Azərbaycanda dəb — dövrlər boyu insanları öz təsiri altına almış, insanların dəyişiklik etmək arzusundan yaranan və cəmiyyətin yaşayış tərzinə təsir edərək həyat tərzini hərəkətə gətirən müvəqqəti yenilikdir.
Tarixi
XIX əsr
XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda sənaye istehsalının inkişaf etməsi təkcə həyat tərzini deyil, habelə fabrik üsulu ilə hazıranan geyim materiallarının növü və keyfiyyətinə də əsaslı təsir göstərmişdir. XIX əsrin geyim formaları biçim üsuluna və formalarının kefiyyətinə əsaslı təsir göstərmişdi. XIX əsrin geyim formaları biçim üsuluna və tikiş texnikasına görə, özündən əvvəlki tarixi dövrlərdə təşəkkül tapmış geyim növlərinin məntiqi davamı olsa da yeni dövrün tələblərinə məruz qalmışdır. Bu cəhət özünü daha çox şəhər – kübar geyimlərdə və peşə geyimlərində təzahür etdirirdi. Xüsusilə əmək bölgüsünün artması müxtəlif növ peşə geyimlərinin yaranmasını şərtləndirmişdir. Cəmiyyətdə peşə, zümrə fərqlərinin artması onların libasında da özünü göstərirdi. XIX əsrdə Azərbaycan geyimlərində baş verən dəyişikliklərdən biri də hərbi geyimin və və onunla bağlı olan əsləhə növlərinin gərəksizləşməsi, aradan çıxması olmuşdur.
Azərbaycanda kapitalizmin sürətli inkişafı ilə əlaqədar olaraq artıq XIX əsrin II yarısından Avropa geyimlərinin xalq arasında yayılması, qadın geyimləri içərisində "don" adlanan geyim (bütöv bədənli qadın donu) növü meydana gəlmişdir. Uzun ətək və qısa ətək qadın donlarının üç müxtəlif forması mövcuddur: gövdəli, kəmərçin və büzməli. Qadın geyimləri gündəlik və bayramlıq hazırlanırdı. Hər iki geyim dəstində "döşlük" və "önlük" geyimi tamamlayırdı. Döşlük döşdən başlayaraq dizdən aşağıya qədər qadın libasının ön hissəsini təşkil edirdi. Önlükdə isə döş hissə yox idi və qatmalar vasitəsilə belə bağlanırdı. Gündəlik paltarlarla geyinilən döşlük və önlük ucuz, toy və bayram paltarlar ilə geyinilən döşlük və önlük isə bahalı parçalardan tikilirdi. Ətəyin qıraqlarına başqa rəng parçadan qırçınlı köbə qoyulurdu. Beləliklə, XIX əsrin sonarı – XX əsrin əvvəllərinə aid Azərbaycan geyimlərinin tipoloji cəhətdən XVIII əsrin geyimlərindən çox fərqlənmirdi.
Azərbaycan SSR dövrü
SSRİ dövründə Azərbaycanda milli geyim nümunələri ikinci plana keçərək öz yerin yeni üslublu, rahat, funksional və ya Avropa ruhu hiss olunan geyimlərə verirdi.
1990-cı illər
1990-cı illərdə "Lab 151" — trend olan printli denimləri müasir dövrə daşıyan bir brend oldu. Bu brendin yaradıcıları və idi. Brendin 1990-ların denim dəbi arasında rəssam Əli Şəmsinin, Azərbaycan nağıllarının, Mikki Mausun, müqayisəli şəkildə balerina xanım printləri olan geyimləri tapmaq olar.
1996-cı ildə Azərbaycanda ilk dəfə dəblə bağlı festival keçirilirdi. Bu festivalın təşkilatçısı "Ruffline" moda evi idi.Qarabağ müharibəsindən sonra geyimdən tutmuş saça qədər Azərbaycanda xanımlar daha açıq rənglərə üstünlük verdilər.
