Balaxanı–Qara şəhər neft kəməri — 1878-ci ilin payızında Nobel qardaşları Robert və Lüdviqin texniki nəzarəti ilə Bakıda, Abşeron yarımadasının neft mədənlərində inşa edilmiş Rusiya imperiyasının və Azərbaycanın ilk neft kəməri.
Balaxanı–Qara şəhər neft kəməri | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Başlayır | Balaxanı |
Bitir | Qara Şəhər |
Yerləşməsi | |
Ölkə |
Boru kəməri Abşeron yarımadasındakı Balaxanı yatağının neft hasilatı sahəsi ilə Bakının kənarındakı Qara şəhərin neft emalı zavodlarını birləşdirmişdir. 1878-ci ilin sonunda istismara verilmişdir.
Tarixi
Robert Nobel Balaxanı yatağından neft emal etməyə başlayanda çəlləklərdə daşınma ləng, bahalı və çirkli getdiyini görmüşdü. 1876-cı ilin yayında Abşeron yarımadasına etdiyi səfərin nəticələrinə əsasən Bakıda fəal iştirak edən qardaşı Lüdviq Nobel "Bakı neft sənayesi və onun gələcəyinə baxış" analitik qeydini yazmışdır. o, aşağıdakı iş sahələrini müəyyənləşdirdi: neftin atlı maşınlarla (arabalarla, şərab qablarında və çəlləklərdə daşınmasından imtina edilməsi) və yataqlardan neft emalı zavodlarına neft kəmərlərinin çəkilməsi; neft və neft məhsullarının saxlanması üçün dəmir çənlərin tikintisi; isitmə və qaz hasilatı üçün neft qalıqlarından (mazut) istifadənin artması; kerosinin keyfiyyətinin köklü yaxşılaşdırılması; vaqonlarda, çay və dəniz gəmilərində neftin maye daşınmasının tətbiqi; Rusiyada neft məhsullarının saxlanması və satışı üçün geniş strukturun yaradılması.
Bakının digər neft sənayeçiləri layihədə iştirakdan imtina etdikdən sonra Nobel şirkəti onu müstəqil şəkildə həyata keçirib. Boru kəmərinin layihələndirilməsi və tikintisi 1877-ci ildə başlanmışdır. Nobel qardaşları böyük çətinliklə torpaq ayrılmasına nail olmuşdular, neft kəmərinin tikintisi üçün borular, nasoslar və digər materiallar ABŞ və İngiltərədən sifariş edilmişdir. Elə həmin il Lüdviq Nobel ABŞ-dən Rusiyaya qayıdan mühəndis əməkdaşlığa dəvət etmişdir. Onu ABŞ-yə tədarük üçün göndərir, ABŞ neft yataqlarının strukturu haqqında məlumat toplayır və ixtisaslı kadrları işə götürmüşdür.
Neft kəməri 1878-ci ilin payızında tikilmişdir. İlin sonuna kimi onun boyu 841.150 pud (təxminən 13.779 ton) neft vurulmuş, 1879-cu ildə isə 5.585.324 pud (91.487 ton) neftin daşınması maya dəyəri 9 dəfəyə qədər azalmış və bir ildə tikinti öz xərclərini tamamilə qarşılamışdır. Neft kəmərinin tikintisi nəticəsində minlərlə çəllək daşıyıcısı işini itirdi və bu, Bakı neft mədənlərində atlı maşın sahiblərinin müqavimətinə, təxribatına və yandırılmasına səbəb olmuşdur. Neft kəmərini qorumaq üçün çoxlu qarovullar tikilmişdir .
Gələcək müqavilələr əldə etmək üçün yaranan perspektivləri qiymətləndirən Bari gənc mühəndis V. G.-ni xatırlayır. Şuxov və onu Bakıda birgə işləməyə dəvət edir. Şuxov dəmir yolunda xidmətini tərk etdi və ora yalnız 1878-ci ilin payızında, ilk rus boru kəmərinin işə düşməsi vaxtı gəlmişdir.
İstinadlar
- Mir-Babayev, Mir-Yusif. AZƏRBAYCAN NEFTİNİN QISA TARİXİ (İKİNCİ KİTAB) (az.). Bakı. 2015. 115.
- Более 10 тысяч возчиков было занято доставкой. С 1870-х годов бурдюки были вытеснены деревянными бочками емкостью 20–25 пудов. Этот способ доставки был чрезвычайно дорогим. Так, в 1877 году пуд нефти на промыслах стоил 3 копейки, а его доставка из Балахан в Черный город обходилась до 20 копеек. Ещё в 1863 году Д. И. Менделеев при посещении Баку предложил построить трубопровод для перекачки нефти с промыслов на завод, но тогда это предложение не было принято.
- "Нефть России : Сумма технологий Людвига Нобеля : номер № 7, июль 2006 года". 2016-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-13.
- Двадцатипятилетие товарищества нефтяного производства бр. Нобель. 1879-1904. — Санкт-Петербург: т-во Р. Голике и А. Вильборг, 1904.
- Империя Нобелей: История о знаменитых шведах, бакинской нефти и революции в России. — Москва: Алгоритм, 2014.
- Товарищество нефтяного производства братьев Нобель (Петербург): [Обзор деятельности]. — Санкт-Петербург, 1882.
