Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağcaqala, Tsaxqalanc — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Üçkilsə (Eçmiədzin) rayonunda kənd, türk mənşəli toponim.
| Ağcaqala | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 885 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| | |
Haqqında
Ağcaqala kəndi İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indiki Üçkilsə (Eçmiədzin) rayonunda Alagöz dağının cənub-qərbində yerləşirdi. 1590-cı ildə tərtib edilmiş "İrəvan əyalətinin müfəssəl dəftəri"ndə, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir.
Kənddə 1828-ci ilə qədər yalnız azərbaycanlılar yaşamışdır. Buraya ermənilər 1828–1830-cu illərdə Türkiyədən köçürülmüşdür. Kənddə ermənilərlə yanaşı, 1831-ci ildə 79 nəfər, 1873-cü ildə 38 nəfər, 1886-cı ildə 6 nəfər, 1897-ci ildə 31 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə kənddə yaşayan azərbaycanlılar erməni təcavüzünə məruz qalaraq tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya olunmuşdur.
Toponim Azərbaycan dilində sifətin çoxaltma dərəcəsinin morfoloji əlamətini bildirən -ca şəkilçisinin qəbul etmiş qədim türk dilində "kiçik, alçaq, çox da hündür olmayan" mənasında işlənən ağ sözü ilə qala sözünün birləşməsindən əmələ gəlib "kiçik, alçaq qala yanında olan kənd" mənasında ifadə edir. Relyef əsasında yaranan mürəkkəb quruluşlu toponimdir.
Ermənistan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 25 yanvar 1978-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Tsaxqalanc qoyulmuşdur.
Toponimikası
Ağcaqala — İrəvan quberniyasının Eçmiadzin qəzasında (sonra Talin r-nunda) kənd adı. Mənbədə kəndin həm də Uruş adlandığı qeyd olunur. 1828–1832-ci illərdə kənddə xaricdən gəlmə ermənilər də məskunlaşmışlar. 1918-ci ildə kəndin azərbaycanlı əhalisi qovulmuşdur. 1946-cı ildə kənd ermənicə Bazmaberd, 1978-ci ildə Tsaxqalanq adlandırılmışdır. Yaxınlığındakı "Ağcaqala" xarabalığının adındandır. Xarabalıq isə qədim Yervandaşat şəhərinin qalıqlarıdır. XVII əsr erməni müəllifi yazır ki, qədim Yervandaşat indiki Ağcaqaladır. Ağcaqala "ağımtıl rəngli daşdan tikilmiş qala" mənasındadır. XIX əsrdə Azərbaycanda və Ermənistanda mövcud olmuş 9 Ağcaqala toponimindən biridir. Ağcaqala toponiminin adı "Ağcaqala Sürməli" formasında ilk dəfə "Kitabi-Dədə Qorqud" eposunda çəkilir . Şərqi Türkiyədə, Qars çayı üstündə yerləşən həmin Ağcaqalanı XVII əsrin əvvəllərində bir erməni müəllifi də qeyd etmişdir . Həmin Ağcaqala orta əsrlərdə Sancaqlığın mərkəzi idi.
Mənbə
- İbrahim Bayramov. Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Bakı,2002
- İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z. Bünyatov və H. Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996, 184 səh.
- Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карт Кавказского края, Тифлис, Типография К.П.Казловского, 1913,530 с.
- Əhmədov T. M. Azərbaycan paleotoponimiyası, Bakı, ADU, 1985, 88 səh.
İstinadlar
- Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
- B. Budaqov. Q. Qeybullayev Ermənistanda Azərbaycan Mənşəli Toponimlərin İzahlı Lüğəti Bakı,1998
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Agcaqala Agcaqala Tsaxqalanc Irevan quberniyasinin Ecmiedzin qezasinda indi Uckilse Ecmiedzin rayonunda kend turk menseli toponim Agcaqala40 12 00 sm e 44 13 39 s u Olke ErmenistanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 885 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 1 283 nef 2011 Resmi dili ermeni diliXeriteni goster gizle AgcaqalaIrevan qezasi 1903 cu il AgcaqalaHaqqindaAgcaqala kendi Irevan quberniyasinin Ecmiedzin qezasinda indiki Uckilse Ecmiedzin rayonunda Alagoz daginin cenub qerbinde yerlesirdi 1590 ci ilde tertib edilmis Irevan eyaletinin mufessel defteri nde Qafqazin 5 verstlik xeritesinde qeyd edilmisdir Kendde 1828 ci ile qeder yalniz azerbaycanlilar yasamisdir Buraya ermeniler 1828 1830 cu illerde Turkiyeden kocurulmusdur Kendde ermenilerle yanasi 1831 ci ilde 79 nefer 1873 cu ilde 38 nefer 1886 ci ilde 6 nefer 1897 ci ilde 31 nefer azerbaycanli yasamisdir 1918 ci ilde kendde yasayan azerbaycanlilar ermeni tecavuzune meruz qalaraq tarixi etnik torpaqlarindan deportasiya olunmusdur Toponim Azerbaycan dilinde sifetin coxaltma derecesinin morfoloji elametini bildiren ca sekilcisinin qebul etmis qedim turk dilinde kicik alcaq cox da hundur olmayan menasinda islenen ag sozu ile qala sozunun birlesmesinden emele gelib kicik alcaq qala yaninda olan kend menasinda ifade edir Relyef esasinda yaranan murekkeb quruluslu toponimdir Ermenistan SSR Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin 25 yanvar 1978 ci il fermani ile kendin adi deyisdirilib Tsaxqalanc qoyulmusdur ToponimikasiAgcaqala Irevan quberniyasinin Ecmiadzin qezasinda sonra Talin r nunda kend adi Menbede kendin hem de Urus adlandigi qeyd olunur 1828 1832 ci illerde kendde xaricden gelme ermeniler de meskunlasmislar 1918 ci ilde kendin azerbaycanli ehalisi qovulmusdur 1946 ci ilde kend ermenice Bazmaberd 1978 ci ilde Tsaxqalanq adlandirilmisdir Yaxinligindaki Agcaqala xarabaliginin adindandir Xarabaliq ise qedim Yervandasat seherinin qaliqlaridir XVII esr ermeni muellifi yazir ki qedim Yervandasat indiki Agcaqaladir Agcaqala agimtil rengli dasdan tikilmis qala menasindadir XIX esrde Azerbaycanda ve Ermenistanda movcud olmus 9 Agcaqala toponiminden biridir Agcaqala toponiminin adi Agcaqala Surmeli formasinda ilk defe Kitabi Dede Qorqud eposunda cekilir Serqi Turkiyede Qars cayi ustunde yerlesen hemin Agcaqalani XVII esrin evvellerinde bir ermeni muellifi de qeyd etmisdir Hemin Agcaqala orta esrlerde Sancaqligin merkezi idi MenbeIbrahim Bayramov Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Baki 2002 Irevan eyaletinin icmal defteri arasdirma tercume qeyd ve elavelerin muellifleri Z Bunyatov ve H Memmedov Qaramanli Baki Elm 1996 184 seh Pagirev D D Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kart Kavkazskogo kraya Tiflis Tipografiya K P Kazlovskogo 1913 530 s Ehmedov T M Azerbaycan paleotoponimiyasi Baki ADU 1985 88 seh IstinadlarՀայաստանի 2011 թ մարդահամարի արդյունքները erm B Budaqov Q Qeybullayev Ermenistanda Azerbaycan Menseli Toponimlerin Izahli Lugeti Baki 1998