Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Berlinqton (ing. Burlington) — ABŞ-ın Vermont ştatının ən sıx məskunlaşmış şəhəri və Çittenden dairəsinin inzibati mərkəzi. Kanada–Amerika Birləşmiş Ştatları sərhədinin 72 km (45 mil) cənubunda və Monrealın 153 km (95 mil) cənubunda yerləşir. 2020-ci il ABŞ əhalisinin siyahıyaalınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 44,743 nəfər idi. Bu, ABŞ-ın 50 ştatında öz ştatının ən böyük şəhəri olan ən az əhalisi olan şəhərdir.
| Berlinqton | |||
|---|---|---|---|
| Burlington | |||
 | |||
| |||
| HGYO | |||
| Ölkə | |||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| Əsası qoyulub | 1783 | ||
| Sahəsi |
| ||
| Mərkəzin hündürlüyü | 61 ± 1 m | ||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi |
| ||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||
| Telefon kodu | +1 802 | ||
| Poçt indeksi | 05401–05402, 05405–05406, 05408, 5401, 5406 | ||
| Nəqliyyat kodu | 802 | ||
| Digər | |||
| burlingtonvt.gov | |||
| | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Bölgənin ali təhsil mərkəzi olan Berlinqton, Vermont Universitetinin (UVM) və yerləşdiyi şəhərdir. Vermontun ən böyük xəstəxanası olan UVM Tibb Mərkəzi də şəhər daxilindədir. Berlinqton şəhəri Vermontun ən böyük hava limanı olan Patrik Lihi Berlinqton Beynəlxalq Hava Limanına sahibdir; hava limanı qonşu Cənubi Berlinqtonda yerləşir. 2015-ci ildə Berlinqton ABŞ-da tamamilə bərpa olunan enerji ilə işləyən ilk şəhər oldu.
Tarixi
İlk dövrlərdən XX əsrin əvvəllərinə qədər
Berlinqton adının mənşəyi ilə bağlı iki fərziyyə mövcuddur. Birinci fərziyyəyə görə, şəhər , 3-cü Berlinqton Qrafının şərəfinə adlandırılıb. İkinci fərziyyəyə əsasən isə, ad Nyu-Yorkun nüfuzlu və varlı Burling ailəsinə ithaf edilib. Həmin ailənin üzvləri şəhərin rəsmi torpaq sahibləri arasında qeyd olunmasa da, qonşu bölgələrdə geniş torpaq sahələrinə sahib idilər və bəzi ərazilər Berlinqton ilə eyni gündə onlara verilmişdi.
Berlinqton, Nyu-Hempşir qrantlarından biri kimi, 7 iyun 1763-cü ildə New Hampshire koloniyasının qubernatoru Benning Wentworth tərəfindən Samuel Willis və daha 63 nəfərə verildi. 1775-ci ilin yayında məskunlaşanlar burada torpaq təmizləməyə və bir neçə kütük ev tikməyə başladılar, lakin Amerika İnqilabi Müharibəsinin başlanması daimi məskunlaşmanı gecikdirdi. Şəhər 1785-ci ildə təşkil olundu. 5 sentyabr 1901-ci ildə ABŞ-ın vitse-prezidenti Teodor Ruzvelt Berlinqtonda Vətəndaş Müharibəsi veteranlarına müraciət etdi. Doqquz gün sonra, Prezident MakKinlinin vəfatı ilə Ruzvelt ABŞ prezidenti oldu.
Müasir dövr
2021-ci ildə İsrail-Fələstin münaqişəsindən sonra şəhər şurası 13 sentyabrda "Fələstin xalqı ilə həmrəylik haqqında qətnamə" ilə bağlı səsvermə keçirməyi planlaşdırdı. Qətnamə şəhər şurasını "Fələstin xalqı ilə həmrəyliyini ifadə etməyə, anti-boykot qanunvericiliyini pisləməyə və İsrailə qarşı zorakılıqsız təzyiq göstərməyi hədəfləyən Fələstin rəhbərliyindəki Boykot, İnvestisiyaların Geri Çəkilməsi və Sanksiyalar (BDS) hərəkatını dəstəkləməyə" çağırırdı. Qətnamənin müəllifləri onun əsaslandırmasını Qərb Sahilində İsrail məskunlaşmaları, Qəzzanın "hərbi mühasirə və iqtisadi blokadası", eləcə də ABŞ-ın İsrailə hərbi yardımı ilə əlaqələndirirdilər. Onlar həmçinin Human Rights Watch və təşkilatlarının İsraili aparteid cinayətində günahlandıran hesabatlarına istinad edirdilər.
