Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ankara müqaviləsi (20 oktyabr 1921) — TBMM və fransız hökuməti arasında türk-fransız cəbhəsindəki fəaliyyətləri dayandırmışdır. TBMM idarəçiliyindəki bölgənin cənub sərhədinin ayırıcı xətt olaraq qəbul edilməsi qərara alınmışdır, lakin əsas qərarların verilməsi Lozanna müqaviləsinə buraxılmışdır.
| Ankara müqaviləsi | |
|---|---|
| İmzalanma tarixi | 20 oktyabr 1921 |
| İmzalanma yeri | |
| Tərəflər | Üçüncü Fransa Respublikası, Türkiyə |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Arxa fon
Şərq problemində Birləşmiş Krallıq, Yunanıstan və İtaliya ilə milli mənfəətləri uyğun gəlməyən Fransa, Sevr müqaviləsinin imzalanmasından 3 ay əvvəl türk-fransız cəbhəsində müvəqqəti saziş imzalayaraq, TBMM ilə ikili münasibətlərə başlamışdı. Ancaq, yeni Türkiyə Böyük Millət Məclisini bir siyasi mövcudiyyət olaraq qəbul etmələrinə baxmayaraq, Milli Hökumətin Fransa ilə münasibətləri daha da irəli aparmaq cəhdləri baş tutmamışdı.
Sakarya meydan döyüşünün TBMM tərəfindən qazanılması və Sovetlərlə Ankara hökuməti arasında imzalanan Moskva müqaviləsi, türk-fransız münasibətlərinə də müsbət təsir etdi.ref name=HRI/> Fransa hökuməti, köhnə nazirlərindən Henry Franklin-Bouillonu qeyri-rəsmi olaraq Ankaraya göndərdi. 9 iyun, 1921-ci ildə Ankaraya gələn Henry, Mustafa Kamal paşa, Xarici İşlər naziri Yusif Kamal bəy və Ümumqoşun Qərərgahı Komandanı Fevzi paşa ilə iki həftə davam edən görüşmələrdə oldu. Xüsusilə, Mustafa Kamal paşa ilə Henry Franklin arasında edilən görüşmələrdə əsas olaraq "" mövzusu və yeni Türk dövlətinin mövcudiyyəti müzakirə edildi. Fransa nümayəndəsi dolayı yolla izah etdi ki, Fransa tərəfi Sakarya meydan döyüşünün nəticəsini görmədən TBMM hökuməti ilə rəsmi danışıqlara getməyə çəkinir. Sakaryada TBMM hökumətinin qələbəsi fransızların tərəddütlərini aradan qaldırdı və iki ölkə arasında Ankara müqaviləsi imzalandı.
Nəticə
Ankara müqaviləsi ilə Antanta dövlətlərinin siyasi birliyi pozulmuş və yeni türk dövləti Fransa tərəfindən tanınmışdır. Bu müqavilə nəticəsində Cənub cəbhəsindəki müharibə rəsmən sona çatmış və Türkiyənin cənub sərhədi müəyyənləşmişdir. İsgəndərun sancaqlığı Suriyanın tərkibində qalırdı, lakin bu sancaqlığa xüsusi imtiyazlar və muxtariyyət verilirdi. Türklər ən böyük etnik qrup olduqlarından vilayətin idarə olunmasında üstün qəbul edilirdilər. Osmanlının qurucusu I Osmanın atası Süleyman şahın Suriyada olan məzar-türbəsi Türkiyə torpağı hesab edildi.
Bu müqavilə ilə ilk dəfə, türk milli mübarizəsinin haqlılığı bir Antanta dövləti tərəfindən qəbul edilmişdir. Müqavilə imzalandıqdan sonra iki ölkə də bir-birinə nümayəndə göndərmişdir. Bu müqavilə ilə iki ölkə arasındakı hərbi vəziyyət sonlandırılsa da, Lozanna sülh konfransında Fransa Antanta tərəfindən konfransda çıxış etmişdir.
Xarici keçidlər
- Xronologiya 1921 2010-12-13 at the Wayback Machine
- Fransız-türk razılaşmasının tam mətni
İstinadlar
- "Ankara, Treaty of" in Encyclopædia Britannica|The New Encyclopædia Britannica. Chicago: Encyclopædia Britannica Inc., XV edn., 1992, c. 1, səh. 423.
