Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amerika futbolu — kontakt idman növüdür. ABŞ-də və Kanadada yayılmışdır. Oyunun məqsədi uzunsov topu rəqibin hal zonasına doğru yürütməlidir. Topu əllərdə saxlamaq və ya yoldaşlara ötürmək olar.
| Amerika futbolu | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mənşə ölkəsi | |
| İcraçı qurum | Beynəlxalq Amerika Futbolu Federasiyası (IFAF) |
| İlk oyun | 6 noyabr, 1869 |
| Xüsusiyyətləri | |
| Tipi | komanda oyunu, top oyunu |
| Cinsiyyətə görə | kişi, qadın |
| Oyunçu sayı |
|
| Beynəlxalq arenada | |
| Olimpiya oyunları | Daxil deyil |
| ifaf.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
On bir oyunçudan ibarət iki komanda arasında, özünə xas oyun sahəsi olan düzbucaqlı bir sahədə oynanan komanda idman növüdür. Oyunun əsas məqsədiː müəyyən qaydalar və mexanika çərçivəsində daha çox bal toplayan tərəf olmaqdır. Bu hədəfə hücum edən komanda topu ötürmə və ya qaçışla irəlilətməklə nail olur. Topu irəli aparan zaman hücum komanda on metrlik məsafəni keçmək üçün dörd hücum hüquqlarına malikdir, və bu dörd qarşıdurma içərisində on metr məsafəni keçərsə, hücum komandası dörd yeni hücum haqqı qazanır. Müdafiə komandasının məqsədi hücum komandasının irəliləməsinə mane olmaqdır. Xal qazanmağın əsas yolları isəː topun sahənin sonuna çatması, yəni touchdown və ya topun müəyyən bir nöqtədən vurularaq sayı dirəkləri arasından keçirilməsidir. Bir touchdownun dəyəri 6 xal, bir field qolun dəyəri 3 xaldır.
Amerika futbolu reqbi və futbolun erkən formalarından inkişaf edən, hansı ki, adətən ABŞ-də "Sokker"(futbol) adlandırırlar. Amerika futbol matçı olaraq qəbul edilə biləcək ilk matç, 6 noyabr 1869-ci ildə oynamışdır. 1880-ci ildə "Amerika futbolunun atası" kimi tanınan Uolter Kempin rəhbərliyi altında; 11 nəfərdən ibarət komandalar və hüquq sistemi kimi qaydalar əlavə edildi və oyun bugünkü vəziyyətinə uyğunlaşdırılmışdır.
Amerika futbolu Amerikada ən populyar idman növü olubː peşəkar futbol (Milli Futbol Liqası) və kollec futbolu oyunun ən çox izlənilən səviyyələridir. Amerika futbolunun digər populyar səviyyələri isə orta məktəb qrupu ilə müqayisədə daha kiçik yaş qruplarını əhatə edən gənc futboludur. ABŞ-də hər il təxminən 1.1 milyon fərqli lisey idmançısı və 70.000 fərqli kollec idmançısı oyun oynamaqdadır. Milli Futbol Liqası ən məşhuru Amerika futbol liqası olubː dünyanın ən yüksək ortalama izləyicilərinə sahib olan idman liqasıdır və bu liqanın çempionluq matçı olan superboul, dünyanın ən çox izlənilən idman növüdür.
Etimologiyası və adları
ABŞ-də Amerika futbolu "football"(futbol) kimi tanınır.
Tarixi
Amerika futbolu reqbidən və Avropada oynanan futboldan ilham alan bir idman növüdür. Reqbi, Amerika futbolundakı kimi, iki komandanın topu tutaraq topa nəzarət etməyə çalışdığı və topu dirəklərin arasından keçirərək və ya sayı zonasında yerə toxunaraq xal toplamağa çalışdıqları bir oyundur.
