Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avraam Orteli (lat. Abraham Ortelius, nid. Abraham Ortels; 14 aprel 1527, Antverpen, Brabant hersoqluğu[d] – 28 iyun 1598[…] və ya 29 iyun 1598, Antverpen, Brabant hersoqluğu[d]) — şərti olaraq ilk müasir atlasın – Theatrum Orbis Terrarumun yaradıcısı kimi tanınan flandriyalı kartoqraf və coğrafiya mütəxəssisi. O, eyni zamanda qitələrin bir zamanlar vahid halda olduğunu iddia etmiş, bunun nəticəsi olaraq ilk dəfə "Qitə sürüşməsi" teoriyasını irəli sürmüşdü.
| Avraam Orteli | |
|---|---|
| nid. Abraham Ortell | |
 | |
| Doğum tarixi | 14 aprel 1527 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 28 iyun 1598[…](71 yaşında) və ya 29 iyun 1598(71 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Fəaliyyəti | xəritəşünas, tarixçi, qravüraçı[d], coğrafiyaşünas, arxeoloq |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ailəsi Auqsburqdan olan Abraam Orteli 14 aprel 1527-ci ildə Hollandiyanın Antverpen şəhərində anadan olub. 1547-ci ildə iyirmi yaşında Müqəddəs Lukanın Gildiyasına qoşuldu və xəritə illüstratoru kimi çalışdı. Dəyərli xəritələr satın alaraq, rəngləndirərək, kətanlara yapışdırıb sataraq, gəlirlərini artırdı və erkən səyahətlərini maliyyələşdirdi. 1554-cü ildə karyerasında böyük təsiri olan Gerard Merkator ilə tanış olur və 1564-cü ildən coğrafi xəritələrin nəşri ilə məşğul olmuşdur. 1575-ci ildə isə Abraam Orteli İspaniya kralı II Filippinin yanında coğrafiyaşünas təyin edildi.
Nailiyyətləri
Avraam Orteli coğrafiyanı tarixin gözü adlandırmışdır. O, qədimdə xalqların məskunlaşmasından, o dövrdəki dövlətlərin sərhədlərindən danışan elmə tarixi coğrafiya adlandırır və onu tarix elminin yardımçı fənni hesab edirdi. Orteli 1570-ci ildə tarixi coğrafi xəritə və atlasları nəşr etdirdi.
Orteli 20 may 1570-ci ildə ilk olaraq yeni tipli kitabı — dünyanın coğrafi atlasını tərtib etmiş və bildirmişdi ki, Antverpendə işıq üzü görmüş ölkəşünaslıq xarakterli 70 xəritə və məqalə vardır. Kitab Theatrum Orbis Terrarum adlanırdı, 1624-cü ilə qədər altı Avropa dilində ümumi tirajı təxminən 7300 nüsxə ilə 40 dəfədən çox təkrar nəşr edilmişdir.
Avstraliya, Avraam Ortelinin xəritəsində cənubdan cənub qütbü ilə birləşmiş şəkildə göstərildiyindən bunun həqiqətə uyğun olub-olmadığı məsələsi həll olunmamış qalmaqda idi. Qaranlıq qalmış bu problem isə 1642-ci ildə Hollandiyalı dənizçi Abel Tasman tərəfindən həll edilmişdi.
O, Gerard Merkatorla yanaşı, kartoqrafiyanın inkişafında müstəsna rol oynayıb. Orteli həm də Sakit Okeanın ilk ətraflı xəritəsinin sahibidir — Maris Pacifici.
Ədəbiyyat
- Яцунский В.К. Историческая география. История её возникновения и развития в XIV–XVIII веках. — М.: Изд. Академии Наук СССР, 1955. — С. 102–131. — Тираж 4000 экз. (в пер.).
- Казакова Н. А. Русский перевод XVII в. "Theatrum Orbis Terrarum" А. Ортелия // Вспомогательные исторические дисциплины. — Т. XVIII. — Л.: Изд. "Наука", 1987. — С. 121–131. (в пер.).
- Marcel P. R. van den Broecke. Ortelius Atlas Maps. An illustrated Guide. — HES Publishers BV, 1996. — 308 P. — Тираж не обозначен. — . (в пер. и суперобложке).
İstinadlar
- ECARTICO (ing.).
