Aqostinyo Neto Antonio Aqostinho Neto 17 sentyabr 1922 10 sentyabr 1979 Moskva SSRi Anqolanın məşhur şairi Afrika milli

Aqostinyo Neto (Antonio Aqostinho Neto; 17 sentyabr 1922^[…] – 10 sentyabr 1979^[…], Moskva, SSRİ) — Anqolanın məşhur şairi, Afrika milli azadlıq hərakatı xadimi, Anqolanın ilk dövlət başçısı (1975-1979). Ölkəsinin qurtuluş savaşına öndərlik edən lider. Ad günü Anqolada Milli Qəhrəmanlar Günü olaraq qeyd edilir.

Aqostinyo Neto
Antonio Aqostinho Neto
Aqostinyo Neto 1975-ci il
Doğum adı	António Agostinho Neto
Doğum tarixi	17 sentyabr 1922
Doğum yeri	Luanda əyaləti Anqola
Vəfat tarixi	11 sentyabr 1979 (56 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva SSRİ
Vəfat səbəbi	mədəaltı vəzin xərçəngi
Dəfn yeri	Luanda
Təhsili
İxtisası	həkim
Fəaliyyəti	siyasətçi, şair, həkim-yazıçı^[d], siyasi məhbus
Əsərlərinin dili	Portuqal dili
Janr	poeziya
Mükafatları	"Xalqlar arasında sülhü möhkəmlətməyə görə" Beynəlxalq Lenin mükafatı laureatı (1977)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Aqostinyo Neto 17 sentyabr 1922-ci ildə Anqolanın Luanda əyalətinin kəndində anadan olub.

Luandada lisey təhsili almışdır. 1954-cü ildə Portuqaliyada Lissabon Coimbra Universitetinin tibb fakültəsinə daxil olmuş, təhsilini 1958-ci ildə bitirmişdir. 1959-cu ildə ölkəsinə dönərək bir müddət doğulduğu şəhərdə həkimlik etmişdir.

Anqola xalqının milli azadlıq mübarizəsində fəal iştirakına görə dəfələrlə həbs edilmişdir. 1955-ci ildə həbsxanada olarkən (, 1956) partiyasının yaradılmasına rəhbərlik etmişdir. 1959-cu ildə ölkəsinə qayıtmış lakin 1960-cı ildə yenidən iki il müddətinə həbs edilmişdir. 1962-ci ildə -nın sədri seçilmiş, müstəmləkiçilərə qarşı silahlı mübarizənin təşkilatçısı və rəhbərlərindən olmuşdur. 1962-ci ildə Vaşinqtona ABŞ-yə gedən şair, ölkəsinin qurtuluş savaşına kömək üçün Con Kennedi ilə görüşmüşdür.

11 noyabr 1975-ci ildə yaradıldıqdan sonra Anqolanın ilk prezidenti və eyni zamanda İnqilabi Şuranın və hökumətin başçısı, silahlı qüvvələrin baş komandanı seçilmişdir.

Ümumdünya Sülh Şurası Rəyasət Heyətinin üzvi idi.

Yaradıcılığı

Aqostinyo Neto şair və publisit kimi də tanınmışdır. Əsərlərini Portuqal dilində yazmışdır. Anqola xalqının milli azadlıq mübarizəsi əsərlərinin əsas mövzusudur.

Kitabları

Şeirlər, 1961
Quru gözlərlə, Şerlər. 1963
Müqəddəs ümid, Şerlər. 1968
Azadlıq nəğmələri. Şerlər. Aqostinyo Neto. T.Bayram. Yazıçı, Bakı, 1978. 84 səh.

Mükafatları

1970 — Beynəlxalq "Lotus" Mükafatı (Asiya Afrika Yazıçılar Birliyi)
1976 — Jolio-Küri adına Qızıl Sülh medalı
1977 — "Xalqlar arasında sülhü möhkəmlətməyə görə" Beynəlxalq Lenin mükafatı laureatı

Vəfatı

Antonio Aqostinho Neto xərçəng müalicəsi səbəbilə 11 sentyabr 1979-cu ildə Moskva şəhərindəki xəstəxanada vəfat edib. Dəfnetmə mərasimi 17 sentyabr 1979-cu ildə Luanda şəhərində keçirilmiş, cənazəsi mavzoleyə qoyulmuşdur.

Xatirəsi

Anqolada adını daşıyan bir universitet var. Anadan olduğu gün Anqolada Milli Bayram kimi qeyd edilir.

İstinadlar

https://elpais.com/diario/1979/09/12/portada/305935202_850215.html.
António Agostinho Neto // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
Bibliothèque nationale de France Agostinho Neto // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
Antonio Agostinho Neto // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
. kitab.az (az.). kitab.icando.ws. 2002–2004. 2016-03-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-05.

Ədəbiyyat

Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, VII cild. Bakı, 1983. səh.200

Xarici keçidlər

Neto, Agostinho. The Columbia Encyclopedia, 6th ed.

[_3da3cf60eed83fe9-1] ttps://elpais.com/diario/1979/09/12/portada/305935202_850215.html.

[_63cd96b3228bdf6a-2] António Agostinho Neto // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).

[_673f3d2bff5ddc0d-3] Bibliothèque nationale de France Agostinho Neto // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.

[_c3d7ebc399713328-4] Antonio Agostinho Neto // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.

[5] . kitab.az (az.). kitab.icando.ws. 2002–2004. 2016-03-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-05.