O dövrdə Amerika futbolu sayılan oyunun ilk oyunu; 6 Noyabr 1869-da Rutgers və Princeton arasında oynandı. Qarşılaşma reqbi və Avropa futbol qaydaları altında standart bir topla, hər biri 25 oyunçudan ibarət iki komanda arasında oynandı, qaydalar Avropa futboluna daha yaxın olduğundan, topun əllə tutulması və ya daşınması qadağan edilmişdi. Qarşılaşmada istifadə olunan qaydalar Avropa futbolunun qaydalarına yaxın olmasına baxmayaraq, qrupun sayı zonasına düşməsi şərti ilə topun ayaq, əl və ya baş ilə vurulmasına icazə verilir. Matçın sonunda Rutgers 6-4 hesabı ilə qalib gəldi. Oyun, bu dövrlərdə ev sahibi komandaların qoyduğu qayda dəyişiklikləri ilə bir müddət davam etdi. Sözügedən dövrün sonunda Yel, Kolumbiya, Prinston və Ratqers Universitetlərinin Amerika futbol nümayəndələri 19 oktyabr 1873-cü ildə toplanaraq, hər məktəbdə eyni şəkildə istifadə edilməsi üçün bir qayda kitabı yaratdılar. Yeni qaydalar, komandalardakı oyunçu sayının 25-dən 20-ə endirilməsi və sahənin ölçülərini 400 futdan (122 metr) 250 futa (76 metr) olması kimi maddələr daxil idi. Bundan əlavə, Harvard, topun əldə tutulduğu, əldə tutularaq idarə edildiyi və reqbi qaydalarına yaxın qaydaların istifadə olunduğu oyunu müdafiə etdiyi üçün iclasda iştirak etmədi.
1875-ci ildə Harvard və Yel arasında, reqbi üslublu yaxın qaydalar altında bir oyunu seyr edən 2 Prinston tələbəsi oyundan təsirlənmişdi, daha sonra oyunu Prinston Universitetinə təqdim etmişlər. Bu hadisədən sonra Prinston, Harvard, Yel və Kolumbiya universitetləri oyunu dəyişdirilmiş bir hesab sistemi ilə, reqbi qaydaları ağırlıqlı qaydalar ilə oynamağı qəbul etmişdir və eyni zamanda kolleclərin öz aralarında oyunlar edəcəyi, Yel 1879-cu ilə qədər qoşulmadığı universitetlərarası liqa qurmuşdular. Oyunun bu dövründə, 1880-ci ildə, qaydalar "Amerika futbolunun atası" kimi tanınan Yel Universitetinin tələbəsi Walter Camp tərəfindən qaydaların dəyişdirilməsi təmin edildi. Komandalardakı oyunçu sayı 20-dən 11-ə endirildi. Oyunu başladarkən kullanılan kaotik ve stabil olmayan "scrum" sistemi əvəzinə "snap" sistemi tətbiq edildi.
Oyunun inkişafı
Snap sisteminin oyuna əlavə edilməsi gözlənilməz strateji nəticələr verdi. Snapdan əvvəl oyunda istifadə olunan skrum sistemində top meydançanın pis bir hissəsində qalırsa top oyunçular tərəfindən vurularaq uzaqlaşdırılırdı. Bu qaydanın dəyişdirilməsindən sonra bir qrup Prinston Universitetinin tələbəsi, snap sisteminin rəqib təzyiqi altında olmadığını başa düşmüş və bundan faydalanaraq topun mövqeyi pis olsa belə, scrum sistemindən fərqli olaraq olduğu yerdə tutmuş, bu şəkildə rəqibin sayı almasının qarşısını almışdır. 1881-ci ildə kollec futbol mövsümünün məğlub olmayan iki komandası - Yel və Prinston, statistikalarını qorumaq üçün bu strategiyadan istifadə etmişdilər. Matçda, hər iki komanda topa sahib olaraq başladıqları oyun vaxt yarımında, bu, saxlama strategiyasını istifadə etmiş və topu hücum məqsədli irəlilətməmişdir. Nəticədə, matç 0:0 hesablı heç-heçə ilə başa çatdı.
