Anadoluda Qıpçaqlar, Nikeya İmperatoru III. John Vatatzes və III. John Vatatzesdən sonra Nikeya imperatorları tərəfindən 1222–1261-ci illərdə Qərbi Anadoluya yerləşdirilən qıpçaq- kumanlar olduğu məlumdur. Qıpçaq-kumanların Latın İmperiyası və Bizans İmperiyasında muzdlu əsgər kimi xidmət etdikləri də məlumdur. Qafqazdan, Xorasandan, Balkanlardan Anadoluya gələn qıpçaqların olduğu da məlumdur.
Anadoluda Qıpçaqlar | |
---|---|
Sayları və yaşadığı ərazilər | |
Qərbi Anadolu (Mərmərə, Qərbi Qara dəniz, Orta Qara dəniz, Qərbi Orta Anadolu, Egey, Aralıq dənizi) , Şərqi Anadolu | |
Dili | Qıpçaq dilləri , Oğuz dilləri |
Dini | Şamanizm, Tenqriçilik (Tarixi) , Xristianlıq (?) , İslam (İndiki) |
Qohumluluğu | Türklər, Türkmənlər, Yörüklər, Oğuzlar, Qıpçaqlar, Kumanlar, Gürcüstan qıpçaqları |
Etnik qrupları | Türklər, Türkmənlər, Yörüklər, Oğuzlar, Qıpçaqlar, Kumanlar, Gürcüstan qıpçaqları |
Anadolu Qıpçaqları
Bizans Torpaqlarını və Şəhərlərini qarət edən, sərgərdan köçəbə qıpçaqlar, onların Bizans torpaqlarına zərər vurmasının qarşısını almaq və öz hərbi imkanlarından faydalanmaq istəyirdilər, İmperator III. John vatatzes bu qıpçaqların bir qismini Bizans xidmətinə, bir qismini Trakya və Makedoniyaya, bir qismini Anadoluda Menderes hövzəsində (Menderes çayı və ətrafı), bir qismini isə Frigiya və Bithyniyaya (indiki Ankara, Afyon, Əskişəhər, Bolu, Düzce, Kastamonu, Sakarya, Zonguldak) şəhərlərinə yerləşdirdi. bir qism Qıpçaq İznik İmperatorluğu və Latın İmperatorluğu onları Monqol və Səlcuq təhlükəsindən qorumaq üçün torpaqlarına yerləşdirldi. Bu gün bu vilayətlərdəki qıpçaq-kuman mənşəli kəndlər bu tarixdə Anadoluya daxil olub.
Bəzi tarixçilər III. John Vatatzesin bu təcrübəsinin çox da yaxşı nəticə vermədiyini və Kumanların Türkmənlərə qarışması ilə bölgənin türkləşməsinin sürət qazandığını iddia edərkən, II. Teodoros Laskaris demişdir: "Siz qərb bölgələrindən Kumanları buraya gətirməklə şərqdə xidmət edən bir qəbilə yaratdınız və Türklərin sərhədlərində Kumanları məskunlaştılaraq türklərin aramsız olaraq qərbə doğru irəliləməsinin qarşısını aldınız". atasının əhali köçürmə siyasətinin nəticəsi, çoxlu sayda Kuman toplumunun Balkanlardan Anadoluya məskunlaşması nəticəsində türklərin Anadoluda Qərbə doğru yayılmasının qarşısının alındığını yüksək qiymətləndirir. Çağdaş Bizans yazıçılarından Pachymeres də III. John Vatatzesin bu təcrübəsini Nikea İmperiyasının ən mühüm hərəkəti kimi şərh edir. Eyni şəkildə, başqa bir Bizans müəllifi Akropolitin ifadələrindən onun Kumanların Anadoluya yerləşdirilməsinin çox məntiqli bir addım olduğunu düşündüyü anlaşılır.
