Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycanda pambıqçılıq — Azərbaycan Respublikasında pambıq bitkisinin becərilməsi və xam pambıq istehsalı ilə məşğul olan bitkiçilik sahəsi. Azərbaycanda kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatının aparıcı sahələrindən biri olan pambıqçılıq aqrar islahatından sonra müvəqqəti tənəzzülə uğrasa da, hazırda fermer təsərrüfatlarında da ildən-ilə pambıq istehsalının artırılmasın xüsusi fikir verilir.
Tarixi
Azərbaycanda pambıqçılığın ilk inkişafı haqda dəqiq ədəbiyyat məlumatı yoxdur. Azərbaycanda pambıqçılığın hətta XIX əsrin əvvəlinə qədər olan vəziyyəti haqda yalnız natamam məlumatlar mövcuddur. Güman edildiyinə görə pambıq bitkisi Azərbaycana İran və İraqdan keçmişdir. Bəzi dəqiq mənbələrin məlumatlarından müəyyən olur ki, 1823-cü ildən dəmir yoluna yaxın olan Gəncə, Göyçay, Ağdaş və digər qəzalarda, eyni zamanda Naxçıvanda da kütləvi sürətdə pambıq əkilmişdir. Həmin vaxtlar pambıqçılığın 39,1 %-i Mil-Qarabağ, 32,8%-i Muğan-Salyan, 19,8%-i Şirvan və 8,3%-i Gəncə-Qazax zonasının payına düşürdü. Pambıq istehsalı ilk əvvəllər yerli əhalinin və kustar karxanalarının tələbatı üçün idisə, sonralar xanlara-bəylərə kömürük vermək üçün becərilirmiş. Əkilən pambıq sortu "Qaraqoza" adlanmaqla, lifləri gödək və kobud idi.
Rusiyanın tərkibinə keçdikdən sonra Azərbaycanda pambıqçılığın inkişafı ilə əlaqədar olaraq pambıqtəmizləmə sənayesi də yüksəlirdi. Pambıqtəmizləmə müəssisələri, əsasən, pambıq əkilən zonalarda yerləşirdi. İlk müəssisələr çox kiçik idi. 1903-cü ildən zavod istehsalına keçildi. Buxar və neftlə işləyən mühərriklərin gücü ilə hərəkətə gətirilən maşınlar tətbiq edildi. 1912-ci ildə Yelizavetpol quberniyasında 28, Bakı quberniyasında 22 pambıqtəmizləmə zavodu vardı. Əsas pambıqtəmizləmə zavodları Yelizavetpol şəhərində və Ağdaşda yerləşirdi. Naxçıvan qəzasında 51 zavod olsa da, onların əksəriyyəti çox kiçik idi və texnika ilə təchiz edilməmişdi. Həmin ildən pambıqtəmizləmə texnologiyasında pnevmatik sistemə keçilməyə başlandı. İndi xam pambıq kotton-cinə verilib çiyiddən ayrıldıqdan sonra presləmə sexinə aparılıb preslənməsi prosesi avtomatik daşıyıcı vasitəsilə həyata keçirilirdi. İlk vaxtlar toxumluq çiyid Orta Asiyadan gətirilirdi. Sonralar toxum yerli təsərrüfatlarda hazırlandı, hətta başqa yerlərə də aparıldı. Azərbaycanda mahlıcın orta illik istehsalı ilk vaxtlar 900 min puda yaxın, 1910-1913-cü illərdə iki milyon puddan çox, müharibə illərində isə 1,1 milyon puddan çox olmuşdur. Mahlıc, başlıca olaraq, Moskvanın, Polşanın və Riqanın toxuculuq fabriklərinə göndərilirdi. 1913-cü ildə Azərbaycanın pambıqtəmizləmə müəssisələrində 1000 nəfərdən artıq fəhlə işləyirdi. Onlardan 130 nəfərə qədəri Naxçıvan qəzasının payına düşürdü. Yelizavetpol və Bakı quberniyalarında hər zavodda 10-20 nəfər və daha artıq fəhlə işləyirdi. Petropavlovkada Moskvanın «Vokau və K°» şirkətinə məxsus bir zavodda hətta 100 nəfərə yaxın fəhlə çalışırdı.
