqater Beno X Musayev ve basqalarinin bu sahede muhum xidmetleri olmusdur Azerbaycan ressamlarindan Q Xaliqov I Axundov K Kazimzade Necefqulu ve basqa milli katikaturun taninmis yaradicilaridir 1952 ci ilde Kirpi jurnalinin nesri ile karikaturun movzu dairesi daha da genislenmisdir MenbeCelil Memmedquluzade ensiklopediyasi Baki 2008Hemcinin baxAzerbaycan karikaturunun tarixiXarici kecidler