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Abraham Ortelius // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
- Борисовская Н. А. Старинные гравированные карты и планы. — Москва: Галактика, 1992. — 272 с. — С. 10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avraam Orteli lat Abraham Ortelius nid Abraham Ortels 14 aprel 1527 Antverpen Brabant hersoqlugu d 28 iyun 1598 ve ya 29 iyun 1598 Antverpen Brabant hersoqlugu d serti olaraq ilk muasir atlasin Theatrum Orbis Terrarumun yaradicisi kimi taninan flandriyali kartoqraf ve cografiya mutexessisi O eyni zamanda qitelerin bir zamanlar vahid halda oldugunu iddia etmis bunun neticesi olaraq ilk defe Qite surusmesi teoriyasini ireli surmusdu Avraam Ortelinid Abraham OrtellDogum tarixi 14 aprel 1527Dogum yeri Antverpen Brabant hersoqlugu d Habsburq Niderlandi d Vefat tarixi 28 iyun 1598 1598 06 28 71 yasinda ve ya 29 iyun 1598 1598 06 29 71 yasinda Vefat yeri Antverpen Brabant hersoqlugu d Habsburq Niderlandi d Fealiyyeti xeritesunas tarixci qravuraci d cografiyasunas arxeoloq Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAilesi Auqsburqdan olan Abraam Orteli 14 aprel 1527 ci ilde Hollandiyanin Antverpen seherinde anadan olub 1547 ci ilde iyirmi yasinda Muqeddes Lukanin Gildiyasina qosuldu ve xerite illustratoru kimi calisdi Deyerli xeriteler satin alaraq renglendirerek ketanlara yapisdirib sataraq gelirlerini artirdi ve erken seyahetlerini maliyyelesdirdi 1554 cu ilde karyerasinda boyuk tesiri olan Gerard Merkator ile tanis olur ve 1564 cu ilden cografi xeritelerin nesri ile mesgul olmusdur 1575 ci ilde ise Abraam Orteli Ispaniya krali II Filippinin yaninda cografiyasunas teyin edildi NailiyyetleriAvraam Orteli cografiyani tarixin gozu adlandirmisdir O qedimde xalqlarin meskunlasmasindan o dovrdeki dovletlerin serhedlerinden danisan elme tarixi cografiya adlandirir ve onu tarix elminin yardimci fenni hesab edirdi Orteli 1570 ci ilde tarixi cografi xerite ve atlaslari nesr etdirdi Orteliyanin atlasindan dunya xeritesi 1570Maris Pacifici Orteli 20 may 1570 ci ilde ilk olaraq yeni tipli kitabi dunyanin cografi atlasini tertib etmis ve bildirmisdi ki Antverpende isiq uzu gormus olkesunasliq xarakterli 70 xerite ve meqale vardir Kitab Theatrum Orbis Terrarum adlanirdi 1624 cu ile qeder alti Avropa dilinde umumi tiraji texminen 7300 nusxe ile 40 defeden cox tekrar nesr edilmisdir Avstraliya Avraam Ortelinin xeritesinde cenubdan cenub qutbu ile birlesmis sekilde gosterildiyinden bunun heqiqete uygun olub olmadigi meselesi hell olunmamis qalmaqda idi Qaranliq qalmis bu problem ise 1642 ci ilde Hollandiyali denizci Abel Tasman terefinden hell edilmisdi O Gerard Merkatorla yanasi kartoqrafiyanin inkisafinda mustesna rol oynayib Orteli hem de Sakit Okeanin ilk etrafli xeritesinin sahibidir Maris Pacifici EdebiyyatYacunskij V K Istoricheskaya geografiya Istoriya eyo vozniknoveniya i razvitiya v XIV XVIII vekah M Izd Akademii Nauk SSSR 1955 S 102 131 Tirazh 4000 ekz v per Kazakova N A Russkij perevod XVII v Theatrum Orbis Terrarum A Orteliya Vspomogatelnye istoricheskie discipliny T XVIII L Izd Nauka 1987 S 121 131 v per Marcel P R van den Broecke Ortelius Atlas Maps An illustrated Guide HES Publishers BV 1996 308 P Tirazh ne oboznachen ISBN 90 6194 308 6 v per i superoblozhke IstinadlarECARTICO ing Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Abraham Ortelius Internet Speculative Fiction Database ing 1995 Borisovskaya N A Starinnye gravirovannye karty i plany Moskva Galaktika 1992 272 s S 10