Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Banat bolqarları və ya Palçane — Banat vilayətində yaşayan bolqarların etnik qrupu. Yazılı ədəbiyyatda banat-bolqar dilindən istifadə edirlər. Banat bolqarlarının çoxu Pavlikanlar hərəkatının üzvü olmuşların törəmələridir. Yazıda latın əlifbasından istifadə edirlər. Banat bolqarlarının böyük əksəriyyəti katolikdir.
| Ümumi sayı | |||
|---|---|---|---|
| 22 min | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| |||
| Dili | |||
|
| |||
| İrqi | |||
| Avropoid | |||
| Dini | |||
| Mənşəyi | |||
| Bolqarıstan | |||
| Qohum xalqlar | |||
Həyat və mədəniyyət
Mədəni anlamda banat bolqarları 1866-cı ilə qədər xorvatların təsir dairəsində olmuşdur. Onların kilsə xadimlərinin böyük əksəriyyəti xorvat idi, üstəlik uşaqları xorvat dilində təhsil alırdı. Bununla belə məhs bu dövrdə xorvat və macar latın əlifbası əsasında banat danışığına uyğun əlifba tərtib edilir. Bu işdə maraqlı olan müəllimlər (bolqar və alman) kitabları tərcümə edir, dərsliklər tərtib edir və yerli ləhcədə qəzet buraxırdılar.
Ancaq 1899-cu ildə Macar hakimiyyəti ölkədə macvar dilinin məcburi şəkildə tətbiqinə və yerli ləhcələrin qadağan olunmasına başlayır. Bu kimi addımlar Birinci Dünya müharibəsinin sonuna qədər davam edir. Bundan sonra isə bölgədə rumın və serb mdəniyyətinin təsiri güclənir. 1930-cu illərdə "Banat bolqarlarının xəbərləri" adlı qəzet işıq üzü görür. Burada bədii ədəbiyyatdan tərcümələr nəşr edilir, yerli dialektdə orijinal şeirlər və hekayələr nəşr olunurdu. 1947-ci ildən Runımiya hakimiyyəti bolqarlara məktəblərdə ana dilində təhsil almalarına icazə verir.
Banat bolqarlarının musiqisi bir çox şifahi və musiqili xüsusiyyətləri ilə bolqar xalq musiqisinin ayrı bir şöbəsi kimi təsnif edilir. Onların musiqisinə rumın, serb, macar musiqisi böyük təsir göstərmişdir. Nəticədə bolqar kolyadları şəhər tipli mahnılarla əvəz edilmişdir. Roma katolik kilsəsinin qanunları müəyyən dərəcədə mahnı tiplərinə də öz təsirini göstərmişdir Banat bolqarları bir çox bolqar bayramlarını qoruyub saxlasalarda, digər qonşu xalqların bayramlarını da mənimsəmişlər. Ən məşhur bayramlarından biri Faršángji və ya karnavaldır.. Banat bolqarları qonşu xalqların rəqslərinə də maraq göstərmişlər. Məsələn: macarların Çardaş rəqsi.
Seçilmiş faktlar
1845-ci ildə Banat bolqarları Telepa yaşayış məmntəqəsini salmışlar. Hansı ki, Trianon sülh müqaviləsindən sonra bu bölgə müasir Rumıniyanın ərazisinə düşmüşdür. Bundan başqa onlar Banatda digər yaşayış məskənlərinində əsasını qoymuşlar.
İstinadlar
- Журнал «Родина»: Пальчене
- . "Песните на банатските българи". Северозападна България: Общности, Традиции, Идентичност. Регионални Проучвания На Българския Фолклор (Bulgarian). София. 2002. ISSN 0861-6558.
- Янков, Ангел. "Календарните празници и обичаи на банатските българи като белег за тяхната идентичност". Северозападна България: Общности, Традиции, Идентичност. Регионални Проучвания На Българския Фолклор (Bulgarian). София. 2002. ISSN 0861-6558.
- "(Euro)Faršángji 2007" (PDF). Náša glás (Banat Bulgarian) (4). 2007. 2007-09-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2011-03-25.
Ədəbiyyat
- Иванова, Ценка. Говорът и книжовноезиковата практика на българите-католици от сръбски Банат (Bulgarian). LiterNet. İstifadə tarixi: 2006-08-05.
- . Изследвания за българите в Седмиградско и Банат (Bulgarian). София: Наука и изкуство. 1987. OCLC 19361300.
- Нягулов, Благовест. Банатските българи. Историята на една малцинствена общност във времето на националните държави (Bulgarian). София: Парадигма. 1999. ISBN .
- Стойков, Стойко. Банатски говор // Българска диалектология (Bulgarian) (четвърто издание). София: Проф. Марин Дринов. 2002 [1962]. 195–197. ISBN .
- Prof. Ivanciov Margareta. Istorijata i tradicijite na balgarskotu malcinstvu ud Rumanija (PDF) (Banat Bulgarian). Timişoara: Balgarsku Družstvu ud Banát – Rumanija, Editura Mirton. 2006. 2009-03-05 tarixində (PDF).
- . Banater Bulgarisch (PDF) // Enzyklopädie des Europäischen Ostens (German). 2007-09-26 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2007-03-30.
- Lučev, Detelin. "To the problem of the ethnographic investigations of the internet communities (bulgariansfrombanat_worldwide case study)". Sociologija i Internet. 2004–2005. İstifadə tarixi: 2007-04-14.
- Георгиев, Любомир. Българите католици в Трансилвания и Банат (XVIII - първата половина на XIX в.) (Bulgarian). София. 2010. ISBN .
