Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anat yençi çuvaşlar — çuvaş subetnosu. Əsas məskunlaşma sahəsi Çuvaşıstanın şimal-şərqidir. Miqrasiya nəticəsində anat yençi çuvaşların nümayəndələri də Volqaboyu və Uralın bir çox bölgələrində məskunlaşıblar.
| Ümumi sayı | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| təxmini 100000 | ||||||
| Yaşadığı ərazilər | ||||||
| ||||||
| Dili | ||||||
| İrqi | ||||||
| avropoid, turan irqi tipi | ||||||
| Dini | ||||||
| xristianlıq (provaslav) | ||||||
| Daxildir | ||||||
| Türk xalqları | ||||||
| Mənşəyi | ||||||
| çuvaşlar, bulqarlar, sabirlər | ||||||
| Qohum xalqlar | ||||||
| tatarlar və digər türk xalqları |
Anat yençi çuvaşlar 3 alt qrupa malikdirlər: Anat-Sivilskaya, Nijnetsivilskaya və Kozlovskaya.
Mənşəyi və yayılma arealı
Anat yençi çuvaşlar Çuvaşiyanın şimalında və şimal-şərqində məskunlaşıb. Onlara Başqırdıstan Respublikasında və Tatarıstan Respublikasında, Ulyanovsk, Orenburq vilayətlərində rast gəlinir. Lakin anat yençi çuvaşlar ən çox Penza, Samara və Saratov vilayətlərində yaşayır. Çuvaşların (anat yençi) əcdadları VII-VIII əsrlərdə Şimali Qafqaz və Azov çöllərindən gəlmiş bulqar tayfalarıdır.
Dialekt
Anat yençi çuvaşların dialektlərinin tədqiqi problemli olaraq qalır. Bəziləri anat yençi çuvaşların dialektlərinin müstəqil bir dil təşkil etdiyin hesab edir. Digər tədqiqatçılara görə isə onlar viryal (yuxarı, "ətraf") və anatri dialektləri (aşağı ton, "səsli" boğazlar) arasında keçid dialekt qrupudur. Anat yençi ləhcəsinin "ölməsi" prosesi çuvaş ləhcəsindən qat-qat sürətlidir.
Mədəniyyət
Anat yençi çuvaşların ənənəvi geyimlərinin digər xalqların (fin-uqor, tatarlar) təsirinə məruz qalan qonşulardan fərqli olaraq, ən qədim ənənələri saxladığı hesab edilir. Folklor, xüsusən də xalq yaradıcılığı anat yençi çuvaşların mədəniyyətin qədim formalarını qoruyub saxladığını göstərir. XVIII əsrə aid xalq geyimi, mürəkkəb döş bəzəklərindən hələ də istifadə edilir.
Arxeoloji və tarixi abidələr (qəbir daşları, zərgərlik məmulatları, üzüklər) təsdiq edir ki, hətta XVII-XVIII əsrlərdə də anat yençilər runik yazıdan istifadə ediblər və əlvan metal üzərində zərgərlik təqibi kimi nadir sənət növü onlar arasında yüksək səviyyədə olmuşdur. Xalq yaradıcılığı, musiqi yaradıcılığı, folklor, xoreoqrafiya xalqın qədim irsi olmaqla müasir mədəniyyətin inkişafı üçün zəngin arsenal rolunu oynayır.
Din
Anat yençi çuvaşlar əsasən pravoslavdırlar.
İstinadlar
- А.А. Трофимов, Е.А. Ягафова, М.Г. Кондратьев, Л.П. Сергеев, П.П. Фокин, Г.Б. Матвеев, Г.Н. Иванов. "Средненизовые чуваши". Электронная Чувашская энциклопедия. 2021-09-16 tarixində . İstifadə tarixi: 16.09.2021.
Ədəbiyyat
- Иванов В. П., Николаев В. В., Дмитриев В. Д. Чуваши. Этническая история и традиционная культура (30000 nüs.). Moskva: ДИК. 2000. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Anat yenci cuvaslar cuvas subetnosu Esas meskunlasma sahesi Cuvasistanin simal serqidir Miqrasiya neticesinde anat yenci cuvaslarin numayendeleri de Volqaboyu ve Uralin bir cox bolgelerinde meskunlasiblar Anat yenci cuvaslar Umumi sayitexmini 100000Yasadigi eraziler Rusiya CuvasistanDilicuvas rusIrqiavropoid turan irqi tipiDinixristianliq provaslav DaxildirTurk xalqlariMenseyicuvaslar bulqarlar sabirlerQohum xalqlartatarlar ve diger turk xalqlari Anat yenci cuvaslar 3 alt qrupa malikdirler Anat Sivilskaya Nijnetsivilskaya ve Kozlovskaya Menseyi ve yayilma arealiAnat yenci cuvaslarAnat yenci cuvaslarin bayram merasimi Anat yenci cuvaslar Cuvasiyanin simalinda ve simal serqinde meskunlasib Onlara Basqirdistan Respublikasinda ve Tataristan Respublikasinda Ulyanovsk Orenburq vilayetlerinde rast gelinir Lakin anat yenci cuvaslar en cox Penza Samara ve Saratov vilayetlerinde yasayir Cuvaslarin anat yenci ecdadlari VII VIII esrlerde Simali Qafqaz ve Azov collerinden gelmis bulqar tayfalaridir DialektAnat yenci cuvaslarin dialektlerinin tedqiqi problemli olaraq qalir Bezileri anat yenci cuvaslarin dialektlerinin musteqil bir dil teskil etdiyin hesab edir Diger tedqiqatcilara gore ise onlar viryal yuxari etraf ve anatri dialektleri asagi ton sesli bogazlar arasinda kecid dialekt qrupudur Anat yenci lehcesinin olmesi prosesi cuvas lehcesinden qat qat suretlidir MedeniyyetAnat yenci cuvaslarin enenevi geyimlerinin diger xalqlarin fin uqor tatarlar tesirine meruz qalan qonsulardan ferqli olaraq en qedim eneneleri saxladigi hesab edilir Folklor xususen de xalq yaradiciligi anat yenci cuvaslarin medeniyyetin qedim formalarini qoruyub saxladigini gosterir XVIII esre aid xalq geyimi murekkeb dos bezeklerinden hele de istifade edilir Arxeoloji ve tarixi abideler qebir daslari zergerlik memulatlari uzukler tesdiq edir ki hetta XVII XVIII esrlerde de anat yenciler runik yazidan istifade edibler ve elvan metal uzerinde zergerlik teqibi kimi nadir senet novu onlar arasinda yuksek seviyyede olmusdur Xalq yaradiciligi musiqi yaradiciligi folklor xoreoqrafiya xalqin qedim irsi olmaqla muasir medeniyyetin inkisafi ucun zengin arsenal rolunu oynayir DinAnat yenci cuvaslar esasen pravoslavdirlar IstinadlarA A Trofimov E A Yagafova M G Kondratev L P Sergeev P P Fokin G B Matveev G N Ivanov Srednenizovye chuvashi Elektronnaya Chuvashskaya enciklopediya 2021 09 16 tarixinde Istifade tarixi 16 09 2021 EdebiyyatIvanov V P Nikolaev V V Dmitriev V D Chuvashi Etnicheskaya istoriya i tradicionnaya kultura 30000 nus Moskva DIK 2000 ISBN 5 8213 0044 4