Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amsterdamın müdafiə xətti (nid. Stelling van Amsterdam) — Amsterdam ətrafında 135 km uzunluğunda istehkam halqası. Toçkolyo tərəfindən layihələndirilən istehkam müharibə dövründə asanlıqla suyun altında qala biləcək, eləcə də mərkəzi və düzənlik hissələrdən 10–15 km aralıda yerləşən 42 qaladan ibarətdir. Su basqını üçün təxminən 30 sm dərinlik nəzərdə tutulmuşdu, hansı ki bu ölçü qayıqların keçməsinə imkan vermirdi. Xəttin 1 km-dəki binalar, zəruri olduqda yandırılması və maneələrin aradan qaldırılması məqsədilə taxtadan hazırlanmışdı.
| Amsterdamın müdafiə xətti | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Niderland |
| Şəhər |  Amsterdam |
| Yerləşir | Şimali Hollandiya, Utrext |
| Sahəsi |
|
| Rəsmi sayt | stelling-amsterdam.nl/in… |
| Rəsmi adı: Defence Line of Amsterdam | |
| Tipi | Mədəni |
| Kriteriya | ii, iv, v |
| Təyin edilib | 1996 (20-ci ) |
| İstinad nöm. | 759 |
| Dövlət | Niderland |
| Region | Avropa |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Amsterdamın müdafiə xətti 1880-1920-ci illərdə inşa edilmişdir. Xəttin tikintisinin bitməsi ilə eyni vaxtda təyyarə və tankın icad olunması qalaları istifadəsiz vəziyyətə gətirdi. Hazırda qalaların bir çoxu həm bələdiyyə şuralarının, həm də təbiət departamentlərinin nəzarəti altındadır. Ərazi ictimaiyyətə açıqdır. Sentyabr ayının ikinci şənbə günü keçirilən Memarlıq abidələri günündə isə giriş ödənişsizdir.
Funksiyası
İstehkam su müdafiə xətti (nid. waterlinie) kimi istifadə edilmişdir. Düşmən hücum etdikdə, Amsterdam ətrafındakı böyük ərazilər su ilə dolur və düşmənin irəliləməsinə mane olurdu. Niderlandın sonuncu qalası kimi Amsterdam milli istehkam hesab edilirdi. Su xətti ilə yollar, dəmir yolları və su bəndlərinin keçdiyi yerlərdə qalalar inşa edilmişdi. Belə yerlərdə düşmənin qarşısını almaq üçün su olmazdı və buna görə də qalalar düşməni atəşə tutmaq üçün nəzərdə tutulmuşdu.
Tikintisi
Amsterdamın müdafiə xəttinin tikintisi haqqında qanun 1874-cü ildə — Almaniyanın birləşməsindən bir neçə il sonra qəbul edilmişdi. Həmin tarixi hadisə Niderlandın şərq sərhədlərində yeni böyük gücün formalaşması ilə nəticələnmişdi. Tikintisindən əvvəl layihələndirmə zamanı istehkamın dizaynı, müasir texniki nailiyyətlərin əldə edildiyi zamana təsadüf etdiyindən artıq dövrlə ayaqlaşmırdı. Partlayıcı mərmilərin və raketlərin ixtira edilməsi artilleriya silahlarına hədəfi partlatmağa və asanlıqla kərpic istehkamları məhv etməyə imkan verdiyindən qalalar daşdan deyil, betondan tikilməyə başlandı. Hollandlar betondan istifadə etmək üzrə zəruri təcrübəyə malik deyildilər və odur ki, çoxsaylı sınaqlar və testlər keçirmək məcburiyyətində idilər. Beton konstruksiyalar o dövrdə mövcud olan ən ağır artilleriya ilə atəşə tutulurdu. İstehkamın inşası bir qədər də uzanmışdı: belə ki, qumdan bünövrələr çökməli və səthi düzləşdirilməli idi ki, onun üzərində qala tikmək mümkün olsun. Yalnız 1897-ci ildə istehkamın tikintisi nəhayət başlandı.
İstifadəsi
Amsterdamın müdafiə xətti heç vaxt döyüşlər zamanı istifadə edilməmişdi və Birinci Dünya müharibəsindən sonra hava gəmilərindən istifadə edilməsi müdafiə xəttindən yararlanmağa mane olurdu. Bununla belə, 1963-cü ildə istismardan çıxarılanadək istehkam davamlı olaraq bərpa edilmiş və xidmətə yararlı vəziyyətdə saxlanılmışdır.
keçən su bəndi hazırda A4 magistral yolu ilə kəsişir. Həmin su bəndi polderin cənub hissəsində daşqınların baş verməsinin qarşısını alarkən, şimal hissədə Amsterdam üçün ərzaq məhsulları istehsal olunmaqdadır. Magistral yol həmçinin Rulofarendsvendə Rinqvart kanalının altından keçir. Həmin kanal isə Harlemmermer polderinin daşmasını və nəticə etibarilə gələcəkdə müdafiə xəttindən istifadə edilməsini mümkünsüz edir.
1996-cı ildə Amsterdamın müdafiə xətti bütövlükdə UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir.
İstinadlar
- "21 World Heritage Sites you have probably never heard of". Daily Telegraph. 2015-12-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.
