Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Məşədi Azər Hacı Məcid oğlu İmaməliyev — şair, qəzəlxan.
| Azər Buzovnalı | |
|---|---|
| Məşədi Azər Hacı Məcid oğlu İmaməliyev | |
 | |
| Doğum adı | Məşədi Azər Hacı Məcid oğlu İmaməliyev |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Buzovna, Bakı qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
| Fəaliyyəti | şair |
Həyatı
XX əsrin əvvəllərindən ədəbiyyatımızda qəzəl janrını inkişaf etdirən şairlərdən biri də Məşədi Azər Hacı Məcid oğlu İmaməliyevdir.
1870-ci ildə təsis olunmuş, Bakı ədəbi mühitinin görkəmli şeir ustadlarını öz ətrafında toplayan "Məcməüş-şüəra" ədəbi məclisinin nüfuzlu üzvlərindən olan Məşədi Azərin əsl adı Xosrov olub. 15 yaşında ikən "Azər" təxəllüsü ilə şeirlər yazmağa başlayan Xosrov İmaməliyev elə o vaxtlardan ədəbi dairələrin diqqətini cəlb etməyə başlayıb.
Şərq ədəbiyyatı ilə bərabər, Şərq dillərinin də gözəl bilicisi olan A.Buzovnalı ana dili ilə yanaşı, mükəmməl bildiyi fars, özbək dillərində də şeirlər yazıb. Tədqiqatçı Ağarəfi Zeynalov qeyd edir ki, "şair azəri türkcəsindəki qəzəllərində "Azər", farsca qəzəllərində "Rüfət", satiralarında "Azər-Əyyar", mərsiyələrində isə "Xosrov" təxəllüsləri ilə çıxış edib ki, sonuncu təxəllüs özünün adıdır. Bakı şairlərini bir araya gətirən "Məcməüş-şüəra"da tez-tez çıxış edən A.Buzovnalı sonralar onun rəhbəri də olub, bu müddət ərzində bir çox gənc şairin yetişməsində, ədəbi aləmdə tanınmasında böyük rol oynayıb. İlk dəfə Azər Buzovnalını ədəbi aləmə tanıdan məşhur milyonçu Hacı Zeynalabdin Tağıyev olub. Məhz onun göstərişi və maddi köməyi ilə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə "Açıq söz" qəzetinin mətbəəsində şairin "Həmvətənlərimə" adlı 800 beytlik mənzuməsini nəşr etdirib.
1970-ci ildə görkəmli Azərbaycan şairi, xalqını, vətənini sevən R.Rza redaktoru olduğu "Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası"nın I cildində şairin tərcümeyi-halını dərc etdirməklə onu elmi ədəbiyyata yenidən təqdim edib. Sonralar B.Nəbiyev, Ə.Mirəhmədov, C.Qəhrəmanov, M.Sultanov, A.Zeynalov, Ə.Tahirzadə, M.Məmmədova, Ramiz Fazeh (Paşayev) və başqa ədəbiyyatşünaslar Məşədi Azərin həyat və fəaliyyətinin, ədəbi irsinin araşdırılması ilə məşğul olub, müxtəlif səpkili elmi məqalələr çap etdiriblər.
1996-cı ildə Ədalət Tahirzadə və Rəhimağa İmaməliyev 125 illik yubileyi ilə əlaqədar M.Azərin həyat və fəaliyyəti haqqında məqalələri, şairin öz xalqına, öz torpağına bağlılığını, həyata, varlığa, insanlara böyük inamını əks etdirən "Oğuznamə", "Çingiznamə", "Bakı xanı Dərya xanın Bikə xanım ilə olan əhvalatı", "Həmvətənlərimə" poemalarını, Firdovsinin "Rüstəm və Söhrab" dastanının tərcüməsini, qəzəllərindən seçmələri, müxtəlif şeirləri, şairə ithafları və s. toplayaraq kitab halında nəşr etdiriblər.