Pambıqtəmizləmə müəssisələri, əsasən, ticarət evlərinə (şirkətlərə) məxsus idi. Pambıq emalı sənayesində təmərküzləşmə prosesi getdikcə güclənir, səhmdar cəmiyyətləri meydana gəlirdi. təşkil etdiyi «Əliyev qardaşları» şirkətinin Ucarda pambıqtəmizləmə zavodu, çoxlu ticarət müəssisəsi vardı. 1911-1912-ci illərdə Yelizavetpolda ayrı-ayrı ticarət evləri müqavilə əsasında birləşərək, «Xlopok», «Ulduz» və «Ümid» ticarət-sənaye şirkətlərini təşkil etdilər. 1912-ci ildə Qarabağın ən böyük torpaq sahibi 8 min desyatindən artıq torpaq sahəsi satın alınaraq, «Qafqaz pambığı» səhmdar cəmiyyəti təsis olundu. Cəmiyyətin maldarlıq və pambıqçılıq təsərrüfatları, Ağdam yaxınlığında cins at yetişdirilən zavodu ilə yanaşı, bir neçə pambıqtəmizləmə zavodu vardı. Səhmdar cəmiyyətlərinin çoxu fərdi-ailə müəssisələri əsasında yaranırdı. Arzumanovun ticarət evi əsasında «B. Arzumanov sənaye-ticarət pay» səhmdar şirkəti yaradıldı. Onun səhmlərinin çoxu şuşalı tacirlərin əlində idi. Cəmiyyətin Yelizavetpol, Ağdaş, Ləki və başqa yerlərdə bir neçə pambıqtəmizləmə zavodu vardı.
"İsgəndərov qardaşları" ticarət evinin başçısı M. İsgəndərov tərəfindən yaradılmış «Muğan» ticarət-sənaye səhmdar cəmiyyətinin Cavad qəzasında bir neçə pambıqtəmizləmə zavodu, habelə geniş pambıq əkini sahələri vardı və s. Müəssisələrin təmərküzləşməsində iri sənaye kapitalı müəyyən rol oynayırdı. Məsələn, «Vokau və K°» konsernin bir neçə pambıqtəmizləmə zavodu vardı. Hələ 1898-ci ildə H. Z. Tağıyev tərəfindən «Bakıda H. Z. Tağıyevin lifli cismlərin emalı üzrə Qafqaz səhmdar cəmiyyəti» yaradılmışdı. Cəmiyyətin ilkin səhmdar kapitalı 2 milyon manat idi. Sonra bu kapitalın məbləği iki dəfədən çox artırılmışdı.