İmperator III. John Vatatzes dövründə Bizans xidmətinə girən bu Kuman icmasının son qeydi Söhbət Epirin mühasirəsi zamanı II. Andronikosun dövründə Kuman əsgərlərin intizamsız davranışından gedir. 1291-ci ildə Epir Despotluğu ilə Neapol Krallığı arasında ittifaqın qurulmasından narahat olan Bizans rəhbərliyi 1292-ci ildə Epirə ekspedisiyaya başladı. Otuz min piyada və on dörd min süvaridən ibarət Bizans ordusunun əsas qüvvəsini türklər və kumanlar təşkil edirdi. Başlanğıcda az uğur qazanan Bizans əsgərləri daha sonra Axaya şahzadəsi öz qüvvələri ilə Epirus birliqlərini quşatmaq üçün gələndə geri çəkilməyə məcbur oldular. Bu əməliyyat zamanı ordunun nizam-intizamını pozan Kuman əsgərlərinin nizamsız hərəkətləri nəticəsində geri çəkilmək zorunda qalındı və Epirdə Bizans yürüşü böyük məyusluqla başa çatdı. Monqol istilasından sonra türk genişlənməsinin qarşısını almaq üçün Bizans xidmətinə alınan Kumanların bir qisminin də imperator sarayında xidmət etdikləri və zamanla yüksək vəzifələrə yüksəldikləri görünür. Əslində Kuman bəglərinin birinin oğlu olan Syrgiannés (Sytzigan: Sıçğan: Sıçovul) vəftiz olunaraq Palaiologos ailəsindən bir qadınla evləndi və daha sonra Megas Domestic titulunu aldı. Onun övladlarının Bizans İmperiyasında mövcudluğu 100 ilə yaxın davam etdi. Bu Bizans Kuman ailəsinin son nümayəndəsi də ailənin ilk üzvü kimi Syrgiannés adlanırdı. Makedoniya və Trakya valisi olan Syrgiannés, II. Andronikos və nəvəsi arasında 1320-ci ildə başlayan mübarizələrdə iştirak etdikdən sonra rəğbətini itirmiş və 1334-cü ildə imperatorun adamları tərəfindən öldürülənə qədər sönük bir həyat sürmüşdür.
Cənub-Qərbi Anadolu bölgəsindəki bir qıpçaq qrupu, 1230-cu ildə Anadolu Səlcuqlu Dövləti Sultanı Əlaəddin Keykubatın Cəlaləddin Harzemşahı məğlub etməsindən sonra Anadolunun müxtəlif bölgələrinə yayılan və Horzumlu adı ilə Qərbi Anadoluda yaşamağa davam edən köçəri Qıpçaq-Oğuz tayfası idi. Bu tayfa Peçin, Muğla, Köyceğiz və Bozöyük bölgəsində yerləşir. Hicri 923-cü ildə (1517) bölgədə yaşayan Horzum tayfasının 1318 təsərrüfat və 7590 əhalisi var. Bölgədəki Qıpçaq dialekt elementləri bu tayfanı təmsil edir. Bizans imperatoru III John Dukas Vatatzes (III Ioannes Vatatzes) dövründə (1222–1254) Xristian Kumanlar, xüsusilə Anadolunun qərb bölgələrinə Səlcuqlu bəglərinə qarşı tampon yaratmaq üçün Balkanlardan Batı Anadolu'ya yerləşdirdi. Bu bölgə Sinopun qərbindən Menderes vadisinə qədər olan xəttdir. Qərbi Qara dəniz bölgəsindəki digər qıpçaq təsiri Kastamonu ətrafında hökmranlıq edən Çobanoğulları bəyliyi dövrünə təsadüf edir. Səlcuqlu əmirlərindən Hüsaməddin Əmir Çoban Qara dənizi keçərək Qıpçaq çöllərinə səfər etmiş və saysız-hesabsız qənimət və qullarla geri dönmüşdür. Krıma gələn Qıpçaqlar davam edən monqol hücumları səbəbilə Suğdak üzərindən dəniz yolu ilə Sinopa gələrək Bolu, Düzce, Karabük, Kastamonu, Zonquldak və Bartın bölgələrinə yayılıblar. Bartın şəhəri Deşt-i Qıpçaq və Misirin ticarət mərkəzinə çevrildi.