Bu "saxlama" strategiyasının qarşısını almaq üçün qayda dəyişikliyi tələb olundu və snap sisteminin çıxarılması, scrum sisteminə qayıtması gündəmə gəlmişdir. Ancaq Walter Camp, bu geri dönüş yerinə "down"(aşağı) qaydalar sisteminin (hücum haqqı sistemi) əlavə edilməsini təmin etmiş, oyuna yeni əlavə edilən bu qaydalar sisteminə əsasən, komandalar üç hücum haqqı içərisində, topun ilkin mövqeyinə görə təyin olunan 5 yardlıq(4.6 metrlik) məsafəni keçmək məcburiyyətində qalmışdı. Bu üç hücum hüququ daxilində komandanın müəyyən edilmiş məsafəni keçə bilməməsi halında, topun mövqeyi qorunmuş, hücum hüququ digər komandaya verilir. Eyni zamanda dəyişiklik, ölçmələrin düzgün aparılması üçün Amerika futbolu meydançasının 5 yardlı məsafələrə bölünməsiylə ona, özünə xas bölünmüş oyun sahəsi görüntüsünü (gridiron) qazandırmış və bu vəziyyət oyunun reqbidən ciddi şəkildə ayrıldığını göstərən ilk hadisə olmuşdur. Əsas məsələ dövr ərzində oyunda edilən digər dəyişikliklər, sahənin ölçülərinin kiçildilib 110 yarda 53.5 yard olması və bir toxunma 4 xal, bir təhlükəsizliyin və toxunma sonrası uğurlu sahə qolu 2 xal, normal sahə qolu isə 5 xaldır. Əlavə olaraq, beldən aşağı "tackle" (oyunçunu yerə atmaq) artıq qayda pozuntusu olmaqdan çıxmış və oyun əsnasında sabit bir "line of scrimmage" (oyun xətti) təyin olunmağa başladı.
Bu qayda dəyişikliklərinə baxmayaraq, Amerika futbolu zorakı bir idman olaraq tanındı. Bəzi oyun toqquşmaları yaralanmalara və hətta ölümlərə səbəb olmaqda idi. Oyun 1905-ci ildə ölkə daxilində cəmi 19 idmançının ölümünə səbəb olduqda, prezident Teodor Ruzvelt tərəfindən lazımi dəyişikliklər edilib təhlükəsiz hala gətirilənə qədər qadağan edildi. Bu tələbi yerinə yetirmək üçün 28 dekabr 1905-ci ildə 62 kollec və universitetin nümayəndələri Nyu-Yorkda bir araya gələrək qayda dəyişikliklərini müzakirə etdilər. Görüş, daha sonra Milli Kollec Atletika Birliyi formasında adlandırılacaq olan Amerika Birləşmiş Ştatları Kolleclərarası İdman Federasiyasının qurulması ilə nəticələndi.
1906-cı ildə oyuna bəzi pas qaydaları əlavə edildi, lakin qayda belə idi, mövcud qadağalar və qaydalar səbəbindən böyük təsir göstərmədi. Eyni ildə oyun müddətini 70 dəqiqədən 60 dəqiqəyə çəkilməsi və hücum haqqı sistemindəki uzunluğunu 5 yarddan (4,6 metr) 10 yarda (9,1 metr) qədər artırılması kimi qayda dəyişiklikləri də edildi. Oyuna əlavə edilən başqa bir qayda isə snap vəziyyətindəki da fəlakətin qarşısını alan, bir Amerika futbol topunun uzunluğunda olan neytral sahədir. 1909-cu ildə sahə qolunun xal dəyəri 5-dən 3-ə endirilmiş və 1912-ci ildə touchdown-un sayı dəyəri isə 4-dən 6-ya qaldırıldı. 1914-cü ildə pas üçün kobud cərimə tətbiq edilmiş və uyğun oyunçular ilk dəfə 1918-ci ildə meydannın istənilən yerində topu tutmağa icazə verdilər.
Peşəkarlıq dövrü
12 noyabr 1892-ci ildə Pudge Heffelfingerə, Allegheny Atletik Assosiasiyasının Pittsburgh Atletik Klubuna qarşı oynaması üçün ona 500 dollar ödənildi. Bu isə onu Amerika futbolu oynamaq üçün nağd ödəniş alan ilk idmançı etmişdi. 1880-ci illərdə bir çox idman klubu oyunçuların işə düzəlmələrinə kömək etmək, oyunçuların pul üçün girov qoya biləcəyi kuboklar və saatlar vermək kimi dolayı faydalar təklif etsə də, Pudge Heffelfinger, Amerika futbolu oyununa qatılmaq üçün pul alan ilk oyunçu idi..
