Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arxeoastronomiya,(yun. Αρχαιοαστρονομία) qədim insanların astronomik təsəvvürlərini öyrənən elm sahəsi; arxeoloji abidələri və qədim artefaktları (incəsənət abidələri daxil olmaqla) onlardakı astronomik mənanı aşkar etmək məqsədilə öyrənən bilavasitə arxeoastronomiyaya və folklor və etnoqrafik məlumatlar əsasında qədim insanların kosmoloji və kosmoqonik təsəvvürlərini açan ayrılır. Fənlər arası elm kimi arxeologiya və astronomiyadan, həmçinin elm tarixi, din tarixi, etnologiya, linqvistika, və s.-dən alınan nəticələrdən istifadə edir. 19-cu əsrin sonu – 20-ci əsrin əvvəllərində Misir, Yaxın Şərq və Böyük Britaniyadakı bir sıra monumental tikilinin astronomik səmtini öyrənmiş ingilis astronomu C. Lokyeri arxeoastronomiyanın banisi hesab etmək olar. Sonralar aydın oldu ki, Mərkəzi Amerikanın qədim şəhərlərinin bir çox bina və memarlıq kompleksləri astronomik məna kəsb edir. Yalnız 1960-cı illərdə ingilis astronomu C. Hokinsin Stonhenc haqqındakı və Böyük Britaniyadakı çoxsaylı arxeoastronomiya abidələrini hərtərəfli tədqiq etmiş arxeoastronomiya Tomun işlərindən sonra arxeoloqlar Neolit və Tunc dövrləri insanlarının astronomik biliklərinin yüksək səviyyədə olmasını qəbul etdilər. Qədim insanların astronomiyaya marağının ilk təzahürləri Ayın səfhələrinə görə günlərin hesablanmasını əks etdirən Paleolit dövrü artefaktları ilə bağlıdır. Neolit dövründə astronomik səmtli dəfn yerləri və nekropollar meydana gəldi. Bu növ abidələrdən ən məşhuru İrlandiyadakı Nyu-Qreync kurqanıdır (təqr. e.ə. 3300). Əsl astronomiya üfüq astronomiyası adlanan mərhələdən başlayır. Arxeoloji abidədə dünyanın cəhətlərini göstərən səmtlərin mövcudluğu ilk astronomik alət olan qnomonun ixtirasından xəbər verir. Ümumiyyətlə arxeoastronomiya tədqiqatları nəticəsində dünyanın müxtəlif bölgələrindəki mağaralarda, qayaüstü rəsmlərdə, insan məskənlərində və s. Günəşin vəziyyəti ilə əlaqədar ilin fəsillərinin təyini, əlamətdar astronomik hadisələr – komet görünməsi, ifrat yeni ulduz partlayışı və s. ilə bağlı xeyli elmi faktlar aşkarlanmışdır. Bir çox mifoloji süjet, qədim insanların inancları ulduzlu göy, işıqsaçan göy cismlərinin hərəkəti, göyün bürclərə bölünməsi ilə bağlıdır (bax Astral kultlar). Müxtəlif dövrlərin qədim abidələrinin astronomik izahı insan məskənləri və dini komplekslərin təşkilini, qədim təqvim sistemini, qədim insanların astronomik təsəvvürlərinin onların mədəniyyətindəki yerini və rolunu başa düşməyə kömək edir.
Mənbə
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 2-ci cild: Argentina – Babilik (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2010. səh. 26. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arxeoastronomiya yun Arxaioastronomia qedim insanlarin astronomik tesevvurlerini oyrenen elm sahesi arxeoloji abideleri ve qedim artefaktlari incesenet abideleri daxil olmaqla onlardaki astronomik menani askar etmek meqsedile oyrenen bilavasite arxeoastronomiyaya ve folklor ve etnoqrafik melumatlar esasinda qedim insanlarin kosmoloji ve kosmoqonik tesevvurlerini acan etnoastronomiyaya ayrilir Fenler arasi elm kimi arxeologiya ve astronomiyadan hemcinin elm tarixi din tarixi etnologiya linqvistika paleoiqlimsunasliq ve s den alinan neticelerden istifade edir 19 cu esrin sonu 20 ci esrin evvellerinde Misir Yaxin Serq ve Boyuk Britaniyadaki bir sira monumental tikilinin astronomik semtini oyrenmis ingilis astronomu C Lokyeri arxeoastronomiyanin banisi hesab etmek olar Sonralar aydin oldu ki Merkezi Amerikanin qedim seherlerinin bir cox bina ve memarliq kompleksleri astronomik mena kesb edir Yalniz 1960 ci illerde ingilis astronomu C Hokinsin Stonhenc haqqindaki ve Boyuk Britaniyadaki coxsayli arxeoastronomiya abidelerini herterefli tedqiq etmis arxeoastronomiya Tomun islerinden sonra arxeoloqlar Neolit ve Tunc dovrleri insanlarinin astronomik biliklerinin yuksek seviyyede olmasini qebul etdiler Qedim insanlarin astronomiyaya maraginin ilk tezahurleri Ayin sefhelerine gore gunlerin hesablanmasini eks etdiren Paleolit dovru artefaktlari ile baglidir Neolit dovrunde astronomik semtli defn yerleri ve nekropollar meydana geldi Bu nov abidelerden en meshuru Irlandiyadaki Nyu Qreync kurqanidir teqr e e 3300 Esl astronomiya ufuq astronomiyasi adlanan merheleden baslayir Arxeoloji abidede dunyanin cehetlerini gosteren semtlerin movcudlugu ilk astronomik alet olan qnomonun ixtirasindan xeber verir Umumiyyetle arxeoastronomiya tedqiqatlari neticesinde dunyanin muxtelif bolgelerindeki magaralarda qayaustu resmlerde insan meskenlerinde ve s Gunesin veziyyeti ile elaqedar ilin fesillerinin teyini elametdar astronomik hadiseler komet gorunmesi ifrat yeni ulduz partlayisi ve s ile bagli xeyli elmi faktlar askarlanmisdir Bir cox mifoloji sujet qedim insanlarin inanclari ulduzlu goy isiqsacan goy cismlerinin hereketi goyun burclere bolunmesi ile baglidir bax Astral kultlar Muxtelif dovrlerin qedim abidelerinin astronomik izahi insan meskenleri ve dini komplekslerin teskilini qedim teqvim sistemini qedim insanlarin astronomik tesevvurlerinin onlarin medeniyyetindeki yerini ve rolunu basa dusmeye komek edir MenberedakteAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 2 ci cild Argentina Babilik 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2010 seh 26 ISBN 978 9952 441 05 5 Menbe https az wikipedia org w index php title Arxeoastronomiya amp oldid 7541875