Mənbə
- SVETA UD PUKRAJ NÁMU
- Банатските българи 2007-09-30 at the Wayback Machine
- Дружество на банатските българи в България (bol.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Banat bolqarlari ve ya Palcane Banat vilayetinde yasayan bolqarlarin etnik qrupu Yazili edebiyyatda banat bolqar dilinden istifade edirler Banat bolqarlarinin coxu Pavlikanlar herekatinin uzvu olmuslarin toremeleridir Yazida latin elifbasindan istifade edirler Banat bolqarlarinin boyuk ekseriyyeti katolikdir Banat bolqarlari Umumi sayi22 minYasadigi eraziler 12000 nef 6000 nef 3000 nef 1000 nef DiliIrqiAvropoidDiniKatolisizmMenseyiBolqaristanQohum xalqlarBolqarlarBanat erazisinde Banat bolqarlarina aid qesebelerHeyat ve medeniyyetMedeni anlamda banat bolqarlari 1866 ci ile qeder xorvatlarin tesir dairesinde olmusdur Onlarin kilse xadimlerinin boyuk ekseriyyeti xorvat idi ustelik usaqlari xorvat dilinde tehsil alirdi Bununla bele mehs bu dovrde xorvat ve macar latin elifbasi esasinda banat danisigina uygun elifba tertib edilir Bu isde maraqli olan muellimler bolqar ve alman kitablari tercume edir derslikler tertib edir ve yerli lehcede qezet buraxirdilar Ancaq 1899 cu ilde Macar hakimiyyeti olkede macvar dilinin mecburi sekilde tetbiqine ve yerli lehcelerin qadagan olunmasina baslayir Bu kimi addimlar Birinci Dunya muharibesinin sonuna qeder davam edir Bundan sonra ise bolgede rumin ve serb mdeniyyetinin tesiri guclenir 1930 cu illerde Banat bolqarlarinin xeberleri adli qezet isiq uzu gorur Burada bedii edebiyyatdan tercumeler nesr edilir yerli dialektde orijinal seirler ve hekayeler nesr olunurdu 1947 ci ilden Runimiya hakimiyyeti bolqarlara mekteblerde ana dilinde tehsil almalarina icaze verir Banat bolqarlari milli geyimde reqs ederken Banat bolqarlarinin musiqisi bir cox sifahi ve musiqili xususiyyetleri ile bolqar xalq musiqisinin ayri bir sobesi kimi tesnif edilir Onlarin musiqisine rumin serb macar musiqisi boyuk tesir gostermisdir Neticede bolqar kolyadlari seher tipli mahnilarla evez edilmisdir Roma katolik kilsesinin qanunlari mueyyen derecede mahni tiplerine de oz tesirini gostermisdir Banat bolqarlari bir cox bolqar bayramlarini qoruyub saxlasalarda diger qonsu xalqlarin bayramlarini da menimsemisler En meshur bayramlarindan biri Farsangji ve ya karnavaldir Banat bolqarlari qonsu xalqlarin reqslerine de maraq gostermisler Meselen macarlarin Cardas reqsi Secilmis faktlar1845 ci ilde Banat bolqarlari Telepa yasayis memnteqesini salmislar Hansi ki Trianon sulh muqavilesinden sonra bu bolge muasir Ruminiyanin erazisine dusmusdur Bundan basqa onlar Banatda diger yasayis meskenlerininde esasini qoymuslar IstinadlarZhurnal Rodina Palchene Pesnite na banatskite blgari Severozapadna Blgariya Obshnosti Tradicii Identichnost Regionalni Prouchvaniya Na Blgarskiya Folklor Bulgarian Sofiya 2002 ISSN 0861 6558 Yankov Angel Kalendarnite praznici i obichai na banatskite blgari kato beleg za tyahnata identichnost Severozapadna Blgariya Obshnosti Tradicii Identichnost Regionalni Prouchvaniya Na Blgarskiya Folklor Bulgarian Sofiya 2002 ISSN 0861 6558 Euro Farsangji 2007 PDF Nasa glas Banat Bulgarian 4 2007 2007 09 18 tarixinde PDF Istifade tarixi 2011 03 25 EdebiyyatIvanova Cenka Govort i knizhovnoezikovata praktika na blgarite katolici ot srbski Banat Bulgarian LiterNet Istifade tarixi 2006 08 05 Izsledvaniya za blgarite v Sedmigradsko i Banat Bulgarian Sofiya Nauka i izkustvo 1987 OCLC 19361300 Nyagulov Blagovest Banatskite blgari Istoriyata na edna malcinstvena obshnost vv vremeto na nacionalnite drzhavi Bulgarian Sofiya Paradigma 1999 ISBN 978 954 9536 13 3 Stojkov Stojko Banatski govor Blgarska dialektologiya Bulgarian chetvrto izdanie Sofiya Prof Marin Drinov 2002 1962 195 197 ISBN 954 4308 46 6 Prof Ivanciov Margareta Istorijata i tradicijite na balgarskotu malcinstvu ud Rumanija PDF Banat Bulgarian Timisoara Balgarsku Druzstvu ud Banat Rumanija Editura Mirton 2006 2009 03 05 tarixinde PDF Banater Bulgarisch PDF Enzyklopadie des Europaischen Ostens German 2007 09 26 tarixinde PDF Istifade tarixi 2007 03 30 Lucev Detelin To the problem of the ethnographic investigations of the internet communities bulgariansfrombanat worldwide case study Sociologija i Internet 2004 2005 Istifade tarixi 2007 04 14 Georgiev Lyubomir Blgarite katolici v Transilvaniya i Banat XVIII prvata polovina na XIX v Bulgarian Sofiya 2010 ISBN 0968883400 MenbeSVETA UD PUKRAJ NAMU Banatskite blgari 2007 09 30 at the Wayback Machine Druzhestvo na banatskite blgari v Blgariya bol