Vaxt keçdikcə peşəkar oyun daha da çox yayılmağa başladı və bununla birlikdə maaşların artması və oyunçuların gözlənilməz hərəkəti, habelə məktəbdə olan kollec oyunçularına qeyri-qanuni ödənişlər artırdı. Milli Futbol Liqası, 1920-ci ildə ilk dəfə Amerika Professional Futbol Assosiasiyası kimi yaradılmış peşəkar komandaların bir qrupu, məhz bu problemlərin həllinə yönəldilmişdi. Bu yeni Liqanın iddia etdiyi məqsədlər, oyunçu ticarətinin dayandırılması, kollec oyunçularının istifadəsinin qarşısının alınması və oyunçuların başqa komandadan ayrılması üçün pul ödəmək təcrübəsinin ləğv edilməsi idi. 1922-ci ildə Milli Futbol Liqası özünü Amerikanın əsas Peşəkar Futbol Liqası kimi tanıtdı.
Milli Futbol Liqası peşəkar səviyyədə Amerika futbolunun yayılması və oynanması üçün qurulmuş olsa da, həmin illərdə oyunun dominant səviyyəsi kollec səviyyəsi idi. Liqanın qanuniləşməsi və kollec futbolu kimi yayılması, 1925-ci ildə MFL komandası olan Pottsville Maroonsun, Notre Damenin ulduz komandasını bir sərgi matçında məğlub etməsindən sonra sürətləndi. Sonrakı dövrlərdə, xüsusən 1930-cu illərin sonunda, pas oyunlarına daha çox üstünlük verilməyə başlaması isə, peşəkar Amerika futbolunu kollec futbolundan ayırmağa başlamışdı. Ümumiyyətlə, futbolun yayılması 1958-ci ildə keçirilən MFL Çempionatı oyunundan sonra getdikcə daha da populyarlaşdı, Baltimore Colts və New York Giants arasında hələ də "Tarixin oynanmış ən yaxşı Amerikan futbolu matçı" olaraq adlandırılır. Coltsun, əlavə vaxtda, 23-17 hesabı ilə qələbəsi, milyonlarla televiziya tamaşaçısı tərəfindən izlənildi və bu idmanın populyarlığına böyük təsir göstərdi.
Komandalar və mövqelər
Hər biri 11 oyunçudan ibarət iki komanda arasında futbol oyunu keçirilir. Meydanda daha çox oyunçunun olması penalti ilə cəzalandırılır. Başlanğıcda komandalar oyun arasında istədikləri qədər oyunçu əvəz edə bilir.
Futbol oyununda fərdi oyunçular 1 ilə 99 arasında vahid bir nömrə ilə təyin olunmalıdır.
İstinadlar
- "Gridiron" noyabr 7, 2017, at the Wayback Machine,
- gridiron football (sport) // Britannica Online Encyclopedia. britannica.com. iyun 14, 2010 tarixində . İstifadə tarixi: iyul 13, 2010.
- Geoghegan, Tim. "'In the six' and football's other strange Americanisms". BBC News. may 27, 2013. iyun 9, 2013 tarixində . İstifadə tarixi: iyun 28, 2013.
- "The basics of rugby union". BBC. sentyabr 2005. mart 1, 2014 tarixində . İstifadə tarixi: aprel 19, 2014.
- "Rutgers – The Birthplace of Intercollegiate Football". . September 24, 2014 tarixində . İstifadə tarixi: November 24, 2012.
- "History- May 14, 1874 How Canada created American football". rcinet.ca. oktyabr 9, 2018 tarixində . İstifadə tarixi: oktyabr 8, 2018.
- "This Date in History: First football game was May 14, 1874". mcgill.ca. iyun 29, 2018 tarixində . İstifadə tarixi: oktyabr 8, 2018.
- Huntsdale, Justin. "Living off the grid: American football in coastal Australia". . iyun 13, 2012. oktyabr 28, 2013 tarixində . İstifadə tarixi: iyun 28, 2013.
- Dickson, James David. "The innovator". . July 14, 2010. October 19, 2013 tarixində . İstifadə tarixi: October 7, 2012.