- League of Nations Treaty Series, C. 54, Səh. 178–193.
- "Franco-Turkish agreement of Ankara" (PDF) (French və English). 16 January 2013 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 8 August 2014.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ankara muqavilesi 20 oktyabr 1921 TBMM ve fransiz hokumeti arasinda turk fransiz cebhesindeki fealiyyetleri dayandirmisdir TBMM idareciliyindeki bolgenin cenub serhedinin ayirici xett olaraq qebul edilmesi qerara alinmisdir lakin esas qerarlarin verilmesi Lozanna muqavilesine buraxilmisdir Ankara muqavilesiImzalanma tarixi 20 oktyabr 1921Imzalanma yeri AnkaraTerefler Ucuncu Fransa Respublikasi Turkiye Vikianbarda elaqeli mediafayllarArxa fonSerq probleminde Birlesmis Kralliq Yunanistan ve Italiya ile milli menfeetleri uygun gelmeyen Fransa Sevr muqavilesinin imzalanmasindan 3 ay evvel turk fransiz cebhesinde muveqqeti sazis imzalayaraq TBMM ile ikili munasibetlere baslamisdi Ancaq yeni Turkiye Boyuk Millet Meclisini bir siyasi movcudiyyet olaraq qebul etmelerine baxmayaraq Milli Hokumetin Fransa ile munasibetleri daha da ireli aparmaq cehdleri bas tutmamisdi Sakarya meydan doyusunun TBMM terefinden qazanilmasi ve Sovetlerle Ankara hokumeti arasinda imzalanan Moskva muqavilesi turk fransiz munasibetlerine de musbet tesir etdi ref name HRI gt Fransa hokumeti kohne nazirlerinden Henry Franklin Bouillonu qeyri resmi olaraq Ankaraya gonderdi 9 iyun 1921 ci ilde Ankaraya gelen Henry Mustafa Kamal pasa Xarici Isler naziri Yusif Kamal bey ve Umumqosun Qerergahi Komandani Fevzi pasa ile iki hefte davam eden gorusmelerde oldu Xususile Mustafa Kamal pasa ile Henry Franklin arasinda edilen gorusmelerde esas olaraq movzusu ve yeni Turk dovletinin movcudiyyeti muzakire edildi Fransa numayendesi dolayi yolla izah etdi ki Fransa terefi Sakarya meydan doyusunun neticesini gormeden TBMM hokumeti ile resmi danisiqlara getmeye cekinir Sakaryada TBMM hokumetinin qelebesi fransizlarin tereddutlerini aradan qaldirdi ve iki olke arasinda Ankara muqavilesi imzalandi NeticeAnkara muqavilesi ile Antanta dovletlerinin siyasi birliyi pozulmus ve yeni turk dovleti Fransa terefinden taninmisdir Bu muqavile neticesinde Cenub cebhesindeki muharibe resmen sona catmis ve Turkiyenin cenub serhedi mueyyenlesmisdir Isgenderun sancaqligi Suriyanin terkibinde qalirdi lakin bu sancaqliga xususi imtiyazlar ve muxtariyyet verilirdi Turkler en boyuk etnik qrup olduqlarindan vilayetin idare olunmasinda ustun qebul edilirdiler Osmanlinin qurucusu I Osmanin atasi Suleyman sahin Suriyada olan mezar turbesi Turkiye torpagi hesab edildi Bu muqavile ile ilk defe turk milli mubarizesinin haqliligi bir Antanta dovleti terefinden qebul edilmisdir Muqavile imzalandiqdan sonra iki olke de bir birine numayende gondermisdir Bu muqavile ile iki olke arasindaki herbi veziyyet sonlandirilsa da Lozanna sulh konfransinda Fransa Antanta terefinden konfransda cixis etmisdir Xarici kecidlerXronologiya 1921 2010 12 13 at the Wayback Machine Fransiz turk razilasmasinin tam metniIstinadlar Ankara Treaty of in Encyclopaedia Britannica The New Encyclopaedia Britannica Chicago Encyclopaedia Britannica Inc XV edn 1992 c 1 seh 423 League of Nations Treaty Series C 54 Seh 178 193 Franco Turkish agreement of Ankara PDF French ve English 16 January 2013 tarixinde PDF Istifade tarixi 8 August 2014