Xarici keçidlər
- Amsterdamın müdafiə xəttinin veb-səhifəsi
- Amsterdamın müdafiə xətti haqqında veb-sayt
- Virtual Tur (nid.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amsterdamin mudafie xetti nid Stelling van Amsterdam Amsterdam etrafinda 135 km uzunlugunda istehkam halqasi Tockolyo terefinden layihelendirilen istehkam muharibe dovrunde asanliqla suyun altinda qala bilecek elece de merkezi ve duzenlik hisselerden 10 15 km aralida yerlesen 42 qaladan ibaretdir Su basqini ucun texminen 30 sm derinlik nezerde tutulmusdu hansi ki bu olcu qayiqlarin kecmesine imkan vermirdi Xettin 1 km deki binalar zeruri olduqda yandirilmasi ve maneelerin aradan qaldirilmasi meqsedile taxtadan hazirlanmisdi Amsterdamin mudafie xetti52 22 28 sm e 4 53 35 s u Olke NiderlandSeher AmsterdamYerlesir Simali Hollandiya UtrextSahesi 17 554 365 haResmi sayt stelling amsterdam nl in UNESCO Umumdunya IrsiResmi adi Defence Line of AmsterdamTipiMedeniKriteriyaii iv vTeyin edilib1996 20 ci Istinad nom 759DovletNiderlandRegionAvropa Vikianbarda elaqeli mediafayllar Amsterdamin mudafie xetti 1880 1920 ci illerde insa edilmisdir Xettin tikintisinin bitmesi ile eyni vaxtda teyyare ve tankin icad olunmasi qalalari istifadesiz veziyyete getirdi Hazirda qalalarin bir coxu hem belediyye suralarinin hem de tebiet departamentlerinin nezareti altindadir Erazi ictimaiyyete aciqdir Sentyabr ayinin ikinci senbe gunu kecirilen Memarliq abideleri gununde ise giris odenissizdir FunksiyasiIstehkam su mudafie xetti nid waterlinie kimi istifade edilmisdir Dusmen hucum etdikde Amsterdam etrafindaki boyuk eraziler su ile dolur ve dusmenin irelilemesine mane olurdu Niderlandin sonuncu qalasi kimi Amsterdam milli istehkam hesab edilirdi Su xetti ile yollar demir yollari ve su bendlerinin kecdiyi yerlerde qalalar insa edilmisdi Bele yerlerde dusmenin qarsisini almaq ucun su olmazdi ve buna gore de qalalar dusmeni atese tutmaq ucun nezerde tutulmusdu TikintisiSparndam cenub qalasiMuizenfort Amsterdamin mudafie xettinin tikintisi haqqinda qanun 1874 cu ilde Almaniyanin birlesmesinden bir nece il sonra qebul edilmisdi Hemin tarixi hadise Niderlandin serq serhedlerinde yeni boyuk gucun formalasmasi ile neticelenmisdi Tikintisinden evvel layihelendirme zamani istehkamin dizayni muasir texniki nailiyyetlerin elde edildiyi zamana tesaduf etdiyinden artiq dovrle ayaqlasmirdi Partlayici mermilerin ve raketlerin ixtira edilmesi artilleriya silahlarina hedefi partlatmaga ve asanliqla kerpic istehkamlari mehv etmeye imkan verdiyinden qalalar dasdan deyil betondan tikilmeye baslandi Hollandlar betondan istifade etmek uzre zeruri tecrubeye malik deyildiler ve odur ki coxsayli sinaqlar ve testler kecirmek mecburiyyetinde idiler Beton konstruksiyalar o dovrde movcud olan en agir artilleriya ile atese tutulurdu Istehkamin insasi bir qeder de uzanmisdi bele ki qumdan bunovreler cokmeli ve sethi duzlesdirilmeli idi ki onun uzerinde qala tikmek mumkun olsun Yalniz 1897 ci ilde istehkamin tikintisi nehayet baslandi IstifadesiAmsterdamin mudafie xetti hec vaxt doyusler zamani istifade edilmemisdi ve Birinci Dunya muharibesinden sonra hava gemilerinden istifade edilmesi mudafie xettinden yararlanmaga mane olurdu Bununla bele 1963 cu ilde istismardan cixarilanadek istehkam davamli olaraq berpa edilmis ve xidmete yararli veziyyetde saxlanilmisdir kecen su bendi hazirda A4 magistral yolu ile kesisir Hemin su bendi polderin cenub hissesinde dasqinlarin bas vermesinin qarsisini alarken simal hissede Amsterdam ucun erzaq mehsullari istehsal olunmaqdadir Magistral yol hemcinin Rulofarendsvende Rinqvart kanalinin altindan kecir Hemin kanal ise Harlemmermer polderinin dasmasini ve netice etibarile gelecekde mudafie xettinden istifade edilmesini mumkunsuz edir 1996 ci ilde Amsterdamin mudafie xetti butovlukde UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir Istinadlar 21 World Heritage Sites you have probably never heard of Daily Telegraph 2015 12 03 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 29 Xarici kecidlerAmsterdamin mudafie xettinin veb sehifesi Amsterdamin mudafie xetti haqqinda veb sayt Virtual Tur nid