Amerika Yəhudi Komitəsi qətnaməni "yanıldıcı və birtərəfli" adlandırdı və onun yalnız İsrailə yönəlməsini tənqid etdi. Yerli ravvinlər və ictimai qrupların koalisiyası qətnaməni Yəhudi yüksək bayramları (Roş Haşana və Yom Kipur) arasında keçirilən səsvermənin vaxtına və antisemitizmin artacağı qorxusuna görə pislədi. Berlinqtonun keçmiş meri Miro Vaynberqer qətnaməni "uyğunsuz və zərərli" adlandırdı. Şəhər şurası 6–5 səs fərqi ilə qətnaməni geri çəkməyə qərar verdi.
2023-cü ildə Şükranlıq günü tətilində üç fələstinli-amerikalı tələbə silahlı hücuma məruz qaldı və yaralandı.
Coğrafiyası
Berlinqton şəhəri Çamplain gölünün şərq sahilində, şimalında yerləşir. O, mənsəbindən təxminən 9,7 km (6 mil) cənuba uzanan bir torpaq zolağında tikilib və sahildən 91 metr (300 fut) hündürlüyə qədər qalxır.
XIX əsrdə şəhərin indiki mərkəzində böyük bir dərənin olduğu yer tullantılar və çirkab suları ilə doldurularaq inkişafa yer açmaq üçün düzəldildi.
Əhalisi
2020-ci il ABŞ əhalisinin siyahıyaalınmasına görə, Burlingtonda 44,743 nəfər yaşayırdı. Şəhərin irqi tərkibi belə idi:
- 85,6% Ağ
- 4,4% Qara və ya Afrika mənşəli amerikalı
- 0,4% Amerikan Hindisi
- 4,6% Asiyalı
- 4,8% iki və ya daha çox irqdən olanlar
Latınamerikalı və ya ispan mənşəli əhali ümumi əhalinin 3,8%-ni təşkil edirdi. Şəhərdə 17,174 ev təsərrüfatı vardı və hər ev təsərrüfatında orta hesabla 2,16 nəfər yaşayırdı.
Demoqrafiyası
Şəxsi gəlir
2017–2021-ci illər üçün aparılan Amerika İcma Sorğusuna görə, şəhərdə ev təsərrüfatlarının orta illik gəliri 59,331 dollar idi. Tam iş günü işləyən kişilər üçün bu rəqəm 50,552 dollar, qadınlar üçün isə 38,418 dollar təşkil edirdi. Şəhərin adambaşına düşən gəliri 34,054 dollar idi. Əhalinin təxminən 23,8%-i yoxsulluq həddindən aşağı yaşayırdı.
Evdar-yaşayış binalarının orta dəyəri 338,100 dollar idi.
İqtisadiyyat
Berlinqton iqtisadiyyatı təhsil, səhiyyə xidmətləri, ticarət, nəqliyyat, kommunal xidmətlər və bəzi istehsalat sahələrinə əsaslanır. Fevral 2023-cü ildə şəhərdə işsizlik səviyyəsi 2,1% idi. 2022-ci ildə orta illik əmək haqqı 63,180 dollar, ştat üzrə isə 59,190 dollar idi.
2019-cu ildə Moody's şəhərin kredit reytinqini "yüksək" keyfiyyətli Aa3 səviyyəsində qiymətləndirdi.
Biznes və sənaye
Şəhərin və ümumilikdə ştatın ən böyük işəgötürənləri Vermont Universiteti Tibb Mərkəzi (8,200-dən çox işçi) və Vermont Universitetidir (4,125 işçi).
Berlinqtonda fəaliyyət göstərən şirkətlər arasında restoran avadanlığı istehsal edən Blodgett Ovens, General Electric-in səhiyyə proqram təminatı şöbəsi və General Dynamics-in 450 işçisi olan Silah və Texniki Məhsullar bölməsi yer alır.
Ben & Jerry's 1978-ci ildə Berlinqtonda bir yanacaqdoldurma məntəqəsində ilk dondurma dükanını açdı və indi qlobal bazara sahibdir. Berlinqtonda yerləşən digər məşhur brendlər Burton Snowboards, Bruegger's, Lake Champlain Chocolates, Rhino Foods və Seventh Generation Inc.-dir.
İstinadlar
- United States. Bureau of the Census 2016 U.S. Gazetteer Files (ing.). Washington, D.C.: U.S. Census Bureau, 2016.