Macarıstanda məskunlaşan 7 Kuman tayfasından biri olan Olaş/Uladjogli tayfası Oğuz-Qıpçaq müharibəsindən sonra Oğuzlara qatıldı. Anadoluya köç edən Ulaş tayfasından olanlar öz adət-ənənələrini və xalq sənətlərini bir qədər qoruyub saxlaya bilmişlər. Olaş adının mənası olan Olaş, mənası "Birləşmiş", "İttifaq qurmaq" deməkdir.
Ulaşlar-Ulaşlı-Ulaş adlı yaşayış məntəqələrinin var olduğu vilayətlər bunlardır: İçel, Ankara, Tekirdağ, Tokat, Muğla, Artvin, Sivas, Kocaeli, Nevşehir, Mardin, Qaziantep, Siirt, Bolu, Kütahya. Macar musiqiçisi Béla Bartok 1936-cı ildə tərtib etmək üçün Toroslardakı Ulaş nəslinin Yörük kəndlərinə getmiş və Ulaş Yörük kəndlərində dinlədiyi xalq mahnılarının Macar Xalq Musiqisi ilə oxşar olduğunu anlamışdır. Araşdırmalara görə, Macarıstan Xalq Musiqisi 1000 ildən az bir türk təsiri hakimdir və bu irs Macarıstana köç edən Kumanların mirasıdır.
Kumanların nəvələrinin kim olduğu ilə bağlı müxtəlif fikirlər irəli sürülsə də, Anadoluda məskunlaşan Kumanların taleyi ilə bağlı heç bir araşdırma aparılmamışdır. Kumanların assimilyasiya üçün deyil, döyüşçü xüsusiyyətlərini qoruyacaq şəkildə yerləşdirilməsi təbiidir. Başqa sözlə, Vatatzes onları yaxşı və itaətkar vətəndaş etmək üçün deyil, öz torpaqlarını şərqdən gələn istilalardan qorumaq üçün yerləşdiribdir. Bu səbəbdən də Nikeya İmperatorluğunun bu Kuman qrupu üzərində heç bir assimilyasiya göstərmədiyini düşünə bilərik. Bu dövrdə Stratiot olaraq yerləşdirilən Kumanların sayıları məlum deyil. Ancaq 10.000 kimi bir rəqəm yalnız Böyük Menderes hövzəsində yerləşdirilmiş Kumanlar üçün deyilir. Kumanların bu şəkildə yerləşdirilməsi Roma müdafiə xəttinin gücləndirilməsi demək olduğundan, şərqdən gələn türkmən və monqol istilalarına qarşı bir növ bufer rolunu oynadıqları üçün nikeya imperiyasının torpaqlarının təhlükəsizliyi bu yolla təmin edilirdi. Nikeya İmperatorluğu dövründə Kumanların məskunlaşdığı bölgələrlə bu gün Manav adlı türk qrupunun yaşadığı bölgələr bir-biri ilə üst-üstə düşür. Manav adlı bu türk qrupu xüsusilə Çanaqqala, Balıkəsir, Yalova, Bursa, Biləcik, Sakarya, Düzce, Zonquldak və Kocaeli vilayətlərinin kəndlərində, həmçinin İstanbulun Anadolu yaxasında, Bolu və Əskişəhər vilayətlərindəki kəndlərdə yaşayır. , Anadoluda Nikeya İmperatorluğunun 13-cü əsri torpaqlarına əhəmiyyətli bir hissəsinə uyğundur. Bu qrupun kəndləri bölgənin ən qədim yerli türk kəndləri kimi tanınır. Təəssüf ki, manav türkləri haqqında çoxlu araşdırma yoxdur. Dilçilər və dil araşdırmacıları tərəfindən yalnız bir neçə nəşr edilmişdir. Ancaq bu məlumatlar fikrimizcə tam deyildi, dil məlumatlarında görülən və Manavlarla müvafiq bu araşdırmalarda qeyd olunan Kuman (Qıpçaq) dialekt xüsusiyyətləri görülür. Bu barədə araşdırmalarda yuxarıda verilən tarixi məlumatlar ışığında mövzunun başqa bir görüş ilən yenidən araşdırılmasının lazım olduğunu düşünürük.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "YALAKOVA'DAN YALOVA'YA Prof. Dr. Halil İnalcık Anısına Yalova Tarihi Araştırmaları" (PDF). 20 Kasım 2022 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 6 Aralık 2022.
