Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avropa adadovşanı (lat. Oryctolagus cuniculus) Dovşanlar fəsiləsinə (lat. Leporidae) aid cins. Dünya faunasında 1 cins və 43 növü vardır. Azərbaycanda bir cins vardır. Avropa adadovşanı Azərbaycan ərazisinə introduksiya edilmişdir.
| Avropa adadovşanı | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: ???: Avropa adadovşanı | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Yayılması
Əvvəllər Avropa adadovşanının arealı məhdud olub, İberiya yarımadasını, həmçinin Fransanın cənubundakı və Afrikanın şimal-qərbindəki izolyasiya olunmuş əraziləri əhatə edirdi. Məhz sonuncu böyük buz dövründən sonra adadovşanları yalnız bu ərazilərdə sağ qalmışlar, lakin insanın təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində adadovşanları Asiya və Antraktida istisna olmaqla, bütün qitələrdə yayılmışlar.
Xarici görünüşü
Bədən uzunluğu 31–45 sm-ə qədər, çəkisi isə 1,3–2,5 kq-a çatır. Qulaqların uzunluğu başın uzunluğundan qısa olub, 6–7,2 sm-ə çatır. Bədənin üst tərəfinin rəngi bəzən narıncı çalara malik qonurumtul-bozdur. Quyruğun ucu qara və ya bozdur. Adadovşanı gəmiricilər dəstəsinin bir nümayəndəsi olub, qazıcı yaşayış tərzi keçirir. Bütün məməlilərdə olduğu kimi, bədən baş, boyun və gövdə hissələrinə bölünür. Gövdə ətraflar üzərində nisbətən hündürdə dayanır və kiçik quyruğa malikdir. Baş qismən uzunsovdur. Gözlərdə üst, alt və qırpma pərdəsi adlanan göz qapaqları vardır. Gözün qırpma pərdəsi quşlardan və sürünənlərdən fərqli olaraq, gözün yalnız yarısını örtür. Kəllənin yan tərəflərində məməlilər üçün xarakter olan qulaq seyvanı vardır. Başın üz hissəsinin önündə üst və alt dodaqla əhatə olunmuş ağız yerləşir. Üz hissəsinin ön qurtaracağında bir cüt burun dəliyi və ondan arxaya doğru yanlarda bir cüt göz vardır. Üst dodaq üzərində seyrək, uzun və sərt olan bığ yerləşir. Bədən xaricdən uzun və yumşaq tüklə örtülü olur ki, bunların hamısı birlikdə sıx xəz əmələ gətirir. Arxa ətraflar ön ətraflara nisbətən yaxşı inki-şaf etmişdir. Ön ətrafda 5 barmaq, arxada isə 4 barmaq vardır. Barmaqlar caynaqlarla qurtarır.
Həyat tərzi
Vəhşi dovşanlar adətən kolluq bitki örtüyünə və kobud relyefə malik ərazilərdə — yarğanlarda, dənizlərin və limalnların sıldırımlı sahillərində məskən salırlar. Nadir hallarda meşə zolaqlarında, bağlarda, parklarda və çox nadir hallarda əkin torpaqlarında rast gəlinirlər. Dağlarda dəniz səviyyəsindən 600 m-dək yüksəkliklərə qalxırlar. Qazımaq üçün əlverişli olan torpağın quruluşu adadovşanları üçün mühüm əhəmiyyətə malikdir. Onlar qumlu torpaqlarda yaşamağa üstünlük verir, sıx gilli və daşlı ərazilərdə məskunlaşmırlar.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p.
- Azərbaycanın heyvanlar aləmi. III hissə, Onurğalılar, Elm nəşriyyatı, Bakı, 2014
- "Братец кролик - Охота - Охотники.ру". 2016-12-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avropa adadovsani lat Oryctolagus cuniculus Dovsanlar fesilesine lat Leporidae aid cins Dunya faunasinda 1 cins ve 43 novu vardir Azerbaycanda bir cins vardir Avropa adadovsani Azerbaycan erazisine introduksiya edilmisdir Avropa adadovsaniElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Sinif MemelilerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Yarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarMaqndeste Desteustu EuarxontoqlireslerKlad Klad Deste DovsankimilerFesile Dovsanlar Avropa adadovsaniBeynelxalq elmi adiOryctolagus cuniculus L 1758Sekil axtarisiITIS 180129NCBI 9986EOL 327977FW 233585YayilmasiEvveller Avropa adadovsaninin areali mehdud olub Iberiya yarimadasini hemcinin Fransanin cenubundaki ve Afrikanin simal qerbindeki izolyasiya olunmus erazileri ehate edirdi Mehz sonuncu boyuk buz dovrunden sonra adadovsanlari yalniz bu erazilerde sag qalmislar lakin insanin teserrufat fealiyyeti neticesinde adadovsanlari Asiya ve Antraktida istisna olmaqla butun qitelerde yayilmislar Xarici gorunusuBeden uzunlugu 31 45 sm e qeder cekisi ise 1 3 2 5 kq a catir Qulaqlarin uzunlugu basin uzunlugundan qisa olub 6 7 2 sm e catir Bedenin ust terefinin rengi bezen narinci calara malik qonurumtul bozdur Quyrugun ucu qara ve ya bozdur Adadovsani gemiriciler destesinin bir numayendesi olub qazici yasayis terzi kecirir Butun memelilerde oldugu kimi beden bas boyun ve govde hisselerine bolunur Govde etraflar uzerinde nisbeten hundurde dayanir ve kicik quyruga malikdir Bas qismen uzunsovdur Gozlerde ust alt ve qirpma perdesi adlanan goz qapaqlari vardir Gozun qirpma perdesi quslardan ve surunenlerden ferqli olaraq gozun yalniz yarisini ortur Kellenin yan tereflerinde memeliler ucun xarakter olan qulaq seyvani vardir Basin uz hissesinin onunde ust ve alt dodaqla ehate olunmus agiz yerlesir Uz hissesinin on qurtaracaginda bir cut burun deliyi ve ondan arxaya dogru yanlarda bir cut goz vardir Ust dodaq uzerinde seyrek uzun ve sert olan big yerlesir Beden xaricden uzun ve yumsaq tukle ortulu olur ki bunlarin hamisi birlikde six xez emele getirir Arxa etraflar on etraflara nisbeten yaxsi inki saf etmisdir On etrafda 5 barmaq arxada ise 4 barmaq vardir Barmaqlar caynaqlarla qurtarir Heyat terziVehsi dovsanlar adeten kolluq bitki ortuyune ve kobud relyefe malik erazilerde yarganlarda denizlerin ve limalnlarin sildirimli sahillerinde mesken salirlar Nadir hallarda mese zolaqlarinda baglarda parklarda ve cox nadir hallarda ekin torpaqlarinda rast gelinirler Daglarda deniz seviyyesinden 600 m dek yuksekliklere qalxirlar Qazimaq ucun elverisli olan torpagin qurulusu adadovsanlari ucun muhum ehemiyyete malikdir Onlar qumlu torpaqlarda yasamaga ustunluk verir six gilli ve dasli erazilerde meskunlasmirlar IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 Mammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0 Azerbaycanin heyvanlar alemi III hisse Onurgalilar Elm nesriyyati Baki 2014 Bratec krolik Ohota Ohotniki ru 2016 12 20 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 01