1901-ci ilin əvvəlində cəmiyyət tərəfindən Bakının Zığ kəndində toxuculuq fabriki tikilib istifadəyə verildi. Bu, Qafqazda ilk və ən iri pambıq-parça toxuma müəssisəsi idi. Fabrikdə müntəzəm olaraq 1100 nəfərdən çox, 1912-ci ildə isə 1400 nəfərdən artıq fəhlə işləmişdir. O, çoxu xaricdən alınıb gətirilmiş müasir texniki avadanlıqla təchiz olunmuşdu. Fabrik, əslində, iri istehsal kompleksi idi. Burada 40 desyatin sahəsi olan bir ərazidə fəhlə və qulluqçuların yaşaması üçün qəsəbə salınmış, məktəb binası, şor suyu şirinləşdirici stansiya və elektrik stansiyası tikilmişdi. Fabrikin özünün ambulatoriyası, paroxodu və anbarları vardı. Fabrikin xammala olan ehtiyacını ödəmək üçün Tağıyevin qəzalarda geniş pambıq əkini sahələri və bir neçə pambıqtəmizləmə zavodu vardı. Tağıyevin fabriki orta hesabla ildə 2 milyon manatlıq məhsul istehsal etmişdi. 1911-ci ildə fabrikin təqribən 81 min manat gəliri olmuşdur. 1913-cü ildə H. Z. Tağıyev rus kapitalistləri tərəfindən hələ iki il əvvəl Port-Petrovskda (indiki Mahaçqala) yaradılmış və bir sıra sənaye-ticarət şirkətlərini birləşdirən «Kaspi manufakturası cəmiyyəti»nin səhmlərini öz əlinə keçirərək, onun sahibi oldu. O, cəmiyyətin idarə heyətini Moskvadan Bakıya köçürdü. H. Z. Tağıyev cəmiyyətin əsas kapitalının həcmini iki dəfə artıraraq 2 milyon manata çatdırdı. 1914-cü ilin yayında «Bakıda H. Z. Tağıyevin lifli cismlər emalı üzrə Qafqaz səhmdar cəmiyyəti» ilə «Kaspi manufakturası cəmiyyəti»nin istehsal fəaliyyətini birləşdirən «H. Z. Tağıyevin birləşmiş fabriklərinin kontoru» təşkil edildi. Birinci dünya müharibəsi illərində «H. Z. Tağıyevin birləşmiş fabriklərinin kontoru», əsasən, hərbi sifarişləri yerinə yetirmişdi. Təkcə 1915-ci ildə cəbhənin ehtiyacları üçün 4 milyon metr bez və 300 milyon metr parusin göndərilmişdi.
1913-cü ildə, əsrin əvvəlində olduğuna nisbətən 5,5 dəfə çox—105 min desyatin sahədə pambıq əkilmiş və 5 milyon puddan artıq məhsul götürülmüşdür. Pambıq əkmək xeyli zəhmət tələb etsə də, çox sərfəli idi. O zaman xam pambığın pudu buğdanın pudundan 12 dəfə, arpanın pudundan 17 dəfə, çəltiyin pudundan 7 dəfə baha olub, 77 manata satılırdı. Pambıq bütünlüklə əmtəə məhsulu idi. Rusiya sənayesinin pambığa olan tələbatı sürətlə artırdı. Hər il Amerikadan milyonlarla pud pambıq mahlıcı alınırdı. Ona görə çar hökuməti Azərbaycanda pambıqçılığı inkişaf etdirmək üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirdi. 1907—1911-ci illərdə Muğan və Mil düzlərində ümumi uzunluğu 500 km-ə çatan magistral və qol kanalları çəkildi. 50 min desyatin torpaq sahəsinə su çıxarıldı. Pambıq əkini sahələri genişləndi. Həmin yerlərdə Rusiyadan köçürülən rusların yeni məskənləri meydana gəldi. Pambıqçılıq texnikası ləng də olsa, irəliləyirdi. Bir sıra iri təsərrüfatlarda toxumsəpən maşınlardan, kultivatorlardan, dəmir dırmıxlardan, hətta traktorlardan istifadə olunmağa başladı. Cərgəli əkinə keçid sürətləndi. Birinci Dünya müharibəsi illərində pambıq əkini sahələri üç dəfəyə yaxın azalaraq, 1917-ci ildə 37 min desyatinə endi.