- "BİZANS'IN ANADOLU'YA YERLEŞTİRDİĞİ SON TÜRKLER". 1 Haziran 2022 tarixində .
- "Batı Anadolu’daki Türk Yayılışına Karşı Bizans İmparatorluğu’nun Kuman-Alan Topluluklarını Balkanlardan Anadolu’ya Nakletmesi"
- "Bizans Ordusunda Ücretli Türk Askerler (XI.-XII. Yüzyıllar)", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 25, 2009, s. 53–69.
- "IV. Haçlı Seferi’nin Ardından Batı Anadolu’da Mücadele Eden İki Rakip: İstanbul Latin Krallığı ve İznik İmparatorluğu", Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, S.1., Temmuz, 2015, s. 9–25.
- BELDİCEANU-STEİNHERR, Irene, "Bitinya’da Gayrimüslim Nüfus (14. Yüzyılın ikinci yarısı- 15. Yüzyılın ilk yarısı)", Osmanlı Beyliği 1300–1389, ed. Elizabeth A. Zacharıadou, çev. Gül Çağalı Güven, İsmail Yergun, Tülin Altınova, 2. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1997, s. 8–22.
- GOLUBOVSKİY, P. V., Peçenegi, Torki i Polovtsı Rus i Step Do Naşestviya Tatar, Veçe, Moskva, 2011.
- ÖZTÜRK, Meriç T., The Provıncıal Arıstocracy In Byzantine Asia Minor (1081–1261), , Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2013.
- VASARY, Istvan, Kumanlar ve Tatarlar Osmanlı Öncesi Balkanlar’da Doğulu Askerler (1185–1365), 2. Baskı, çev. Ali Cevat Akkoyunlu, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015.
- WOLF, Robert Lee, "The Latın Empire Of Constantinople 1204–1261", A History Of The Crusaders, Volume II Later Crusades (1189–1311), General ed. Kenneth M. Setton, ed. By. Robert Lee Wolf and Harry W. Hazard, The Unıversıty Of Wısconsın Press, Madıson, Milwaukee and London, 1969, s. 187–233.
- "A Broken Miror: The Kıpçak World In The Thırteenth Century", The Other Europe ın the Middle Ages, Avars, Bulgars, Khazars and Cumans, ed. By. Florin Curta, Roman Kovalev, Brill, Leiden-Boston, 2008, s. 379–412.
- KEÇİŞ, Murat, "XIII.-XIV. Yüzyıl Bizans ve İslam Kaynaklarına Göre Kuzeybatı Anadolu Yol Ağları", Belleten, C. LXXVII, S. 280, 2013, Ankara, s. 849–874.
- Akdes Nimet Kurat, IV-XVII1. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara 1972, Sayfa 83–84.
- "Öçalan, M., "Sakarya-İzmit Yöresi Yerleşik Türkleri (Manav) Ağızlarında Ötümsüz Patlayıcı Ünsüz Değişmeleri"" (PDF) (türk). 4 Mayıs 2014 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 9 Kasım 2022.
- "BATI ANADOLU'DAKİ TÜRK YAYILIŞINA KARŞI BİZANS İMPARATORLUĞU'NUN KUMAN-ALAN TOPLULUKLARINI BALKANLARDAN ANADOLU'YA NAKLETMESİ" (türk). 11 Ekim 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 11 Ekim 2022.