50 ildən artıq bir zaman kəsiyində yazıb-yaradan bu qocaman şair çox zəngin ədəbi irs qoyub gedib. Onun AMEA Əlyazmalar İnstitutunun şəxsi arxivlər şöbəsindəki 12 saylı fondda mühafizə olunan əsərləri 121 saxlama vahidi altında toplanıb. Çoxsahəli yaradıcılıq xüsusiyyətlərinə malik olan A.Buzovnalının ədəbi irsinin əsas hissəsini onun lirik janrda yazdığı əsərləri təşkil edir. Yaradıcılığa heca vəznində yazdığı şeirlərlə başlasa da, Füzulinin şeir dünyasının tilsimindən çıxa bilməyən Azər sonralar əsasən qəzəllər yazıb.
Şairin ömrünün son çağlarında yazdığı qəzəllərinin əsas süjet xəttini qocalıqdan, ümumiyyətlə, zəmanədən şikayət təşkil edir:
Nə söyləsəm, sözümü
bir yol da alan yoxdur,
Adam hesab eyləyib,
qeydimə qalan yoxdur.
Kimə səlaməleyk desəm,
əleykə deməz,
Qəribə bu ki, səlamımı
da alan yoxdur…
Qocalıq bəzmi-əhvadən
edibdir məni,
Salmış axır ki, yaman halə
bu mənzur məni.
Olmuşam el-obanın
xeyir-şərindən məhrum
Qorxuram el-oba zənn
eyləyə məğrur məni
Bütün bunlardan əlavə, qeyd etməliyik ki, Azər Buzovnalının yaradıcılığının başlıca qayəsini vətənə, millətə, insanlığa, dostluğa sədaqət və məhəbbət hissləri təşkil edir. Bu mənada türkün yaranış və qurtuluş tarixindən, mənşəyindən bəhs edən "Oğuznamə", qüdrətli türk hökmdarı Çingiz xanın həyatına dair nəzmlə yazdığı "Çingiznamə" və b. əsərləri bu gün də öz aktuallığını, dəyərini, qoruyub saxlamaqdadır.
Azər Buzovnalının Şərq, o cümlədən klassik Azərbaycan ədəbiyyatına dərindən bələd olması, ərəb, fars və türk dillərini mükəmməl bilməsi onun bədii tərcümə sahəsində də nüfuz qazanmasına səbəb olub. A.Buzovnalı Nizaminin "Məxzənül-əsrar" poemasını, "Yeddi gözəl" poemasının bir hissəsini, Sədinin "Gülüstan"ından bir neçə hekayəti, "Bustan"dan birinci üç babı, Firdovsinin "Şahnamə"sindən bir neçə dastanı, Xaqaninin, Hafizin, Xəyyamın əsərlərindən seçmələri ana dilimizə tərcümə edib. Ədib həm də dünya ədəbiyyatının incilərindən sayılan "Kəlilə və Dimnə"ni, "Yusif və Züleyxa" əsərini nəzmə çəkib. Qeyd etmək yerinə düşər ki, Şərq və Azərbaycan ədəbiyyatının klassiklərini sevə-sevə oxuyan Azər Buzovnalı tez-tez bu irsə müraciət edib, tərcümə etməklə yanaşı, həm də bu əsərlərə iqtibaslar, nəzirələr yazıb. Görkəmli şair və klassik irsin istedadlı tərcüməçisi Azər Buzovnalının ədəbi fəaliyyəti, şəxsiyyəti və mühitinə dair araşdırmalar bu gün də davam edir. Zəngin ədəbi-bədii irsə malik olan A.Buzovnalının yaradıcılığı nə qədər tədqiq olunub araşdırılsa da, onun arxivindəki 126 vərəqlik qəzəl və 102 vərəqlik lirik şeirlər toplularından əlavə, neçə-neçə şeir dəftərləri, "Rüstəm və İsfəndiyar", "Rüstəm və Söhrab", "Rüstəm və Bürzu", "Yusif və Züleyxa" kimi irihəcmli bədii əsərlər və s. öz tədqiqatçısının yolunu gözləyir.