XXI əsrdə
1981-ci ildə Azərbaycanda pambıq tədarükü 1 milyon tona çatmışdır. 2015-ci ildə cəmi 18 min hektarda pambıq əkilmişdir və 35 min ton məhsul tədarük edilmişdir. 2016-cı ildə artıq 51 min hektarda pambıq əkildi və 89 min ton pambıq tədarük edildi. 2017-ci ildə 136 min hektarda pambıq əkildi və 207 min ton məhsul götürüldü. 2018-ci ildə əkin sahələri azalmağa başladı və 132 min hektarda pambıq əkildi. Ancaq daha çox məhsul, 233 min ton pambıq istehsal olundu. Hektardan məhsuldarlıq artdı və 17,6 sentnerə qalxdı. 2019-cu ildə isə ən optimal variant təsdiqlənərək, 100 min hektarda pambıq əkildi və 294 min ton məhsul götürüldü. Hektardan məhsuldarlıq artaraq 29,4 sentner olmuşdur. Tarixdə cəmi üç il Azərbaycanda hektardan məhsuldarlıq 30 sentnerdən çox olmuşdur. Bu, 1979-cu ildə 30,8 sentner, 1980-ci ildə 35,4 sentner və 1981-ci ildə 35,9 sentner təşkil etmişdir. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev öz çıxışında ölkədə pambıq istehsalının yenidən Sovet dövründəki səviyyəyə qaldırılacağını bildirib.
İqtisadiyyata təsiri
Dünya bazarında 1 kiloqram pambığın qiyməti 1-2 ABŞ dolları arasıdır. 2019-cu ilin ilk doqquz ayında pambıqçılıq fermerlərə və şirkətlərə, ümumiyyətlə, Azərbaycana 111 milyon dollar gəlir gətirib: 87 milyon dollarlıq mahlıc, 22,5 milyon dollarlıq pambıq ipliyi və 2 milyon dollarlıq pambıq yağı ixrac edilib. İddialara görə Azərbaycanda pambıqçılıq sahəsində 200 minə qədər insan məşğul olur. 2020-ci ildə Azərbaycanda pambıq qəbulu məntəqələrinə 270 min 993 ton məhsul təhvil verilib. Bu, 2019 -cu ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 34,7 faiz çoxdur.
Qanunvericilik bazası
11 may 2010-cu il tarixində "Pambıqçılıq haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir.
İstinadlar
- Azərbaycan XX Əsrin Əvvəllərində 2012-10-15 at the Wayback Machine T.Ə. Əzizov, Bakı-"Zaman"-1997
- "İlham Əliyev cəmi 4 ildə pambıqçılığın necə dirçəldiyinə dair rəqəmləri açıqladı". 2021-06-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-19.
- "İlham Əliyev: "Pambıqçılıq Sovet dövrünün səviyyəsinə qaldırılacaq"". 2021-06-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-19.
- Heydərov, Pərviz. "Pambıqçılıq Azərbaycana nələr verə bilər – TƏHLİL". https://azvision.az (az.). İstifadə tarixi: 16 yanvar 2020.[ölü keçid]
- "Arxivlənmiş surət". 2022-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-20.
- "Pambıqçılıq haqqında" 2022-03-20 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikasının 11 may 2010-cu il tarixli, 1012-IIIQ nömrəli Qanunu. e-qanun.az (az.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycanda pambiqciliq Azerbaycan Respublikasinda pambiq bitkisinin becerilmesi ve xam pambiq istehsali ile mesgul olan bitkicilik sahesi Azerbaycanda kend teserrufati iqtisadiyyatinin aparici sahelerinden biri olan pambiqciliq aqrar islahatindan sonra muveqqeti tenezzule ugrasa da hazirda fermer teserrufatlarinda da ilden ile pambiq istehsalinin artirilmasin xususi fikir verilir 1937 ci ilde Azerbaycanda buraxilmis posterTarixiAzerbaycanda pambiqciligin ilk inkisafi haqda deqiq edebiyyat melumati yoxdur Azerbaycanda