- . "Presidents get playoff plan right". . iyun 26, 2012. may 23, 2013 tarixində . İstifadə tarixi: mart 20, 2013.
- Russo, Ralph D. "NCAA College Football Playoff pits powerhouses Ohio State and Oregon". . yanvar 2, 2015. yanvar 6, 2015 tarixində . İstifadə tarixi: yanvar 16, 2015.
- Fox, Ashley. "Meet Sarah Thomas, NFL's first female official". (ingilis). April 17, 2015. August 10, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: September 13, 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amerika futbolu kontakt idman novudur ABS de ve Kanadada yayilmisdir Oyunun meqsedi uzunsov topu reqibin hal zonasina dogru yurutmelidir Topu ellerde saxlamaq ve ya yoldaslara oturmek olar Amerika futboluUmumi melumatlarMense olkesi ABSIcraci qurum Beynelxalq Amerika Futbolu Federasiyasi IFAF Ilk oyun 6 noyabr 1869XususiyyetleriTipi komanda oyunu top oyunuCinsiyyete gore kisi qadinOyuncu sayi Maksimum 22Beynelxalq arenadaOlimpiya oyunlari Daxil deyilifaf org Vikianbarda elaqeli mediafayllarOyuncular On bir oyuncudan ibaret iki komanda arasinda ozune xas oyun sahesi olan duzbucaqli bir sahede oynanan komanda idman novudur Oyunun esas meqsediː mueyyen qaydalar ve mexanika cercivesinde daha cox bal toplayan teref olmaqdir Bu hedefe hucum eden komanda topu oturme ve ya qacisla ireliletmekle nail olur Topu ireli aparan zaman hucum komanda on metrlik mesafeni kecmek ucun dord hucum huquqlarina malikdir ve bu dord qarsidurma icerisinde on metr mesafeni kecerse hucum komandasi dord yeni hucum haqqi qazanir Mudafie komandasinin meqsedi hucum komandasinin irelilemesine mane olmaqdir Xal qazanmagin esas yollari iseː topun sahenin sonuna catmasi yeni touchdown ve ya topun mueyyen bir noqteden vurularaq sayi direkleri arasindan kecirilmesidir Bir touchdownun deyeri 6 xal bir field qolun deyeri 3 xaldir Amerika futbolu reqbi ve futbolun erken formalarindan inkisaf eden hansi ki adeten ABS de Sokker futbol adlandirirlar Amerika futbol matci olaraq qebul edile bilecek ilk matc 6 noyabr 1869 ci ilde oynamisdir 1880 ci ilde Amerika futbolunun atasi kimi taninan Uolter Kempin rehberliyi altinda 11 neferden ibaret komandalar ve huquq sistemi kimi qaydalar elave edildi ve oyun bugunku veziyyetine uygunlasdirilmisdir Amerika futbolu Amerikada en populyar idman novu olubː pesekar futbol Milli Futbol Liqasi ve kollec futbolu oyunun en cox izlenilen seviyyeleridir Amerika futbolunun diger populyar seviyyeleri ise orta mekteb qrupu ile muqayisede daha kicik yas qruplarini ehate eden genc futboludur ABS de her il texminen 1 1 milyon ferqli lisey idmancisi ve 70 000 ferqli kollec idmancisi oyun oynamaqdadir Milli Futbol Liqasi en meshuru Amerika futbol liqasi olubː dunyanin en yuksek ortalama izleyicilerine sahib olan idman liqasidir ve bu liqanin cempionluq matci olan superboul dunyanin en cox izlenilen idman novudur Etimologiyasi ve adlariABS de Amerika futbolu football futbol kimi taninir TarixiAmerika futbolu reqbiden ve Avropada oynanan futboldan ilham alan bir idman novudur Reqbi Amerika futbolundaki kimi iki komandanin topu tutaraq topa nezaret etmeye calisdigi ve topu direklerin arasindan kecirerek ve ya sayi zonasinda yere toxunaraq xal toplamaga calisdiqlari bir oyundur O dovrde Amerika futbolu sayilan