1990-cı illərin sonlarından başlayaraq Azərbaycanda "haute couture" (azərb. yüksək dəb) və "prêt-à-porter" (azərb. kütləvi dəb) хətləri üzrə çalışan modelyerlər (Fəxriyyə Xələfova, və s. gənc modelyerlər) müasir dövr geyimləri ilə etnik motivləri sintez edərək maraqlı kolleksiyalar yaradırlar. Fəхriyyə Хələfova bir çoх geyim kolleksiyalarında, milli geyim elementləri ilə müasir üslub arasında uğurlu ahəngdarlıq yaradaraq onlara tariхi ruh vermişdir.
2000-ci illər
2000-ci illərdən Azərbaycanda əsas dəb ikonası olan Mehriban Əliyeva, Azərbaycanda yaradıcı və dəb sənayesinə ciddi təsir göstərmişdir.
2010-cu illər
Şərq ölkələrinin, o cümlədən Azərbaycan geyimlərinə хas olan dizayn elementlərinə – paltar üzərində şəbəkəli, ornamental naхışların salınması, bəzəklərdə qaşlardan, muncuqlardan istifadə edilməsi, dəmir pullarla geyimin dekorlaşdırılması, həmçinin qol və ya sinə hissənin elementlərinə, milli geyim aksesuarlarına edilən müraciət Avropa və Şərq geyimlərinin yaхınlaşmasına yenidən səbəb olmuşdur. 2010-cu illərdə Azərbaycanda ilk dəb illüstrasiyaları ilə məşğul olan rəssam-modelyer olmuşdur. 2011-ci ildə yaranan Leyla Əliyevanın yaratdığı "Baku", 2012-ci ildə yaratdığı Nargis jurnalları Avropada Azərbaycanda dəbini populyarlaşdırmış, Azərbaycanda isə sənayesinə öz təsirini göstərmişdir.
2014-cü ilin noyabrında Azərbaycanda ilk dəfə Bakı dəb həftəsi (ing. Baku Fashion Week) keçirilib.
Dəb assosiasiyası
"Baku Fashion Expo" Azərbaycan Dəb Dizaynerləri Assosiasiyasının illik layihəsidir və ildə iki dəfə keçirilir. Layihənin təşkilində əsas məqsəd dizaynerlərimizin ölkəmizdə və onun hüdudlarından kənarda özlərini, sənət nümunələrini maksimum şəkildə tanıtmaqdan ibarətdir.
Dəb assosiasiyası 20 məşhur moda evini birləşdirir. Onların üzvlük haqları ilə kutüryelərin müəlliflik hüquqlarının müdafiəsi üzrə tədbirlər həyata keçirilir. İldə iki dəfə — fevralın əvvəlində və mayın axırında Parisdə ot kutür modasının nümayişi keçirilir. Kolleksiyada ən azı 75 model və onların arasında mütləq ziyafət geyimləri olmalıdır. Hər bir ot kutür modelinin öz nömrəsi var, çünki yeganə nüsxədə, lekaldan istifadə olunmamaqla və əllə hazırlanır. Sancaqların köməyi ilə parçaya gələcək geyimin forması verilir, sonra sancaqlanmış yerlərə işarələr qoyulur və onların üzərindən biçilir. Bir modelin tikilişinə yüz saatdan beş yüz saatadək vaxt sərf olunur. İşin müddəti, parçanın qiyməti və ölçüsü, tikmələrin, batikin və digər bəzək üsullarının istifadəsi ot kutür paltarının qiymətini müəyyən edir və bu qiymət bütün modellər üçün çox yüksək olur. Onları bütün dünya üzrə ən çox iki min müştəri ala bilər və onların əsas hissəsi Ərəb Əmirliklərində yaşayır.
Kapsul kolleksiyası
Hər hansı brend çərçivəsində müstəqil, ayrıca kolleksiyadır. O, ya başqa brenddən dəvət olunmuş məşhur dizayner tərəfindən, ya da dəbli geyimin istehsalında iştirak etmək istəyən hər hansı məşhur tərəfindən yaradılır.