pambiqciligin hetta XIX esrin evveline qeder olan veziyyeti haqda yalniz natamam melumatlar movcuddur Guman edildiyine gore pambiq bitkisi Azerbaycana Iran ve Iraqdan kecmisdir Bezi deqiq menbelerin melumatlarindan mueyyen olur ki 1823 cu ilden demir yoluna yaxin olan Gence Goycay Agdas ve diger qezalarda eyni zamanda Naxcivanda da kutlevi suretde pambiq ekilmisdir Hemin vaxtlar pambiqciligin 39 1 i Mil Qarabag 32 8 i Mugan Salyan 19 8 i Sirvan ve 8 3 i Gence Qazax zonasinin payina dusurdu Pambiq istehsali ilk evveller yerli ehalinin ve kustar karxanalarinin telebati ucun idise sonralar xanlara beylere komuruk vermek ucun becerilirmis Ekilen pambiq sortu Qaraqoza adlanmaqla lifleri godek ve kobud idi Rusiyanin terkibine kecdikden sonra Azerbaycanda pambiqciligin inkisafi ile elaqedar olaraq pambiqtemizleme senayesi de yukselirdi Pambiqtemizleme muessiseleri esasen pambiq ekilen zonalarda yerlesirdi Ilk muessiseler cox kicik idi 1903 cu ilden zavod istehsalina kecildi Buxar ve neftle isleyen muherriklerin gucu ile herekete getirilen masinlar tetbiq edildi 1912 ci ilde Yelizavetpol quberniyasinda 28 Baki quberniyasinda 22 pambiqtemizleme zavodu vardi Esas pambiqtemizleme zavodlari Yelizavetpol seherinde ve Agdasda yerlesirdi Naxcivan qezasinda 51 zavod olsa da onlarin ekseriyyeti cox kicik idi ve texnika ile techiz edilmemisdi Hemin ilden pambiqtemizleme texnologiyasinda pnevmatik sisteme kecilmeye baslandi Indi xam pambiq kotton cine verilib ciyidden ayrildiqdan sonra presleme sexine aparilib preslenmesi prosesi avtomatik dasiyici vasitesile heyata kecirilirdi Ilk vaxtlar toxumluq ciyid Orta Asiyadan getirilirdi Sonralar toxum yerli teserrufatlarda hazirlandi hetta basqa yerlere de aparildi Azerbaycanda mahlicin orta illik istehsali ilk vaxtlar 900 min puda yaxin 1910 1913 cu illerde iki milyon puddan cox muharibe illerinde ise 1 1 milyon puddan cox olmusdur Mahlic baslica olaraq Moskvanin Polsanin ve Riqanin toxuculuq fabriklerine gonderilirdi 1913 cu ilde Azerbaycanin pambiqtemizleme muessiselerinde 1000 neferden artiq fehle isleyirdi Onlardan 130 nefere qederi Naxcivan qezasinin payina dusurdu Yelizavetpol ve Baki quberniyalarinda her zavodda 10 20 nefer ve daha artiq fehle isleyirdi Petropavlovkada Moskvanin Vokau ve K sirketine mexsus bir zavodda hetta 100 nefere yaxin fehle calisirdi Pambiqtemizleme muessiseleri esasen ticaret evlerine sirketlere mexsus idi Pambiq emali senayesinde temerkuzlesme prosesi getdikce guclenir sehmdar cemiyyetleri meydana gelirdi teskil etdiyi Eliyev qardaslari sirketinin Ucarda pambiqtemizleme zavodu coxlu ticaret muessisesi vardi 1911 1912 ci illerde Yelizavetpolda ayri ayri ticaret evleri muqavile esasinda birleserek Xlopok Ulduz ve Umid ticaret senaye sirketlerini teskil etdiler 1912 ci ilde Qarabagin en boyuk torpaq sahibi 8 min desyatinden artiq torpaq sahesi satin alinaraq Qafqaz pambigi sehmdar cemiyyeti tesis olundu Cemiyyetin maldarliq ve pambiqciliq teserrufatlari Agdam yaxinliginda cins at yetisdirilen zavodu ile yanasi bir nece pambiqtemizleme zavodu vardi Sehmdar cemiyyetlerinin coxu ferdi aile muessiseleri esasinda