- United States. Bureau of the Census 2010 U.S. Gazetteer Files (ing.). Washington, D.C.: U.S. Census Bureau, 2010.
- https://data.census.gov/cedsci/table?q=United%20States&tid=DECENNIALPL2020.P1.
- 2020 United States Census. / red. ABŞ əhalinin siyahıya alınması bürosu
- https://zipcode.org/city/VT/BURLINGTON.
Xarici keçidlər
VikiSəyahətdə Burlington (Vermont) haqqında səyahət məlumatları var.
- Berlinqton şəhərinin rəsmi saytı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Berlinqton ing Burlington ABS in Vermont statinin en six meskunlasmis seheri ve Cittenden dairesinin inzibati merkezi Kanada Amerika Birlesmis Statlari serhedinin 72 km 45 mil cenubunda ve Monrealin 153 km 95 mil cenubunda yerlesir 2020 ci il ABS ehalisinin siyahiyaalinmasina esasen seherin ehalisi 44 743 nefer idi Bu ABS in 50 statinda oz statinin en boyuk seheri olan en az ehalisi olan seherdir BerlinqtonBurlingtonBayraq d 44 29 15 sm e 73 13 53 q u H G Y OOlke ABSTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1783Sahesi 40 126745 km 40 126738 km 1 aprel 2010 Merkezin hundurluyu 61 1 mEhalisiEhalisi 44 743 nef 1 aprel 2020 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 1 802Poct indeksi 05401 05402 05405 05406 05408 5401 5406Neqliyyat kodu 802Digerburlingtonvt govXeriteni goster gizle Berlinqton Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bolgenin ali tehsil merkezi olan Berlinqton Vermont Universitetinin UVM ve yerlesdiyi seherdir Vermontun en boyuk xestexanasi olan UVM Tibb Merkezi de seher daxilindedir Berlinqton seheri Vermontun en boyuk hava limani olan Patrik Lihi Berlinqton Beynelxalq Hava Limanina sahibdir hava limani qonsu Cenubi Berlinqtonda yerlesir 2015 ci ilde Berlinqton ABS da tamamile berpa olunan enerji ile isleyen ilk seher oldu TarixiIlk dovrlerden XX esrin evvellerine qeder Berlinqton adinin menseyi ile bagli iki ferziyye movcuddur Birinci ferziyyeye gore seher 3 cu Berlinqton Qrafinin serefine adlandirilib Ikinci ferziyyeye esasen ise ad Nyu Yorkun nufuzlu ve varli Burling ailesine ithaf edilib Hemin ailenin uzvleri seherin resmi torpaq sahibleri arasinda qeyd olunmasa da qonsu bolgelerde genis torpaq sahelerine sahib idiler ve bezi eraziler Berlinqton ile eyni gunde onlara verilmisdi Berlinqton Nyu Hempsir qrantlarindan biri kimi 7 iyun 1763 cu ilde New Hampshire koloniyasinin qubernatoru Benning Wentworth terefinden Samuel Willis ve daha 63 nefere verildi 1775 ci ilin yayinda meskunlasanlar burada torpaq temizlemeye ve bir nece kutuk ev tikmeye basladilar lakin Amerika Inqilabi Muharibesinin baslanmasi daimi meskunlasmani gecikdirdi Seher 1785 ci ilde teskil olundu 5 sentyabr 1901 ci ilde ABS in vitse prezidenti Teodor Ruzvelt Berlinqtonda Vetendas Muharibesi veteranlarina muraciet etdi Doqquz gun sonra Prezident MakKinlinin vefati ile Ruzvelt ABS prezidenti oldu Muasir dovr 2021 ci ilde Israil Felestin munaqisesinden sonra seher surasi 13 sentyabrda Felestin xalqi ile hemreylik haqqinda qetname ile bagli sesverme kecirmeyi planlasdirdi Qetname seher surasini Felestin xalqi ile hemreyliyini ifade etmeye anti boykot qanunvericiliyini pislemeye ve Israile qarsi zorakiliqsiz tezyiq gostermeyi hedefleyen Felestin rehberliyindeki Boykot Investisiyalarin Geri Cekilmesi ve Sanksiyalar BDS herekatini desteklemeye cagirirdi Qetnamenin muellifleri onun esaslandirmasini Qerb Sahilinde Israil meskunlasmalari Qezzanin herbi muhasire ve iqtisadi blokadasi elece de ABS in Israile herbi yardimi ile elaqelendirirdiler Onlar