Bağırsaqboşluqlular (lat. Coelenterata) — heyvanlar aləminə aid heyvan bölməsi.
Bağırsaqboşluqlular | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Bölmə: Bağırsaqboşluqlular | ||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
|
Ümumi xarakteristika
Bağırsaqboşluqlular yalnız su və əksər hallarda dəniz həyat tərzi keçirirlər. Onların bəziləri sərbəst üzən, sayca çox olan bəzi formaları isə oturaq və dibə yapışan heyvanlardır. Onların oturaq formaları , sərbəst üzənləri isə meduzalardır. Bu tipə 9000-ə qədər növ daxildir. Tipin səciyyəvi əlaməti isə bağırsaq boşluğunda və bədənində dalayıcı hüceyrələrin olmasıdır.
Xarici quruluşu
Bağırsaqboşluqların quruluşu radial şüalı simmetriya ilə xarakterizə olunur. Bədəndə boylama istiqamətində bir əsas ox müəyyən edilir ki, onun da ətrafında radial qayda da müxtəlif orqanlar yerləşmişdir. Radial simmetriyanın sırası təkrarlanan orqanların sayından asılıdır. Oturaq həyat tərzi keçirirlər. Oturaq heyvanlarda bir qütb adətən yapışmağa xidmət edir.
Bədən quruluşu iki qatdan ibarətdir. İki rüşeym lövhəsi-ektoderma və endoderma formalaşır. Ektoderma və endoderma mezoqley qatı ilə ayrılmışdır. Bağırsaqboşluqların bədəni ən sadə halda bir tərəfi açıq kisəyə bənzəyir. Ektodemada olan yalnız bu tipə aid canlılara aiddir.
Daxili quruluşu
- Həzm sistemi — entoderma ilə döşənmiş kisənin boşluğunda qidanın həzm prosesi gedir, dəlik isə ağız rolunu oynayır. Ağız, adətən qidanı tutmağa xidmət edən bir və ya bir neçə qolcuqla əhatə olunmuşdur. Həzm olunmamış qida qalıqları bədəndən ağız dəliyi vasıtəsilə kənar edilir. Qolcuqlar arasında yerləşən tək dəlik həm ağız, həm də anus dəliyi rolunu onayır.
- Tənəffüs — bütün bədən səthi ilə gedir.
- Sinir sistemi — sinir hüceyrələri ektodermada bütün bədən boyu yayılmışdır. Qıcıqlanma və refleks qabiliyyəti vardır.
- Çoxalması — qeyri-cinsi () və cinsi yolla çoxalır.
Azərbaycanda yayılması
Xəzər dənizində 5 növü yaşayır: Cordylophora caspia sahil zonasında 85 m qədər dərinlikdə yaşayır. Bougainvillia meqas növünün koloniyası şaxələdir və bir necə polopdən ibarətdir. Moerisia pallasi-nin iki cür koloniyası vardır,onların biri substratda, o birisi isə planktonda yaşayır. Moersia maeotica polipləri dənizin dibində oturaq həyat keçirirlər. Onlar həm koloniya və həm də sərbəst yaşayırlar. Blackfordia virginisa həm polip, həm də meduzoid formasına malikdir. Xəzərə 1962-ci ildə gəlmişdir.
Təsnifatı
Bağırsaqboşluqlar tipinə 3 sinif aiddir.
- Hidroidlər (Hydrozoa)
- Sifoid meduzaları (Scyphozoa)
- Mərcan polipləri Anthozoa
Bağırsaqboşluqluların 2 qatı var.
- ektoderma
- endoderma
İstinadlar
- http://fossilworks.org/bridge.pl?a=taxonInfo&taxon_no=98621.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bagirsaqbosluqlular lat Coelenterata heyvanlar alemine aid heyvan bolmesi BagirsaqbosluqlularElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme BagirsaqbosluqlularBeynelxalq elmi adiCoelenterata Berthold Hatschek 1888Seklin VikiAnbarda axtarisiFW 98621Umumi xarakteristikaBagirsaqbosluqlular yalniz su ve ekser hallarda deniz heyat terzi kecirirler Onlarin bezileri serbest uzen sayca cox olan bezi formalari ise oturaq ve dibe yapisan heyvanlardir Onlarin oturaq formalari serbest uzenleri ise meduzalardir Bu tipe 9000 e qeder nov daxildir Tipin seciyyevi elameti ise bagirsaq boslugunda ve bedeninde dalayici huceyrelerin olmasidir Xarici qurulusuBagirsaqbosluqlarin qurulusu radial suali simmetriya ile xarakterize olunur Bedende boylama istiqametinde bir esas ox mueyyen edilir ki onun da etrafinda radial qayda da muxtelif orqanlar yerlesmisdir Radial simmetriyanin sirasi tekrarlanan orqanlarin sayindan asilidir Oturaq heyat terzi kecirirler Oturaq heyvanlarda bir qutb adeten yapismaga xidmet edir Beden qurulusu iki qatdan ibaretdir Iki ruseym lovhesi ektoderma ve endoderma formalasir Ektoderma ve endoderma mezoqley qati ile ayrilmisdir Bagirsaqbosluqlarin bedeni en sade halda bir terefi aciq kiseye benzeyir Ektodemada olan yalniz bu tipe aid canlilara aiddir Daxili qurulusuHezm sistemi entoderma ile dosenmis kisenin boslugunda qidanin hezm prosesi gedir delik ise agiz rolunu oynayir Agiz adeten qidani tutmaga xidmet eden bir ve ya bir nece qolcuqla ehate olunmusdur Hezm olunmamis qida qaliqlari bedenden agiz deliyi vasitesile kenar edilir Qolcuqlar arasinda yerlesen tek delik hem agiz hem de anus deliyi rolunu onayir Teneffus butun beden sethi ile gedir Sinir sistemi sinir huceyreleri ektodermada butun beden boyu yayilmisdir Qiciqlanma ve refleks qabiliyyeti vardir Coxalmasi qeyri cinsi ve cinsi yolla coxalir Azerbaycanda yayilmasiXezer denizinde 5 novu yasayir Cordylophora caspia sahil zonasinda 85 m qeder derinlikde yasayir Bougainvillia meqas novunun koloniyasi saxeledir ve bir nece polopden ibaretdir Moerisia pallasi nin iki cur koloniyasi vardir onlarin biri substratda o birisi ise planktonda yasayir Moersia maeotica polipleri denizin dibinde oturaq heyat kecirirler Onlar hem koloniya ve hem de serbest yasayirlar Blackfordia virginisa hem polip hem de meduzoid formasina malikdir Xezere 1962 ci ilde gelmisdir TesnifatiBagirsaqbosluqlar tipine 3 sinif aiddir Hidroidler Hydrozoa Sifoid meduzalari Scyphozoa Mercan polipleri Anthozoa Bagirsaqbosluqlularin 2 qati var ektoderma endodermaIstinadlarhttp fossilworks org bridge pl a taxonInfo amp taxon no 98621 Hemcinin bax