yaranirdi Arzumanovun ticaret evi esasinda B Arzumanov senaye ticaret pay sehmdar sirketi yaradildi Onun sehmlerinin coxu susali tacirlerin elinde idi Cemiyyetin Yelizavetpol Agdas Leki ve basqa yerlerde bir nece pambiqtemizleme zavodu vardi Isgenderov qardaslari ticaret evinin bascisi M Isgenderov terefinden yaradilmis Mugan ticaret senaye sehmdar cemiyyetinin Cavad qezasinda bir nece pambiqtemizleme zavodu habele genis pambiq ekini saheleri vardi ve s Muessiselerin temerkuzlesmesinde iri senaye kapitali mueyyen rol oynayirdi Meselen Vokau ve K konsernin bir nece pambiqtemizleme zavodu vardi Hele 1898 ci ilde H Z Tagiyev terefinden Bakida H Z Tagiyevin lifli cismlerin emali uzre Qafqaz sehmdar cemiyyeti yaradilmisdi Cemiyyetin ilkin sehmdar kapitali 2 milyon manat idi Sonra bu kapitalin meblegi iki defeden cox artirilmisdi 1901 ci ilin evvelinde cemiyyet terefinden Bakinin Zig kendinde toxuculuq fabriki tikilib istifadeye verildi Bu Qafqazda ilk ve en iri pambiq parca toxuma muessisesi idi Fabrikde muntezem olaraq 1100 neferden cox 1912 ci ilde ise 1400 neferden artiq fehle islemisdir O coxu xaricden alinib getirilmis muasir texniki avadanliqla techiz olunmusdu Fabrik eslinde iri istehsal kompleksi idi Burada 40 desyatin sahesi olan bir erazide fehle ve qulluqcularin yasamasi ucun qesebe salinmis mekteb binasi sor suyu sirinlesdirici stansiya ve elektrik stansiyasi tikilmisdi Fabrikin ozunun ambulatoriyasi paroxodu ve anbarlari vardi Fabrikin xammala olan ehtiyacini odemek ucun Tagiyevin qezalarda genis pambiq ekini saheleri ve bir nece pambiqtemizleme zavodu vardi Tagiyevin fabriki orta hesabla ilde 2 milyon manatliq mehsul istehsal etmisdi 1911 ci ilde fabrikin teqriben 81 min manat geliri olmusdur 1913 cu ilde H Z Tagiyev rus kapitalistleri terefinden hele iki il evvel Port Petrovskda indiki Mahacqala yaradilmis ve bir sira senaye ticaret sirketlerini birlesdiren Kaspi manufakturasi cemiyyeti nin sehmlerini oz eline kecirerek onun sahibi oldu O cemiyyetin idare heyetini Moskvadan Bakiya kocurdu H Z Tagiyev cemiyyetin esas kapitalinin hecmini iki defe artiraraq 2 milyon manata catdirdi 1914 cu ilin yayinda Bakida H Z Tagiyevin lifli cismler emali uzre Qafqaz sehmdar cemiyyeti ile Kaspi manufakturasi cemiyyeti nin istehsal fealiyyetini birlesdiren H Z Tagiyevin birlesmis fabriklerinin kontoru teskil edildi Birinci dunya muharibesi illerinde H Z Tagiyevin birlesmis fabriklerinin kontoru esasen herbi sifarisleri yerine yetirmisdi Tekce 1915 ci ilde cebhenin ehtiyaclari ucun 4 milyon metr bez ve 300 milyon metr parusin gonderilmisdi 1913 cu ilde esrin evvelinde olduguna nisbeten 5 5 defe cox 105 min desyatin sahede pambiq ekilmis ve 5 milyon puddan artiq mehsul goturulmusdur Pambiq ekmek xeyli zehmet teleb etse de cox serfeli idi O zaman xam pambigin pudu bugdanin pudundan 12 defe arpanin pudundan 17 defe celtiyin pudundan 7 defe baha olub 77 manata satilirdi Pambiq butunlukle emtee mehsulu idi Rusiya senayesinin pambiga olan telebati suretle artirdi Her il Amerikadan milyonlarla pud pambiq mahlici alinirdi Ona gore car hokumeti Azerbaycanda pambiqciligi inkisaf