- "TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA OĞUZCA DIŞI DİL UNSURLARI" (PDF) (türk). 9 Ekim 2022 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 9 Ekim 2022.
- "CUMANS IN PAPHLAGONIA" (türk). 9 Ekim 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 9 Ekim 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Anadoluda Qipcaqlar Nikeya Imperatoru III John Vatatzes ve III John Vatatzesden sonra Nikeya imperatorlari terefinden 1222 1261 ci illerde Qerbi Anadoluya yerlesdirilen qipcaq kumanlar oldugu melumdur Qipcaq kumanlarin Latin Imperiyasi ve Bizans Imperiyasinda muzdlu esger kimi xidmet etdikleri de melumdur Qafqazdan Xorasandan Balkanlardan Anadoluya gelen qipcaqlarin oldugu da melumdur Anadoluda QipcaqlarSaylari ve yasadigi erazilerQerbi Anadolu Mermere Qerbi Qara deniz Orta Qara deniz Qerbi Orta Anadolu Egey Araliq denizi Serqi AnadoluDili Qipcaq dilleri Oguz dilleriDini Samanizm Tenqricilik Tarixi Xristianliq Islam Indiki Qohumlulugu Turkler Turkmenler Yorukler Oguzlar Qipcaqlar Kumanlar Gurcustan qipcaqlariEtnik qruplari Turkler Turkmenler Yorukler Oguzlar Qipcaqlar Kumanlar Gurcustan qipcaqlari1239 cu ilde Nikea imperatoru III John Vatatzes dovrunde Nikea Imperiyasinin serhedleriAnadolu QipcaqlariBizans Torpaqlarini ve Seherlerini qaret eden sergerdan kocebe qipcaqlar onlarin Bizans torpaqlarina zerer vurmasinin qarsisini almaq ve oz herbi imkanlarindan faydalanmaq isteyirdiler Imperator III John vatatzes bu qipcaqlarin bir qismini Bizans xidmetine bir qismini Trakya ve Makedoniyaya bir qismini Anadoluda Menderes hovzesinde Menderes cayi ve etrafi bir qismini ise Frigiya ve Bithyniyaya indiki Ankara Afyon Eskiseher Bolu Duzce Kastamonu Sakarya Zonguldak seherlerine yerlesdirdi bir qism Qipcaq Iznik Imperatorlugu ve Latin Imperatorlugu onlari Monqol ve Selcuq tehlukesinden qorumaq ucun torpaqlarina yerlesdirldi Bu gun bu vilayetlerdeki qipcaq kuman menseli kendler bu tarixde Anadoluya daxil olub Bezi tarixciler III John Vatatzesin bu tecrubesinin cox da yaxsi netice vermediyini ve Kumanlarin Turkmenlere qarismasi ile bolgenin turklesmesinin suret qazandigini iddia ederken II Teodoros Laskaris demisdir Siz qerb bolgelerinden Kumanlari buraya getirmekle serqde xidmet eden bir qebile yaratdiniz ve Turklerin serhedlerinde Kumanlari meskunlastilaraq turklerin aramsiz olaraq qerbe dogru irelilemesinin qarsisini aldiniz atasinin ehali kocurme siyasetinin neticesi coxlu sayda Kuman toplumunun Balkanlardan Anadoluya meskunlasmasi neticesinde turklerin Anadoluda Qerbe dogru yayilmasinin qarsisinin alindigini yuksek qiymetlendirir Cagdas Bizans yazicilarindan Pachymeres de III John Vatatzesin bu tecrubesini Nikea Imperiyasinin en muhum hereketi kimi serh edir Eyni sekilde basqa bir Bizans muellifi Akropolitin ifadelerinden onun Kumanlarin Anadoluya yerlesdirilmesinin