oyunun ilk oyunu 6 Noyabr 1869 da Rutgers ve Princeton arasinda oynandi Qarsilasma reqbi ve Avropa futbol qaydalari altinda standart bir topla her biri 25 oyuncudan ibaret iki komanda arasinda oynandi qaydalar Avropa futboluna daha yaxin oldugundan topun elle tutulmasi ve ya dasinmasi qadagan edilmisdi Qarsilasmada istifade olunan qaydalar Avropa futbolunun qaydalarina yaxin olmasina baxmayaraq qrupun sayi zonasina dusmesi serti ile topun ayaq el ve ya bas ile vurulmasina icaze verilir Matcin sonunda Rutgers 6 4 hesabi ile qalib geldi Oyun bu dovrlerde ev sahibi komandalarin qoydugu qayda deyisiklikleri ile bir muddet davam etdi Sozugeden dovrun sonunda Yel Kolumbiya Prinston ve Ratqers Universitetlerinin Amerika futbol numayendeleri 19 oktyabr 1873 cu ilde toplanaraq her mektebde eyni sekilde istifade edilmesi ucun bir qayda kitabi yaratdilar Yeni qaydalar komandalardaki oyuncu sayinin 25 den 20 e endirilmesi ve sahenin olculerini 400 futdan 122 metr 250 futa 76 metr olmasi kimi maddeler daxil idi Bundan elave Harvard topun elde tutuldugu elde tutularaq idare edildiyi ve reqbi qaydalarina yaxin qaydalarin istifade olundugu oyunu mudafie etdiyi ucun iclasda istirak etmedi 1875 ci ilde Harvard ve Yel arasinda reqbi uslublu yaxin qaydalar altinda bir oyunu seyr eden 2 Prinston telebesi oyundan tesirlenmisdi daha sonra oyunu Prinston Universitetine teqdim etmisler Bu hadiseden sonra Prinston Harvard Yel ve Kolumbiya universitetleri oyunu deyisdirilmis bir hesab sistemi ile reqbi qaydalari agirliqli qaydalar ile oynamagi qebul etmisdir ve eyni zamanda kolleclerin oz aralarinda oyunlar edeceyi Yel 1879 cu ile qeder qosulmadigi universitetlerarasi liqa qurmusdular Oyunun bu dovrunde 1880 ci ilde qaydalar Amerika futbolunun atasi kimi taninan Yel Universitetinin telebesi Walter Camp terefinden qaydalarin deyisdirilmesi temin edildi Komandalardaki oyuncu sayi 20 den 11 e endirildi Oyunu basladarken kullanilan kaotik ve stabil olmayan scrum sistemi evezine snap sistemi tetbiq edildi Oyunun inkisafi Amerika futbolunun atasi kimi taninan Walter Campin 1878 ci ilde Yel Universiteti futbol komandasinin kapitani olaraq cekilmis sekli Snap sisteminin oyuna elave edilmesi gozlenilmez strateji neticeler verdi Snapdan evvel oyunda istifade olunan skrum sisteminde top meydancanin pis bir hissesinde qalirsa top oyuncular terefinden vurularaq uzaqlasdirilirdi Bu qaydanin deyisdirilmesinden sonra bir qrup Prinston Universitetinin telebesi snap sisteminin reqib tezyiqi altinda olmadigini basa dusmus ve bundan faydalanaraq topun movqeyi pis olsa bele scrum sisteminden ferqli olaraq oldugu yerde tutmus bu sekilde reqibin sayi almasinin qarsisini almisdir 1881 ci ilde kollec futbol movsumunun meglub olmayan iki komandasi Yel ve Prinston statistikalarini qorumaq ucun bu strategiyadan istifade etmisdiler Matcda her iki komanda topa sahib olaraq basladiqlari oyun vaxt yariminda bu saxlama strategiyasini istifade etmis ve topu hucum meqsedli ireliletmemisdir Neticede matc 0 0 hesabli hec hece ile basa catdi Bu saxlama strategiyasinin qarsisini almaq ucun qayda deyisikliyi teleb olundu ve snap sisteminin cixarilmasi scrum sistemine qayitmasi gundeme gelmisdir Ancaq Walter Camp bu geri donus yerine down asagi qaydalar