etdirmek ucun bir sira tedbirler heyata kecirdi 1907 1911 ci illerde Mugan ve Mil duzlerinde umumi uzunlugu 500 km e catan magistral ve qol kanallari cekildi 50 min desyatin torpaq sahesine su cixarildi Pambiq ekini saheleri genislendi Hemin yerlerde Rusiyadan kocurulen ruslarin yeni meskenleri meydana geldi Pambiqciliq texnikasi leng de olsa irelileyirdi Bir sira iri teserrufatlarda toxumsepen masinlardan kultivatorlardan demir dirmixlardan hetta traktorlardan istifade olunmaga basladi Cergeli ekine kecid suretlendi Birinci Dunya muharibesi illerinde pambiq ekini saheleri uc defeye yaxin azalaraq 1917 ci ilde 37 min desyatine endi XXI esrde Kurdemirde pambiq sahesi 1981 ci ilde Azerbaycanda pambiq tedaruku 1 milyon tona catmisdir 2015 ci ilde cemi 18 min hektarda pambiq ekilmisdir ve 35 min ton mehsul tedaruk edilmisdir 2016 ci ilde artiq 51 min hektarda pambiq ekildi ve 89 min ton pambiq tedaruk edildi 2017 ci ilde 136 min hektarda pambiq ekildi ve 207 min ton mehsul goturuldu 2018 ci ilde ekin saheleri azalmaga basladi ve 132 min hektarda pambiq ekildi Ancaq daha cox mehsul 233 min ton pambiq istehsal olundu Hektardan mehsuldarliq artdi ve 17 6 sentnere qalxdi 2019 cu ilde ise en optimal variant tesdiqlenerek 100 min hektarda pambiq ekildi ve 294 min ton mehsul goturuldu Hektardan mehsuldarliq artaraq 29 4 sentner olmusdur Tarixde cemi uc il Azerbaycanda hektardan mehsuldarliq 30 sentnerden cox olmusdur Bu 1979 cu ilde 30 8 sentner 1980 ci ilde 35 4 sentner ve 1981 ci ilde 35 9 sentner teskil etmisdir Azerbaycan prezidenti Ilham Eliyev oz cixisinda olkede pambiq istehsalinin yeniden Sovet dovrundeki seviyyeye qaldirilacagini bildirib Iqtisadiyyata tesiriDunya bazarinda 1 kiloqram pambigin qiymeti 1 2 ABS dollari arasidir 2019 cu ilin ilk doqquz ayinda pambiqciliq fermerlere ve sirketlere umumiyyetle Azerbaycana 111 milyon dollar gelir getirib 87 milyon dollarliq mahlic 22 5 milyon dollarliq pambiq ipliyi ve 2 milyon dollarliq pambiq yagi ixrac edilib Iddialara gore Azerbaycanda pambiqciliq sahesinde 200 mine qeder insan mesgul olur 2020 ci ilde Azerbaycanda pambiq qebulu menteqelerine 270 min 993 ton mehsul tehvil verilib Bu 2019 cu ilin eyni dovru ile muqayisede 34 7 faiz coxdur Qanunvericilik bazasi11 may 2010 cu il tarixinde Pambiqciliq haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Qanunu qebul edilmisdir IstinadlarAzerbaycan XX Esrin Evvellerinde 2012 10 15 at the Wayback Machine T E Ezizov Baki Zaman 1997 Ilham Eliyev cemi 4 ilde pambiqciligin nece dirceldiyine dair reqemleri aciqladi 2021 06 15 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 19 Ilham Eliyev Pambiqciliq Sovet dovrunun seviyyesine qaldirilacaq 2021 06 15 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 19 Heyderov Perviz Pambiqciliq Azerbaycana neler vere biler TEHLIL https azvision az az Istifade tarixi 16 yanvar 2020 olu kecid Arxivlenmis suret 2022 08 04 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 20 Pambiqciliq haqqinda 2022 03 20 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasinin 11 may 2010 cu il tarixli 1012 IIIQ nomreli Qanunu e qanun az az