İlk dəfə otuz iki unikal geyimdən ibarət belə kolleksiya 1969-cu ildə La Redoute kataloqu üçün məşhur dizayner Emanuel Kan tərəfindən yaradılmışdır. Kapsul kolleksiyası ona görə yaradılır ki, mağazalar şəbəkəsi məşhur dizaynerlə əməkdaşlıq hesabına daha geniş populyarlıq qazansın, alıcılar isə münasib qiymətə eksklüziv məhsul ala bilsin. Beləliklə, geyim markası satışların sayını artırır, daha populyar və əlverişli olur. Bundan əlavə, məşhur dizaynerlərin geyim markaları ilə birgə kolleksiyaları həm markaya, həm də dizayneri yeni yaradıcı planda inkişaf etməyə kömək edir. Buna görə da kapsul kolleksiyaların yaradılması ən uğurlu marketinq strategiyalarından biri sayılır.
Geyim
Geyim dizaynı insanın geyinmə ehtiyacını qarşılamağa yönələn, texnalogiya və istehsal kimi elementlərin qarşılıqlı təsirindən meydana gələn bir intizamlı fenomendir. Geyim dizaynında metodlardan istifadə edərək, müasir geyimlərin hazırlanılması üçün yeni yollar açılır. Geyimin eskizindən, tikişinə qədər, dəb və 4 istehlakçının istəklərini nəzərə alınaraq hazırlanan, sonda istifadəçiyə təqdim olunan müəyyən bir prosesdir.
Görkəmli şəxslər
Modelyerlər
Kişi
Qadın
Modellər
Kişi
Qadın
İstinadlar
- Heydərova, Leyla. "Azərbaycan modasının geyim sferasında rolunun tədqiqi" (PDF). 2018-05-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 28 noyabr 2017.
- "90-Cı Illər Dəbinə Qayıdış". chai-khana.org. İstifadə tarixi: 28 noyabr 2017.[ölü keçid]
- Novruz, Nurana. "Müharibədən Sonra Azərbaycanda Moda". chai-khana.org. 2016-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 28 noyabr 2017.
- Young, Rob. "Azerbaijan's Edge in the Caucasus". www.businessoffashion.com. 2020-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 28 noyabr 2017.
- "Ləman Yusifli: "Sözlə Ifadə Edə Bilmədiklərimi Fırçamla Rəsmlərə Həkk Edirəm"". Zuleykha (2015). İstifadə tarixi: 28 noyabr 2017.[ölü keçid]
- "In the January issue: Baku magazine launch". www.tatler.com. 2021-09-17 tarixində . İstifadə tarixi: 28 noyabr 2017.
- "Baku Fashion Week to bring together world renown designers". www.azernews.az. 2017-08-25 tarixində . İstifadə tarixi: 28 noyabr 2017.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycanda deb dovrler boyu insanlari oz tesiri altina almis insanlarin deyisiklik etmek arzusundan yaranan ve cemiyyetin yasayis terzine tesir ederek heyat terzini herekete getiren muveqqeti yenilikdir TarixiXIX esr XIX esrin sonu ve XX esrin evvellerinde Azerbaycanda senaye istehsalinin inkisaf etmesi tekce heyat terzini deyil habele fabrik usulu ile haziranan geyim materiallarinin novu ve keyfiyyetine de esasli tesir gostermisdir XIX esrin geyim formalari bicim usuluna ve formalarinin kefiyyetine esasli tesir gostermisdi XIX esrin geyim formalari bicim usuluna ve tikis texnikasina gore ozunden evvelki tarixi dovrlerde tesekkul tapmis geyim novlerinin mentiqi davami olsa da yeni dovrun teleblerine meruz qalmisdir Bu cehet ozunu daha cox seher kubar geyimlerde ve pese geyimlerinde tezahur etdirirdi Xususile emek bolgusunun artmasi muxtelif nov pese geyimlerinin yaranmasini sertlendirmisdir Cemiyyetde pese zumre ferqlerinin artmasi onlarin libasinda da ozunu gosterirdi XIX esrde Azerbaycan geyimlerinde bas veren deyisikliklerden biri de herbi geyimin ve ve onunla bagli olan eslehe novlerinin gereksizlesmesi aradan cixmasi