sisteminin hucum haqqi sistemi elave edilmesini temin etmis oyuna yeni elave edilen bu qaydalar sistemine esasen komandalar uc hucum haqqi icerisinde topun ilkin movqeyine gore teyin olunan 5 yardliq 4 6 metrlik mesafeni kecmek mecburiyyetinde qalmisdi Bu uc hucum huququ daxilinde komandanin mueyyen edilmis mesafeni kece bilmemesi halinda topun movqeyi qorunmus hucum huququ diger komandaya verilir Eyni zamanda deyisiklik olcmelerin duzgun aparilmasi ucun Amerika futbolu meydancasinin 5 yardli mesafelere bolunmesiyle ona ozune xas bolunmus oyun sahesi goruntusunu gridiron qazandirmis ve bu veziyyet oyunun reqbiden ciddi sekilde ayrildigini gosteren ilk hadise olmusdur Esas mesele dovr erzinde oyunda edilen diger deyisiklikler sahenin olculerinin kicildilib 110 yarda 53 5 yard olmasi ve bir toxunma 4 xal bir tehlukesizliyin ve toxunma sonrasi ugurlu sahe qolu 2 xal normal sahe qolu ise 5 xaldir Elave olaraq belden asagi tackle oyuncunu yere atmaq artiq qayda pozuntusu olmaqdan cixmis ve oyun esnasinda sabit bir line of scrimmage oyun xetti teyin olunmaga basladi Bu qayda deyisikliklerine baxmayaraq Amerika futbolu zoraki bir idman olaraq tanindi Bezi oyun toqqusmalari yaralanmalara ve hetta olumlere sebeb olmaqda idi Oyun 1905 ci ilde olke daxilinde cemi 19 idmancinin olumune sebeb olduqda prezident Teodor Ruzvelt terefinden lazimi deyisiklikler edilib tehlukesiz hala getirilene qeder qadagan edildi Bu telebi yerine yetirmek ucun 28 dekabr 1905 ci ilde 62 kollec ve universitetin numayendeleri Nyu Yorkda bir araya gelerek qayda deyisikliklerini muzakire etdiler Gorus daha sonra Milli Kollec Atletika Birliyi formasinda adlandirilacaq olan Amerika Birlesmis Statlari Kolleclerarasi Idman Federasiyasinin qurulmasi ile neticelendi 1906 ci ilde oyuna bezi pas qaydalari elave edildi lakin qayda bele idi movcud qadagalar ve qaydalar sebebinden boyuk tesir gostermedi Eyni ilde oyun muddetini 70 deqiqeden 60 deqiqeye cekilmesi ve hucum haqqi sistemindeki uzunlugunu 5 yarddan 4 6 metr 10 yarda 9 1 metr qeder artirilmasi kimi qayda deyisiklikleri de edildi Oyuna elave edilen basqa bir qayda ise snap veziyyetindeki da felaketin qarsisini alan bir Amerika futbol topunun uzunlugunda olan neytral sahedir 1909 cu ilde sahe qolunun xal deyeri 5 den 3 e endirilmis ve 1912 ci ilde touchdown un sayi deyeri ise 4 den 6 ya qaldirildi 1914 cu ilde pas ucun kobud cerime tetbiq edilmis ve uygun oyuncular ilk defe 1918 ci ilde meydannin istenilen yerinde topu tutmaga icaze verdiler Pesekarliq dovru William Pudge Heffelfinger Amerika futbolunun ilk pesekar oyuncusu olaraq qebul edilmisdir 12 noyabr 1892 ci ilde Pudge Heffelfingere Allegheny Atletik Assosiasiyasinin Pittsburgh Atletik Klubuna qarsi oynamasi ucun ona 500 dollar odenildi Bu ise onu Amerika futbolu oynamaq ucun nagd odenis alan ilk idmanci etmisdi 1880 ci illerde bir cox idman klubu oyuncularin ise duzelmelerine komek etmek oyuncularin pul ucun girov qoya bileceyi kuboklar ve saatlar vermek kimi dolayi faydalar teklif etse de Pudge Heffelfinger Amerika futbolu oyununa qatilmaq ucun pul alan ilk oyuncu idi Vaxt kecdikce pesekar oyun daha da cox yayilmaga basladi ve bununla birlikde maaslarin artmasi ve oyuncularin gozlenilmez hereketi habele mektebde