hemcinin Human Rights Watch ve teskilatlarinin Israili aparteid cinayetinde gunahlandiran hesabatlarina istinad edirdiler Amerika Yehudi Komitesi qetnameni yanildici ve birterefli adlandirdi ve onun yalniz Israile yonelmesini tenqid etdi Yerli ravvinler ve ictimai qruplarin koalisiyasi qetnameni Yehudi yuksek bayramlari Ros Hasana ve Yom Kipur arasinda kecirilen sesvermenin vaxtina ve antisemitizmin artacagi qorxusuna gore pisledi Berlinqtonun kecmis meri Miro Vaynberqer qetnameni uygunsuz ve zererli adlandirdi Seher surasi 6 5 ses ferqi ile qetnameni geri cekmeye qerar verdi 2023 cu ilde Sukranliq gunu tetilinde uc felestinli amerikali telebe silahli hucuma meruz qaldi ve yaralandi CografiyasiBerlinqton seheri Camplain golunun serq sahilinde simalinda yerlesir O mensebinden texminen 9 7 km 6 mil cenuba uzanan bir torpaq zolaginda tikilib ve sahilden 91 metr 300 fut hundurluye qeder qalxir XIX esrde seherin indiki merkezinde boyuk bir derenin oldugu yer tullantilar ve cirkab sulari ile doldurularaq inkisafa yer acmaq ucun duzeldildi Ehalisi2020 ci il ABS ehalisinin siyahiyaalinmasina gore Burlingtonda 44 743 nefer yasayirdi Seherin irqi terkibi bele idi 85 6 Ag 4 4 Qara ve ya Afrika menseli amerikali 0 4 Amerikan Hindisi 4 6 Asiyali 4 8 iki ve ya daha cox irqden olanlar Latinamerikali ve ya ispan menseli ehali umumi ehalinin 3 8 ni teskil edirdi Seherde 17 174 ev teserrufati vardi ve her ev teserrufatinda orta hesabla 2 16 nefer yasayirdi DemoqrafiyasiSexsi gelir 2017 2021 ci iller ucun aparilan Amerika Icma Sorgusuna gore seherde ev teserrufatlarinin orta illik geliri 59 331 dollar idi Tam is gunu isleyen kisiler ucun bu reqem 50 552 dollar qadinlar ucun ise 38 418 dollar teskil edirdi Seherin adambasina dusen geliri 34 054 dollar idi Ehalinin texminen 23 8 i yoxsulluq heddinden asagi yasayirdi Evdar yasayis binalarinin orta deyeri 338 100 dollar idi IqtisadiyyatBerlinqton iqtisadiyyati tehsil sehiyye xidmetleri ticaret neqliyyat kommunal xidmetler ve bezi istehsalat sahelerine esaslanir Fevral 2023 cu ilde seherde issizlik seviyyesi 2 1 idi 2022 ci ilde orta illik emek haqqi 63 180 dollar stat uzre ise 59 190 dollar idi 2019 cu ilde Moody s seherin kredit reytinqini yuksek keyfiyyetli Aa3 seviyyesinde qiymetlendirdi Biznes ve senaye Seherin ve umumilikde statin en boyuk isegoturenleri Vermont Universiteti Tibb Merkezi 8 200 den cox isci ve Vermont Universitetidir 4 125 isci Berlinqtonda fealiyyet gosteren sirketler arasinda restoran avadanligi istehsal eden Blodgett Ovens General Electric in sehiyye proqram teminati sobesi ve General Dynamics in 450 iscisi olan Silah ve Texniki Mehsullar bolmesi yer alir Ben amp Jerry s 1978 ci ilde Berlinqtonda bir yanacaqdoldurma menteqesinde ilk dondurma dukanini acdi ve indi qlobal bazara sahibdir Berlinqtonda yerlesen diger meshur brendler Burton Snowboards Bruegger s Lake Champlain Chocolates Rhino Foods ve Seventh Generation Inc dir IstinadlarUnited States Bureau of the Census 2016 U S Gazetteer Files ing Washington D C U S Census Bureau 2016 United States Bureau of the Census 2010 U S Gazetteer Files ing Washington D C U S Census Bureau 2010 https data census gov cedsci table q United 20States amp tid DECENNIALPL2020 P1 2020 United States Census red ABS ehalinin siyahiya alinmasi burosu https zipcode org city VT BURLINGTON Xarici kecidlerVikianbarda Berlinqton ile elaqeli mediafayllar var VikiSeyahetde Burlington Vermont haqqinda seyahet melumatlari var Berlinqton seherinin resmi sayti