Azər Buzovnalının bu yaxınlarda "Nurlan" nəşriyyatında çap edilən kitabında şairin şəxsi arxivindən müasir əlifbaya keçirilmiş müxtəlif qəzəllərindən seçmələr və Firdovsinin "Şahnamə" poemasından tərcümə etdiyi "Rüstəm və Bürzu" dastanı geniş oxucu kütləsinə təqdim olunur. Kitabı AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun əməkdaşları Arif Ramazanov və Könül Bağırova nəşrə hazırlamışlar. Kitabın redaktoru filologiya elmləri namizədi Mehri Məmmədovadır.
Mənbə
Paşa ƏLİOĞLU. "Nə söyləsəm, sözümü bir yol da alan yoxdur…"[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Mesedi Azer Haci Mecid oglu Imameliyev sair qezelxan Azer BuzovnaliMesedi Azer Haci Mecid oglu ImameliyevDogum adi Mesedi Azer Haci Mecid oglu ImameliyevDogum tarixi 1870Dogum yeri Buzovna Baki qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1951Vetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIFealiyyeti sairHeyatiXX esrin evvellerinden edebiyyatimizda qezel janrini inkisaf etdiren sairlerden biri de Mesedi Azer Haci Mecid oglu Imameliyevdir 1870 ci ilde tesis olunmus Baki edebi muhitinin gorkemli seir ustadlarini oz etrafinda toplayan Mecmeus suera edebi meclisinin nufuzlu uzvlerinden olan Mesedi Azerin esl adi Xosrov olub 15 yasinda iken Azer texellusu ile seirler yazmaga baslayan Xosrov Imameliyev ele o vaxtlardan edebi dairelerin diqqetini celb etmeye baslayib Serq edebiyyati ile beraber Serq dillerinin de gozel bilicisi olan A Buzovnali ana dili ile yanasi mukemmel bildiyi fars ozbek dillerinde de seirler yazib Tedqiqatci Agarefi Zeynalov qeyd edir ki sair azeri turkcesindeki qezellerinde Azer farsca qezellerinde Rufet satiralarinda Azer Eyyar mersiyelerinde ise Xosrov texellusleri ile cixis edib ki sonuncu texellus ozunun adidir Baki sairlerini bir araya getiren Mecmeus suera da tez tez cixis eden A Buzovnali sonralar onun rehberi de olub bu muddet erzinde bir cox genc sairin yetismesinde edebi alemde taninmasinda boyuk rol oynayib Ilk defe Azer Buzovnalini edebi aleme tanidan meshur milyoncu Haci Zeynalabdin Tagiyev olub Mehz onun gosterisi ve maddi komeyi ile Mehemmed Emin Resulzade Aciq soz qezetinin metbeesinde sairin Hemvetenlerime adli 800 beytlik menzumesini nesr etdirib 1970 ci ilde gorkemli Azerbaycan sairi xalqini vetenini seven R Rza redaktoru oldugu Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi nin I cildinde sairin tercumeyi halini derc etdirmekle onu elmi edebiyyata yeniden teqdim edib Sonralar B Nebiyev E Mirehmedov C Qehremanov M Sultanov A Zeynalov E Tahirzade M Memmedova Ramiz Fazeh Pasayev ve basqa edebiyyatsunaslar Mesedi Azerin heyat ve fealiyyetinin edebi irsinin arasdirilmasi ile mesgul olub muxtelif sepkili elmi meqaleler cap etdiribler 1996 ci ilde Edalet Tahirzade ve Rehimaga Imameliyev 125 illik yubileyi ile elaqedar M Azerin heyat ve fealiyyeti haqqinda meqaleleri sairin oz xalqina oz torpagina bagliligini heyata varliga insanlara boyuk inamini eks etdiren Oguzname Cingizname Baki xani Derya xanin Bike xanim ile olan ehvalati Hemvetenlerime poemalarini Firdovsinin Rustem ve Sohrab dastaninin tercumesini qezellerinden secmeleri muxtelif seirleri saire ithaflari ve s toplayaraq kitab