olmusdur Azerbaycanda kapitalizmin suretli inkisafi ile elaqedar olaraq artiq XIX esrin II yarisindan Avropa geyimlerinin xalq arasinda yayilmasi qadin geyimleri icerisinde don adlanan geyim butov bedenli qadin donu novu meydana gelmisdir Uzun etek ve qisa etek qadin donlarinin uc muxtelif formasi movcuddur govdeli kemercin ve buzmeli Qadin geyimleri gundelik ve bayramliq hazirlanirdi Her iki geyim destinde dosluk ve onluk geyimi tamamlayirdi Dosluk dosden baslayaraq dizden asagiya qeder qadin libasinin on hissesini teskil edirdi Onlukde ise dos hisse yox idi ve qatmalar vasitesile bele baglanirdi Gundelik paltarlarla geyinilen dosluk ve onluk ucuz toy ve bayram paltarlar ile geyinilen dosluk ve onluk ise bahali parcalardan tikilirdi Eteyin qiraqlarina basqa reng parcadan qircinli kobe qoyulurdu Belelikle XIX esrin sonari XX esrin evvellerine aid Azerbaycan geyimlerinin tipoloji cehetden XVIII esrin geyimlerinden cox ferqlenmirdi Azerbaycan SSR dovru SSRI dovrunde Azerbaycanda milli geyim numuneleri ikinci plana kecerek oz yerin yeni uslublu rahat funksional ve ya Avropa ruhu hiss olunan geyimlere verirdi 1990 ci iller 1990 ci illerde Lab 151 trend olan printli denimleri muasir dovre dasiyan bir brend oldu Bu brendin yaradicilari ve idi Brendin 1990 larin denim debi arasinda ressam Eli Semsinin Azerbaycan nagillarinin Mikki Mausun muqayiseli sekilde balerina xanim printleri olan geyimleri tapmaq olar 1996 ci ilde Azerbaycanda ilk defe deble bagli festival kecirilirdi Bu festivalin teskilatcisi Ruffline moda evi idi Qarabag muharibesinden sonra geyimden tutmus saca qeder Azerbaycanda xanimlar daha aciq renglere ustunluk verdiler 1990 ci illerin sonlarindan baslayaraq Azerbaycanda haute couture azerb yuksek deb ve pret a porter azerb kutlevi deb hetleri uzre calisan modelyerler Fexriyye Xelefova ve s genc modelyerler muasir dovr geyimleri ile etnik motivleri sintez ederek maraqli kolleksiyalar yaradirlar Fehriyye Helefova bir coh geyim kolleksiyalarinda milli geyim elementleri ile muasir uslub arasinda ugurlu ahengdarliq yaradaraq onlara tarihi ruh vermisdir 2000 ci iller 2007 ci ilde Fexriyye Xelefova Istanbul deb heftesinde 2000 ci illerden Azerbaycanda esas deb ikonasi olan Mehriban Eliyeva Azerbaycanda yaradici ve deb senayesine ciddi tesir gostermisdir 2010 cu iller Serq olkelerinin o cumleden Azerbaycan geyimlerine has olan dizayn elementlerine paltar uzerinde sebekeli ornamental nahislarin salinmasi bezeklerde qaslardan muncuqlardan istifade edilmesi demir pullarla geyimin dekorlasdirilmasi hemcinin qol ve ya sine hissenin elementlerine milli geyim aksesuarlarina edilen muraciet Avropa ve Serq geyimlerinin yahinlasmasina yeniden sebeb olmusdur 2010 cu illerde Azerbaycanda ilk deb illustrasiyalari ile mesgul olan ressam modelyer olmusdur 2011 ci ilde yaranan Leyla Eliyevanin yaratdigi Baku 2012 ci ilde yaratdigi Nargis jurnallari Avropada Azerbaycanda debini populyarlasdirmis Azerbaycanda ise senayesine oz tesirini gostermisdir 2014 cu ilin noyabrinda Azerbaycanda ilk defe Baki deb heftesi ing Baku Fashion Week kecirilib Deb assosiasiyasi Baku Fashion Expo Azerbaycan Deb Dizaynerleri Assosiasiyasinin illik layihesidir ve ilde iki defe kecirilir Layihenin teskilinde esas meqsed dizaynerlerimizin olkemizde ve onun hududlarindan kenarda ozlerini senet numunelerini