cox mentiqli bir addim oldugunu dusunduyu anlasilir Imperator III John Vatatzes dovrunde Bizans xidmetine giren bu Kuman icmasinin son qeydi Sohbet Epirin muhasiresi zamani II Andronikosun dovrunde Kuman esgerlerin intizamsiz davranisindan gedir 1291 ci ilde Epir Despotlugu ile Neapol Kralligi arasinda ittifaqin qurulmasindan narahat olan Bizans rehberliyi 1292 ci ilde Epire ekspedisiyaya basladi Otuz min piyada ve on dord min suvariden ibaret Bizans ordusunun esas quvvesini turkler ve kumanlar teskil edirdi Baslangicda az ugur qazanan Bizans esgerleri daha sonra Axaya sahzadesi oz quvveleri ile Epirus birliqlerini qusatmaq ucun gelende geri cekilmeye mecbur oldular Bu emeliyyat zamani ordunun nizam intizamini pozan Kuman esgerlerinin nizamsiz hereketleri neticesinde geri cekilmek zorunda qalindi ve Epirde Bizans yurusu boyuk meyusluqla basa catdi Monqol istilasindan sonra turk genislenmesinin qarsisini almaq ucun Bizans xidmetine alinan Kumanlarin bir qisminin de imperator sarayinda xidmet etdikleri ve zamanla yuksek vezifelere yukseldikleri gorunur Eslinde Kuman beglerinin birinin oglu olan Syrgiannes Sytzigan Sicgan Sicovul veftiz olunaraq Palaiologos ailesinden bir qadinla evlendi ve daha sonra Megas Domestic titulunu aldi Onun ovladlarinin Bizans Imperiyasinda movcudlugu 100 ile yaxin davam etdi Bu Bizans Kuman ailesinin son numayendesi de ailenin ilk uzvu kimi Syrgiannes adlanirdi Makedoniya ve Trakya valisi olan Syrgiannes II Andronikos ve nevesi arasinda 1320 ci ilde baslayan mubarizelerde istirak etdikden sonra regbetini itirmis ve 1334 cu ilde imperatorun adamlari terefinden oldurulene qeder sonuk bir heyat surmusdur Cenub Qerbi Anadolu bolgesindeki bir qipcaq qrupu 1230 cu ilde Anadolu Selcuqlu Dovleti Sultani Elaeddin Keykubatin Celaleddin Harzemsahi meglub etmesinden sonra Anadolunun muxtelif bolgelerine yayilan ve Horzumlu adi ile Qerbi Anadoluda yasamaga davam eden koceri Qipcaq Oguz tayfasi idi Bu tayfa Pecin Mugla Koycegiz ve Bozoyuk bolgesinde yerlesir Hicri 923 cu ilde 1517 bolgede yasayan Horzum tayfasinin 1318 teserrufat ve 7590 ehalisi var Bolgedeki Qipcaq dialekt elementleri bu tayfani temsil edir Bizans imperatoru III John Dukas Vatatzes III Ioannes Vatatzes dovrunde 1222 1254 Xristian Kumanlar xususile Anadolunun qerb bolgelerine Selcuqlu beglerine qarsi tampon yaratmaq ucun Balkanlardan Bati Anadolu ya yerlesdirdi Bu bolge Sinopun qerbinden Menderes vadisine qeder olan xettdir Qerbi Qara deniz bolgesindeki diger qipcaq tesiri Kastamonu etrafinda hokmranliq eden Cobanogullari beyliyi dovrune tesaduf edir Selcuqlu emirlerinden Husameddin Emir Coban Qara denizi kecerek Qipcaq collerine sefer etmis ve saysiz hesabsiz qenimet ve qullarla geri donmusdur Krima gelen Qipcaqlar davam eden monqol hucumlari sebebile Sugdak uzerinden deniz yolu ile Sinopa gelerek