olan kollec oyuncularina qeyri qanuni odenisler artirdi Milli Futbol Liqasi 1920 ci ilde ilk defe Amerika Professional Futbol Assosiasiyasi kimi yaradilmis pesekar komandalarin bir qrupu mehz bu problemlerin helline yoneldilmisdi Bu yeni Liqanin iddia etdiyi meqsedler oyuncu ticaretinin dayandirilmasi kollec oyuncularinin istifadesinin qarsisinin alinmasi ve oyuncularin basqa komandadan ayrilmasi ucun pul odemek tecrubesinin legv edilmesi idi 1922 ci ilde Milli Futbol Liqasi ozunu Amerikanin esas Pesekar Futbol Liqasi kimi tanitdi Milli Futbol Liqasi pesekar seviyyede Amerika futbolunun yayilmasi ve oynanmasi ucun qurulmus olsa da hemin illerde oyunun dominant seviyyesi kollec seviyyesi idi Liqanin qanunilesmesi ve kollec futbolu kimi yayilmasi 1925 ci ilde MFL komandasi olan Pottsville Maroonsun Notre Damenin ulduz komandasini bir sergi matcinda meglub etmesinden sonra suretlendi Sonraki dovrlerde xususen 1930 cu illerin sonunda pas oyunlarina daha cox ustunluk verilmeye baslamasi ise pesekar Amerika futbolunu kollec futbolundan ayirmaga baslamisdi Umumiyyetle futbolun yayilmasi 1958 ci ilde kecirilen MFL Cempionati oyunundan sonra getdikce daha da populyarlasdi Baltimore Colts ve New York Giants arasinda hele de Tarixin oynanmis en yaxsi Amerikan futbolu matci olaraq adlandirilir Coltsun elave vaxtda 23 17 hesabi ile qelebesi milyonlarla televiziya tamasacisi terefinden izlenildi ve bu idmanin populyarligina boyuk tesir gosterdi Komandalar ve movqelerHer biri 11 oyuncudan ibaret iki komanda arasinda futbol oyunu kecirilir Meydanda daha cox oyuncunun olmasi penalti ile cezalandirilir Baslangicda komandalar oyun arasinda istedikleri qeder oyuncu evez ede bilir Futbol oyununda ferdi oyuncular 1 ile 99 arasinda vahid bir nomre ile teyin olunmalidir Istinadlar Gridiron noyabr 7 2017 at the Wayback Machine gridiron football sport Britannica Online Encyclopedia britannica com iyun 14 2010 tarixinde Istifade tarixi iyul 13 2010 Geoghegan Tim In the six and football s other strange Americanisms BBC News may 27 2013 iyun 9 2013 tarixinde Istifade tarixi iyun 28 2013 The basics of rugby union BBC sentyabr 2005 mart 1 2014 tarixinde Istifade tarixi aprel 19 2014 Rutgers The Birthplace of Intercollegiate Football September 24 2014 tarixinde Istifade tarixi November 24 2012 History May 14 1874 How Canada created American football rcinet ca oktyabr 9 2018 tarixinde Istifade tarixi oktyabr 8 2018 This Date in History First football game was May 14 1874 mcgill ca iyun 29 2018 tarixinde Istifade tarixi oktyabr 8 2018 Huntsdale Justin Living off the grid American football in coastal Australia iyun 13 2012 oktyabr 28 2013 tarixinde Istifade tarixi iyun 28 2013 Dickson James David The innovator July 14 2010 October 19 2013 tarixinde Istifade tarixi October 7 2012 Presidents get playoff plan right iyun 26 2012 may 23 2013 tarixinde Istifade tarixi mart 20 2013 Russo Ralph D NCAA College Football Playoff pits powerhouses Ohio State and Oregon yanvar 2 2015 yanvar 6 2015 tarixinde Istifade tarixi yanvar 16 2015 Fox Ashley Meet Sarah Thomas NFL s first female official ingilis April 17 2015 August 10 2019 tarixinde Istifade tarixi September 13 2021 Vikianbarda Amerika futbolu ile elaqeli mediafayllar var