maksimum sekilde tanitmaqdan ibaretdir Deb assosiasiyasi 20 meshur moda evini birlesdirir Onlarin uzvluk haqlari ile kuturyelerin muelliflik huquqlarinin mudafiesi uzre tedbirler heyata kecirilir Ilde iki defe fevralin evvelinde ve mayin axirinda Parisde ot kutur modasinin numayisi kecirilir Kolleksiyada en azi 75 model ve onlarin arasinda mutleq ziyafet geyimleri olmalidir Her bir ot kutur modelinin oz nomresi var cunki yegane nusxede lekaldan istifade olunmamaqla ve elle hazirlanir Sancaqlarin komeyi ile parcaya gelecek geyimin formasi verilir sonra sancaqlanmis yerlere isareler qoyulur ve onlarin uzerinden bicilir Bir modelin tikilisine yuz saatdan bes yuz saatadek vaxt serf olunur Isin muddeti parcanin qiymeti ve olcusu tikmelerin batikin ve diger bezek usullarinin istifadesi ot kutur paltarinin qiymetini mueyyen edir ve bu qiymet butun modeller ucun cox yuksek olur Onlari butun dunya uzre en cox iki min musteri ala biler ve onlarin esas hissesi Ereb Emirliklerinde yasayir Kapsul kolleksiyasi Her hansi brend cercivesinde musteqil ayrica kolleksiyadir O ya basqa brendden devet olunmus meshur dizayner terefinden ya da debli geyimin istehsalinda istirak etmek isteyen her hansi meshur terefinden yaradilir Ilk defe otuz iki unikal geyimden ibaret bele kolleksiya 1969 cu ilde La Redoute kataloqu ucun meshur dizayner Emanuel Kan terefinden yaradilmisdir Kapsul kolleksiyasi ona gore yaradilir ki magazalar sebekesi meshur dizaynerle emekdasliq hesabina daha genis populyarliq qazansin alicilar ise munasib qiymete ekskluziv mehsul ala bilsin Belelikle geyim markasi satislarin sayini artirir daha populyar ve elverisli olur Bundan elave meshur dizaynerlerin geyim markalari ile birge kolleksiyalari hem markaya hem de dizayneri yeni yaradici planda inkisaf etmeye komek edir Buna gore da kapsul kolleksiyalarin yaradilmasi en ugurlu marketinq strategiyalarindan biri sayilir Geyim Geyim dizayni insanin geyinme ehtiyacini qarsilamaga yonelen texnalogiya ve istehsal kimi elementlerin qarsiliqli tesirinden meydana gelen bir intizamli fenomendir Geyim dizayninda metodlardan istifade ederek muasir geyimlerin hazirlanilmasi ucun yeni yollar acilir Geyimin eskizinden tikisine qeder deb ve 4 istehlakcinin isteklerini nezere alinaraq hazirlanan sonda istifadeciye teqdim olunan mueyyen bir prosesdir Gorkemli sexslerModelyerler Kisi Rufet Ismayil Qadin Fexriye Xelefova Gulnare Xelilova Modeller Kisi Rustem Cebrayilov Qadin Nergiz Xelilova Sona MehmandarovaIstinadlarHeyderova Leyla Azerbaycan modasinin geyim sferasinda rolunun tedqiqi PDF 2018 05 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 28 noyabr 2017 90 Ci Iller Debine Qayidis chai khana org Istifade tarixi 28 noyabr 2017 olu kecid Novruz Nurana Muharibeden Sonra Azerbaycanda Moda chai khana org 2016 09 05 tarixinde Istifade tarixi 28 noyabr 2017 Young Rob Azerbaijan s Edge in the Caucasus www businessoffashion com 2020 08 12 tarixinde Istifade tarixi 28 noyabr 2017 Leman Yusifli Sozle Ifade Ede Bilmediklerimi Fircamla Resmlere Hekk Edirem Zuleykha 2015 Istifade tarixi 28 noyabr 2017 olu kecid In the January issue Baku magazine launch www tatler com 2021 09 17 tarixinde Istifade tarixi 28 noyabr 2017 Baku Fashion Week to bring together world renown designers www azernews az 2017 08 25 tarixinde Istifade tarixi 28 noyabr 2017