Bolu Duzce Karabuk Kastamonu Zonquldak ve Bartin bolgelerine yayiliblar Bartin seheri Dest i Qipcaq ve Misirin ticaret merkezine cevrildi Macaristanda meskunlasan 7 Kuman tayfasindan biri olan Olas Uladjogli tayfasi Oguz Qipcaq muharibesinden sonra Oguzlara qatildi Anadoluya koc eden Ulas tayfasindan olanlar oz adet enenelerini ve xalq senetlerini bir qeder qoruyub saxlaya bilmisler Olas adinin menasi olan Olas menasi Birlesmis Ittifaq qurmaq demekdir Ulaslar Ulasli Ulas adli yasayis menteqelerinin var oldugu vilayetler bunlardir Icel Ankara Tekirdag Tokat Mugla Artvin Sivas Kocaeli Nevsehir Mardin Qaziantep Siirt Bolu Kutahya Macar musiqicisi Bela Bartok 1936 ci ilde tertib etmek ucun Toroslardaki Ulas neslinin Yoruk kendlerine getmis ve Ulas Yoruk kendlerinde dinlediyi xalq mahnilarinin Macar Xalq Musiqisi ile oxsar oldugunu anlamisdir Arasdirmalara gore Macaristan Xalq Musiqisi 1000 ilden az bir turk tesiri hakimdir ve bu irs Macaristana koc eden Kumanlarin mirasidir Kumanlarin nevelerinin kim oldugu ile bagli muxtelif fikirler ireli surulse de Anadoluda meskunlasan Kumanlarin taleyi ile bagli hec bir arasdirma aparilmamisdir Kumanlarin assimilyasiya ucun deyil doyuscu xususiyyetlerini qoruyacaq sekilde yerlesdirilmesi tebiidir Basqa sozle Vatatzes onlari yaxsi ve itaetkar vetendas etmek ucun deyil oz torpaqlarini serqden gelen istilalardan qorumaq ucun yerlesdiribdir Bu sebebden de Nikeya Imperatorlugunun bu Kuman qrupu uzerinde hec bir assimilyasiya gostermediyini dusune bilerik Bu dovrde Stratiot olaraq yerlesdirilen Kumanlarin sayilari melum deyil Ancaq 10 000 kimi bir reqem yalniz Boyuk Menderes hovzesinde yerlesdirilmis Kumanlar ucun deyilir Kumanlarin bu sekilde yerlesdirilmesi Roma mudafie xettinin guclendirilmesi demek oldugundan serqden gelen turkmen ve monqol istilalarina qarsi bir nov bufer rolunu oynadiqlari ucun nikeya imperiyasinin torpaqlarinin tehlukesizliyi bu yolla temin edilirdi Nikeya Imperatorlugu dovrunde Kumanlarin meskunlasdigi bolgelerle bu gun Manav adli turk qrupunun yasadigi bolgeler bir biri ile ust uste dusur Manav adli bu turk qrupu xususile Canaqqala Balikesir Yalova Bursa Bilecik Sakarya Duzce Zonquldak ve Kocaeli vilayetlerinin kendlerinde hemcinin Istanbulun Anadolu yaxasinda Bolu ve Eskiseher vilayetlerindeki kendlerde yasayir Anadoluda Nikeya Imperatorlugunun 13 cu esri torpaqlarina ehemiyyetli bir hissesine uygundur Bu qrupun kendleri bolgenin en qedim yerli turk kendleri kimi taninir Teessuf ki manav turkleri haqqinda coxlu arasdirma yoxdur Dilciler ve dil arasdirmacilari terefinden yalniz bir nece nesr edilmisdir Ancaq bu melumatlar fikrimizce tam deyildi dil melumatlarinda gorulen ve Manavlarla muvafiq bu arasdirmalarda qeyd olunan Kuman Qipcaq dialekt xususiyyetleri gorulur Bu barede arasdirmalarda yuxarida verilen tarixi melumatlar