halinda nesr etdiribler 50 ilden artiq bir zaman kesiyinde yazib yaradan bu qocaman sair cox zengin edebi irs qoyub gedib Onun AMEA Elyazmalar Institutunun sexsi arxivler sobesindeki 12 sayli fondda muhafize olunan eserleri 121 saxlama vahidi altinda toplanib Coxsaheli yaradiciliq xususiyyetlerine malik olan A Buzovnalinin edebi irsinin esas hissesini onun lirik janrda yazdigi eserleri teskil edir Yaradiciliga heca vezninde yazdigi seirlerle baslasa da Fuzulinin seir dunyasinin tilsiminden cixa bilmeyen Azer sonralar esasen qezeller yazib Sairin omrunun son caglarinda yazdigi qezellerinin esas sujet xettini qocaliqdan umumiyyetle zemaneden sikayet teskil edir Ne soylesem sozumu bir yol da alan yoxdur Adam hesab eyleyib qeydime qalan yoxdur Kime selameleyk desem eleyke demez Qeribe bu ki selamimi da alan yoxdur Qocaliq bezmi ehvaden edibdir meni Salmis axir ki yaman hale bu menzur meni Olmusam el obanin xeyir serinden mehrum Qorxuram el oba zenn eyleye megrur meni Butun bunlardan elave qeyd etmeliyik ki Azer Buzovnalinin yaradiciliginin baslica qayesini vetene millete insanliga dostluga sedaqet ve mehebbet hissleri teskil edir Bu menada turkun yaranis ve qurtulus tarixinden menseyinden behs eden Oguzname qudretli turk hokmdari Cingiz xanin heyatina dair nezmle yazdigi Cingizname ve b eserleri bu gun de oz aktualligini deyerini qoruyub saxlamaqdadir Azer Buzovnalinin Serq o cumleden klassik Azerbaycan edebiyyatina derinden beled olmasi ereb fars ve turk dillerini mukemmel bilmesi onun bedii tercume sahesinde de nufuz qazanmasina sebeb olub A Buzovnali Nizaminin Mexzenul esrar poemasini Yeddi gozel poemasinin bir hissesini Sedinin Gulustan indan bir nece hekayeti Bustan dan birinci uc babi Firdovsinin Sahname sinden bir nece dastani Xaqaninin Hafizin Xeyyamin eserlerinden secmeleri ana dilimize tercume edib Edib hem de dunya edebiyyatinin incilerinden sayilan Kelile ve Dimne ni Yusif ve Zuleyxa eserini nezme cekib Qeyd etmek yerine duser ki Serq ve Azerbaycan edebiyyatinin klassiklerini seve seve oxuyan Azer Buzovnali tez tez bu irse muraciet edib tercume etmekle yanasi hem de bu eserlere iqtibaslar nezireler yazib Gorkemli sair ve klassik irsin istedadli tercumecisi Azer Buzovnalinin edebi fealiyyeti sexsiyyeti ve muhitine dair arasdirmalar bu gun de davam edir Zengin edebi bedii irse malik olan A Buzovnalinin yaradiciligi ne qeder tedqiq olunub arasdirilsa da onun arxivindeki 126 vereqlik qezel ve 102 vereqlik lirik seirler toplularindan elave nece nece seir defterleri Rustem ve Isfendiyar Rustem ve Sohrab Rustem ve Burzu Yusif ve Zuleyxa kimi irihecmli bedii eserler ve s oz tedqiqatcisinin yolunu gozleyir Azer Buzovnalinin bu yaxinlarda Nurlan nesriyyatinda cap edilen kitabinda sairin sexsi arxivinden muasir elifbaya kecirilmis muxtelif qezellerinden secmeler ve Firdovsinin Sahname poemasindan tercume etdiyi Rustem ve Burzu dastani genis oxucu kutlesine teqdim olunur Kitabi AMEA M Fuzuli adina Elyazmalar Institutunun emekdaslari Arif Ramazanov ve Konul Bagirova nesre hazirlamislar Kitabin redaktoru filologiya elmleri namizedi Mehri Memmedovadir MenbePasa ELIOGLU Ne soylesem sozumu bir yol da alan yoxdur olu kecid