- Baku, an eventful history. James Dodds Henry. Ayer Publishing, 1905
- Е.М. Шухова. Владимир Григорьевич Шухов. Первый инженер России. — Москва: Изд-во МГТУ им. Н.Э. Баумана, 2003.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Balaxani Qara seher neft kemeri 1878 ci ilin payizinda Nobel qardaslari Robert ve Ludviqin texniki nezareti ile Bakida Abseron yarimadasinin neft medenlerinde insa edilmis Rusiya imperiyasinin ve Azerbaycanin ilk neft kemeri 1 Balaxani Qara seher neft kemeri Umumi melumatlar Baslayir Balaxani Bitir Qara Seher Yerlesmesi Olke Azerbaycan Boru kemeri Abseron yarimadasindaki Balaxani yataginin neft hasilati sahesi ile Bakinin kenarindaki Qara seherin neft emali zavodlarini birlesdirmisdir 1878 ci ilin sonunda istismara verilmisdir TarixiredakteRobert Nobel Balaxani yatagindan neft emal etmeye baslayanda celleklerde dasinma leng bahali ve cirkli getdiyini gormusdu 1876 ci ilin yayinda Abseron yarimadasina etdiyi seferin neticelerine esasen Bakida feal istirak eden qardasi Ludviq Nobel Baki neft senayesi ve onun geleceyine baxis analitik qeydini yazmisdir o asagidaki is sahelerini mueyyenlesdirdi neftin atli masinlarla arabalarla serab qablarinda ve celleklerde dasinmasindan imtina edilmesi 2 ve yataqlardan neft emali zavodlarina neft kemerlerinin cekilmesi neft ve neft mehsullarinin saxlanmasi ucun demir cenlerin tikintisi isitme ve qaz hasilati ucun neft qaliqlarindan mazut istifadenin artmasi kerosinin keyfiyyetinin koklu yaxsilasdirilmasi vaqonlarda cay ve deniz gemilerinde neftin maye dasinmasinin tetbiqi Rusiyada neft mehsullarinin saxlanmasi ve satisi ucun genis strukturun yaradilmasi 3 Bakinin diger neft senayecileri layihede istirakdan imtina etdikden sonra Nobel sirketi onu musteqil sekilde heyata kecirib Boru kemerinin layihelendirilmesi ve tikintisi 1877 ci ilde baslanmisdir 4 Nobel qardaslari boyuk cetinlikle torpaq ayrilmasina nail olmusdular neft kemerinin tikintisi ucun borular nasoslar ve diger materiallar ABS ve Ingiltereden sifaris edilmisdir Ele hemin il Ludviq Nobel ABS den Rusiyaya qayidan muhendis Aleksandr Barini emekdasliga devet etmisdir Onu ABS ye tedaruk ucun gonderir ABS neft yataqlarinin strukturu haqqinda melumat toplayir ve ixtisasli kadrlari ise goturmusdur 5 Neft kemeri 1878 ci ilin payizinda tikilmisdir Ilin sonuna kimi onun boyu 841 150 pud texminen 13 779 ton neft vurulmus 1879 cu ilde ise 5 585 324 pud 91 487 ton neftin dasinmasi maya deyeri 9 defeye qeder azalmis ve bir ilde tikinti oz xerclerini tamamile qarsilamisdir 6 Neft kemerinin tikintisi neticesinde minlerle cellek dasiyicisi isini itirdi ve bu Baki neft medenlerinde atli masin sahiblerinin muqavimetine texribatina ve yandirilmasina sebeb olmusdur Neft kemerini qorumaq ucun coxlu qarovullar tikilmisdir 7 Gelecek muqavileler elde etmek ucun yaranan perspektivleri qiymetlendiren Bari genc muhendis V G ni xatirlayir Suxov ve onu Bakida birge islemeye devet edir Suxov demir yolunda xidmetini terk etdi ve ora yalniz 1878 ci ilin payizinda ilk rus boru kemerinin ise dusmesi vaxti gelmisdir 8 Istinadlarredakte Mir Babayev Mir Yusif AZERBAYCAN NEFTININ QISA TARIXI IKINCI KITAB az Baki 2015 115 Bolee 10 tysyach vozchikov bylo zanyato dostavkoj S 1870 h godov burdyuki byli vytesneny derevyannymi bochkami emkostyu 20 25 pudov Etot sposob dostavki byl chrezvychajno dorogim Tak v 1877 godu pud nefti na promyslah stoil 3 kopejki a ego dostavka iz Balahan v Chernyj gorod obhodilas do 20 kopeek Eshyo v 1863 godu D I Mendeleev pri poseshenii Baku predlozhil postroit truboprovod dlya perekachki nefti s promyslov na zavod no togda eto predlozhenie ne bylo prinyato Neft Rossii Summa tehnologij Lyudviga Nobelya nomer 7 iyul 2006 goda 2016 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 07 13 Dvadcatipyatiletie tovarishestva neftyanogo proizvodstva br Nobel 1879 1904 Sankt Peterburg t vo R Golike i A Vilborg 1904 Imperiya Nobelej Istoriya o znamenityh shvedah bakinskoj nefti i revolyucii v Rossii Moskva Algoritm 2014 Tovarishestvo neftyanogo proizvodstva bratev Nobel Peterburg Obzor deyatelnosti Sankt Peterburg 1882 Baku an eventful history James Dodds Henry Ayer Publishing 1905 E M Shuhova Vladimir Grigorevich Shuhov Pervyj inzhener Rossii Moskva Izd vo MGTU im N E Baumana 2003 Menbe https az wikipedia org w index php title Balaxani Qara seher neft kemeri amp oldid 7981189