isiginda movzunun basqa bir gorus ilen yeniden arasdirilmasinin lazim oldugunu dusunuruk Hemcinin baxKumanlar Qipcaqlar Oguz turkleri Yorukler Qipcaq dilleri Gurcustan qipcaqlari III Duka Ioann Vatas Nikeya imperiyasi Latin imperiyasi Bizans imperiyasiIstinadlar YALAKOVA DAN YALOVA YA Prof Dr Halil Inalcik Anisina Yalova Tarihi Arastirmalari PDF 20 Kasim 2022 tarixinde PDF Istifade tarixi 6 Aralik 2022 BIZANS IN ANADOLU YA YERLESTIRDIGI SON TURKLER 1 Haziran 2022 tarixinde Bati Anadolu daki Turk Yayilisina Karsi Bizans Imparatorlugu nun Kuman Alan Topluluklarini Balkanlardan Anadolu ya Nakletmesi Bizans Ordusunda Ucretli Turk Askerler XI XII Yuzyillar Selcuk Universitesi Turkiyat Arastirmalari Dergisi S 25 2009 s 53 69 IV Hacli Seferi nin Ardindan Bati Anadolu da Mucadele Eden Iki Rakip Istanbul Latin Kralligi ve Iznik Imparatorlugu Cihannuma Tarih ve Cografya Arastirmalari Dergisi S 1 Temmuz 2015 s 9 25 BELDICEANU STEINHERR Irene Bitinya da Gayrimuslim Nufus 14 Yuzyilin ikinci yarisi 15 Yuzyilin ilk yarisi Osmanli Beyligi 1300 1389 ed Elizabeth A Zachariadou cev Gul Cagali Guven Ismail Yergun Tulin Altinova 2 Baski Tarih Vakfi Yurt Yayinlari Istanbul 1997 s 8 22 GOLUBOVSKIY P V Pecenegi Torki i Polovtsi Rus i Step Do Nasestviya Tatar Vece Moskva 2011 OZTURK Meric T The Provincial Aristocracy In Byzantine Asia Minor 1081 1261 Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi Istanbul 2013 VASARY Istvan Kumanlar ve Tatarlar Osmanli Oncesi Balkanlar da Dogulu Askerler 1185 1365 2 Baski cev Ali Cevat Akkoyunlu Yapi Kredi Yayinlari Istanbul 2015 WOLF Robert Lee The Latin Empire Of Constantinople 1204 1261 A History Of The Crusaders Volume II Later Crusades 1189 1311 General ed Kenneth M Setton ed By Robert Lee Wolf and Harry W Hazard The University Of Wisconsin Press Madison Milwaukee and London 1969 s 187 233 A Broken Miror The Kipcak World In The Thirteenth Century The Other Europe in the Middle Ages Avars Bulgars Khazars and Cumans ed By Florin Curta Roman Kovalev Brill Leiden Boston 2008 s 379 412 KECIS Murat XIII XIV Yuzyil Bizans ve Islam Kaynaklarina Gore Kuzeybati Anadolu Yol Aglari Belleten C LXXVII S 280 2013 Ankara s 849 874 Akdes Nimet Kurat IV XVII1 Yuzyillarda Karadeniz Kuzeyindeki Turk Kavimleri ve Devletleri Ankara 1972 Sayfa 83 84 Ocalan M Sakarya Izmit Yoresi Yerlesik Turkleri Manav Agizlarinda Otumsuz Patlayici Unsuz Degismeleri PDF turk 4 Mayis 2014 tarixinde PDF Istifade tarixi 9 Kasim 2022 BATI ANADOLU DAKI TURK YAYILISINA KARSI BIZANS IMPARATORLUGU NUN KUMAN ALAN TOPLULUKLARINI BALKANLARDAN ANADOLU YA NAKLETMESI turk 11 Ekim 2022 tarixinde Istifade tarixi 11 Ekim 2022 TURKIYE TURKCESI AGIZLARINDA OGUZCA DISI DIL UNSURLARI PDF turk 9 Ekim 2022 tarixinde PDF Istifade tarixi 9 Ekim 2022 CUMANS IN PAPHLAGONIA turk 9 Ekim 2022 tarixinde Istifade tarixi 9 Ekim 2022